Katalog

Z7 ŞUBAT 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA r M V t 9\\V-FİVJJ. ekonomi(Şcumhuriyet.com.tr 13 Scenicl marttapiyasada I Ekonomi Servisi - Renault 19Mart"ta Tiirkiye pazanna sunacağı Scenic II modeliyle, 5 bmin üzerinde satış rakamına ulaşarak tek hacimli otomobil segmentindekı hderliğini sürdürmeyi hedefliyor. Fiyatı 37 milyar lıradan başlayıp 52 milyar lıraya kadar çıkan Scenic II Euro NCAP çarpma testlerinde "5 yıldız"la en yüksek notu alan beşinci Renault modeli oldu. Ey teknotojisine Tüpk çıkarması • KÖLN(AA)- Almanya'nın Köln kentinde düzenlenen Hometech fiıannda Türkiye çıkarması yaşanıyor. AB Komisyonu tarafından Arçelik'in Eskişehir tesislerinde üretilen buzdolabmın Avrupa'run en az enerji tüketen buzdolabı olarak seçildiği fuara, aralannda Vestel, Aygaz, Şişecam ve Uğur Soğutma'nın da bulunduğu 94 Türk firması katılıyor. TÜPMŞ'a 3 kalrte belgesi birden • ANKARA (AA)- TÜPRAŞISO 9001:2000 kalite, ISO 14001 ÇevTeve OHSAS 18001 IşSağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri belgesi aldı. TÜPRAŞ'tan yapılan açıklamada, işletmenin faaliyetlerinde kalite, çevre, toplum ve çalışan sağlığına olan duyarlılığını genel müdürlük, tzmit Rafineri müdürlüğü, Körfez petrokimya ve rafineri müdürlüklerinde kurduğu entegre yönetim sistemiyle bu şekilde belgelendirdiğinı belirtti. Kurumun Alkollü İçkiler Grubu'nım özelleştirilmesinde usulsüzlükler diz boyu TEKEDdebirgarb satışÖZLEMYÜZAK Blok satış yöntemı ile Limak, Nurol, Ne Türkmhsının marka Tütsab ve Özaltın konsorsiyumuna değeri ne de toplam 13 içJti değerinin çok altında bir fryata sa- f a b r i k a s m n varlık değerleri göz önünde tılanvesatışsozleşmesıbugunım- J .. f .ff ., °, , , zalanacak olan Tekel Alkollü tç- bulunduruldu. Ustelık 126 mûyon dolar % kiler AŞ, özelleştirmede nasıl tutanndaki hammadde ve içki stoklan ihale ! peşkeş çeJdldığinin en somut ör- şartnamesinde gösterilmediği için karşılıksız olarak neklennden bın. 126 mılyon do- U n ^ N u m l j ^ w ö z a ü m ^ 0 ^ ^ ™ lar tutanndaki hammadde ve ıçkı , , , stoklarına, ihale şartnamesinde yer devredildi. Sonuçta değeri 700 mifyon dolan verilmeyerek bu stoklann ihaleyi alan aşan Tekel Alkollü içkiler AŞ, 128 konsorsiyuma karşıhksız devrine yol mifyon dolara satthmş oldu. S açıldığı ve kamu zarannın arttınldığı öğ- renildi. Bugüne kadar Denetleme Kurulu. Başbakanlık Teftiş Kurulu ve KfT Komis- yonlan taraftndan hazırlanan ve Tekel Al- kollü îçkilerAŞ'deki özelleştirmeninyan- lışlanm gözler önüne seren raporlar ise hiç dikkate alınmadı. Yıllık içki satışından 550 miryon dolar gelir elde eden, yılda 385 miJyon dolar ver- gi ödeyen Tekel Alkollü içkiler 22 Aralık 2003 tarihinde 292 miryon dolara satıldı. Ancak ihale sürecinde yapılan yanlışlar so- nucu kurum, satın alan konsorsiyuma 292 miryon dolar yerine 128 miryon dolara mal oldu. Zira, devir işlemlerinde fabrikalann en az 126 miryon dolar tutannda, yani bir yıllık içki üretimine yetecek stoklan ihale kapsamıdışındatutuldu. Tekel'inbürünbi- lançolannda mevcut