Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 KASIM 2004 PAZAF HABERLER DUNYADABUGUN ALt StRMEN Bayram, Kişisel Tam'iı ve Bir Kitap Sevgili, Insanlann yaşamlan aynı zamanda kişisel ta- rihleri ve bayramlar da bunlann nirengi noktala- n. Tarih zenginleştikçe, daha doğrusu uzadıkça, yani kişioğlu yaşlandıkça "nerdee o eski bay- ramlar!... " tekertemesi başlıyor. Hiç unutmuyoaım. 1980 yılıydı, Kenan Ev- ren'in sefil despotluğunur eli kulağında... Babam yıllar, yıllar sonra yaşadığı Amerika'dan yvrda gelmiş, etrafa şaşkın şaşkın bakıyordu. An- nem ile onu artık Boğaziçi Universitesi olan eski Robert College'e götürdüm. Okul dönemi olmamasına rağmen bahçe ka- labalıktı; kızlar, delikanlılar geziniyor, sohbet edi- yortardı. Annem şöyle etrafa baktı ve.. - Nerdeee o eski Kolej Samim.. dedi. Babam onayladı: - Evet Rahşan... Gülümsemerni onlara fark ettinmemeye çalış- tım. Hasret eski Kolej'e değil, eski Rahşan ile es- ki Samim'eidi. Ama nafile!.... • • • Gel gör ki Sevgili, eskiden gülerek karşıladığım bu nostaljik yakanşı (zaten bütün nostaljiler biraz yakanş değil midir) şimdi şimdi anlamaya başla- dım. Gerçekten de, gençliğin bayramlan kişisel ta- rihin keyifli noktalanydı, çünkü o yıllardayeni se- vinçler, yeni başanlar, yaşamına başka boyutlar katan, yeni dostlar kazanıyordun. Ama yaşlanmaya başlamayagör, her bayram bir kaybın hüznü sarar içini. Her bayram gitmiş olan- lar sana yokluklanndan yeni hüzünler gönderir- ler. Yine de yaşam güzel olduğuna göre, bayram- lar da yaşanacaktır buruk da olsa. Ama sen gittikçe artan bir biçimde yaşamın bir anlamı olup olmadığını, hatta tarihin bir yönelişi, bir manası bulunup bulunmadığını sorarsın ken- di kendine. Oysa eskiden böyle sorular gelir miydi aklına? • • • Kişisel tarih deyince, bir sürediraklıma hep Al- tan Öymen geliyor. Bu seçkin gazeteci dostum. "Değişim Yılları" başlığı altında ikinci bölümü çıkan anılannda, ki- şisel tarihi ile genel tarihi öylesine güzel birbirle- riyle bağdaştırarak anlatıyor ki... Yaşadığı yıllann kâh aktörü, kâh tanığı olarak çıkıyor karşımıza ve herkese çok usta bir yazar olduğunu kanıtlıyor. Beni AJtan Öymen'in yalın iddiasız görünen ve kitabı bir nefeste okutan anlatımı kadar, belli olan siyasi çizgisine karşın, elden geldiğince nesnel ol- maya çalışan dikkatli biçemi de çok etkiledi. Kendisini gazeteciliğinden tanıdığım için şaşır- madım, ama yine etkilendim. Ve anılan okurken böylesine iyi yetişmiş bir insanın ardında, onu hep olayiara akıl ile yaklaştırmaya çalışan, "Cum- huriyet öğretmeni" Hrfzı Raşit Öymen ile Cum- huriyetin Milli Eğitimi'nin izlerini gördüm. Gazetecilik iliklerine işlemiş olan Altan Öymen kitabını bol resim ve karikatürle donatmış. Uslup öylesine sade ki bazen resimleri anlatırken