Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
ŞUBAT 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA
H i J v U i l UIVLI. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Jkyrupa'dan da
Çin malı geHyop
• ULUDAĞ(AA)-
I>evlet Bakanı Kürşad
Tüzmen, bayram tatilini
çeçirmek üzere gittiği
Uludağ'da basın toplantısı
oüzenledi. Tüzmen
"Tehlike, sadece Çin'den
selen mallarda değil.
AB'den de Çin mallan
gelmeye başladı" dedi.
Çin'in çokucuz
ürünlenne karşı TL'nın de
aşvn değerlenmesiyle
gelecek olan mallann çok
daha ucuzladığını
vurgulayan Tüzmen,
başka tedbırler alınması
gerektığinı söyledi.
Sezep'den Teşvik
Yasası'na onay
• ANKARA
(Cumhuriyet Biirosu) -
Cumhurbaşkanı Ahmet
Necdet Sezer, kişı başına
diişen geliri 1500 dolann
altında olan ıllere
yapılacak yatınmlara
teşvik \ erilmesini
öngören yasayı onayladı.
Yasayla, 36 ılde yapılacak
yatınmlar teşvik
kapsamına alınıyor. Buna
göre söz konusu illerde
yatınm yapacak
ışadamlanna Gelir
Vergısi, sigorta pnmi ve
enerji ödemelerinde
kolayhklar sağlanacak.
Yatınmcılara, bedava arsa
tahsisi de yapılacak.
Yasayla, serbest bölgelere
sağlanan kolaylıkJann
kapsamı da daraltılıyor.
Gözden geçirme
• ANKARA
(Cumhuriyet Biirosu) -
Malıye Bakanı Kemal
Unakıtan, IMF ıle
yürütülen çalışmalarda
seçimlenn kendilerini
etkilemedığını savundu.
Tüm kurumlann IMF'yle
ilgilı çalışmalannı
sürdürdüğünü belırten
Unakıtan, "7. gözden
geçirme çalışmalannın
seçım sonrasına
kalmayacağını tahmin
edıyorum. Maliye
Bakanlığı olaraİc, gözden
geçirmeyle ilgili
çalışmalara bugün (dün)
başladık" dedı.
Omsan hedef
büyutttu
• İSTANBUL(AA)-
Oyak iştirakı olarak 26 yıl
önce kurulan OMSAN
Lojistik, bu yıl yeni
yatınmlarla büyümeyi
hedefliyor. Şirket.
Transfesa adlı lspanyol
şirketle bir Avrupa
ülkesinde kuracağı
şirketle. blok tren
taşımacılığı yapacak.
İki yıldır gerileyen pamuk ithalatı, bu sezonun ilk üç ayında yüzde 63 arttı
Pamukithalaüyinezirvede• Türkiye'nin
lokomotif sektörlerinden
tekstilin ihtiyacı artarken
pamuk üretimi yanlış
politikalar nedeniyle
azalıyor.
İZMtR(Cumhuri>etEgeBü-
rosu) - Tekstil \e konfeksiyon
sektörünün vazgeçılmezı, stra-
tejik ürün pamukta kaygı vencı
gelişmeler yaşanıyor. Türki-
ye'nin lokomotif sektörlennden
tekstilin ihtiyacı artarken pamuk
üretimi yanlış politikalar nede-
niyle azalıyor. Açığın ithalatla
kapatılmasıyla, bu sezonda da
ithalatta patlama yaşandı.
İki yıldır gerileyen pamuk it-
halatı, 2003-2004 sezonunun ilk
üç ayında yeniden hız kazanarak
yüzde 63 "lük artışla 127 bın 500
tona ulaştı. Ancak uzmanlar.
Türkiye artık dışa bağımlı
Pamuk üretimi, 1950'lerden itibaren ekim alanına, 1960'h
yıllardan sonra ise verime bağh olarak artmaya başladı.
