Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 KASIM 2004 PAZARTESİ KÜLTÜR14 kultur(g cumhuriyet.com.tr Turner, Whistler ve Monet'nin yapıtlannın yer aldığı sergi Paris'ten sonra Ocak 2005'te Londra'da yer alacak İzlenimde buluşan üç ustaKAYA ÖZSEZGİN Üç ayn kültür kaynağından gelen, üç ayn ulusa mensup üç sanatçının, zamansal ve mekânsal engellen aşa- rak bırbınnı tanımalan ve böylece ortak ya da benzer degerler çevresın- de buluşmalan, belkı de sanat tanhın- de bır ömeğıne daha rastlanması müm- kün olmayan ılgınç bır olgudur. So- zünü ettığım sanatçılar, îngılız mo- dernızmının, Kıta Avrupasrndakı ol- guları öncelemiş ve böylece bütün değışımlen, bu ülkede çagın kent- soylu demokratık devrun hareketle- nyle de öne çıkmış olan sosyolojık değışımlenn bır uzantısı olarak kav- rama şansına sahıp olmuş Turner (1775-1851). aynı de\Tim hareket- lenmn ıkıncı aşamasını yaşamış bır ülkenın, uzak Amerıkan kültürünün bır erken donem modernıst ressamı olan VVhistler (1834-1903) ve Fran- sa'da ızlenımcı sanatın temellennı atarak bir anlamda da soyutlamacı estetığın öncülüğünü yapmış olan Monet (1840-1926). Aynı kuşağın sanatçısıdır son ıkı ısım, ama bu sa- natçılarla Turner arasında, yaklaşık üç kuşaklık bır zaman dılımı \r ar. Parls-venedlk-Londra üçgeni Toronto'dan sonra Pans'te, Grand Palaıs'de duzenlenen ve Ocak 2005'ten sonra Londra'ya taşınacak olan bu üçlü sergı, Toronto'dakı On- tario Sanat Galensı'nin, Tate ve Or- say müzelennın ve Fransa Müzeler Bırlığı'nın ışbırlığı altında yapılıyor. Resım, gravür ve suluboya yapıtla- nn derlenmesınde, Monet Müzesı olarak bılinen Marmottan'tn önem- lı bır katkısı olmuş sergıye. Parıs, Venedik ve Londra, bu üç sanatçı arasındakı ıletışımın başlıca duraklan. Monet, 1870'te Fransa- Prusya savaşından kaçarak geldığı Londra'da, Turner'ın resımlerını keş- feder. Işık altında peyzajın sanatçıya gö- re farklı etkıler yaratan yansımalan- nı, Turner'ın resımlerınde ızlemek ve kendı kafasında oluşrurduğu sa- nat dünyasıyla bu sanatçıya aıt yapıt- lann örtüşrüğünü görmek, Monet'ye yenı bır ufuk kazandıracaktır. Lond- ra'dakı bu ılk ıkâmetı sırasında, bü- yük bır olasılıkla resımlerını bır sü- redır tanımış olduğu Whıstler ıle kar- şılaşacak ve bırbınnden habersız ola- rak, ortak noktalarda buluşan bu ıkı sanatçının bağlantısı daha da pekışe- cektır. Monet gıbı Whıstler de Turner hay- ranıdır. Ancak bu hayranhk, ondan etkilenmeye varacak kadar ılen bırdü- zeyde değıldır. Sanatçılar arasında- kı etkıleşım sorunu, belki de bu üç- lü söz konusu olduğunda, daha da yanıltıcı yorumlara götürebılır bızı Üstelık Turner, böyle bır etkıleşımın büsbütün dışında, yalnızca kendı sa- natıyla açıklanabılecek bır kımlık gelıştırmış, manzara resmıne, o za- mana kadar tanık olmadığımız bir boyut