olan bu stoklar özel- leştirme şartnamesinde yer almadı. Ayrıca 13 fabrikasında çalışan yaklaşık 3 bin işçi- nin 38 miryon dolara ulaşan kıdem ve ih- bar tazminatlanrun Tekel tarafindan ödene- cek olması da fırmanın yükünü azalrtı. Özelleştirme sürecinde yapılan diğer yan- lışlar, çekilen peşkeşin boyutlannın bu ka- darla da kalmadığını gösteriyor: • 80 yıldan beri yurtiçinde ve yurtdışın- da Türk rakısı olarak ünlenen Tekel rakısı- nın marka değeri göz önünde bulundurul- madı. Özelleştirme Idaresi tarafindan iha- leye katılan fırmalara sunulan tanıtım for- munda, "Lider rakı markası olan Veni Ra- la dünyamn önde geien 25 yüksekalkottü iç- ki markası arasndadır" yazısı bulunması- na karşın rakı ve votka ile toplam 220 mil- yon dolar olarak hesaplanan marka değeri dikkate ahnmadı. • Fabrikalann toplam 360 mih/on dolar olduğu saptanan varlık değerleri göz ardı edildi. Sanş kapsamında yer alan 13 içki fabrikasından 11 'ine son 5 yüda 258 mil- yon dolar yatınm yapılarak en son tekno- loji ile yenilenmişti. • thale şartnamesinde kapalı zarf tek- liflerinden sonra, komisyonun gerekli gör- mesi halinde ihalenin açık arttırma suretiy- le sonuçlandınlacağı öngörülmesine kar- şın bu yapılmadı. AKP hükümetınin 'iha- leferşeffaf olacak' sözüne karşın açık artnr- maya niye gerek duyulmadığı kamuoyuna açıİdanmadı. Tekel AhMiçkiier'i292 G^irctevtetectegîL şırkete mihvndolanıalan .Nml-Lİmk-Ömltın-TlTSAB ortaldığımsondatihada 9 mihvn dobfiık 'içhsatışını dımham'avantajı sağkndı. durdumldıı MURATKIŞLALI CHP, araştirma önergesi veriyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP, bugün satış sözleş mesi imzalanması beklenen Tekel alkollü içkiler Işletmesinin özelleştirilmesiyle ilgili araştirma önergesi verecek. CHP Grup CHP Başkanvekili Kemal Anadol, "Tekel'e bağh Gru P Başkanvekili 13 fabrika AKP Anadol: Tekel 'e bağh 13 hükümetinin uygun fabrika AKP hükümetinin gördöğükişüere peşkeş uygun gördüğü kişilere çeküecek"dedı. ' ^1^ çekilecek fabrikalann sadece 1 l'ine son 5 yılda 250 miryon dolann üzerinde yatmm yapb. îhaleyi alan şirketlerin bir kısmı de>iete iş yapan şirkeder. Burüardan biri Tekel'e inşaat yapan bir firma.KİT Komisvonu'nda bu •dedi. Anadol'la birlikte dün basın toplantısı düzenleyen TBMM KÎT komisyonu üyelerinden Ornan Sür de şöyle konuştu: "292 müyon dolann nasıl hesaplandığı komik. Tekel Gend Müdürlüğü, şirkete fazla ödeme yapdması nedeniyle hesaplar ibra edilmedL Deviete zarar veren kuruluşlar özelleştirme ihalelerine giremez. Meciis binası da dahü olmak üzere, Emlak Bankası'nın yapoğı işler nedenivle kamunun mahkemede hesapiaşmaya çanşüğı bir şirket Tekel'i nasıi ahyor?" ANKARA -Tekel ürünlerinin sa- tışını yapan Sıgara Pazarlama ve Da- ğınm AŞ'nın, 82 ildeki Tekel baş- müdürlüklenne gönderdıği bir ge- nelgeyle, 1 haftadır alkollü içki satı- şını durdurduğu ortaya çıktı. Kara- nn, satış sözleşmesi 20 Şubat'tan 27 Şubat'a ertelenen Tekel Alkollü İç- kiler AŞ'nin, içki satışında elde ede- ceği gelirin, "devtete bırakrimama- s" amacıyla alındığı