Katalog

SAYFA CUMHURfYET 26 MAYIS 2004 ÇAftŞAMB, 10 DIŞ HABERLER dishabıa cumhuriyet.com.tr Nfflyı işgale İran kışkırtmış! • L0NDRA(AA)- Amenkan istihbarat yetkilıJeriniıı, İran'ın. ABD'yi, Irak UlusaJ Kongresi lideri Ahmed Çelebı yoluyla yanlış bügilendirerek Irak'ı istila etmesi yolımda teşvüc ettiğinden şüphelendiği öne sürüldü. Guardian gazetesınde, bazı ABD'li istihbaratçılann, "İran'ın, Saddam Hüseyın'den kurtulmak ve Irak'ın Şiilerin idaresi altına girmesi amacıyla ortam hazırlamak içın, Pentagon'u ve Beyaz Saray'ı yanlış bilgilendirdiğine inandığı" belirtildi. Gazete, Amerikalı bir istihbaratçının, "îranlılannbizi aldattıkJan gün gibi ortada" sözlerine yer verdi. Meksika'dan ABD'ye tepki • MEKStKO(AA)- Meksıka Devlet Baskanı Vicente Fox, Washington'un Irak politikasını eleştirerek hiçbir ülkenin dünyanın jandarması rolüne soyunamayacağını söyledi. Bir zamanlar ABD'nin en yakın müttefiJderinden olan Meksika'nın devlet başkanı. "Irak konusunda çok taraflı bir yol olmalı. Tek taraflı yöntemlere. herhangi bir ülkenin dünyanın jandarması ve dünyanın problemlerinin iş biriricisi olmasına son vermeliyiz" dedi. Dominik'te sel can aldı • JÎMANİ (AA) - Orta Amerika'daki ada ülkesi Dominik Cumhuriyeti'ndeki sellerde 80 kişi öldü. Yetkililer, en fazla can kaybının yaşandığı Jimaıu'de 200 kişinin kayıp olduğunu beiirtırken, çamurdan kaskatı kesilmiş cesetlerin geçici olarak kurulan morglara kaldınldığını kaydetti. Uberation'dan Türkiye'ye övgii • PARİS(ANKA)- Franstz Liberation gazetesi, "Avrupa'da bir tek Türkiye'nin reel bir demografik dinamızmi koruduğu"nu belirttı. Avrupa'nın önümüzdeki yıllarda nüfusu azalacak tek lüta olduğu öne sürülen yazıda, "Sadece Müslüman ülke Türkiye. reel bir demografik dinamizmi koruyor" denildi. Kıûns içii mîni zirve • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - KKTC Başbakanı Mehmet An" Talat Ankara'ya geldi. Talat ile KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Serdar Denktaş bugün Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile bir araya gelerek Kıbns konusundaki son gelişmeleri değerlendirecek. Kıbns için yapılacak mıni zırvenin gündeminde. Kuzey Kıbns'taki hükümet sorununun aşılması. fCKTC'ye ımbargolann caldmlması için •ürdürülen girişimler mlunuyor. CKTC'de CTP-DP oalisyon hükümeti, 'leclis'te azınlığa üşmesinin rdından sıkıntıh bir bnem yaşıyoı. Washington'ın Konya'da tatbikat için hazırladığı mutabakat taslağı 'şimdilik' kabul görmedi ABD: bekliyoruzANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD'nin Türkiye'de yenı üsler kurma ve mevcut üslerindeki askeri kuvvetlerini art- tırma talebı, Cumhuriyet'ın ortaya koy- duğu belgelerin ardından ABD ve Dışiş- leri kaynaklan tarafindan doğrulandı. Ga- zetemizde 18 Mayıs'ta yayımlanan ilk ha- beri yalanlayan ABD'nin Ankara Büyükel- çiliği ve Dışişlen Bakanlığı, 24 Mayıs'ta Cumhuriyet'in belgeleri ortaya koymasıy- la geri adım attı. ABD Büyükelçiliği yeni bir açıkla- ma yapmazken Dışişleri