Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 KASIM 2004 PAZARTESİ 14 KULTUR kulturö cumhuriyet.com.tr Federico Garcia Lorca'nm 'Bernarda Alba'nm Evi' adlı yapıtı Bursa Devlet Tiyatrosu tarafından sahneleniyor Acıyla yazılmış bir oyunHAYATİ ASILYAZICI Federico Garcia Lorca (1898- 1936) şıırlı tıyatronun dâhı yazarıy- dı. 20. yüzyıl tıyatrosunun. Tıpkı Çe- hov (1860-1904) gibı. Çehov da şnr- sel gerçekçılığın bir "dâhi" yazany- dı. Mozart da (1756- 1787) müzık dünyasının bır "dâhi"siydi. Lorca'yı Ispanyol faşıstlen öldürdü. Çehov'u verem mıkrobu kemırdı. Mozart'ı yoksulluk ve hastalık öldürdü. Garcia Lorca, îspanyol tıyatro ge- leneğı ıçınde yetışti. Îspanyol tiyatro- su ortaçağda kılısede dinsel oyunlar- la başladı, Rönesans'la büyük bır ge- lışme gösterdı. Bu gelışme, drama sa- natında ıkı türün, 'comedia' ıle îs- panyollara özgü 'auto sacramentarm doğmasma yol açtı. Halk tiyatrosunu kurarak, comedia türünü gelıştıren Vega Carpio; comedıa'nın kurallan- nı koyan Lope de Vega (1562-1635) ve Calderon de Ia Barca (1600-1681) "Altın Çağ"ın oluşmasını sağladı- lar. Cervantes( 1547-1616), Moreto y Cavana (1618-1669), TirsodeMo- İina (1584-1648) gibı yazarlarla hem tıyatro, hem de oyun yazarlıgı gelış- tı. Lope de Vega ve Calderon okulu îspanyol tıyatrosunun temelı oldu. Aynca, Ispanya'da Zarzuela adlı kla- sık müzıklı tıyatrolar gelışti. Çağda? şiirli tragedya türü Garcia Lorca, îspanyol tiyatro ge- leneğinden çağdaş şıırlı tragedya tü- rünü yarattı. Lorca, geleneksel Îspan- yol tiyatrosunu ıyı özümsemiş, zen- gin bır retonk ımge ve anlatımsal şı- ırsel zengınlığı taşımıştır sahneye Salvador Dali, Manuel de Falla, Rafael Alberti gıbi ünlü sanatçılar- la yakın dostluklan vardı. Îspanyol halk tiyatrosunu çağdaş sanat tıyat- rosuna dönuştürdü. Ikı geleneksel kaynağın, kukla tiyatrosu ıle sözsüz oyunun yanı sıra; Zarzuela'lardan, flamenko müzığı ve Endülüs şarkı geleneğınden, masallardan, ballad ve romanslardan yararlanmış, Îspanyol tıyatrosuna bu yenılıklen getırmış- tir. Burada bır ayraç açmahyım Ayşe Emel Mesci, Lorca ve yazarlığını çok aynntılı bıçımde araştırmış, bu saydığım öğelerin tümünü, Bursa Devlet Tiyatrosu'nda sahneye koy- duğu "Bernarda Alba'nın Evi"nde- kı yorumunda değerlendırmiştir. Ye- n geldığı ıçın belirtıyorum: Lorca'yı, dönemını, yararlandığı kaynaklan, yönetmen olarak yeni bır yorumla kendi biçemındeki bıreşımle çözüm- lüyor. Franco faşızmı, ıç savaşın ın- sanlarını nasıl boğazladığı, ızleyıcı- len zulmün sarmalına alıyor Işın ıl- gınç yönü, bütün