Katalog

3ARALIK2004CUMA CUMHURİYET kultur(5 cumhuriyet.com.tr SAYFA 15 Siz sinemamızın yeni ödül rekortmeni adayı 'Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak'ı hâlâ görmediniz mi? Yürekten sinema yapmak En son 5 gün önce sona eren Selanik Festivali'nden de bir jüri özel mansiyonuyla dönen ve öncelikle adıyla ilgi uyandıran "Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak", kısa filmden yetişen 'köylü yönetmen' Ahmet Uluçay'ın yazıp yönettiği ilk uzun metrajı. Çoğu ilk film gibi, büyük ölçüde otobiyografi. "Karpuz Kabuğu", 1954'te Kütahya'nın Tavşanlı ilçesi Tepecik köyünde doğup büyümüş yönetmenin yaşamıyla neredeyse bire bir örtüşen ve sinema sevdasıyla sanp sarmalanmış çok aşina bir hikâyeyi, alabildiğıne samimi, canlı ve esprili bir biçimde anlatıyor. Şimdiye kadar birçok kez seyretmek zorunda kaldığımız o beylik sinema aşkını ve film çekme tutkusunu ele alan fılmler arasında sanırız yalın anlatımı, kendine özgü, naif, sıcak ve içten havasıyla şimdiden özgün biryeredinen "Karpuz Kabuğu"nun değeri, önemi, en iyi film ödülünü kazandığı son Istanbul Festivali'nden sonra yeni ödüllere layık bulunduğu San Sebastian, Montpellier, Selanik gibi önemli uluslararası festivallerde de tescil edildi. KEDİ GOZU VECDİ SAYAR Yönetmen, senaryo: Ahmet Uluçay Kamera: llker Berke / Müzik: Ender Akay, Alper Tunga Demirel (Kedi)' Montaj: Mustafa ve Senad Preşeva Oyuncular: Ismail Hakkı Taslak, Kadir Kaymaz, Boncuk Yılmaz, Gülayşe Erkoç, Hasbiye Günay, Mustafa Çoban, Fuzuli Caferov, Ahmet Uluçay 2004 (İF). veli Nezihe Kadın'ın Recep'e kesik küçük kızını oynayan Hasbiye Günay'a da dikkat. Rejisörlük hayalleri kuran Recep'le daha gerçekçi ve pratik Mehmet'in yeniyetme gözlerinden anlatılan filmin, tıpkı kullanılan yöre lehçesi gibi, geleneksel Anadolu • "Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak", karakterlerini gülmecesinin günümüzdeki inandırıcı kılmamn ve seyircide birtakım duygusal patlamalan uzantısı sayılacak mizah dozu da tetiklemenin üstesinden gelen, 40 yıllık bir yönetmenin deneyimine sahip gitgide artarak katlanan bir sempati yaratıyor. Ahmet Uluçay'ın adını belleten, sonuçta herkese salık verilecek türden, Giuseppe Tornatore'nin 15 güzel, hoş ve sevimli bir 'ilk film'. yıl önceki ünlü başyapıtını çağnştıran ve bizi yerli malı bir rüntüleri, hiç es vermeyen şarkılarımüzik lu Tavşanlı kasabasının daracık sokaklarını "Cinema Paradiso" olayıyla karşı karşıya leri, çok doğru seçilmiş oyunculan ve ba da değerlendiren, başarılı bir mekân kulla getiren, sinema tutkusuna (ve Ayşe'ye) itşanh oyunculuklanyla seyirciyı içine çekip nımı ve aynntı özeni de belirgin. Uluçay haf edilmiş bu hilesiz hurdasız, yürekten sialıveren, sınırlı koşullarda, doğal ışıkta ve amatör oyuncu kadrosundan çok iyi verim nema deneyimine ilgisiz kalmak ne müm'yürekten' çekilmiş bu bağımsız, farklı, almış, Recep'in iflas eden, sempatik ve mü kün? Kuşkusuz büyük bir sinema şaheseri kendine özgü film, bütünüyle yönetmenin tevekkil ustasını oynayan karpuzcu Musta değil "Karpuz Kabuğundan Gemiler yoğun sinema sevgisinin, amatör şevkinin fa Çoban'dan, tutulduğu dul Nezihe Ka Yapmak", ama karakterlerini inandıncı kıleseri. dın'ın (Gülayşe Erkoç) büyük kızı Nihal'e manın ve seyircide birtakım duygusal