Bakanlığı. ABD'nin istemlerini doğrulamak du- rumundakaldı. Çelışkıli açıklamalann ardından, ABD'nin Türkiye"deki istemlerinin şu aşa- mada kabul görüp görmedıği tartışma ko- nusu oldu. Cumhuriyet'in gündeme getirdiği ve ka- muoyunda tartışılmaya başlanan ABD'nin Türkiye'den yeni istemleri konusunda ya- pılan açıklamalar çelişkiye neden oldu. Bu konudaki ilk haberin yayımlanması üzeri- ne ABD Büyükelçiliği, Konya'daki 3. Jet Ossü dışındaki bilgilerin doğru olmadıgı- nı açıkladı. Büyükelçilik açıklamasmda. "ABD ortaklan, mütteflkleri ve dostiarrv- • Savunma kaynaklan ABD tarafindan önerilen mutabakat muhtırası taslağırun, tatbikat çerçevesinin çok ötesine geçtiğini, ABD güçlerine çok geniş yetki ve olanaklar tanımayı öngördüğünü belirtiyorlar. la göriiş ahsverişjnde bulunarak kiiresel sa\ıınma konumunu kapsamb bir şekilde gözdengeçirmeyi amaçlamakîadır. Bu ko- nuda verilmiş nihai bir karar yoktur. ABD'nin Türkiye'de yeni askeri iis ya da askeri tesisler kurmak arayışj voktur, böy- le bir önerisi de olmamıştır. İncirtik Hava Üssü'nün kullanımına inşkin yeni bir an- laşma da söz konusu değildir" dendi. ABD Büyükelçiliği'nden yapılan açık- lamanın ardından Dışişlen Bakanlığı'ndan da aynı paralelde bir açıklama yapıldı. Dı- şişleri BakanJığı Sözcüsii NaniıkTan. ko- nuya ilişkin soru üzerine, "ABD'nın ülke- mizde birtakjm üsler kurmak istediğine ilişkin olarak basında çıkan haber gerçek- leri yansıtmamaktadır. Nitekim. ABD'nin AnkaraBiivükelçiüğineedevapılanbasın açıklanıasında, söz konusu haberin yalan- landığı anlaşdmaktadır" yanıtını verdi. Türk Dışişleri "nden üst düzey bir yetkı- li Konya-KarapınarBölgesi'ne ilişkin ABD istemiyle ilgıli olarak "Türkrye bu bölge- yi askeri eğitim, anş eğiümi yapmak iste- yen ülkelene zaten kiralıyor. ÂBD ise bunu daha sık kullanmak istiyor" değerlendir- mesini yaptı Cumhuriyet belgeleri yayımladı Bu açıklamalann ardından Cumhuri- yet ABD"nın Türkiye'den yeni istemleri- ne ilişkin belgelen yayımladı. Cumhuriyet'in belgelen yayımlaması- nın ardından, Dışişlen Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan şu değerlendirmeyı yaptı: "Bi- tindigiüzere Türkiyeik ABD arasındakiiki- Kaskeri faaiiyetier 1980 tarihü Savunmave Ekonomik fşbiriiği Anlaşması çerçevesin- deyürütülmektedir. Basmdabahsekonu mu- tabakatmuhorası taslağı iieiiguıgörüşme- Jer GeneJkurmay Başkanlığı ile ABD Sa- vunma veİşbirligr Ofisi arasındayapıhnış- nr. ABD ile aramızdaid söz konusu çerçe- veye bu aşamada istisna getirecek yeni bir düzenleme düşünülmemektedir." Dışişle- ri kaynaklan, kabul edılemeyecek unsur- lar ıçeren ABD'nin ısteklerinin "Türkta- rafl için ölü olduğunu" sa\unurken ABD kaynaklan "Türk tarafi bize henüz resmi bir yanıt üetmedi" açıkJamasını yaptı. ABD yanrt beküyor .ABD kaynaklan ıse önenlerıne henüz res- mi bir yanıt verilmedığinı belırterek Türk tarafinın yanıtını bekledıklerini kaydedi- yorlar. ABD'li diplomatlara göre Washing- ton. Türk tarannın Konya'da tatbikat için tüm NATO ülkelenne yaptığı