bunlar estetık bır an- latımla gerçekleştınlmiş; oyuncular, takım olarak başanyla böyle bır yo- ruma etık ve estetik katıyorlar. Faşıst Ispanya'da uygulanan dinsel baskı- yı, fuayedekı kılısede başlayan öno- yunla Franco rejıminın "encamını" burada yaşamaya başlıyorsunuz. Sa- londaki yennizi aldığınızda "haç" biçımindeki sahne tasanmıyla, kara gıysilı Lorca karakterlenyle oyunu ızlemeye başhyorsunuz. Küçük orkestra Göknur Kara'nın yönetımınde. M de Falla'nın "El Amur Bujo"su bır ağıt gibı etkılıyor ınsanı. Murat Gülmez'ın sahne, Ha- le Eren'ın gıysı tasarımlan, sanatçı- lann ilk göze çarpan karakterlenyle A. yşe Emel Mesci'nin sahneye koyduğu 'Bernarda Alba'nın Evi' adlı oyunun sahne tasanmı Murat Gülmez'e, giysi tasarımı Hale Eren'e, ışık tasanmı Yüksel Aymaz'a ait. Orkestrayı Göknur Kara'nın yönettiği oyunda başlıca rolleri Melike Ergüzen, Demet Oran, Rüyam Atabeyoğlu, Arzu Bayraktutan, Özlem Güreker, Esra Akbudak, Neriman Uğur, Nazan Kınlmış ve Hafize Gün paylaşıyorlar. bır ekıp çalışmasını gerçekleştıren yönetmenı de sahnede görüyor ola- bılırsınız. Lorca'nın tragedyanm sı- nırlannı zorlayan kurgusu nedenıyle oyunun etkısı salona yayılıyor. Yük- sel Aymaz'ın ışık tasanmıyla Lor- ca'nın çızdığı Alba'nın Evı'nı görü- yor ızleyıcı. Berktay'ın dramaturjı çalışmasıyla anlattığım görüntüler çok ıyı. Bernarda Alba'nın Evi, san- kı bır engızısyon mahkemesı gibı. Lorca'nın yazgısıyla, ızleyemedı- ğı son oyunu, 1831 'de ıdam edılmış bır devnmcı îspanyol halk kadın kah- ramanını anlatan dramatik romans bıçemınde yazdığı "Mariana Pina- da"nın (1927) yazgısı arasında bır koşutluk var Yönetmen. oyunu "Lor- ca'yı Anma Gecesi" gibı düşünmüş Etkıh yorumuyla yazann dönemı- nı, Ispanya'yı, Franco rejımını anla- tıyor. Kanımca, bu çözümleme önem- lı; başansını da burada görüyorum. Ruya sahnelen v e mıtolojık açıdan Mi- netor'lann (Boğalann), Ispanya ge- leneğındekı yen. bunlann hepsı ye- nı bır yorumla çözümlenıyor. Fla- menco ve dığer koreograf ık çalışma- lar, müzık ve Sait Maden'ın Lorca şıırlennde bizlere taşıdığı güzellik ve katkısı oyunun artı değerlen. Yıldızlar topluluğu... Bır de ınsan malzemesının, oyun- culugun hem karakter, hem de kom- pozisyon olarak oyuna getırdıklen önemlı. Büyük başanda oyunculann yorum ve oyunculuğunun, Bursa Dev- let Tıyatrosu'nun da yonetmenle uyu- munun katkısı var. Bernarda'yı kım oynuyor bu kadar başanlı dıye soruyorlar Yanıtı Betül Gökçer oluyor. Işte "yıldızlar top- luluğu"nun olağanüstu oyuncuları: Melike Ergüzen, Demet Oran, Rü- yam Atabejoğlu, Arzu