ken- dini bir aile sohbeti içinde sanıyorsun. Bir gencin değişim yıllanyla Türkiye'nin ve dün- yanın değişim yıllannı (hangi dönem değişim yıl- lanndan oluşmaz ki?...) bir arada okudum ve he- men hemen o yıllann her şeyini, yaşayarak de- ğilse de okuyarak öğrendiğimi sanan ben bile birçok yeni şey öğrendim. Hele hele bir Kore bölümü var ki... Keşke şu GOP döneminde herkes kitabı alıp, o bölümü tekrartekrar okuyup düşünse. Sevgili, sana bu kitabı salık veririm, bayramına başka bir keyif katacağından eminim. Bayramını kutluyorum, yıllaıia birlikte artsa bi- le hüzün, sana daha nice bayramlar diliyorum. asirmen@ cumhuriyet.com.tr CHP liderinden bayram mesajı BaykaPdan laiklik vurgusu ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu)- TBNIM Başkanı Bülent Annç, başta Irak, Afganistan ve Filistin olmak üzere birçok ülkede çatışma- lar \ e savaşlann masum sivıllerin ölümüne ne- den olduğunu belirte- rek "Umuyonız ki bu bayranıda, sivil Müslü- man halkın zarar gör- mesi önlenir" dedi. Şe- ker Bayramı 'run ardın- daa Türkiye'nin, 40 yd- hk AB'ye üyelik süre- cinde çok önemli bir ta- rihi dönemece girece- ğjne dikkat çeken Annç, mesajında şu görüşleri diJe getirdi : "Millet olarak hepi- mirin ortak diieği, 17 Aralık'ta Türkiye'nin AB üyeliği önünde hiç- bir engelin kalmadığı- unaçıklaıunasıdır. An- cak sonuç ne olursa ol- aın, MecHsimiz, hûkû- netimizve devletimizin diğerbirimleri; ülkenü- rin \<e mflletimizin mut- kıhıgu, refahı \v fcuzuru için çalışmaya devarn edecektir." CHP Genel Başkanı Deniz Baykal mesajın- da, laik Türkiye Cum- huriyeti'nin eşit hakla- ra sahip yurttaşlan ola- rak Şeker Bayramı'nı yaşamanın, banş orta- mında kutlamanın an- lamını ve önemini çok iyi bilmek gerektiğini ifade etti. Baykal şun- lan kaydetti: "Sosv al devlet anlayı- şını göz ardı eden, gelir rfağıhmı adaletsizliğiııi görmeyen,hukukdev1e- li anlanşın<tan maklaşa- rak yokuzluklara neden olan, ayncaiaikCumhu- riyetle ulusal birlik ve bütünlüğü zedelemeye çahşan anlayışlann bay- ramlan bayram olmak- tan çıkaran gelişmelere gebeolduğunu unutma- yalım. l nutmayahm ki her yıl biiyük bir mut- lulukla, huzuıia, hoşgö- rüyle kurJadığımız bay- ramiarunıagefecektede mutluhıkla kuttavahm." Cumhurbaşkanı, ülke kaynaklannın kişisel çıkarlara hizmet etmesinin engellenmesini istedi Sezer'denyolsuzlukuyansıANKARA(CumhuriyetBürosu)- Cumhurbaşkanı AhmetNecdet Sezer, sosyal adaletsizliğın ve gelir dağılı- mı bozukluğunun en önemli neden- lennden olan yolsuzluklann üzerine kararlılıkla gidilmesı ve ülke kay- naklannın kişisel çıkarlara hizmet etmesinin önüne geçilmesini istedi. Aynhk yaratmak isteyenlere fırsat verilmemesi gerektiğini bildiren Se- zer, "Bölünmezbütünlüğümüzüko- nıyarak, laik dev let yapımıza. cunı- huriyetimize