davete yanıt olarak bir mutabakat taslağı hazırladı. îş- leyişi kolaylaştırmak için de her bir tatbi- kat için ayn bir mutabakat muhtırası yeri- ne, tek bir genel mutabakat zaptı önerdi. Savunma kaynakJan iseABD tarafindan önenlen mutabakat muhnrası taslağının, tat- bikat çerçevesinin çok ötesine geçtiğini, ABD güçlerine çok geniş yetki ve olanak- lar tanımayı öngördüğünü belirtiyorlar Yetkililer, böyle bır talebin ancak siyasi düzeyde alınabılecek bır karara bağlı ola- rak gerçekleşebileceğını vurguluyorlar. f>IŞİŞLERİTEPKİLÎ Patten'a sert cevap ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL - Türkiye'nin AB Daimi Temsilciliği. AB Dış tliş- kiler Komiseri Chris Pattenın Mustafa Kemal Atatürk e ilişkin sözlerine tepki gösterdı. Dışişle- n Pattenın ıfadelerinde tanhsel hatalar olduğunu belırtti. Türkiye'nin AB Daimi Temsil- cisi Büyükelçi Oğuz Demiralp. Patten'a ve AB Komısyonu'na gönderdiği mekrupta, konuşma- da maddi bilgi ve tanhsel hatalar bulunduğunu \oırguladı. Mektup- ta, Atatürk'ün kurduğu çağdaş toplumun aynm yapmama ilkesi- ne dayandınldığı belirtildi. Mus- tafa Kemal Atatürk'ün, fkinci Dünya Savaşı 'nın çıkacağını ön- görebilen nadir devlet adamlann- dan biri olduğuna dikkat çeken Demiralp, savaş öncesinde faşizm ve komünizm arasında bolünmüş bir Avrupa'da ülkesini demokra- siye yönelten nadir devlet adam- lanndan birinin de Atatürk oldu- ğuna dikkat çekti. Islam ve Batı üzerine önceki gün Oxford'da yaptığı konuşma- sında Chris Patten, "Türkije'de derin devietin kunıcusunun Mus- tafa Kemal olduğunu" söyleye- rek "Atatürk'ün eOıik vedini azm- hklan böiücii unsuriar olarak gör- diiğünü ve ordunun siyasi hayat- ta çok önemJi bir rol üsdenmesini sağiadığını" ifade etmişti.Chris Patten m sözcüsü Emma UoVin, dün Cumhuriyet'e yaptığı açıkla- mada, Patten'ın "kendiözgürgö- rüşlerini belirtmesinin en doğal hakkı olduğunu" söyledı. Türki- ye'nin AB temsilciliği 'nin AB Komisyonu'na tepkısine rağmen Patten'mkonuşmasında birdeği- şiklik yapılmadığı bıldirildi. Israil 'ara verdi' îsrail askerieri ve tanklan, Gazze-Mısır smıruıdaki Refah mülteci kanıpından tamamen çekildi. Bir üst düzey askeri vetkili, çeldbneye rağmen, ordunun Refah'takioperasyonknnın de%amedeceğini belirrdve "Derin birnefes abyoruz, sonra devam edeceğiz" dedi tsrail ordusu, 6 gün süren operasyon boyunca kampta 56 evin vıkıldığını açıkladj. Birleşmiş Milletler FilistinJiIere Yardım Kuruluşu'na göre bu sayı 180. Yerel yetkililer ise 300 evin yıialdığını, 200 tanesinin de vaşanmaz hale geldiğini açıkiadılar. Operasyon bovunca 45 Filistinli öldürüldü. Öknlerin 12'si, 16 yaşın altındaki çocuJdar. Bab Şeria'nın Nablus kentindeki Balata mülteci kampuıda da önceki gün, İsrail askerierine taş atan 14 yaşında bir çocuk öldürülmüştü. (Fotoğraf: REUTERS) AKP bir yandan İsrail'i Filistin konusunda kınarken diğer yandan işbirliğini ilerletiyor Erdoğan'dan Şaron'a ^diplomatik' hayır ANKARA (Cumhurhet Bü- rosu) - Başbakan Recep Taj'jip Erdoğan. İsrail