Böylece pamuk ihracatı da artış gösterdi ve 199O'lı yıllara
kadar üretimin önemli bir kısmı ihraç edildı. Ancak pamuktaki
üretim artışı, tekstil konfeksiyon sektöründeki ihracat artış
hızına ayak uyduramayınca 1990'dan itibaren pamuk ihracatı
önemli ölçüde azaldı. Dünyanın 6. büyük üreticisi iken 2001-
2002 sezonunda 648 bın tonla *dünvanın en fazla pamuk ithal
eden ülkesT olan Türkiye'de, iki yıllık gerilemenın ardından
pamuk ithalatı yeniden zirveye çıkü.
yurtıçınde pamuk arzının, teks-
til ve konfeksiyon sektörünün
mevcut kapasitesinin sürdürü-
lebilirlıği ve gelişimi için zorun-
lu olduğunu belirtiyor.
Dünyadaki maliyetlere göre
Türkiye'de girdilerinpahalılığı-
nı göz ardi eden hükümetin bir
an önce pamuk üreticısının prim
desteği taleplerine yanıt verme-
si gerektiği belirtüiyor. Özellik-
le ABD ile Yunanistan'ın üreti-
cisine büyük destekJer vermesi,
Türkiye'deki üreticiyi rekabet
açısından zorluyor. Ekim alan-
lan ve verimliliğin giderek azal-
dığı pamukta, Türkiye birkaç yıl
öncesine kadarla sahip olduğu
öncü üretici konumunu yitirdi.
tzmir Ticaret Borsası Yöne-
tim Kurulu Başkanı Tuğrul Ye-
mişçi. ulusal pamuk politikala-
nnın gözden geçirilmesi gere-
ğinin bir kez daha ortaya çıktı-
ğını söyleyerek, şu değerlendir-
meyi yaptı: "Bu durum, 1980
sonrasmda hda gelişentekstilve
konfeksiyon sektörü pamuk ta-
lebinin yurtiçi arz ile karşılana-
maması ve pamuk ithalatının
büyük oranda artnıasıyla daha
dabetirginkşti.Üretimin arturd-
masL kontaminasyon ve kirtilik
gibi kaliteyi olumsuz etkileyen
faktöıierin engellenmesi ve piya-
salara dünya fhatlanndan pa-
muk sunubnasL, tekstil ve kon-
feksiyon sektörünün mevcut ka-
pasitesinin sürdürükbüirhği ve
gelişimi için zorunludur. Bu ne-
denle Türkhe'nin. pamuk üre-
timi ve dışticaretindekigetişme-
leriyakından i/Jemesi veyönlen-
dirmesi gereği bulunuyor."
Etiyopya'dan bile alıyoruz
Ulkeler Mıktar (Ton) Pay (%)
ABD
Yunanıstan
Suriye
Türkmenistan
Mısır
Etiyopya
Azerbaycan
Tacikistan
Avustralya
özbekıstan
Kırgızistan
334.267.453
79.634.103
38.057.529
19.428.867
5.666.628 ^
5.413.450 „
5.200.576 ™
3.150.579 - ^
1.968.145 " W
999.047 _ -
722.950 ^ J j f
6.7
15.9
7.6
3.9
1.1
1.1
1.0
0.6
0.4
sM
0.1
Tanzanya 440.193
ÖNTEM YELPAZESÎ GENİŞÜYOR
'Vergi kaçırmanın
116yolu vary
HACER BOYACIOĞLU
ANKARA -Hızlabü-
yüyen kayıt dışı ekono-
mi, geleneksel vergi ka-
çırma yöntemlerinın
yelpazesini genişletiyor.
Yardımcı Doçent Dok-
tor Faruk Güçlü'nün
saptamalanna göre, ver-
gi kaçırmada yaygın
olarak 116 yöntem kul-
lanılıyor. Yöntemler
arasında, faturalan
renkli fotokopıyle ço-
ğaltmak, hayalı hırsızlık
raporlan düzenlemek de
yer alıyor.