katmıştır Uzun bır aradan sonra, kaybedece- ğı eşıyle yenıden gelır Londra'ya Whıstler Resımlerine çokça yansı- yacak olan, Westmınster köprusünü gören bır otele yerleşir Mavı ve sa- n renklerın, bır "nocturn" şıın ya- ratacak şekılde gece manzaralarının oluşumuna aracılık ettığı resımlen- nın bir bolümünü, bu kentın, üzerın- de yarattığı denn etkıden yola çıka- rak yapacaktır. Turner'ın Thames Nehrı'nden çalıştığı denız manzara- lanyla, Whıstler'ın bu resimlen, ga- İJ M. urner, Whistler, Monet' sergisi, salt üç sanatçıyı yapıtlarıyla bir araya getiren tanıtıcı bir etkinlik olmakla kalmıyor, içerdiği konseptle de benzeri sergilerden ayrılıyor. np bır ilışkı ıçındedır. Üç yıl sonra, yenıden Londra'ya döndüğünde, Mo- net'nin akşam guneşı altında ve sıs- lı bır atmosfer ıçınde resmettığı Par- lamento bınasmı sıluet halınde gös- teren tablosuyla (1904), bundan yak- laşık oruz yıl önce yaptığı. ızlenım- cı akıma adını veren lıman manzara- sı (Le Havre, 1872) arasında yakın bır bağ var Turner'ın yapıtlarıyla gö- nül bağı kurmuş olan ıkı sanatçının yakınlaşması, bundan sonra daha ıle- rı bır düzeyde olacaktır 19. yüzyılın en büyük sanatçılanndan bırı oldu- ğu konusu üzennde uzmanların bır- leştığı Turner, bu açıdan baktığımız- da, ızlenımcılığın de kapısını açan ılk sanatçı oluyor. Sergıde, ızleyıcılenn de önünde toplanmalanna yol açan Claude Mo- net'nin ünlü tablosu "Izlenim", özel bır cam muhafaza ıçınde, orta salon- lardan bırınde yer alıyor. Serguıın ob- jelen arasında, yazışmalann, mek- tupların onjınallen, özellıkle de Mal- larm'e'nın yazı \e şurlen, bu arada Mallarm'e ıle Whıstîerve Monet'nin yazışmalan yer alıyor. Bütün yakın- lıklanna karşın, Monet ıle Whıstler'ın farklı kişılıkte sanatçılar olduldanna değınıyor bır yerde romantık şaır. Üç sanatçıyı tanımak... Bu üç sanatçının, aynı dönemdekı romantık ve simgecı şair ve yazarla- nn ılgısını çekmış olması, kuşkusuz bır rastlantı değıldı. Örneğın Mal- larm'e, bu göz kamaştıncı resımler ıçınde, kendını sulara dalmış bıçım- de hıssettığını söylüyor, perfeksıyo- na kapalı bu ıfade bıçımınde, bır "gi- zem" bulduğunu dıle getınyordu. Her üç sanatçı ıçın de Venedik, on- lara bu gızemın kapılannı açan önem- lı bir merkezdı; çünkü ışığın nesne- ler üzennde yarattığı yansımalann büyülü etkısı, hem bu çevre hem de bu çevreden yetışmış olan sanatçılar ıçın söz konusuydu. Nıtekım dönemın estetıkçısı John Ruskin'e göre Venedik'ın ışığı, de- nızın kumları üzennde bır "haya- Iet" gıbı dolaşıyor, yarattığı "çeki- cilik" dışında her şeyın ötesine ge- çıyordu. "Turner, VVhistler, Monet" sergısı, salt üç sanatçıyı yapıtlanyla bır araya getiren tanıtıcı bır etkinlik olmakla kalmıyor, ıçerdığı konsept- le de, benzeri sergilerden ayrılıyor. HAFTANIN SANAT ÇİZELGESt Ethem Baymak'ın