sahip çıkarak ülkemizi geleceğe taşıyabiliriz" dedi. Cumhurbaşkanı Sezer, Şeker Bay- ramı nedeniyle yayımladığı mesaj- da, yaşanan acı deneyimlerden ders alınmamasının geleceğe ilişkin kay- gıyı arttırdığını vurguladı. Sezer, "Küresd nitelik kazanan sorunlara ülkelerinflgjgöstermemesi, dünyanu- zıvaşanabilir olmaktan çıkarmakta. herkesin gücü oranında söz sahibi ol- duğu, güçlünün güçsüzü gözetmedi- ği, insanlık onurunu ve kişihk hakla- • Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Şeker Bayramı mesajında gelir dağıhmındaki adaletsizliğin giderilmesi, vergi adaletinin sağlanması, sosyal güvenlik sisteminin tüm yurttaşlan kapsayacak biçimde genişletilmesinin hedeflenmesini istedi. nnj yok saydığı bir dünyaya gidişi hıziandırmaktadır" görüşünü dile getırdı. Bazı sorunlann çözülmesiyle Türk toplumunun hak eftiği olanaklara ve yaşam düzeyine kavuşabıleceğini kaydeden Sezer, şöyle dedi: "Demokrasiyi yaşatacak ilkelerin çağdaş içerikleriyle yaşama geçirile- bflmesi ve demokrasi kültürünün top- lumun tüm katnıanlanna yayüması için çaba gösterümelidir. İnsanJan birbirine, topluma ve ülkesüıe karşı duyarb ve sorumlu kılan, olgun yak- laşîmlan ve insancıl duygulan yeşer- ten eğitim tüm aşamaianyla önem- sennıeüdir. Eğjtimin anayasal Ukeler doğrultusunda kah'tesinin \iiksellil- mesi, çağdaş eğitim olanaklannın herkese ulaşbnlması temel amaç ola- rak benimsenmeüdir." Sezer, araştırma ve geliştırmeye yönelik özgün bilimsel çalışmalann desteklenmesi, bilimsel potansiye- lin harekete geçirilmesi ve beyin gö- çünün önlenmesini istedi. Sosyal devlet anlayışıyla çelişen. toplumun güven duygusunu zedeleyecek po- litika ve uygulamalardan özenle ka- çınılması gerektiğini kaydeden Se- zer, "Ülke genelindeki gelişmişlik farkhhidannın azatalması, gözönün- de bulundunıbnasızorunlu bir konu- dur" dedi. Gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi, vergi adaletinin sağlan- ması, sosyal güvenlik sisteminin tüm yurttaşlan kapsayacak biçimde ge- nişletilmesinin hedeflenmesini iste- yen Sezer, işsizliğin azaltılması için önlemleralınması gerektiğini belırt- ti. Sezer, "Sosyal adaletsizliğin vege- lir dağüımı bozukluğunun en önem- li nedenlerinden olan yobuzluklann üzerine kararblıkla gidilmeU, ülke kaynaklannın savurganca tüketibne- sinin ve kişisel çıkarlara hizmetetme- sinin önüne geçilmdidir" görüşünü dile getirdi. 