Başbakanı Arî- el Şaron'un yaptığı davete dip- lomatik bir dile "hayır" yanıtı verdi. îsrail Enerji ve Alrvapı Bakanı Joseph Paritzky'yi kâ- bul eden Erdoğan"m davete kar- şıJık. "Böylebir dönemdeifygun değiL Banş vönünde adımlar bekbyoruz. Ortam normalleşir- se Dışişleri Bakanımız getebjnr" karşılığını v erdiği öğrenildi. AKP hükümeti. kamuoyun- da fsrail'e yönelik sert çıkışlar yaparken ikili alanda işbirliği- ni ilerletecek adımlar atıyor. îs- rail'in FilistinJiIere vönelik en sert polıtikalan uyguladığı bir dönemde Şaron hükümetinin Enerji ve Altyapı Bakanı Pa- ritzky, Ankara'da üst düzeyde kabul gördü. Paritzky gördüğü ilgiden memnuniyetini ifade ederken "Bugün Musevilerin bavTanuveAnkara'da çifte bav- ram yaşnorum" açıklamasını vaptı. Konuk Bakan, Meclıs'te îsrail ile ilgili görüşmeler için de "Bunlariçin ama bu aranuzda- ki dostluğu boznıayacak" dedı. Zorlu Enerji ile îsrail DO- RAD Enerji şirkerinin îsrail'de üç doğalgaz çevrim santralı ya- pım ve işletmesine dönük or- taklık anlaşması, Enerji ve Ta- bii KaynaklarBakanı HihniGü- ler ile Israilli Bakan Joseph Pa- ritzky'nin katıldıklan törende imzalandı. Erdoğan ûzûntûlerini iletti Konuk Bakan. ımza töreni- nin ardından Başbakan Erdo- ğan tarafindan kabul edildi. Edi- nilen bilgiye göre Erdoğan gö- rüşmede. îsrail'in son politika- lanndan bü^k üzüntü duydu- ğunu anlattı. Erdoğan, Şeyh Ya- sin'in öldüriilmesini eleştirir- ken "Refah mülteci kampında ohıp bitenlerde kabuledilemez. Bürün bunlar beni ve halkınu çok derinden varalr»or. Ohıpbi- tenlerin İsrail'le ilişkilerimizi bozmasmı istemhoruz" dedi. Başbakan Erdoğan, Türkı- ye'nin banşa katkı için komşu ülkelerle işbirliğine gittiğini be- lirtirken "Ama Başoakanımzbi- zün çabalanmıza veterincedes- tekotmadı" dedı. Israilli Bakan ise Filistin topraklannda terörist unsurlann bannmasına taham- mül edemedıklerinı söyledı. "Ihmh birFıBstin bderüği*' oluş- turmayı amaçladıklannı anla- tan Paritzk>. "Banş sürecinean- cak ılımh bir liderük katkı sag- lar. Bize bu konuda yardımcı olursanız, size sonsuza kadar minnettar kahnz" dedi. TBMM'nin ortak bir bildiriyle kuvvetli bir tepki göstermesi isteği kabul görmedi Filistin ve IrakiçinMeclıs'ten sözlükmama Genel Kurulu'nda dün Irak'takı işkence olaylan ve Filistin'dekı son saldınlar ele alı- nırken; genel görüşme açılması istemi red- dedildi. CHP'nin "TB.MVrninortekbirbfl- dirhfe bu olavlara karsı kuvvetii bir tepki göstermea'' isteği de kabul görmedi. Dı- şişleri Bakanı Abdullah Gül, IrakJı esirle- re yapılan işkenceyi kmadıklannı anımsa- tırken, "Irak'taegemenlikdeMİertelenme- meBdir,sanal değil.gerçekoJmalıdır" açık- Iamasını yapt. Gül, Filistin'dekı saldınlar- da "ölçünün tamamen kaçmldığını,bu sal- dınlan şiddetle kmadüdarmı" da bildirdi. TBMM Genel Kurulu'nda dün CHP grup başkanvekilleri ile AKP'Iilerin Irak'taki iş- kence ve Filisrin'de yaşanan son olaylar konusunda verdilderi genel görüşme öner- geleri birleştirilerek görüsüldü. On görüş- meler sırasında söz alan