Bayraktu- tan, Özlem Güreker, Esra Akbudak, Neriman Uğur, Nazan Kınlmış, Hafize Gün ve kadroyu tamamlayan tüm oyuncular. Bu oyunun ıkı eksen kışısı Betül Gökçer ve Neriman Uğur Türkıye'de bugüne dek gordüğüm en başanlı Lorca yorumu ve oyuncu- luğu Ulkemızı uluslararası festıval- lerde "temsil" edecek oyun, "Ber- narda Alba'nın Evi". Görüldüğün- de bu düşüncem paylaşılacaktır.. HAFTANIN SANAT ÇİZELGESİ • TEM Sanat Galerisi'nde - Bızden ve Onlardan - 13 Kasım"a dek 10 212 247 08 99) • Altan Çelem - resım - 15 Kasım'a dek - Koşu>olu Sanat Galerısı'nde (0 216 340 51 56) • Selahattin Giz - fotoğraf - 21 Kasıma dek Yapı Kredı Kultur Merkezı Sermet Çıfter Salonu nda • Rebecca Hom - desen. he>kel, enstalasvon fotoğraf- 25 Aralık'a dek - Borusan Sanat Galerısınde (0212 292 06 55) • Ferruh Başaga, Sabri Berkel, N. Melih Devrim, Şükriye Dikmen, B. Rahmi Eyuboğlu, Zeki Faik Izer, Selim Turan, Fahr el Nissa Zeid - Çağdaş Turk Resmınden Bır Kesıf - 12 Kasım'a dek - ICare Sanat Galerısı'nde (0 212 240 44 48) • Yusuf Toprak - resım - 30 Kasım'a dek - Doku Sanat Galensı'nde (0 212 246 24 96) • Ersun Özken - Serdar Gürses - Saydam 'ı ansımalar' - 12 Kasım'a dek - Tol'ga Etı Sanat Evınde (0 216 36* 26 7 9) • Nilay Kan Büyükjşleyen - Soyutlanma II' - 14 Kasım'a dek - Mıne Sanat Galensı'nde (0 216 385 12 03) • Gültekin Çizgen - 'Eylul Fotoğraflan' - 8 Ocak a dek - lstanbul Fotoğraf Merkezı'nde (0 212 238 11 60) • 'Altının Iktidarı, Iktidarın AJtınlan' - sıkkeler - 26 Şubat a dek - Yapı Kredı Vedat Nedım Tor Muzesı nde (0 212 252 4T 00) • 'Al Yeşil Gölge: Estergon Sancağı' - 26 Şubat'a dek - Yapı Kredı Kûltur Merkezı nde (0 212 252 4 n 00) • Sevim Yeşilbursa - resım - 12 Kasım'a dek - Artıum Sanatevf nde (0 212 227 75 93) • Yunus Tonkuş - hevkel - 30 Kasım'a dek - ArtGallerv (0 212 236 % 3 80) Marek Brozozovvski'nin resim sergisi 1 Aralık'a dek Almelek Sanat Galerisi'nde görülebilir. (0 212 246 24 96) • Mehmet Pesen - re^ım - 26 Kasım a dek - Kavnak Sanat Galensı'nde lO 216 456 45 40) Z<S.D | Bihrat Mavitan - heşkel - 5 Arahk'a dek - Scheıdentempel Sanat Merkezı'nde lO 212 249 01 50) • Ethem Baymak - resım - 25 Kasım'a dek - Vakıfbank Istanbul Bolgesı Fua\esı'nde (0 212 316 70 21) • Fahri Sümer - resım - 17 Kasım'a dek - Almelek Sanat Gaiensı'nde (0 212 269 80 14) • Marek Brzozovvski - resım - 1 Arahk'a dek - Doku Sanat Galensı'nde (0 212 246 24 96) • Ali Demir - resım - 1 Aralık'a dek - Doku Sanat Galensı (0 212 246 24 96) • Ali Atmaca - resım - 4 Aralık'a dek - Terakkı Vakfı Sanat Galensı'nde (0 212 35100 60) • Hanefi Yeter, Yunus Tonkuş, Habip Aydoğdu, Ibrahim Örs, Kazım Karakaya - karma resım \e hevkel - 5 Şubat'a dek - Galen tnın'de (0 212 243 53 02) • 'Resim Tarihimizden: Iş ve Istihsal' - 8 Ocak'a dek - Yapı Kredı Kazım Taşkent Sanat Galensı'nde (0 212 252 4'00) • Volkan Yıldırmaz - resım - 4 Ocak'a dek - Kıplas Sanat Galensı'nde (0 2I6 6V 49 00) • Şefik Akdik, A. Fazıl Aksoy, Özdemır Altan, Ibrahim Aşık, Ramiz Aydın, Buttıan Uygur, Canan Berber, Sema Çulam, Sarkis Günel, Metin Gönül, Ergin Inan, Ekrem Kahraman, Ummet Karaca, Fethı Karakaş, Halis Karakurt, Fikret Mualla, Nuri Odabaşı, Saım Özeren, Mehmet Sabır, Asuman Savuk, Cemal Tollu - resım - Erbıl Guzel Sanatlar Merkezı'nde - 2 Mart a dek (0 212 543 10 39) • Tomur Atagök, Bedri Baykam, Server Demirtaş, Ismet Doğan, Yusuf Taktak - karma - 27 Kasım a dek - Galen Bın> ıl'da (0 212 244 91 41) • Güzin Tangör - resım -13 Kasım'a dek - Atarurk Kultur Merkezı'nde (0 212 251 56 00) Gürer Aykal vönetimindeki İstanbul Borusan Filarmoni Orkestrası'nın çarşamba günü saat 20.00'de Kadıköy Halk Eğitim Merkezi'nde, perşembe günü saat 20.00'de Lütfi Kırdar'da vereceği konserlerin solisti piyano sanatçısı Fazıl Say. muziH • Babylon'da çarşamba gunu saat 21 30'da Sema. perşembe gunu saat 21 30da Kazım Koyuncu. cuma gunû saat 23 00; te Nıl Karaıbrahımgıl. cumartesi gunu saat 23 00 te Ceza nın konserlen dınlenebıhr (0 216 556 98 00) • Cemal Reşit Rey Konser Salonu nda bugun saat 19 30 da Ramazan Eğlencelen. \ann saat 19 30 da TRT Turk sanat muzığı sanatçılan konsen, çarşamba gunu saat 19 30'da Orhan Şallıel'ın >oneteceğı, Fahır Atakoğlu'nun solıst olarak katılacağı tstanbul Büyukşehır Beledı\esı CRR Senfonı Orkestrası \e Korosu'nun ' Ataturk'u Anma Konsen'. perşembe gunu saat 19 30'da Mahler Quanet"ın konsen dınlenebılır (0 212 232 98 30) • Kadıköy Halk Eğitim Merkezi nde çarşamba gunu saat 20 00 de Gürer Avkal'ın voneteceğı, Fazıl Say'm (pıvano) solıst olarak katılacağı Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası nın konsen dınlenebılır (0 216 556 98 00/ U Lütfi Kırdar Konser Salonu'nda perşembe gunu saat 20 OO'de Gurer Avkal'ın voneteceğı. Fazıl Sa> 'ın (pı>ano) solıst olarak katılacağı Borusan Filarmoni Orkestrası'nın konsen dınlenebılır (0 216 556 98 00ı • AKM'de cuma gunu saat 19 30 \e cumartesı gunü saat 11 OO'de Alexander Schwınk'ın yönetımındekı istanbul De\ let Senfonı Orkestrası'nm" Ataturk'u Anma Konsen' dınlenebıhr (0 212 251 56 00ı • Iş Sanafta >ann saat 20 OO'de Chnstıan Zachanas perşembe