patOyuncu seçimi ve yönetimindeki umul (Boncuk Yılmaz) ve yer yer rolünü abar lamalan tetiklemenin üstesinden gelen, 40 yıllık bir yönetmenin deneyimine sahip Ahmadık başansını, yöre ağzının da yansıdı tan köyün delisi Fuzuli Caferov'a kadar. met Uluçay'ın adını belleten, sonuçta herğı, esprili ve gerçekçi diyaloglarda da göskese salık verilecek türden, güzel, hoş ve seCeleneksel Anadolu gülmecesl teren Uluçay'ın, cıvıklıktan hiç hoşlanmavimli bir 'ilk film'. Bir eleştirmenin belirtyan, sert berber rolünü de (mecburiyetten) Karpuz kabuğu istediği Recep'i sık sık ça tiği gibi, böylesine sıcak ve samimi bir filüstlendiği filmde, yöresel lehçe şirinliklerinin yanı sıra eski, güzel ahşap evlerle do ya, kaymaklı ekmek yemeye evine çağıran iş me gerçekten de ender rastlanır! Amatör oyuncular çok başarılı 196O'lı yıllarda Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde karpuzcu çırağı olarak çalışıp yazlık yevmiyesini çıkaran öksüz köylü çocuğu Recep'in (yönetmenin yeniyetmeliğini başarıyla yansıtıyor tsmail Hakkı Taslak), bir meslek sahibi olmak için bir berberin yanmda çalışan ve sinema tutkusunu paylaştığı arkadaşı Mehmet'le (Kadir Kaymaz da çok iyi), kasaba sinemasının makinistinden yalvar yakar alınmış artık film parçalannı birleştirip köylüye oynatacakları, derme çatma, tahtadan bir projeksiyon makinesi yapmaya girişmelerini hikâye ederken unutulmaz bir ilk aşk'ın, yüreği pır pır ettiren aşamalanna da dümen kınyor Uluçay. Çok tanıdık konusuna ve aceleye getirilmiş finaline karşın sıcak, samimi tonu, sağlam hikâyesi, kırsal kesim atmosferini perdeye taşıyan, dijitalden pelıküle aktanlmış gö Yeni Başlayanlar... Yeni Başlayanlar... Yeni Başlayanlar... Yeni Başiayanlar... Yeni Başlayanlar... Yeni Başlayanlar... Yeni Başlayanlar... ÖLÜMCÜL DENEY: KIYAMET / Resident Evil: Apocalypse Milla Jovovich, Sienna Guillory, Oded Fehr'ın oynadıklan filmin yönetmeni Alexander Witt. Alice kötü bir uykudan uyandığmda tüm korkulannın gerçekleştiğini fark eder. O ve şimdi artık var olmayan elit bir ordunun yok etmek için uğraştığı kana susamış zombiler, Umbrella şirketinin bulunduğu kente yayılmıştır. Umbrella şirketi tarafından kobay olarak kullanıldığını fark eden Alice'in artık biyogenetik olarak gelişmiş güçleri, duyulan ve hareket yeteneği vardır. Tümüyle yağmalanmış Raccoon kentinin göbeğinde, virüs bulaşmamış küçük bir topluluk, yaşamlan için savaşmaktadır. Umbrella şirketıyle hayatta kalmak ve kaçmak için umutsuz bir çatışma başlar. BRIDGET JONES: MANTIÖIN SINIRI / Bridget HOŞGELDİN HAYAT Ümit Elçi'nin yönettiği filmde Ahmet Mekin, Yelda Reynaud ve Kerem Alışık oynuyor. Emir ile Serhat çocukluktan ben yakın arkadaştuiar. Emir'in babası silah kaçakçılığı yapmaktadır. Bir gece çıkan silahlı çatışma sırasında Emir, Serhat'ın yaşammı kurtarmaya çalışırken yanhşhkla askerliğini yapmakta olan kardeşi Baran'ı öldürür. Yurtdışma kaçan Emir, yıllar sonra ülkesine döndüğünde kendini büyük bir çıkmazın içinde bulur. Emirsiz yaşam kendine bir yol belüiemiştir ve geçmişi bir duvar gibi karşısma çıkar. Ama Emir kararlıdır. AŞK ARTIK BURADA OTURMUYOR / We Don't Llve Here Anymore John Curran'ın yönettiği filmde Mark Ruffalo, Naomi Watts, Laura Dern oynuyorlar. Linden ve Evans aileleri kapı komşusudur. Hank ve