Katalog

14 EKİM 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA AVRUPA BİRLtGl EskiKıbns Rum lideri Vasiliu, Papadopulos'a KKTC ile görüşme çağnsı yaptı 'Ya diyalogyataksim'• Eski Güney Kıbns Rum Yönetimi Başkanı ve EDÎ lideri Yorgo Vasiliu, "Kıbns sorunu kısa sürede çözümlenmezse taksim perçinlenir" dedi. Vasiliu, aralık ayındaki zirvede Türkiye'nin tarih alacağına inandığını belirtti. UM YÖNETİMİ VETODA KARARLI REŞATAKÂR LEFKOŞA-Esfa GüneyKıbns Rum Yöneümi Başkanı, EDt lideri YorgoVa- siliu, Kıbns sorununa kısa sürede çö- züm buJunması için görüşmelerin baş- laması gerektiğini söyledi. Referan- dumdan bu yana geçen süre içensin- de o]umJu adımlann anlmadığını ve bu- nun üzüntü yarattığını anJatan Vasiliu, Rum üden TasosPapadopulos'a, KKTC Başbakanı Mehme*AJi Talat'la görüş- me çağnsı yaptı. Vasiliu "Eğer görüş- me oJmazsa o zaman çözümistenmiyor SODUCU çıkar* derken. böylesı bir du- rumda taksimin perçinleneceğıni ifa- deettı. Cumhuriyete yaptığı açıkJamada, Kıbns Tüıkü'nün Annan Planı'na 'evçt'. Rum halkının ise planın uygulanması konusundaki endişelerden dolayı 'ha- yır' dediğini anımsatan Vasiliu, bu en- dişelenn giderilebilmesi için iki taraf arasında görüşme yapılmasını önerdi. Vasiliu, "Planda baa değişikiüder ya da ekkr yapdabilir.Ama bunlarplanın özünü ve Kıbnsh Türklerin kazanım- lannı geri götürmeyecek değişüdilder olacak. Vani Türk tarafinda yeniden referandum yapümayacak. Degişiklik- lerin vapılabilmesi için degörüşme ya- pılması şartür" diye konuştu. Vasi- hu'nun sorulanmıza verdiği yanıtlarkı- saca şöyle: Pekinegibidegişiklikler? Papadopulos'un bu konuda ne iste- diğini tam olarak ben de bilmiyonun. Ancak planın uygulanması ve Türk as- kerinin çekilmesi konusunda bazı ga- rantilerin verilmesi, Rum halkının tav- nnı olumlu yöne çevirebilir. Kıbns Türkleri'nin 'evet'i havada kaldL tnsanlar, özeflüde Güzelyurt ve diğer taviz bölgelerinde oturaıilar ev- lerine bir çhi dahi cakmıyorlar. Evle- nen çocuklannı başka böigeleregönde- riyorlar. Bu bekleviş uzun süre devam edermi? Haber Merkezi - Kıbns Rum Yönetimi Dışişleri Balcam Yorgo Yakovu, Türkiye ile müzakerelerin başlamasmı, Türkiye'nin, Kıbns konusunda atacağı bazı adımlara koşul olarak baglamak istediklerini söyledi. Lüksemburg'dakiAB Dışişleri Bakanlan toplantısında konuşan Kıbns Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Yakovu, "Kıbns'm işgaJinden kaynaldanan baa sorunlann cözümünü, önkoşul olarak gördükJerini" söyledi ve Türkiye'nin üyeliğine karşı, veto haklannı kuüanmak niyetinde olduklan mesajını verdi. NTV'de yayımlanan habere göre Yakovu, Türkiye'nin, Rum uçaklanna Kıbns'ın kuzeyinde uçma izni verilmesi ve kuzeyde Rum mallannın sahşının son bulması talebinde bulundu. Rum Dışişleri Bakanı, Türkiye'nin askerlerinin adadan çekilmesine yönelik bir plan önermesini de istedi. Rum hder Tasos Papadopulos da, istedıklen unsurlan içermeyen bir anlaşma yerine bölünmüş yapıyı tercih ettiİderini \-urguladi. Temaslar için bulundugu Finlandiya'nın başkentı Helsinki'de bir düşünce kulübünün toplantısında konuşan Papadopulos, "Mevcut durum, yani statüko, hepimiz için en iyi ikinci çözüm tercihidir. En iyi çözümse, Kıbns sorununun hafledUmesidir" dedi. "Türk askerinin adadan çekilmesini ve Rum göçmenlerin Kuzey'e dönmesmi" çözümün koşullan olarak srralayan Papadopulos, "Karar mekanizmalannda Türklerle Rumlann mutiak eşitüğinin aranmaması gerektiğini'' savundu. Papadopulos, soruna en iyi çözümü sağlamak için Türkiye'nin AB perspektifinden istifade etmeyı planladıklannı da sözlerine ekledı. Söylediklerinize katılıyorum. Gü- zelyurt'ta ve diğer bölgelerde oturan in- sanlargerçekten kötü durumda. Çözüm oimazsa bu insanlar belki bir yıl son- ra