gunu saat 20 OO'de Charles Lio\d (saksofon). Zakır Hussaın (tabla) %e Enc Harland m (da\ül) konserlen dmlenebılır (0 216 556 9H (H)) • Feshane de bugun saat 20 OO'de Kubat konsen dınlenebıhr (0 216 556 98 00ı M Profilo Kültür Merkezi'nde çarşamba gunu ;>aat 21 00 de Ferhat Göçer ıle Kuçuk Şarkılar Bahçesı dınlenebıhr (0 216 556 98 00) • Akbank Kültür Merkezi'nde perşembe gunu saat 20 OO'de Carlo Domenıconı'nın konserı dınlenebıhr (0 212 252 H 00/ • Parkorman da pazar gunu saat 22 00 de Tumtable - 4th Annıv ersary-Tomcraft partısı >apılacak (0 216 556 98 00) • İstanbul Devlet Tiyatrosu Oda Tıvatrosu nda Yangın Duası'. Taksım Sahnesı'nde 'Çok Yaşa Komedı". Azız Nesın Sahnesı'nde ıse Benercı Kendını Nıçın Oldürdu'" adlı o>Tinlar ızlenebılır (0 212 245 25 90) • İstanbul Şehir Tryatrolan Harbıve Muhsın Ertuğrul Sahnesı'nde 'Hurrem Sultan', 'Keloğlan' (ç o ). Fatıh Reşat Nun Sahnesı'nde "Ben Anadolu'. 'Guneşın Oğlu' (ç o ). Lskudar Musahıpzade Celal Sahnesı'nde A>' Uyu>or muvdun 1 Affedersın". 'Don Kışot Petmen'e Karşı (ç o ) Kadıko\ Haldun Taner Sahnesı'nde Medea". 'tslı Sıslı Pıs Puslu' (ç o ). Gazıosmanpaşa Sahnesı'nde Antıgone". 'Kurşun Askenn Utancı' (ç o ). Lmranı>e Sahnesı'nde "Kanlı Nıgar", 'Bır Gece Masalı" (ç o ). Harbıye Cep Sahnesı'nde "Hadı Oldursene Canıkom' ızlenebılır (0 212 240 ^ 20) • Oyun Atölyesi nde sah \e çarşamba 20 30'da Othello'. perşembe. cuma 20 30"da. cumartesı 16 00'da \e 20 30'da. pazar gunu saat 16 00'da CımrT ızlenebılır (0 216 345 39 39) • Kartal Sanat Tiyatrosu nda Cambaz Kedı ıle Sıhırbaz PaKaço' adlı çocuk tıvatrosu her pazar saat 13 OO'te sahnelenecek (0 216 389 25 23) • Maya Sahnesi'nde Altıdan Sonra Tıyatro nun ' O B E B ' adlı komedı oyunu \ann saat 20 OO'de ızlenebılır (0 212 252 ~4 52ı • Semaver Kumpanya >ann saat 20 30'da 'Dıktat' pazar gunu 12 30'da 'Pırtlatan Bal" (ç o ) adlı ovunlan Çe\re Tıvatrosu'nda sahnele\ecek (0 212 585 59 35) M Sahne Oyuncuları cumartesı v e pazar gunlen saat 12 30'da 'Ben Bır Kurbağavım' adlı ovunu Profilo Ahş\enş Merkezı 1 Salon'da sergılıv'or (0 212 216 40 ^0) • Ortaoyuncular cumartesı saat 20 OO'de, pazar saat 15 OO'te Benı Ben mı DelırttınT çarşamba \e cuma gunlen saat 20 OO'de 'L zun Donlu Kışot'u sahnelı>or lO 212 251 18 65) • Bakırköy Beledryesi Şehir Tiyatrosu Yunus Emre Kultur Merkezı'nde çarşamba gunu saat 20 30'da Klakson Borazanlar \e Bırtlar'. perşembe saat 20 30'da Kadmlar da Savaşı Yıtırdı', cuma gunu saat 20 30"da Teneke", cumartesı saat 11 OO'de 'Banş Ormanında Yanş', 13 30'da \e 15 OO'te 