Abant Izzet Baysal
Ünıversıtesi îktisadi
Idari Bilım-
ler Fakülte-
si Öğretim
Üyesi Fa-
ruk Güçlü
tarafindan
yapılan ça-
lışmada,
"Türki-
ye'desapta-
nan ve bili-
nen vergi
kaçırma
yöntemle-
rT incelen-
di. Çeşitli
yayınlann
yanı sıra
Danıştay ve
mahkeme
kararlan da
taranarak
yapılan ça-
hşmaya göre, vergi ka-
çırma yöntemlerinden
bazılan şöyle:
• Alt nüshası farkJı,
üst nüshası farklı fatura
düzenleyerek.
• Kazanç ortaklığı
adı altında toplanan pa-
ralan nemalandırarak ve
bu nemalan vergi dışı
bırakarak.
• Kaçak Nahçıvan,
Irak ya da tran mazotu-
nu belgesız alarak. kul-
lanarak ve satarak.
• Kesilen faturadaki
rakamlann önüne ve so-
nuna rakam ekleyerek.
t/ Aynı seride farklı
Vergi kaçırmada
kullanılan
yöntemlerden
bazılan:
\/ Faruralan
renkli fotokopiyle
çoğaltmak.
• Alt ve üst
nüshası farklı
fatura
düzenlemek.
• Kaçak afiş ve
ilan asmak.
• Sahte hırsızlık
faturası
düzenlemek.
fatura koçanlan bastıra-
rak, ayn ayn kışilere dü-
zenleyerek.
^ Defter ve belgelen
bılinçh bir şekilde yok
ederek, ticaret mahke-
melerinden kayıp ilanı
alarak.
^ Kargo ve PTT ara-
cıhğıyla satış yaparak.
%/ Gelecek dönem gi-
derlerini cari döneme iş-
leyerek.
^ Birden fazla alanda
faaliyet gösterildiği hal-
de tek sektörde faaliyet
gösteriliyor gibi beyan-
name düzenlemek yo-
luyla.
V Taşeron aracı, iş
takipçisi gi-
bi kişilere
işi dağıta-
rak. kâr
marjını dü-
şük göste-
rerek.
• Kay-
bolan kim-
likleri kul-
lanarak ha-
yalı şirket
kurup sahte
fatura dü-
zenleyerek.
• Kuru-
lu şirketlere
hayali kişi-
leri ya da
çahşan işçi-
len müdür
mm,^m^_mA olarak ata-
yarak, sah-
te fatura düzenleyerek.
• Defterlerde rutar
hatası yapıp giderlerinı
fazla, gelirlerini az gös-
tererek.
• Birden fazla şirket
kurarak. şırketler arasın-
da sahte fatura aktanmı
yaparak.
• Çalışanlara gerçek-
te daha fazla ücret öden-
digi halde asgari ücret-
ten ödeme yapıhyormuş
gibi göstererek.
• Rüşvet. bağış, hı-
be, yardım, hediye ve
benzeri adlar altında
maddi değer aktanmı
yaparak.
uzumune
darbesi
VXSLTÖZKAN
ÎZMtR- Devlet desteğiyle ucuz-
layan tran üzümü, Türk üzüm sek-
törünü \\ıruyor. Iran'ın işlenmiş ku-
ru üzüm fıyatını ton başına 870 do-
lara düşürmesinin, Türkiye'nin son
aylarda 12 bın tonluk ihracat kaybı-
na neden olduğu belirtüiyor. Bazı
ihracatçılar tran üzümlerinin "Türk
üzümü" olarak \-urtdisina pazarlan-
dığını ıddia ederken bir kısım ihra-
catçı da tek suçlunun tran şirketleri
olduğunu söylüyor.
Tariş Üzüm Bırliği Başkanı AB
Rıza Türker, yerli ihracatçılan arz
fazlası Türk üzümünü bırakıp daha
kalitesız olan tran üzümünü satmak-
la eleştirerek >
r
urtdışındaki alıcıla-
rın da bu durumdan rahatsız olduğu-
nu söyledi. Türker. "Bu olay 2003 yı-
hndarekohenindüşükolmasınakar-
şın 4 aydır kuru üzümfiyatnunarta-
cağı yerde neden düştüğünün detifr-
dir. İhracatçılan göreveçağuT>oruz"
dedi. Ege Kuru Meyve thracatçılan
Birlığı Başkanı Aydm l nsal ıse tran-
h şirketleri suçlayarak "Bizde bu ko-
nuda bir M duvıım akük. Ancak bu
işi yapan bizim ihracatçdanmız de-
ğü. İranhlar, ürünlerini Türküzümü
olarak pazarhvorlar. Bizim pakeüe-
rimizde Türk üzümü' yaanasmm
yamnda özel işaretleriıniz de buhı-
nuyor" dıye konuştu.