Edith Evans ise evliliklerinin tüm heyecanı sönmüş, orta yaşlannın başında bir çifttir. Hank'in bütün ilgisi yazdığı kıtabına yönehniştir ve kansının gereksinimlerini görmezden gehnektedir. Edith ise evliliğinde yitirdiği heyecanı kapı komşusu Jack ile yaşadığı kaçamaklarla gidermeye çalışır. Ancak bu kaçamaklar Jack için pahalıya patlayacaktır. Jack'in kansı Terry olanlan öğrendiğinde sessiz kalmak yerine, kocasının kendısini aldatmasına aynı şekilde karşılık vermeyi seçer. Yasal düzenlemelerle kamu yönetiminin yeniden yapılandınlmasının tartışıldığı şu günlerde, kültürsanat alanında yerel yönetimlerin görevli ve yetkili kılınmasının sonuçları ne olabilir; bugünkü köşemizi bu konuya ayıralım dilerseniz. Böylesi bir uygulama, kültür sanat alanında 'merkez'in egemenliğinin sonunu getirebilir ve 'çevre'nin, yani Anadolu'nun gizli kalmış potansiyelini suyun üstüne taşıyabilir. Bu değişimin, kültür sanat hayatımıza yapıcı katkılan olabileceğini düşünüyorum (merkezi sanat kurumlarında çalışan pek çok arkadaşımın aksine). Yeter ki bunu yaparken mevcut sanat kurumlanmızın varlığı tehlikeye atılmasın; yeni kurumlar ve yeni yaklaşımlar mevcuda bir alternatif olarak hayata geçirilsin. Mevcut kurumların yaşam alanlannı daraltmak, toplumumuzun kültürel yoksulluğunu arttırmaktan başka bir işe yaramaz. Yeni bir kültür politikasının sihirli formülü, kültür ve sanatın üretim ve tüketim süreçlerinin toplumun farklı kesimleri ile paylaşılmasında yatıyor. Kültürsanat alanında 'yönetişim'm ve 'yerindenyönef/m'in hayata geçirilmesi olarak özetlenebilecek bu yaklaşım gençleri, sivil toplum kuruluşlarını, işadamlarını, yerel yöneticileri bu süreçlere katarak, ortaya konacak sonuçların sahiplenilmesıni ve süreklilık kazanmasını sağlayabilir. Kamuya ait kültür mekânları, bağımsız ve nitelikli sanat projelerine açılmalıdır. Bu yaklaşım samimiyetle uygulandığında, kısa sürede olumlu sonuçlar alınacağından hiç kuşkum yok. Yeter ki yöneticiler iktidarlannın küçük bir bölümünü paylaşmaya rıza göstersinler. Kültür ve sanat üretimine katılma ve kültür sanattan yararlanma hakkının temel bir insan hakkı olduğu gerçeğinden hareketle, kamu kaynaklannın seferber edilmesi gereğini geçen haftaki yazımızda vurgulamıştık. Bu haktan yararlanma biçimlerinin saptanması sürecinde, siyasetin vesayetini dışlayan yöntemler bulmak zorundayız. Bu yeni yöntemleri belirli bir geçiş süreci içinde devreye sokmanın gerekli olduğu, geçen yazılanmda değindiğim 'Kültür Politikalan' başlıklı yuvarlak masa toplantısında, bizzat yerel yönetim temsilcileri tarafından dile getirildi. Evet, şu anda yerel kapasite, kültür sanat sorunlannı omuzlayacak yetertikte değil. Ama, bu nedenle merkezci yaklaşımı sonuna dek sürdürmek de gerekmiyor. Merkezdeki bağımsız bir kuruluşun danışmanlığında, yerel kapasitenin eğitilmesi ve süreç içinde kendi politikalannı üretme becerisinin ve deneyiminin kazandırılması en akılcı çözüm olacaktır. Bu noktada, hep savunduğumuz bir kurumun, özerk bir yapıya sahip olacak 'Türkiye Sanat Kurumu'nun bir an önce kurulması gerekiyor. Bu süreçte, Kültür Bakanlığı ve özel sektör, yalnızca kendi kültür kurumlarını finanse etmekle yetinmemeli, kültüre ayırdıkları fonlann önemli bir bölümünü 'bağımsız' sanatçılar ve sanat kuruluşlannın