resim sergisi 25 Kasım'a dek Vakıfbank İstanbul Bölgesi Fuayesi'nde görülebilir. Bugüne dek pek çok sergi açan sanatçının 6 özgün baskı kitabı yer almakta. (0 212 316 70 21) • TEM Sanat Galerisi'nde - 'Bızden ve Onlardan - 13 Kasım a dek (0 212 247 08 99) • Altan Çelom - resım - 15 Kasım'a dek - Koşuvolu Sanat Galerısfnde (0 216 340 51 56) • Gülgün Tüzün - resım - 27 Ekım'e dek - Passage Markız'de • Selahattin Giz - fotograf - 21 Kasım'a dek \ apı Kredı Kultür Merkezı Sermet Çıfter Salonu'nda • Rebecca Horn - desen, hevkel, enstalasvon, fotoğraf- 25 Aralık'a dek - Borusan Sanat Galensı'nde (0212 292 06 55) • Ferruh Başağa, Sabri Berkel, N. Melih Devrim, Şükriye Dikmen, 6. Rahmi Eyüboğlu, Zeki Faik izer, Selim Turan, Fahr el Nissa Zeid - 'Çağdaş Turk Resmınden Bır Kesıf - 12 Kasım'a dek - Kare Sanat Galerisi'nde (0 212 240 44 48) • Merih Kunur - resım - tasanm - 6 Kasım'a dek - IMKB Sanat Galensı'nde (0 212 298 25 10) • Yusuf Toprak - resım - 30 Kasım'a dek - Doku Sanat Galensı'nde (0 212 246 24 96) • Nejat Orhan - resım - 4 Kasım'adek \KM İstanbul Devlet Guzel Sanatlar Galerısfnde (0 212 243 30 53) • Murat Tolga - resım - 3 Kasım'a dek - Doku Sanat Galensı 2 Salon'da (0 212 246 24 96) • Ersun Özken - Serdar Gürses - 'Savdam \ ansımaiar' - 12 Kasım'a dek - Tolga Etı Sanat Evı'nde (0 216 368 26 79) • Nilay Kan Büyükişleyen - •Sovutlanma II" - 14 Kasım'a dek - Mırıe Sanat Galensı'nde (0 216 385 12 03) • Reyfiani Akan - resım - 4 Kasım'a dek - Tekel Sanat Galensı'nde (0 212 533 19 00) • Gültekin Çizgen - 'Eylül Fotoğraflan' - 8 Ocak'a dek İstanbul Fotoğraf Merkezfnde (0 212 238 11 60) • 'Aftının Iktidan, Iktidann Aftınlan' - sıkkeler - 26 Şubat'a dek - Yapı Kredı Vedat Nedım Tör Müzesf nde (0 212 252 47 00) • 'Al Yeşil GöJge: Estergon Sancağı' - 26 Şubat'a dek - Yapı Kredı Kulrur Merkezı'nde (0 212 252 47 00) • Asim Işler - resım - 6 Kasım'a dek - Galerı Artıst'te (0 212 227 68 52) • Günseli Kato - resım - ^ Kasım'a dek - G - Art Sanat Galensı'nde (0 212 296 08 76) • Mehmet Ömür - fotoğraf- 6 Kasım'a dek - Galerı Oda'da (0 212 259 22 08) • Mustafa Oelioğlu - resım - 9 Kasım'a dek - Pastoral Sanat Galensı'nde (0 216 360 11 X5> • Sibel Kasapoğlu - resım - 2 Kasım'a dek - Atöl>e 83'te (0 212 234 25 49) • Cansen Ercan - resım - 31 Ekım'e dek - Harmonv Sanat Galensı'nde (0 216 553 21 67) • Sevim Yeşilbursa - resım - 12 Kasım'a dek - Artıum Sanate\ f nde (0 212 22^ 75 93) • Yunus Tonkuş - hevke) - 30 Kasım'a dek - 2&D \n Gallery {0 212 236J3 80) • Erkan Özdilek - resım - 31 Ekım'e dek - Galerıes d'Arfta (0 212 244 83 04) • Mehmet Pesen - resım - 26 Kasım'a dek - Kavnak Sanat Galerisi'nde (0 216 456 45 40) • Bihrat Mavitan - he\ ke! - 5 Aralık'a dek - Scheıdentempe! Sanat Merkezı'nde (0 212 249 01 50) H Fahri Sümer - resım - 17 Kasım'a dek - Almelek Sanat Galerisi'nde [0 212 269 80 14) GOSTGRj 5ÜVLGSİ • Edebiyat-Koop'un Beyoğlu'ndaki salonunda çarşamba gunu saat 19 30"da Era> Veh'nın 'Ortaçağ Felsefesının Temel Sorunlan" konulu so>leşısı ızlenebılır (0 212 244 01 03) • Fransız Kültür Merkezı'nde cuma \e cumartesı gunlen saat 09 00'da 6 Uluslararası tstanbul Psıkanalız Buluşması ızlenebılır (0 212 334 8- 40) • Borusan Kültür Sanat Merkezi'nde cuma gunu saat 18 30'da Prof Dr Ahmet Y urur'un "Istanbul'dan Yenı Muzık konulu sovleşısı dınlenebılır (0 216 556 98 00) • Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampusu nda bugun saat 16 00'da "Neşelı Pazar". saat 18 30'da 'Komşu Kadın". saat 20 30'da 'Neşelı Pazar', \arın saat 16 00'da "Komşu Kadın'. saat 18 30'da •Neşelı Pazar', saat 20 30'da "Komşu Kadın", çarşamba gunu saat 18 30'da "La Faute a Yoltaıre . ıaat 21 OO'de 'Komşu Kadın". perşembe gunu saat 16 00'da 'Neşelı Pazar", saat 18 30'da 'Komşu Kadın' saat 20 30'da 'La Faute a Voltaıre", cuma gunu saat 16 00'da 'La Faute a Voltaıre". saat 18 30"da 'Neşelı Pazar'. saat 20 30'da 'Komşu Kadın', cumartesı \e pazar gunlen saat 16 00, 18 30 \e 21 OO'de 'Fılımde>ım 2 adh filmler gostenlecek (444 0 428) • AKM Büyük Salon'da bugun saat 20 30'da Kıkunokaı Japon dans gostensı ızlenebılır fO 212 251 56 00) Babyion'da yarın 21 30'da Muammer Ketencoğlu ve Zeybek Topluluğu, çarşamba ve perşembe gunlen 21 30'da Mıke Stern, cuma günü 23.00'te Radıo Oxı- Gen sunar "Samsung Fun Clubbıng" dınlenebılır. (0 216 556 98 00) Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda yann 19.30'da Kayhan Kalhor ve Erdal Erzıncan, çarşamba günü 19 30'da Karacaoğlan Gecesı, perşembe günü 20.00'de Yunus Emre Gecesı, cuma günü 19 30'da Anf Sağ, cumartesı günü 19 30'da Neşet Ertaş, pazar günü 20 OO'de Kyle Eastvvood dınlenebılır (0 212 232 98 30) Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde çarşamba gunu 20.00'de Brahms Tno, perşembe gunü saat 20.00'de Mıch Gerber dınlenebılır. (0 212 252 35 00) Yeni Melek Gösteri Merkezi'nde cuma günü 21.OO'de Fendun Düzağaç'ın albüm tanıtım konserı dınlenebılır (0 216 556 98 00) Roxy'de çarşamba günü 21.00'de Glen Matlock konser verecek. (0 216 556 98 00) AKM'de cuma günü 19 30 ve cumartesı günü 11 00 de Mıchel Tabachnik ın yoneteceğı, Domenıco Nordıo'nun (keman) solıst olarak katılacağı istanbul Devlet Senfonı Orkestrası'nm konsen dınlenebılrr (0 212 251 56 00) • ftalyan Kültür Merkezi'nde yann 19 00'da Makpal Bekmagambetova keman resıtalı dınlenebılir (0 216 556 98 00) • Iş Sanat'ta cumartesı günü 20 OO'de Erml Tabakov'un yoneteceğı, Ayla Erduran (keman) ve Alexander Rudın'm (vıyolonsel) solıst olarak katılacaklan Bılkent Senfonı Orkestrası'mn konsen dınlenebılır. (0 216 556 98 00) • AKM'de İstanbul