Tatneft'in Türkiye'dekisözcüsü: tddialardan rahatsızız
TUPRAŞ için karar imzadaMLTtATKIŞLAU
ANKAR4 - TÜPRAŞ'ın özel-
leştirmesine yönelik Özelleştirme
Yüksek Kurulu (ÖYK) karan im-
zaya açıldı. tmzalann, bugünkü
Bakanlar Kurulu1
nda tamamlan-
ması beklenirken iha-
leye en yüksek teklifı
veren Efremov-Ka-
utschuk GMBH şirketi-
ne ilişkin iddialar da durulmuyor.
Tataristan Cumhuriyeti Türkiye
Temsilcisi Ramil Mavtyutov,
Cumhuriyet'in Efremo\-Kautsc-
huk GMBH ile ilgili sorulannı
yanıtlarken "Şu anda ne söylesem
yanlış olur. Tam olarak bilmiyo-
nun" dedi. Mavlyutov, "Tatneft,
şirket nasılsa, hangi adresteyse, o
şekilde sann aldı. Bütün gerekli bil-
giler hükümete verildi. Bunun al-
tında bir şey aramava gerek yok.
Ancak aranıyor, bundan
çok rahatsızoluyoruz" dı-
ye konuştu.
Petrol-îş'in TÜP-
RAŞ'a yönelik dava dilekçesinde
de yer verdiği iddialara göre, şirke-
tin "paravan" olduğu ileri sürül-
müştü. Ticaret sicili kayıtlanna gö-
re. Efremov-Kautschuk GMBH'nin
sermayesinin de sadece 105 bin Eu-
ro olduğu ortaya çıkmıştı.
Mavlyutov, 105 bin Euro serma-
yesi olan bir şirketin 1.3 milyar do-
lan nasıl bulacağı sonısuna "Tat-
neft'in sağlav^cağı garantrvie" ya-
nıtını verdi. Mavlyutov, TUP-
RAŞ'ı Efremov-Kautschuk'un de-
ğil, Zorlu ve Tatneft ortaklığında
kurulacak Türk sermayeli bir şir-
ketin alacağını sözlerine ekledi.
Maliye Bakanı KemalUnakıtan,
IMF'yle çalışmalarda seçimin ken-
dilerini etkilemediğini belirtri.
Unakıtan, özelleştirme programı-
nın haftaya açıklanabileceğini ve
TÜPR.A.Ş'a ilişkin ÖYK karannın
imzalanmasının haftaya tamamla-
nabileceğini belirtti.
VERGİDUNYASI/MUSTAFA PAMUKOĞLU e-mail: pamukmı" ixu-.com
Geçen hafta ge-
nel olarak bilgiler
vermiştik. Bugün
31.12.2003 tarihli bilançolar ile
ilgili nasıl bir işlem yapılacak.
onu anlatmaya çalışacağız.
31.12.2003 tarihli bilançonun
enflasyon düzeltmesine tabi
tutulması zorunlu mudur?
Evet. Sadece bilançolar dü-
zeltilecek, gelir tablosu ve di-
ğer maü tablolar düzeltmeye
konu edilmeyecektir.
31.12.2003 itibanyla beyan
edilecek vergi matrahlan, enf-
lasyon düzeltmesi sonunda
çıkan tutar mt olacak?
Hayır. Düzeltme öncesi bi-
lançoya göre hesaplanan kâr
üzerinden vergi beyan edile-
cek.
Düzeltme yapmak için her-
hangi bir şart var mıdır?