Abdullah Gül, Irak'ta koaüsyon askerlerinin tutuklulara iş- kence ve insanhk dışı muameleyaphklannın saptandığınadikkat çekti. Gül, "Gereklrak halla, gerekse uluslararası toplum infîal içindedir. Hükümet olarak buolayikmanuş bulunuyomz. ABD'nin üzüntü ve özür be- yanlan faydah ohnuştur. Ama bu sozJerde durulması esas etkiyi yaratacakbr. ABD dahıl uluslararası kamuoyu ve medyanın oiavlan demokratik biçimde açıklamış ve tarüşmışoimasmıda takdirle karşılıyoruz" açıkJamasını yaptı. Gül, "Irakhlara ege- rin endişe ile ızledılderini ve bu olaylan şid- detle kınadıklanru da bildirdi. Gül, "Bu olavlanndevamıhaündedurumun kontrpl- süz hale gelmesinden endişe edhoruz, Öt- çü tamamen kaçmkü. Bizvol haritasmm uy- gulanmasuu beklerken. Îsrail'in her tiirhı hukuka a>kırı davranışlannı tasvip etme- miz mümkün degüdir'" dedı. • TBMM Genel Kurulu'nun dünkü gündemi Irak'taki işkence skandalı ile Filistin'deki son saldınlardı. Dışişleri Bakanı Gül, Irak'ta egemenlik devrinin ertelenmemesi gerektiğini vurguladı. menüğin devrine gidilecek olan30 Haziran tarihindeertelemeobnamah, bu tarih sanal değil gerçek olmalı. Geçici Irak hükümeti, Irak yönetim konseyinin bir uzanosı vey» benzeri olmamaDdn*" görüşünü dile getir- dı. Gül, önümüzdeki süreçte BM'nin daha etkin olması gereği üzerinde de durdu. Gül, Ortadoğu'da yaşanan şiddet olaylannı de- CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen. t4 TB>IVryi Irak'takı işkenceye karşı kuvvetb' bir tepki, bir kmama bildiri- sj yayımlamaya davet ettiklerini" bıldırdı. Oymen, ABD Başkanı. dışişleri ve savun- ma bakanlannın "özür dikmesinin" öne- mıne dikkat çekerken, "Kuzey Irak'ta Sü- levmaniyç'deTjirkaskerierinin başlannaçu- val geçirildigi zaman, biz ABD'nin özürdi- lemesinin talepedihnesiniistedik.O günler- de Sajın Gül, ABD süper güçtür. özür an- cak eşit güçler arasında beklenebilir, bü- yük devietler özür dilemez. demişti. Büvük devletler de özürdiler" dedi. Gül, bu söz- lere yerinden ıtiraz etti. "Kuzey Irak'takı PKKmensuplanna karşjbireyiemduyma- dık,onlannnmıklanıp Türkive'yetesim edü- diğini duvmadık" diyen ÖyTnen. Irak'takı olaylann 1 Mart tezkeresinın reddedilme- sinin önemini ortaya koyduğunu vurgula- dı. Oymen, Filistin'deki son saldınlan kı- narken, Dışişleri Bakanı Gül'ün Filistin li- deri Yaser Arafat'ı ziyaret edip. dayanış- ma duygulannı iletmesi gerektiğini söyle- di. Görüşmelerin tamamlanmasından son- ra yapıian oylamada, genel görüşme açıl- ması .AKP oylanyla reddedildi. CHP sıra- lanndan "Hani m^ferier,fahçlar?","Ne- redesmiz" diye laf atılırken, .AKP'Iilerin kendi önergelerine oy vermemesi protesto edildi. CHP'lilerin istediği kuıama bıldiri- sideyayımlanmadı. u Prens Andrevv, Cumhurbaşkanı Sezer tarafindan kabul edildi. (Fotoğraf. AA) İMkonuktan AB desteği • Hollanda Ekonomi Bakanı ile Ingiliz Prensi Andrevv, Ankara'da ülkelerinin şirketleri için lobi yaptı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hollanda Ekonomi Bakanı Laurens Jan Brinkhorst ile