öğrenildı. Sigara Pazarlama Dagıtım'ın 23 Şubat 2004 tarihinde gönderdigı ya- zıh genelgeden önce de müdürlük- lere sözlü olarak "içkisanşı vapılma- masT emriru verdi. Bunun üzenne Tekel başmüdürlükleri 20 Şubat Cu- ma'dan bu yana içki satışını durdur- du. Tekel'in üst yönetiminde de "ra- hatsıznk yaratöğı'' öğrenilen uygu- lama ile Tekel Alkollü içkiler AŞ'yi alacak olan Nurol- Limak-Özaltın- TÜTSAB ortaklığına önemli bir a\antaj sağlandı. Buna göre, alıcı grubun ÖtB ile imzalaması gereken satış sözleşmesinin tarihinin 20 Şu- bat'tan 27 Şubat'a ertelendiğını ha- tırlatan kuruma yakın kaynaklar şu bilgıleri verdi: "Sabşlanndurdurul- masrvia içki stoklan, özeUeştirilecek olan AlkoDü İçkiler AŞde kaidL Eğer saoşlara devam edilınişolunsavdLfa- turalar Sigara Pazariama ve Dağı- tun adına kesilecekti. O\ sa konsorsi- yıun özelleştirme sonraa Sigara Pa- zarlama Dağınm'ı değil yalnızca Al- kollü İçkiler AŞ ile ontın henüz kul- lanılnun-an Alkollü İçkiler Pazarla- ma ve Dağıtmı AŞ adlı pazariama şirketini alacak. Doiayısıyla saüş ge- lirlerinin kamuda kabnası önlenmiş oldu." Tekel'in Alkollü İçkiler şirketinin 2003 cirosu 470 miiyon dolar. Buna göre satışlann bir haftalığına durdu- rulmasıyla Nurol-Limak-Özaltın- TÜTSAB ortaklığına 9 miryon do- larlık bir kaynak aktanmı sağlanmış oluyor. VERGİDÜNYASI / MUSTAFA PAMUKOĞLU e-mail: pamukm " ixir.com Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumlulukları (2) 1- Yönetim kurulu toplantıları, esas sözleşmede aksine bir hüküm yoksa üye sayısından bir fazlası ile yapılır. Toplantı sırasında kararlar yazılı olarak alınır ve imzalanır. Mu- halif üye karara şerti koyar.(TTK 330. md). Uyguiamada genellikle karar defterleri önemsiz defter- ler gibi kutlanılmakta, kararlar düzenii alınmamaktadır. Bu so- rumluluk getirici bir ihmaldir. 2- Pay sarıiplerinin, şüpheli gör- dükleri hususlarda denetçilerin dik- katini çekme ve gerekli bilgiyi alma yetkileri vardır. Ancak genel ku- rulun açık izni veya yönetim ku- rulunun karanyla ortaklar ticari defterleri inceleyebilirler. incele- dikleri defter ve belgelerden öğ- renecekleri dışında işlerle il- gili hiçbir sım öğrenmeye yetkileri bulunmamakta- dır. öğrendikleri sırlan da ifşa edemezler. Yönetim kurulunun bu hususlara dikkat etmesi ve ge- rekli tedbirleri alma- sı gerekir. (TTK 363. md.) 3- Yönetim kuru- lu şirketin mali du- rumunun bozulma- sı halinde TTK'nin 324. maddesine göre gerekli tedbir- leri almak zorunda- dır. • Esas Serma- yenin Yarısının Karşıhksız Kal- ması Halinde: Son yıl bilançosu veya en son mali tablolardan şirketin esas sermaye- sinin yansının karşıhksız kaldığı ya- ni şirket öz variığını yitirdiği yönetim kurulu tarafindan öğrenildiği an ge- nel kurulun olağanüstü toplantıya çağnlması, ortaklara bilgi verilmesi ve tedbirler önerilmesi zorunludur. Bu tedbirler, - sermaye artbrmak, - yönetim kurulunu değiştir- mek, - bazı işleri durdurmak, azalt- mak veya arttırmak, - yönetim kurulu ve yöneticile- re talimattar vermek vb. tedbirler olacaktır. • Esas Sermayenin Üçte