Devlet Opera ve Balesı perşembe günu saat 20 OO'de 'Carmen' operasını. cuma gunu saat 19 30'da 'Folklorama' muzıklı gosterısını. cumartesı günü saat 11 OO'de 'Kulkedısı' çocuk muzıkalını sahnelevecek (0 212 251 56 00/ M İstanbul Devlet Tiyatrosu Oda Tıyatrosu'nda 'Yangın Duası". Taksım Sahnesı'nde 'Bedrettm", Azız Nesın Sahnesı'nde ıse "Benercı Kendını Nıçm Oldürdü" 1 ' adlı ojunlar ızlenebılır (0 212 245 25 90) • İstanbul Şehir Tiyatroları Harbı\e Muhsın Ertuğrul Sahnesı'nde 'Can •Meşınde Kanatlar'. Fatıh Resat Nun Sahnesı'nde 'Trendekı Denış', Üskudar Musahıpzade Celal Sahnesf nde 'Lukus Havat". Kadıko\ Haldun Taner Sahnesf nde 'Gayrı Resmı Hurrem', Gazıosmanpaşa Sahnesınde "Antıgone'. Umraruve Sahnesı'nde 'Hurrem Sultan", Harbıye Cep Sahnesf nde "A> ' Uyuyor muvdun° Afedersın" ızlenebılır (0 212 240 77 20) • Hadi Çaman Tiyatrosu nda Hadı Çaman Yedıtepe O\unculan her perşembe, cuma \e cumartesı gunlen saat 20 30'da, pazar gunlerıvse saat 15 30'da 'Son Perde" adlı muzıklı guldurüyu sahnele> ecek (0 212 246 17 77) • Tiyatro Kedi'mn sahneledığı 'KameKalı Kadın' adlı muzıkal o>un perşembe \e cuma gunierı saat 21 OO'de, cumartesı gunu saat 15 OO'te \e 21 OO'de. pazar gunuvse saat 15 OO'te \e 18 30'da Profilo <\lış\enş Merkezı'nde ızlenebılır (0 212 216 93 14) • Oyun Atölyesi nde perşembe, cuma 20 30'da. cumartesı gunlen saat 16 00'da ve 20 30'da. pazar gunu saat 16 00'da 'Cımn" ızlenebılır (0 216 345 39 39) • Akbank Kürtür ve Sanat Merkezi nde cuma gunu saat 20 OO'de, cumartesı günu P 00 \e 20 OO'de 'Fernando Krapp Bana Mektup Gondermış' adlı oyun, pazar gunu 15 30'da •\sk Delısf adh o\un ızlenebılır (0 212 252 35 00) • Kartal Sanat Tıyatrosu'nda 'Cambaz Kedı ıle Sıhırbaz PaKaço' adlı çocuk tı\atrosu her pazar saat 13 OO'te sahnelenecek (0 216 389 25 23) • Maya Sahnesi'nde Mtıdan Sonra Tıyatro'nun O B E B' adlı komedı o> unu salı gunu saat 20 00 de ızlenebılır (0212 252 74 52) • Semaver Kumpanya bugun ve yann saat 20 30'da 'Dıktaf, cuma \e cumartesı günu 20 30'da, pazar gunu 15 30'da Mem ıleZım' adlı ovunları Çevre Tıyatrosu'nda sahnelevecek (0 212 585 59 35) • Akatlar Kültür Merkezi'nde Beşıktaş Beledıjesı Tıvatrolar Buluşması kapsamında varın Kent Oyuncuları" nın o\ unu Oscar v e Pembelı Meleğf. çarşamba gunu Aksanat Produksıvon Tıvatrosu'nun ' Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış". perşembe gunu Dostlar Tıvatrosu'nun 'Fav Hattf. cuma gunü Alı Povrazoğlu Tıvatrosu'nun 'Eskı Çamlar Bardak Oldu", cumartesı gunu BKM'nın tnadına \ aşamak' ve pazar gunu Ovun Atolyesf nın 'Othello' adlı oyunu ızlenebılır (0 212 351 93 94) tstanbul Dc\ let Ti\ atrolan bu hafta 'Yangın Duası' adlı oyunu sahneliyor. Berkun Ova'nın yazıp yönerriği oyunda Ali Atay, Ülkü Duru ve Ahmet Uğurlu roİ alıyor. (2J2~245 66 70)