'Türkiye örnek ülke' Türkiye'nin, laik, demokratik ya- pısı ve gerçekleştirdiği atılımlarla başanlı bir gelişme modeli oluşrur- duğunu, Türkiye Cumhuriyeti'nın bu yapısı ile örnek bir ülke olduğu- nu anlatan Sezer, şöyle dedi: "Türkiye'nin üyeliğimn AB'nin beili bir cografŞ a ve dinsd inançlar- la sınuianmayan küresel bir değer ifade etmesinevapacağı katkılaraçık- ür. Birliğin içinde bugün var olan çe- şitliliğe kültürel zenginliğtmiz kuş- kusuz \eni boyutiar kazandıracakür. tnanryorumkil7Aralık2()04tarihin- de düzenlenecekAB Konseji'nde ül- kemizle üyelik görüşmelerinin başla- ülması yönünde ahnmasuu bekledi- ğimiz karar, u\ garüklar ve dinlerara- sındaki farkuhklann asunda kültürel zenginliğ] besleyen bir kaynak oldu- ğunu Mirgulayan ve Batı ile İslam Dünyasi'nın demokrasi, üısan hakta- n, hukukun üstünlüğü ve boşgörü gibi e> rensel değerler temel ahnarak kucaklaşabileceğini açıkhkla ortaya kov^caknr.'' Sezer, "Birlik ve dayanışmanuzı artbrarak, a>Tiuk > aratmak isteyen- lere firsat vermeyerek, bölünmez bü- tünlüğümüzü koruyarak, laik devlet yapımıza, cumhuriyetimize sahip çı- karak. sonınlanmıza özgün çözüm- ler üreterek ülkemizi geleceğe taşı- yabUiriz" dedi. Sezer, Türkiye'nin Atarürk'ün gösterdiği çağdaşlaşma hedefı doğrultusunda ilerleyeceğinı bildirdi. Olüm orucu eylemine destek Haklar ve Ozgürlükler Cephesi üyesi 16 kişi, F tipi cezaevlerindeki tecrite karşı başlaûlan ölüm orucu eylenünin 5. >ıh nedeniyle üç günlük açhk gre>i yapıyor. "Beş Yıldır Açhğımızla Haykınyoruz: Hücreleri Yıkahm" sloganry la \apılan açhk grevi bugün sona erdirilecek. Grup Vonım elemanlan, müzisyen Nurettin Güleç, Ercan Ayduı ile şair Ruhan \lavruk, cezaevindeki ölüm orucu eylemierine destek için 2001 yüında girdiği ölüm orucunda ölen TAV.4D üyesi Şenay Hanoğlu'nun Küçükarmutlu'daki e\inde açhk grevi yapanlara destek zi>aretinde bulundu. Haklar ve Özgüriükler Cephesf nden yapılan açıklamada, cezaevlerindeki tecrit uygulamasının sona erdirihnesi için yürürüJen ölüm orucu eyleminde 117 Idşûün yaşanıını y itirdiği anımsatılarak, "117 ölümden sorumlu olanlar, ne onlan teşhir ve protesto etmemizden ne de tecriti kaldırtıp ölümleri durdurma mücadelemizden asla kurtulamayacaklar. Bugün de protesto açhk grevi evlemimizle protestomuzu sürdürüyoruz" denildL Haklar ve Özgüriükler Cephesi eşzamanh olarak Ankara ve Adana'da, Temel Haklar ve Özgüriükler Derneği üyeleri de Malatya'da açhkgrevine başlath.(Fotoğraf: HÎLAL KÖSE) oralcalislaı9cuınhurtyetcom.tr îlk Tiyatro Binasının Dramı Istanbul'daki Inönü Stadı'nın ye- rinde daha önce ne vardı bilir mi- siniz? Ben de bilmiyordum. Yıllar ön- ce Oktay Ekinci bir fotoğraf gös- termişti. Güzel bir tiyatro binasıy- dı. O tiyatro binasının yıkılıp yerine Inönü Stadı'nın yapıldığını söylemiş- ti. Bu yıkım içime oturmuştu. Ne ol- muştu da bu güzelim bina yok olup gitmişti. öykünün peşine düştüm. Refik Ahmet Sevengil'in Türk Tiyatrosu' başlıklı kitabı, arşivi ka- nştırırken karşıma çıktı. Sevengil bu kitabında 'Opera Sanatı ile llk Temaslanmız'\ incelemişti. llk te- maslar için şunlan yazmıştı: "Yeni- çehlerin kaldınlması hakkında 1826 tarihli hat ile 1839 tarihli