umutlannı yitirip, evlerini tamir et- meye ve çalışmaya başlarlar. Ondan sonra da artık oturduklan yerden çık- mayacaklannı söylerler. Ama çözüm umudu doğarsa, bu insanlar için yeni yerleşim merkezleri yapılır ve oraya ta- şınırlar. Aralık ayındaki zirvede Tür- kiye'nin tarih alacağına inanıyorum. Önünde uzun bir yol olsa da Türki- ye'nin AB üyeliğini destekliyorum. Bu hem Türkiye, hem AB hem de bi- zim için iyi olur. Rum Yönetimi'nin baa önşardan var. Örnegin Kıbns Cumhuriyeti'nin tanmması gibi. Buna ne dersiniz? Ben şartsız tarih verilmesini destek- liyorum. Ancak, müzakere yapacağı- nız 25 ülkeden sadece bir tanesini ta- nımadığınızı söylemeniz doğru olmaz. Tanımadığınız birülke ile müzakere ya- pamazsınız. Türkiye ile Kıbns arasındaki Güm- rükBhiiği Aniaşması 'nı veGüneyKıb- ns'a mal satmak isteyen Türkişadam- lannınaçridamalannı nasUyorumluyor- sıuıuz? Rum halkınrn Türkiye'ye sıcak bak- hğını ve mal alunına hazır olduğunu TÜRKİYE TARTIŞILACAK Fransa'da kritik toplantı R4RİS (Cumhuriyet) - Türkiye'nin AB üyeli- ğine ılişkin tartışmalann büyüdüğii Fransa'da bu- gün parlamentoda bu konuya ilişkin bir görüşme yapılacak. Fransız Anayasası'nın "Cumhurbaş- kanı arüaşmalan müzakere eder ve onaylar" ilke- sine dayanarak görüşme sırasında Türkiye karşıt- lannın ısrarla talepettiği oyiamayı yapnrmayan hü- kümet, yoğun eleştirilere hedef oluyor. Fransız basınında dün çıkan haberlerde, Başba- kanJaen-PierreRaffarin'in. "mecüsteTürkiye ko- nusundayann(bugün)yapılacak tarüşmaöncesin- de, iktidar partisinin miilletvekifleriııi yanşürrnaya çahşöğı r ' bildirildi. LeFlgarogazetesı. Raffarin'in Halk Hareketi Birliği'rün (UMP) basına kapalı grup toplantısında yaphğı konuşmaya yer verdiği haberde. "Başbakan'ın^üyelikmüzakerekrnıekar- şı çıkan mületvekillerini ikna etmeye çahşüğr yo- rumunu yaptı. Rafîarin'in, "Daha tarnşmaya baş- lamadantarnşmayı kesmeyelim.Türkiye'yi umut- suztuğasürüJdeyemeyiz'' şeklındeki açıklamasına yer veren gazete, "Başbakan'ın.yann (bugün)ya- pılacaktarnşmanın neden oyiamasız olacağı konu- sunda millervekillerine bilgi \erdigıni** yazdı. LJberation gazetesi de -Raffarin'in gruptoplan- dsuıda Türkiye karşıü miUetvekillerini sakinleştir- meyeçataşağfln" yazdı. Raffarin'in, "Türkiyeiemü- /akerfİPriP aythnganmtam iiyriik antannna gehnfs d^i" \olundaki açıklamalanyla UMP milletvekil- lerini ıkna etmeye çalıştığını belirten Liberation, "Başbakan'ın parti içinde ciddi bir muhalefede karşıkarşna olduğu" yorumunu da yaptı. Libera- tion, mecliste bugün yapılacak tartışma öncesi mu- halefetteki Sosyalist Parti"nin de grup toplantısın- da Türkiye konusunu değerlendirdiğini hatırlarh. Bu toplantrnın sonunda. " Müzakerelerin sonuna kadar, üvetikyerine ayncaüldıortakhkda içinde ol- mak üzere bütün seçenekler açık tutulmab" şek- linde bir bildirinin kabul edildiği belirtildi. Eskl basbakan tepkili... Fransa Sosyalist Partisi'nin ikinci adamı eski Başbakan Laurent Fabius. Türkiye'nin üyeliğine sarşı turumunu sürdürerek, Türkiye'nin AB'ye JÜÇIÜbir ortaklıkla bağlı ülkelerden oluşan *üçün- cü bir halkanın birparçası" olmasım istedi. Fabi- JS, Le.Mondedeki söyleşide, parlamentonun Fran- iiz demokrasisinin kalbi olduğunu belirterek, 21. ."