projelerini desteklemeye ayırmalıdır. Gerek devletin, gerekse özel sektörün, kültür ve sanatı 'bizzat' üretmek yerine, bağımsız üretimi 'desteklemek' ilkesini benimsemeleri, kültür ve sanat alanında çoksesliliği sağlamanın önkoşulu olacaktır. Ne var ki, herkesin gönlünde yatan aslan 'kendi' sanatçısını, 'kendi' sanat kurumunu oluşturmak olunca, üretimin belirli ellerde toplanması bir yazgı gibi karşımıza geliyor. Elbette, olumlu girişimler de var Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'nün yaygın Anadolu turneleri ve Akbank, Borusan kültür sanat merkezlerinin yılda bir kez de olsa Anadolu'da gerçekleştirdikleri etkinlikler ve Diyarbakır Sanat Merkezi gibi, merkezle çevreyi buluşturan özel kuruluşlar... Elbette, bunlann varlığı okyanusta bir damla gibi kalıyor temel ihtiyacın kültür politikalarında yeni düzenlemeler yapılması gereğini değiştirmiyor. Sanatsal üretimde başannın, pazarda daha çok alıcı bulmakla ölçülmediği, 'medyatik sfa/iar yerine gerçek yeteneklerin desteklendiği bir kültür sanat ortamının yaratılmasını arzuluyorsak kültür politikalannın yeniden gözden geçirilmesi, bir zorunluluk olarak ortada duruyor. Siyasetçi olarak, bürokrat olarak, belediye başkanı olarak, kültüre destek olmak isteyen sermayedar olarak, şapkamızı önümüze koyup düşünmenin zamanıdır. Kısa vadeli çıkariar yerine, toplumsal hedefler peşinden gitmek ve 'mutlakiyet'ten 'yönetişim'e doğru yol almak o kadar zor olmasa gerek. [email protected] Kültür Politikalam ve Yönetişim jones: The Edge of Reason Kendinden bile kuşku duyan, sürekli kendi kendini çözümleyen, kafasını işinde yükselmeye takmış, kalori takıntıh bekâr bir kadın olan Bridget Jones, sonunda yakışıklı genç avukat Mark Darcy'nin kız arkadaşı olmayı başarmıştır. Bir zamanlar kendisi için erişilmesi olanaksız gibi görünen büyük hedefine ulaştığına göre artık bundan iyisi olamaz demek gerekir. Yoksa olabilir mi? Darcy'nin gözle görünür bağlıhğına karşın Bridget hâlâ kendi kendine yaşam ve aşk üzerine sorular sormaktadır. Aradığı erkeği sonunda bulmuş olduğu halde şimdi artık onu elinde tutmak gibi zor ve tüketici bir savaşıma girmek zorundadır. Bu noktada devreye her iki tarafin yeni rakipleri girer. Bridget'in hayalleri gölgelenir ve mutluluk düşleri tehlikeye girer. Beeban Kidron'un yönettiği filmde Renee Zehvegger, Colin Firth, Hugh Grant oynuyor. Kütahya'daki Amazon Lahdi • KÜTAHYA (AA) Kütahya Kültür ve Turizm Müdürü Ömer Bozoğlu, dünyadaki Amazon lahitlerinden en sağlamının Kütahya'da bulunduğunu söyledi. Bozoğlu, yaptığı açıklamada, Kütahya'nın Çavdarhisar ilçesinde 1990 yılında yapılan arkeolojik kazılar sırasında bulunan ve o günden bu yana Kütahya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen Amazon lahdinin, Aizanoi'nin ileri gelen ailelerinden olan Cladius'lardan Sebenno ile Berekenike'ye ait olduğunun belirlendiğini belirtti. Bozoğlu, yüksek kabartma tekniğiyle yapılan, üzerinde GrekAmazon savaşının betimlendiği lahtin uzunluğunun 2.4, genişliğinin 1.2 ve yüksekliğinin 1.6 metre olduğunu söyledi. Lahtin ziyaretçilerin büyük ilgisini çektiğine değinen Bozoğlu, bu ilginin artması, daha çok yabancı turistin Kütahya'ya gelmesi için tanınm etkinliklerine ağırhk verdiklerini sözlerine ekledi. İZLEYİCİ GÖZÜYLE... ERDAL ATABEK Yaşaımmn bedelini ödemek.. • 'thtirasın Bedeli', her şeyin bedelini ödemek gerektiğini anlatan bir film. 