'Büyulu Şehir'. saat 20 30'da 'Teneke', Altan Erbulak Sahnesı'nde cumartesı eunu saat 11 OO'de "Sıhırlı Lambayı sahnelevecek (0 212 661 î* 95 - 0 212 543 "1 28) Oyun Atölyesi Kemal Aydoğan'ın sahneve ko>duğu 'Othello'yu yarın ve çarşamba gü- nü saat 20.30'da sahnelevecek. Sanat yönetmenliğini Haluk Bilginer'in üstlendiği oyu- nun müziği Tolga Çebi'ye, dekor ve kostüm tasanmı Gamze Kuş'a, ışık tasarımı trfan Varh'ya ait. (0 216 345 39 39) GÖSTERİ SÖVLESİ • Iş Sanat'ta bugun saat 20 OO'de 'Oktav Rıfat ın Şıırlerı' konulu etkınlık ızlenebılır (0 216 556 98 00) • Goethe Enstitüsü nde perşembe gunu saat 19 30'da Uzak Işıklar' adlı fılm eostenleLek ıl) 212 249 20 09) • Yapı Kredi Kültür Merkezi „. Sermet Çrfter Salonu nda , >ann saat 18 30'da Fuat < ke\man'ın >oneteceğı. Ahmet | tçduvgu'nun konuşmacı olarak | katılacağı "Turkı>e-A\rupa Bırlığı îlışkılennde Goç Sorunu" konulu • sah toplantısı, çarşamba gunu saat 18 30 da Alberlo Modıanı \e Merıh Akoğul un konuşmacı olarak katılaı.aklan Sefirden Sefıle konulu «ovleşı perşembe gunu saat 18 30 da Gulşen Karakadıoğlu'nun konuşmacı olarak katılacağı ' aşama aşama Tıyatro Sahnede DTamaturg'u Goren Var mı1 ' konulu so\leşı cuma günu saat 18 30'da Avşe Bıidıncı. Enıs Rıza Nalan Sakızlı, Semra Guzel. Turhan Ilgaz. Turkel Mınıbaş \e Lmut Oksuzhan'ın konuşmacı olarak katılacaklan ' Av'a Gıderken Afnka"\ı Gormek' konulu Doğan Kardeş Dergısı I Çocuk Kurultayı ızlenebılır (0 212 252 47 00) lOPGRflifBflLC! I AKM'de tstanbul Devlet Opera ve Balesı vann saat 20 OO'de 'Aşk Iksuı' operasuıı, perşembe günu saat 20 OO'de 'Carmına Burana" sahne kantatım, cuma gunu saat 19 30"da "Bır Tenor Aranıjor" muzıkal komedısmı. cumartesı gunu saat 11 OO'de 'Kulkedısı 1 çocuk muzıkalını sahneleyecek (0 212 251 56 00) • Yapı Kredi Kültür Merkezi Turkcell Binası nda bugun saat 18 30'da Françoıs Chrıstophe \e Fredenc Castaıgnede'ın Bır Başka Kureselleşme adlı belgeselı gostenlecek (0 212 252 4 " 00ı • Sinema Evi Konferans Salonu'nda cumartesı gunu saat 14 30'da Mevlut Ekıncı'nm "Setlerdekı Havatın AğırhğY konulu sö\leşı dınlenebılır (0 212 244 16 O'ı - • Tank Zafer Tunaya Kültür Merkezi nde bugun saat 19 30'da lhsan Fazlıoğlu'nun Felsefe-Bılım Tartışmalan'. cumartesı gunü saat , 14 00 te En\er Ercan'ın voneteceğı. ' Ali Şuknı Çoruk. Nun Sağlam \e Selım Ilen'nın konuşmacı olarak katılacaklan "\efatının 60 Yılında Husevın Rahmı Gurpınar' dınlenebıhr (0 212 293 12 "0/ • Atatürk Kitaplığı nda perşembe gunu saat 19 10'da 'Reıs Be\" adlı fılm gostenlecek (0 212 249 38 19)