Gülhane Fermanı arasında geçen zaman içinde Beyoğlu'ndaki Avrupa Ko- lonisi, kendisalonlannda Fransızre- pertuvarından dram ve komediler temsiline başlamışlardı. Türkyük- sekşahsiyetleri bu temsillerde da- vetli olarak bulunuyorlardı. Bütün bu paşalar tiyatroyu çok seviyor- lardı. Bu temsiller Beyoğlu'nun yüksek sosyetesi ve Türkiye'nin tanınmış şahsiyetleri içindi." İkinci Mahmut döneminde baş- ladığı söylenen tiyatro faaliyetleri- nin asıl olarak toplumsallaşması Tanzimat dönemindeydi. Daha son- ra ise bilinen ilk önemli tiyatro Be- yoğlu'ndaki Naum Tiyatrosu'ydu. "Osmanlı Devleti tebaasından fen ve marifetsa/?/ib/Tütüncüoğlu Mi- hail Naum isimli Hıristiyan" iyi iş- letilemeyen bir tiyatro binasını alıp tamirettirdi, Avrupa'dan usta oyun- cular getirerek temsillere başladı. 1844 yılında kurulan bu tiyatro, tam 25 yıl ıstanbul'dafaaliyetini sürdür- dü. Bu tiyatro binası da 1870 yılın- da bir yangınla yok oldu. Yerine Inönü Stadı'nın inşa edil- diği Dolmabahçe tiyatro binasının yapımının tarihi 1859'du. Dönemin padişahı Abdülmecit tiyatro ve operaya ilgi gösteriyordu. Bu amaç- la Dolmabahçe Sarayı'nı yaptınrken yanı başına da bir tiyatro binası yaptırdı. Tiyatronun süslü tavanının sahneye yakın bir yerinde 1274 ta- rihi (1858) göze çarpıyordu. Döne- min gazetesi Ceride-i Havadis, 11 Ocak 1859 tarihli sayısında tiyat- ronun açılışı için şunlan yazmıştı: "Padişahımızın emriyle kendileri- ne mahsus gayet süslü, eşsiz bir tiyatro yeri düzenlenmiştir. Lazım olan her şeyi de tamamlanmış ol- duğundan... Padişahımız orayı şe- reflendirmişlerdir. Bir lütuf olarak izin verdikleriiçin hükümet adam- lan da gelmişlerdir." Açılışta önce Ricci'nin bir operasımn iki perde- sı, arada kısa bir keman konseri ve en son bale gösterisi sunuldu. Bu binanın açılışı Batı başkent- lerinde de ilgiyle karşılanmıştı. Pa- ris'teyayımlanan lllustration dergi- sinin 25 Haziran 1859 tarihli sayı- sında bina övülüyor ve Versay Sa- rayı tiyatrosuyla rekabet edecek kadar güzel olduğu söyleniyordu: "Dolmabahçe Sarayı tiyatrosunun geniş bir parterden başka üç sıra locası sahnenin içine bakıyordu. Hünkâra mahsus loca gibi harem kadınlannın gelip oturacakları lo- calar da kafesli idi. Salon üç yüz kişi alabilecek genişlikte idi." Bu tiyatro binasının şanssızlığı ilk yıllarında başlamıştı. Abdülme- cit 1861 yılında ölünce, yerine ope- ra ve tiyatrodan onun kadar hoş- lanmayan, alaturka müziği seven Abdülaziz geçti. Abdülaziz önce "kızlar orkestrası"nı ve "bale heye- f/"ni dağıttı. Buna rağmen 1863 yı- lına kadar bu binada tiyatro tem- silleri sürdürüldü. Sonra ilgisizliğe terk edildi, ardından iç kısmında biryangın çıktı. Abdülhamit ise bu binayla ilgi— lenmeyip, Yıldız'da başka bir tiyat- ro sahnesi yaptırmayı tercih etti. Dolmabahçe Tiyatrosu'nun arşiv- lerde kalmış gravürü, ihtişamını çok iyi gösteriyor. 