îngıltere York Dükü ve Uluslararası Ticaret ve Yatınm Temsilcısi Prens Andrew, Ankara temaslannda Türkiye'nin AB üyeliğine destek açıkladılar. Prens Andrevv, Türkiye'nin AB sürecinde önemJi ilerleme kaydettığını vıırgularken "Umutedjyoruz ki arahk aymda Türidye müzakerelere başlayabilecektir. AB içinde hak ettiği yeri bulacakur. Bize inşallah demek kabyor" diye konuştu. Hollanda Ekonomi Bakanı Brinkhorst da Türkiye'nin daha önce hayal bıle edılemeven yapısal reformlan hızlı bir şekilde yaşama geçırdığını vTirgulayarak "Gerçekleştirilen bu reformlar, AB yolunda Türkiye'nin elini göçlendiriyor. AB sürecinde Türkiye'vi desteklemeye devam edecegH" dedi. Prens Andrew. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer. Enerji ve Tabıı Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler ve Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen ile gorüştü. Prens Andrevv, Bakan Tüzmen ile görüşmesinde yaptığı açıklamada "Ben buraya. Türkiye'deld ekonomi,ticaretve yaünm ortamı konusunda bilgi toplamaya ve fngiltere'ye döndüğümde. İngüız işadamlannı Türkhe'de yaünm yapmaya teşvik etmek üzere geldim" dedi. Af Örgütü raporu: ABD 'nin Hlkesiz' savaşı LO.VDRA (AA) - Lluslararası Af Örgürü'nün 2004 yılı raporunda, ABD'ye sert eleştirileryönelrildi ve ABD'nin teröre karşı açtığı savaşın "ilkesiz" bır savaş olduğu öne sürüldü. Raporda. VVashington'un kitlesel terör mücadelesinin "öngörünün iflası" olduğu savunulurken. "körlemesine yapılan güvenlik arayışı sırasında, insan haklarının bu savaşa kurban edildiği" belirtildi. Savaş sırasında ele geçınlen zanlılann adaletten uzak olarak rutulduğunu, politik iltica sistemine zarar verildiğini, politik ve dini muhaliflerin ezildiğini öne süren Af Örgütü Genel Sekreteri Irene Khan. "insan hakları ihlallerinin ABD içinde de olduğunu, ayrıca ülke dışındaki hak ihlallerine göz yumulduğunu" bildirdi. Khan, raporun açıklandığı basın toplantısı sırasmda, adalet ve özgürlüklerin de zarar gördüğünü belirterek. "Bütün bunların sonucunda dünya çok daha tehlikeli bir yer haline getirilmiştir'' dedi. I Raporda ABD, "Irak'ta sivillere karşı I hukuk dışı cinayetler işlemekle, soru işaretleriyie dolu tutuklamalar vapnıakla ve hapishanelerdeki tutsaklara kötü muamele etmekle" de suçlanırken, Genel Sekreter Khan. "Bütün dünya, iJkeli bir liderük için haykınyor. ABD'nin teröre karşı başlatrığı mücadelenin kötü etkileri ise çok geniş bir alana yayılıyor" uyansında bulundu. Koalisyon ülkeleri ve onlara destek veren hükürnetlerin güvenlik arayışı içinde kitlesel değerleri kurban ettiğıni ve ahlakı değerlerini kaybettiğıni de savunan Irene Khan, Avrupa'da ve Asya ülkelerinde çtkartılan yeni terörle mücadele yasalannı da eleştirdi. Khan. bu çabalar sırasında mültecilerin korunmasının ihmal edildiğini, ifade özgürlüğünün de çiğnendiğini öne sürdü. Af Örgütü raporunda, îngiltere de eleştirilerden payını alırken, 14 yabancı uyruklu terör zanlısının mahkemeye sevk edilmeksızin hapıste tutulması eleştirildı. y