Hayır. 31.12.2003 tarihli bi-
lançolar için herhangı bir enf-
lasyon oranı şartı aranmaksızın
dQzeltme yapılacaktır.
Enflasyon düzeltmesi neye
Enflasyon Muhasebesi IIgöre yapılacaktr?
5024 say\lı kanunun geçici
25. maddesine göre yapıla-
caktır. Bu dönem için geçici
esaslar beliıienmiştir. Esas
prensipler 2004 tarihinden iti-
baren uygulanacaktır.
BODKve SPK tebliğlerine gö-
re enflasyon düzettmesi yapan
kuruluşlar da bu kanuna göre
düzeltme yapacaklar mıdır?
Hayır. Bağlı olduklan esasla-
ra göre yapmalan halinde zo-
runlu degildir (Isterierse yapa-
bilirler).
Enflasyon düzettmesinde en
önemli unsuriar neler olacak?
1) Bilanço kalemlerinin para-
sal ve parasal olmayan kalem-
ler olarak sınıflandınlması...
• Parasai kalemlen
Paranın değerindeki değiş-
meler karşısında nominal de-
ğerleri aynen kalan, ancak sa-
tın alma güçleri fiyat hareket-
lerine göre "ters" yönde deği-
şen kalemlerdir.
Orneğin; kasa,
bankalar, kredi-
ler, borçlar, ödenecek vergiler
ve SSK primleri.
• Parasal olmayan kalemler:
1) Paranın değerindeki de-
ğişmelere paralel olarak nomi-
nal değerleri değişen, fakat sa-
tın alma güçlerini koruyan ka-
lemlerdir. örneğin; yabancı pa-
ralar, yabancı para cinsinden
borçlar ve alacaklar, stoklar,
hisse senetleri, demirbaşlar,
makineler, taşıtlar, inşaat mali-
yetleri, avanslar, sermaye.
2) Düzeltmeye esas parasal
olmayan kalemlerin düzeltme-
ye tabi tutulacak tutannın be-
lirlenmesi (bu konuda kanunun
geçici 25. maddesinde belirti-
len teknik hesaplar dikkate alı-
nacak).
3) Düzeltilecek hesapların
düzeltme katsayısı ile çarpıl-
ması.
4) Enflasyon farklannın bi-
lançoya yazılması.
Okuyucu soruyor
• Bir okuyucumuz şarapta "asgari maktu ÖTVT
"
sisteminin neden uygulandığını soruyor ve küçük ve
orta ölçekli şarap imalatçılannın zor durumda oldu-
ğunu belirtiyor.
Evet, üzüm şarabının litresinden asgari
1.000.000.- TL ÖTV alınıyor. Normal oran yüzde
63.3. Bu oran çok yüksek. Bir de bunun üzennden
yüzde 18 KDV alınıyor. Harika üzüm bağlannın ya-
nındaolan orta ölçekli şarap imalatçılan bu ÖTVyü-
künü kaldırmakta zorlanıyor. Sanınm ağır vergi yü-
kü ile şarap imalatı kısılmak isteniyor.
• Bir okuyucumuz da Teknopark bölgesinde e-
learning yazılımı ve AR-GE faaiiyetinde bulunaca-
ğını belirterek düzenleyeceği fatura bedellerinin
KDV'den istisna olması için herhangi bir tutar sınır-
laması olup olmayacağını soruyor.
Bu bölgelerde yapılacak yazılım ve AR-GE faali-
yetleri gelirleri gelir, kurumlar vergisi ve KDV'den
hiçbir tutar sınıriaması olmadan istisna. Ancak bu
istisna istismar edilebılecek bir istisna. Gerçek ol-
mayan faturalar düzenlenebilir. Bu konuda dikkatli
olmak gerekiyor.
Vergi istatistikleri
Vergi Barışı Kanunu nedeniyle tahsil edilen ver-
gi tutarı...
31.10.2003 itibanyla2.3 katrilyon TL tahsil edilmiş
olup 2004 yılında tahsil edilecek taksitlerie bu tuta-
nn, 5-6 katrilyon TL'ye ulaşacağı beklenmektedir.