1900'lü yıllann ba- şındaki fotoğraflarda da binanın ayakta olduğunu görüyoruz. Bu güzelim bina ilgisizlik ve bakımsız- lık nedeniyle uzun süre, depo, sa- ray ahın vb. gibi amaçlarla kullanıl- dı. 1939 yılında Istanbul'a büyük bir stat yapma fikri gündeme gelince bu binanın yıkılmasına karar veril- di. Yıkım yapıldı, stat inşası ise İkin- ci Dünya Savaşı nedeniyle ertelen- di. Savaşın bitiminden sonra inşa- atsürdü. 1947 yılında stadınyapı- mı tamamlandı ve ilk maç 1948 yı- lında oynandı. Ismet Paşa, Mithat Paşa isimleri alan stada son olarak Inönü Stadı adı verildi. Şimdi gravürierde kalan bu gü- zelim tiyatronun bulunduğu yerde otoyol ve stat bulunuyor. Avrupa'ya hergidişimde ihtişamlı saray tiyat- rolannı görüp gıpta ederim. Bizim de böyle tiyatrolarımızın olduğunu ve bunlan koruyamadığımızı öğre- nince üzüntüm bir kat daha artıyor. Gelin bunlann acısına hiç olmazsa kalanlan koruyalım. Not: Devrimci arkadaşımız Psi- kiyatr Dr. Serol Teber'i yitirdik. Onu 15 Kasım Pazartesi saat 11.55'te Beylerbeyi Camii'nden uğuriuyoruz. Anma toplantısı ise 16 Kasım Salı günü saat 14.00'te Istanbul Tabip Odası Toplantı Salonu'nda. TÜRK-ÎŞ YÖNETÎM KURULU 'îşçiler huzursuz ve mutsuz9 ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - DEHAP Genel Ba^kanİ Tuncer Ba- kırhan, banş, sevgi, hoşgörü ve uz- laşma kültürünü sürekli kıhnak için herkesin üzerine düşeni yapması ge- rektiğini belirtti. Diyanet Işleri Başkanı Ah" Barda- koğlu, yurttaşlan Şeker Bayramı "nda bayram namazma giderek "vatan sat- hma yavılan mabeüerde cürün ve va- tanın birlik şöleninekablmaya" çağır- dı. Bardakoğlu, "BajTam günlerini kınlan kalplerin onanlması için firsat büeiinı; özeUUde varük sebebimiz oian anneve babalanmı/j unutmayaum ve hayır duaiannı alahm" dedi. Türk-Iş Yönetim Kurulu, ilk kez bir bayramı ıkramiyesiz geçiren işçi- lerin "bayrama mutsuz, huzursuz ve umutsuz gü-diğuü" belirtti. Hak-lş Yönetim Kurulu da mesajında, çalı- şanlann bayrama "tedirgin, endişeti, stresfa' ve yaruundan kaygıh bir or- tamda girdiğini'" kaydetti. hatemoglu1 9 2 4 ^ ^ •v; BAYRAMDA DA . AÇIĞIZ Samanydu 18 Osmanbey Bağdat Caddesi Tel: (021 ö) 369 00 49 Tel. (02)2) 225 62 00 Faks: (0212) 233 30 50 " N D İ K OÜTi;* İ<İTELÜ OUTLF Oumankaya Outle! Center Tel: (0216) 473 52 55 Turgut C»al Cad. No: 153 Tel: (0212) 549 40 56 Tel: (0262) 335 57 35 Tel: (0332) 241 61 15 No: 45/46 Tel: (0332) 265 19 80 Tel: (0282) 673 26 64 Gazipaşa Cad. No: 77 Te): (0372) 252 17 98 Güres Cad. No: 21 Tel: (0484) 224 00 43 Bahkçıfar Cad. Yıldızkaya Işhanı No: 7 Tel: (0488) 213 38 07 EIAZIG Gcö Cad. No: 31-A Tel: (0424) 238 99 00 - 10 hat Alfıparmak Cad. No: 44 Tel: (0224) 223 41 40 Pek yakında..