Ikisi- nin Karşıhksız Kalması ve Şirke- tin Aciz Halinde Bulunduğuna DairŞüphe Uyandıran Belirtilerin Bulunması Halinde: Şirkette, eğer /- \ işçi ve memur ma- [ Q j aşlarını aJamıyor- V-"\ sa veya ^ 'v Okuyucu Soruyor Garan Can adlı okuyucumuz; yüzde 90 oranın- da özürlü olduğunu, özel tertibatiı bir minibüs al- mak istediğini, vergi muafiyet- lerinden yararianmak için H sı- nrfı ehliyet arandığını, kendisi- nin ehliyeti olmadığını belir- terek ne yapmalıyım dıye soruyor. • Maalesef mevcut hü- kümlere göre H sınıfı sürücü belgesi olan özürlüler için alacaklan özel terti- batiı araçlara ilişkin KDV ve taşrt alım vergisi istisnası var. El ayak fonksiyonla- nnı tamamen kaybetmiş özürlüler yurtdışın- dan getirecekleri özel tertibatiı minibüsler- de gümrük vergisi ödemiyoriar. • Ancak "Özürlüler Kanun Tasarısı" Meclis'te. Bu tasan kanunlaşırsa KDV ve TAV ödemeden araç alabileceksiniz. Bu araçlan sizin kullanmanız da gerekmeyecek. Bu nedenle bu yasayı takip edın. Önemli avantajlar getiriyor. taksit taksit ödeniyorsa; gerekli mal ve malze- meler alınamıyor veya alımda zor- luk çekiliyorsa, vergi ve SSK borç- ları ödenemiyorsa; devamlı borçla- nılıyorsa; borç ve öz kaynak yapısı borçlanma yönünde bozuluyorsa şirket aciz hale düşmüş veya düş- mek üzeredir. Bu durumda yönetim kurulu şir- ketin aktiflerini satış fiyatlarından değerleyerek bir ara bilanço düzen- lemek ve genel kurulu derhal top- lantıya çağırarak, sermaye azaltma- sına veya arttınlmasına gidilmesini temin etmek zorundadır. Genel ku- rul bu konuda herhangi bir karar alamasa şirket kendiliğinden infi- sah eder (tasfiyeye girer). Ancak burada şirket alacaklıları bu feshi dava konusu edebilirler. • Şirketin Aktifleri Şirketin Borçlarına Yetmediği Takdirde Yönetim Kurulu Şirketin Iflasına Karar Verilmesi Konusunda Mahkemeye Başvurmak Zorun- dadır. Yönetim kurulu bunu zamanında yapmaması halinde icra iflas Kanu- nu'nun310. madde- si uyarınca şirketin kusurlu müflis sayıl- ması ve yönetim ku- rulu üyelerinin Türk Ceza Kanunu'nun 507. maddesine gö- re hapis cezasına çarptınlması müm- kündür. Yönetim kurulu- nun borç tespiti ya- parken sadece para- sal borçlan değil, ile- ride yükümlülük ge- tirecek kıdem tazmi- natı, mal ve hizmet borçları gibi borçlan da dikkate alması gerekir. Öte yandan yö- netim kurulu, şirket " öz variığını yrtirmiş ise bu zarar tamamlanmadan sermaye arttırımına gidemez. Burada okuyucularımıza öz var- lığın da ne olduğunu belirtmekte yarar var. öz varlık=ödenmiş Serma- ye+Kâr Yedekleri+Sermaye Yedek- leri+Geçmiş Yıl Kârlan-Geçmiş Yıl Zararları+/-Dönem kâr veya zaran. Bu rakamın pozitif çıkması halinde şirket öz variığını korumuş olmak- tadır. Aksi halde şirket öz variığını kaybetmiştir. 2ÜD4'te Yatırıma odaklananlar İnşaat Başak Sezen •!f2003yüına damgasını vuran vepek çok sektörü etküeyen Irak savaşiyyapı ve inşaat sektörünü de derinden etküedL 2004yûında da kamu sektörûnden çokfazJaproje çıkmayacağını düşünenfirmalar, kendiözel inşaat veyatınm projeleriyle büyümeyi planltyortar. Eczacıbaşı-îş Gayrimenkul Yatınm OrîaJdığı Levent'te yeııi bir ahşverîş merkezi Eczacıbaşı-lş Gayrimen- kul Yatınm Ortaklığı'nca in- şa edilen ahşveriş ve eğlence merkezi 2005 yılında faalı- yete geçecek. 