Top. V ergi
\ü Gelirleri
2000 26 5
2001 39"
2002 59 6
G.S.\.1.H
124 5
P84
2^6.0
21
21
3
6
G.S.M.H
125 5
P6 4
r.u
s
21 1
22 5
218
Genel bütçe gelirlerinin GSYİH ve GSMH içinde-
ki paylan (katrilyon TL)
Bu oran OECD ve AB ülkelerinde yüzde 40 civa-
nndadır. Yüksek vergi oranlanna rağmen Batı'nın
oranlanna ulaşamıyorsak "vergiyi tabana yaymak ve
vergi oranlannı düşürmek, masraflann indiriminde
sınırlamalan kaldırmak"tartışması gündeme geliyor.
Dikkat! Bazı gelir vergisi stopaj oranlan değişti
• Telif kazançlannda yüzde 17.
• Serbest kazançlarda yüzde 22.
• Kira gelirlerinde yüzde 22.
• Kâr dağıtımında yüzde 10.
NOTDEFTERİ
ZEKERİYA TEMİZEL
Devletsiz Ekonomi
Bayramda Türkiye ekonomisi ile ilgili açıklama-
lan izliyoruz.
Sanıyorsunuz ki, "yürüyen(!) hükümetin" kurdu-
ğu ilişkilerie dışsatım arttığında, tüm ekonomik so-
runlanmız bitecek. Kıbrıs sorunu mayıs ayına ka-
dar çözüldüğünde ise AB'nin kapıları açılacak ve
böylece ülkemiz refaha kavuşacak.
Sanki birkaç milyon nüfuslu, büyük sosyal sorun-
ları olmayan bir ülkedeyiz.
Oysa 68 milyon nüfuslu, 780 bin kilometrekare
yüzölçümlü, 10-12 milyon işsiziolan birülkedeya-
şıyoruz. Bu kitleye her yıl, okulların muhtelif kade-
melerini tamamlayarak, 1.2-1.5 milyon genç katılı-
yor.
Ülkemizde 18 yaş ve altında 22.8 milyon insan
yaşıyor. Bu gençlerin çoğunluğu geleceklerini ülke
dışında görüyor.
Bunun yanında tanmda çalışan işgücü toplam iş-
gücünün yüzde 44'ü. Ancak tanmın ulusal gelirden
aldığı pay yüzde 18. Tarım sektöründe üretim çağ-
dışı yöntemlerle yapılıyor, arazi hızla parçalanıyor
ve sonuçta verimlilik hızla düşüyor. Tarımla karnını
doyuramayacak bu nüfusun en az yarısı kısa süre-
de kentlere akacak.
Işsizlik ülkemizin en büyük sorunu. Işsizliğin ya-
rattığı sosyal sorunlartoplumun üstüne karabasan
gibi çökmüş.
Bir kişiye yaratılacak iş için yapılması gereken
sabit sermaye yatırımı yaklaşık 50 bin dolar.
Sadece her yıl işgücüne katılan gençlerimize iş
alanı yaratmak için gereken yıllık yatınm tutan 75
milyar dolar.
Türkiye'nin işsizliği ortadan kaldırmak için yap-
ması gereken yatınm tutan ise 500-600 milyar do-
lar.
Türkiye on yıllık bir sürede işsizlik sorununu çöz-
mek istese, her yıl 125 milyar dolariık yatınm yap-
ması gerekiyor. Yani Türkiye'nin önümüzdeki on
yılda 1.3 trilyon dolarlık yatırım gerçekleştirmesi
gerek.
Yirmi yıl boyunca yılda yüzde 7 oranında büyü-
memiz, büyümenin en az yüzde 30'unun verimlilik
artışından kaynaklanması ve bugün 200 milyar do-
lar dolayında olan milli gelirin yirmi yıl sonra 1.9 tril-
yon dolara yükselmesi gerekiyor. Ancak bu halde
ülkemiz Avrupa Biriiği ülkelerinın düzeyine yükse-
lebiliyor.
Oysa kamunun bütçesinden yatınma ayırabildi-
ğı tutar yılda 5 milyar dolar bile değil.