'Bir Kış Yolculuğu' adım taşıyan kitap çok beğenilmiş, büyük satış rakamlanna ulaşmıştır. Ne kı yazarı Serge Novak, kimse tarafından tanınmamaktadır. Clzemli sevgili Bu 'gizli yazarın' kim olduğuna ilişkin sorular yamtsız kalmakta, bu durum da kitaba ve yazara olan ilgiyi arttırmaktadır. Kendini gizleyen bu yazar Daniel Boltanski'dir, üvey oğlunun düğününde bulunmak üzere Kapri ada sına giden bir teknededir. Boltanski (Daniel Auteuil), bu gezide çekici bir genç kadınla tanışır. Bu genç ve güzel kadınla başlayan tanışma hızla ilerler, geceyi birlikte geçirmeyle sonlanır. Ertesi gün Kapri'deki düğüne giden Daniel Boltanski'yi bir sürpriz beklemektedir. Üvey oğluyla evlenecek olan gelin adayı, geceyi birlikte geçirdiği genç kadındır. Eşi Nikoletta avukattır, zengindir, kocasını çok sevmektedir, oğlunun evliliğinden mutluluk duymaktadır. Ünlü kitabın bilinmeyen yazarı Boltanski ise güç durumda kalmıştır ve yaşadığı olayı unutmaya karar venr. Bu bir gecelik yakınlaşma orada kalmalıdır ve yeni evliliği gölgelememelidir. Ne var ki yeni gelin Mila (Anna M ouglalis) böyle düşünmemektedir. Mila, Boltanski ile yaşadıklarını unutmak değil, sürdürmek istemektedir. Genç eşi Fabrizio, Mila'nın Boltanski'nin sekreteri olmasını ister. Böylece yeni evlendiği güzel ve çekici bir kadın olan Mila güvenlikte olacaktır. Böyle bir gelişme ile Boltanski ve Mila artık çok daha yakın olma olanağını bulurlar. Mila, buluşmalan için Boltanski'ye bir adres verir, orada buluşarak ateşli sevişmelerine kavuşur lar. Ancak birkaç gün sonra Daniel Boltanski, gelen bir zarfın içinde kendisine gönderilen gizli sevişme fotoğraflan ile bir de yüklü para isteği ile karşılaşınca bu ateşli buluşmalann gizemini anlamaya başlar. Olayı araştınnca edindiği bilgiler bütün yaşamını değiştirecektir. ErotiK Polislye Şimdi sadece yaptığı kaçamaklann değil, bütün yaşamının bedelini ödemek gibi bir durumla karşı karşıyadır. Roberto Ando'nun filmi, beklenmedik sürprizlerle işlenmiş ya şam kesişmelerini anlatıyor. 2004 yapımı bu ÎtalyaIsviçre filmi, erotik, polisiye, entelektüel temalann işlendiği hoş bir yapım. Filmin mekânlan, müziği, karakterleri sürükleyici. Daniel Auteuil, benim özellikle beğendiğim bir sanatçı. Nikoletta rolünde Greta Scacchi, olgun bir güzel kadını, Mila rolünde Anna Mouglalis çekici, güzel, entrikacı bir kadını çok iyi canlandınyorlar. Mutlaka görülmesi gerekir denemeyecek, ama seyrinden hoşnut kalınacak bir film olarak nitelenebüir. 'Aman ille de görülmesi gerekir' türü zorlamalan sevmeyenler için iyi bir seçenek. Bugün • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ'nde 19.30'da "tÜ Devlet Konservatuvarı'nın Kuruluşunun 90. Yılı Konseri". Şef: Ramiz Melik Aslanov. Solistler: Levent Çolak (obua), Pınar Çelik (piyano). (0 212 251 56 00) • BABYLON'da 23.00'te Horace Andy konseri. (0 212 292 73 68) • OSMANLI BANKASI MÜZESİ'nde 19.30'da 'Işık', 'Asansör', '78 Tur' adlı kısa filmlerin gösterimi. (0 212 334 22 70) • İŞ SANAT'ta 20.00'de Omaro Portuondo konseri. (0 212 316 10 83) • OYUNCULAR TÎYATRO KAHVE'de 19.30'da Salih Bolat'ın konuşmacı olarak katılacağı 'Romana Ne Oluyor?' konulu söyleşi. (0 212 245 13 14)