2004 yılında 100 miryon dolar düzeyinde yatınm yapmayı hedefleyen Eczacıbaşı Topluluğu'nun en önemli kalemini ise Le- vent'teki ahşveriş merkezi projesi oluşturuyor. Eczacıbaşı Topluluğu ve îş Gayrimenkul Yatınm Ortak- lığı ile birlikte Levent'te, es- ki Eczacıbaşı îlaç Fabrika- sı'nrn yerinde inşasına başla- nan entegre konut, işyeri ve ahşveriş merkezinin 31 bin metrekare arsa üzerinde top- lam 225 bin metrekare kapa- lı alanda yer alacağı belirtil- di. Farklı mimarisi ile bir eğ- lence merkezine dönüşeceği ifade edilen merkezin 2005 yılında tamamlanması hedef- leniyor. Iç pazar bağımlıhğı- I ürkiye'de son yıllarda birbiri anfana ahşveriş merkezkri inşa edilrvor. nı azaltmak ve dışsatım ağırlığını arttır- mayı ana strateji olarak belirleyen Ec- zacıbaşı Topluluğu'nun 2004 yılı harca- malarının diğer bir kısmını ise yenile- me, modernizasyon ve kapasite arttın- cı yatınmlar oluşturuyor. Büyüme doğrultusunda ve daha faz- la uluslararası ohna hedefı içinde, ya- bancı kuruluşlarla işbirlikleri ve ortak girişimlerin de her zaman gündemde olacağını belirten yetkililer, 2004 yılm- da yüzde 13 büyüme. 1.8 miryar dolar ciro ve 280 miiyon dolar ihracat hede- finde olduklannı ifade ettiler. NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Satışa mı Geliyoruz? Müflis tüccar sürekli eski defterleri karıştırır- mış. Ulkemizin ekonomik sorunlarının çözümü için, ulusal kaynakları harekete geçirecek sı- naileşme politikaları yürürlüğe konulamıyor. Böyle olunca, kamusal varlıkların satılması ya da uzun sürelerle kiralanması, dönüp dönüp yeniden gündeme oturuyor. Devletin ekonomiden çekilmesi saplantısı ile üretim kapasitesinin önemli bir bölümünü oluşturan ve miiyonlarca insana iş yaratan, ka- mu işletmeleri tek tek yok edildi. Şimdi sıra ta- rihi değerler ile kamusal varlıklann satış liste- lerine konulmasına geldi. Devletin ekonomik işletmecilikten çekilme- si bir yana, Kamu Yönetimi Temel Kanunu Ta- sarısı ile devlet, kültür ve sanatın korunması, geliştirilmesi işlevinden de çekilecek. Bu du- rumda sıra müzelerimizin satılması ya da kira- lanmasına gelecek. Varlığı bile ulusal gurur kaynağı olan kültür değerlerinin yabancılara kiralanmaya kalkışıhp kalkışılmayacağını göreceğiz. Ancak doğal sit alanı olan, içerisinde tarihi ve kültürel değerlerin de olduğu kıyılann kira- ya verileceğine ilişkin haberi Cumhuriyet, man- şetinden duyurdu. Geçmişte turizm işletmele- ri kurmak amacıyla uzun süreli irtifak hakkı te- sisedilirken uygulama dışında tutulmaya özen gösterilen tarihi ve kültürel değerlerin bulun- duğu kıyılar şimdi kira listelerine konuyor. Peki kıyılar ticari işletmeye dönüştürülerek kiraya verilebilir mi? • • • Kıyılar idari bir karar gereği değil, doğal ni- telikleri gereği herkesin yararlanacağı yerler- dendir, halkın ortak varlığıdır, kamu malıdır. Kıyılar