• • •
Ekonomik sorunlan bu kadar ağır olan bir ülke-
de, devletin ekonomik rolünün üzerine bir çizgi çe-
kilıyor. Devlet ekonomik olarak işlevsizleşiyor. Ka-
mu işletmeleri özelleştirme adı altında yok ediliyor.
Çağdaş devlet ile liberalizmin birlikte doğdukla-
n, daha doğrusu birbirierini yarattıklan gerçeği göz
ardı ediliyor. Liberalizmin sözcüleri devletin ekono-
mik güce sahip olmasının yanlışlığını kanıtlamak
için seferber olmuşlar.
Ancak devletin ekonomiden dışlanmasını savu-
nanlar yerel yönetimlerin ekonomik işlevler üstlen-
mesini alkışlıyorlar. Kamusal hizmetlerin yerel yö-
netimlere devredilmesi suretiyle, devletin ekonomik
faaliyetlerin dışına çıkanlarak işlevsizleştirilmesini
destekliyoriar. Böylece yerel yönetimlerin ekonomik
işletmeler oluşturması, kamusal hizmetlerin fiyat-
landınlarak satışının önünün açılmasını amaçlıyor-
lar. Merkezi yönetim ekonomiden dışlanırken yerel
yönetimlerin ekonomik faaliyetlerinin önünün açıl-
masının desteklenmesi bir çelişki gibi görülüyor,
ama değil. Uluslararası sermaye kamunun ekono-
mik işlevlerine karşı çıkarken kendilerine rakip ola-
cak ölçekte ulusal işletmelerin yaratılmasını önle-
mek istiyor.
Sınıriı olanaklara sahip yerel yönetimlerin ulusla-
rarası sermayeye rakip olabilecek kapasite yaratma-
lan çok güç. Aksine çokuluslu şirketlerin müştenle-
ri olacaklar. Onun için bu değişim destekleniyor.
Bu yapısal değişimden sonra kalkınma altyapı-
sının ne şekilde yaratılacağı, hızlı büyüme için ge-
rekli sermaye birikiminin nasıl sağlanacağı, hızlı sa-
nayileşme için gerekli olan insan kaynaklannın na-
sıl geliştirileceği, teknoloji yaratılması için hangi
yöntemlerin kullanılacağı ise meçhul.
Bu durumda, devletin oyun dışına itildiği yeni
ekonomik düzen neye hizmet edecek dersiniz?
temizel@cumhuriyetcom.tr
BURSA (AA) - Ye-
şim Tekstil, uygulan-
dığı ürünlerde leke ve
su tutmama, çabuk ku-
ruma ve kolay ütüle-
me özellikleriyle bü-
yük miktarda enerji ve
zaman tasarrufu sağ-
layan nano teknoloji-
sini. Türkiye'de ilk de-
fa örme ürünlerin üre-
timinde kullanmaya
başladı.
Yeşım Tekstil, yük-
sek teknoloji ürünü
"alolh kumaşrı
lan. en
büyük müşterilerin-
den Gap Inc. için üre-
tecek.
Yaklaşık bir yıl önce
nano teknolojisini kul-
lanarak bu kumaşı la-
boratuvarlarında test
edip denemejüretimi-
Yeşim
Tekstil
'akıllı
kumaş'
üretecek
ne başlayan Yeşim
Tekstil, geleceğin ku-
maşı olarak gösterilen
ve hızla moda olmaya
başlayan 'akıllı kiı-
maş'lan, dünyada ör-
me ürünlerde üretebi-
len dört firmadan biri.
Aynça Gap marka-
sına akıllı kumaşlar ile
tişört üreten Yeşim
Tekstil, Avrupa ve Or-
tadoğu bölgesinde bu
kumaştan üretim sipa-
rişi veren tek f irma ol-
ma özelliğine de sa-
hip.
Firma, Marks&
Spencer, Nike, Schlaf-
gut, Zara, Gap, Bana-
na Republic ve Sara
Lee gibi dünyaca ünlü
markalara fason üre-
tim yapıyor.