Roma hukukunda, "res omnıum communes = herkes için ortak alanlar"öan sayıldığı gibi(1), Hazreti Muhammed'in; "Müs- lümanlar üç şeyde ortaktır: Su, ot ve ateşte" hadisi gereğince, Islam hukukunda da halkın ortaklaşa mülkiyetindedir(2). Sulardan yarar- lanmaya olanak veren kıyılar da bunun bir so- nucu olarak kamunun ortak malıdır. Türk Medeni Kanunu'nun 641. maddesi de deniz kıyıları gibi halkın yararlanacağı yerlerin devletin hüküm ve tasarrufu altında bulundu- ğunu ve bu yerlerin hiçbir şekilde özel mülki- yete konu olamayacağını belirtmektedir. Deniz kıyıları doğal nitelikleri gereği halkın yararlanacağı yerlerden olduğu için devlet, be- lediye, köy gibi kamu tüzelkişiliklerinin yönet- sel kararlarla deniz kıyılanndan halkın yararla- nacağı yer nitetiğini kaldırmaya yetkileri yok- tur. Kamu yararı gereği, özel kanunlarta kıyılann belirli kullanımlara açılması da halkın kullanı- mını engellemeyecek nitelikte olmak zorunda- dır. • • • Tüm bunlara karşın kıyılarda halkın kullanı- mını engelleyecek düzenlemeler yapılmaya kalkışılmaz mı? Elbette kalkışılır. Toplum yaranndan çok bireysel çıkarlara hiz- met eden, kamunun tüm varlıklarını para ola- rak gören ve bunlan belli kişi ve gruplara ak- tarmak amacında olanların böyle çabalarda bulunmaları kaçınılmazdır. Ancak kıyılarda halkın kullanımını engelle- meye yönelik düzenlemelere kalkışılması, hal- kın ortak mülkiyetinde olan yerlerden yararlan- malarını engelleyemez. Bu yerlerden yararlan- mak bireysel özgürlüğün gereğidir. Ulusal gü- venlik gibi sınırlı nedenler dışında da sınırlan- dırılamaz. Halk bu yerlerden tam bir özgürlük içerisin- de yararlanma karariılığını ortaya koymak zo- rundadır. Halk ortak mallarına sahip olmasını bilmelidir. "Yasaları gerçekte halkın kendisinin yaptığı, yasa koyucunun yasaya vekâleten sa- dece düzen verdiği" gerçeği unutulmamalıdır. Aksi halde tüm hukuklarda korunan bir hak, halkın elinden alınır, belli kişi vezümrelerin kul- lanımına verilir. Hem de babalar gibi. (1) Prof. Dr. ismet Sungurbay, Yön, sayı 182, sf. 7. (2) Abdulbaki Gölpınarlı, Hazreti Muham- met ve Hadisleri, Istanbul 1964 sf.16 temizel« cumhuriyet.com.tr Üretimini ikiye katlayacak Yıldız Sunta'dan 110 trilyonluk yatınm Yapı elemanlan sektörünün tanınmış kuruluşlanndan Yıldız Sunta, 110 trilyon liralık yatınmla üretimini ikiye katlamaya hazırlamyor. Hazine Müsteşarlığfnın teşvik belgesi kapsammda gerçekleştirilecek yatınmla, şirketin 107.7 binmetreküp olan yıllık üretim kapasitesinin iki misline çıkanlacağı ve yatınmm tamamlanmasıyla bü-likte Kocaeli Uzunçiftlik'teki fabrikada 250 kişiye daha iş olanağı sağlanacağı belirtildi. Selenium Country 78 aüeye ulaşacak Doğa Gayrimenkul, Kemerburgaz 'da 16 dönüm arazi üzerine inşa edeceği Selenium Country evleriyle 78 aileye ulaşmayı hedefliyor. Boyutları 125-325 m2 arasında değişen dörtlü ve ikili bloklardan oluşan Selenium Counrty'de dörtlü blokta 6, ikili blokta 5 adet, toplam 11 blok bulunuyor. Bunun yanı sıra her bir dörtlü blokta 8 ve ikili blokta 6 daire yer alıyor.