üzyılda bir ilke karan alınırken seçilmişlerin oy oıllanamamasının "anormal'' olduğunu savundu. fTALYABAŞBAKANI 'Müzakereler2005 sonunda başkyabüif RO>L4 (AA) - Almanya Başbakanı Gerhard ichröder ve Italya Başbakanı Süvio Beriusconi, İkinuzdeAB Komis>onu'nun tav sryesi temelin- k Ankara ile göriişmelerin başlaülmasından >a- tajız" diye konuştular. Roma'dayapılan Italya-Almanya doruğunun bi- minde düzenlenen ortak basın toplantısında ıchröder, ülkesinin görüşü doğrultusunda müza- erelermgecikmeksizin başlatılmasını istedi. Ital- a Başbakanı Beriusconi ise müzakerelerin gelecek ılın sonuna dogru başlahlabileceğini kaydetti. ÂRGER CDÜ warnf Merkel vor ünterschriftenliste gegen EU-Beitritt der Türkei Biederfrau& dieBrandstifter u Berlin - Mit ihrenı Vorstoft, Unterschriften gegen einen EU-Beitrttt der TûHceizu sam- meln. hat skh CDU-Chefin An- ga MeriteiböseindieNesseht gesetzt.Ausder eigenenPartei h r i Als erster warntc CDL-Aufien- poliöker Volkcr Rühe(CDU) s«i- ne Chefin. sıch mit euıer solchen Aktıon zu weıt nach rechts zu lehoen. E» könnte daon seın, ,.dass Leute an die CDU-Info- stânde kommen und fragen- ,Wo kann krh gegen die Tür- kenuntersciıreiben?'." 31ın icann das VoUc nıcht nur dann befragen. wenn es d- nem ın âen Kram passt", blaffte Chnstoph AhJ- haus von der Hamburger CDU, spielte auf das Schweigen der CDU zvm Referendum über dıe EL'-Verfassung an. Dıe frühere Bunde5tags- prâsidtnnn Rıta Süss- muth hofft, dass ihre Parteı .iiıesen ge- fihrlichen poliri- schen Aköonısmus beendet". be\or grofier Schaden inı Verhâlmıs zu Tür- ken angeridıtet ist j;ine Vo&sbefra- gung vrvrde H-enigs- tens eine Pro-und- Konrra-lMkussıon er- mogiichen", so Berlins Ex-Auilânderfaeauf- n-agte Barbara John (CDU) ,,Eine Unteıscbrif tenkste saromeir d3gegen einsei- tigzu vieleAggressıonen ein * EY-Verkehrsnunister Matthia; Wissmann (CDU) befurchtet dass die Union em Eigçntoj schieSr und den Vorschlag emeı privilegierten EU-Pamıeıscha/i eıgenhândıg diskredıuen. Doci Merkel schıelk saratliche War nungen in den \Vind. JDie Et «are durch einen Beitritf deı Türteı überforüerr, hilt sıe weı rer Kurs auf die Sammelakaor gogen Ankara Und auch Ed- mund Stoiber (CSU) hâ!t dieIdet weiter al s ,durchau.< werte Uberlegung"hoch. J)ÛS ist Brandsa'fterei, die sict gegen Turken richten wırd,dıe in Deutschhnd leSen". bangt Theo- loge Friednch Schorlemmeı (SPD). .4uSennunisfer Joschks Fischer (Gnine) fiirchtel p Totalschaden". Merkele fotomotttajla ttirban taktılar Ç tajla rürban taJolan halini gösteren bir fotoğrafa da yer verilerek Türkiye'nin AB üyeliğine kar- şı olan milletvekiBerinin çoğunun imza kampanyası başlaOlmasına karşı olduğu betirtildi. Almanlar da referandum yapıhn istiyor BERLİN (Ajanslar) - Almanlann büyük bir bölümünün, Türkiye'nin AB üyeliği konusunda referandum yapılmasını istediği bildirildi. Stern dergisinde yayımlanan bir kamuoyu yoklaması, halkın yüzde 59'unun referandum istediğini ortaya koydu. Forsa taraündan yapılan ankete katılanlann yüzde 39'u ise referanduma karşı çıktı. İmza kampanyası tartışmaları Alman Hıristiyan Demokrat Biriik Partisi'nin (CDU), Genel Başkan Angela Merkel'i, Türkiye'nin AB üyeliğine karşı imza kampanyasî başlatmaması konusunda uyardığı bildirildi. Beröner Kurier gazetesinin haberinde, Merkel'in başına fotomontajla türban takılan halini gösteren bir fotoğrafa da yer verilerek Türkiye'nin AB üyeliğine karşı olan milletvekillerinin çoğunun imza kampanyası başlatılmasına karşı olduğu belirtildi. CDU'nun Hamburg eyaleti parti teşkilatmdan Christoph Ahlhaus, "Sadece kendimiz uygun bulduğmnuz için her zaman halka danjşamayTz" şeklinde konuşurken CDU üyesi olan Berlin eyaletinin eski yabancdar sorumlusu Barbara John da "Obtsı bir imza kampam^su tek yanb olarak çok fazla düşmanlık çekecektir" şeklinde görüş belirtti. söyleyemem. Çünkü 30 yıldan beri ya- şanan acı olaylar v^r. Bu durumda Tür- kiye ile ticaret sembolik olur. Ama tstanbul Sanayi Odası, TÜSİ- AD, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası gibi kunüuşlar bü\iik bir he\ ecan içe- risinde size mal satacaklannı açıkbyor- lar. Hatta bazılan Rum pazannı vuta- cağını haval ediyor. Bu noktada Rum halkının "Türkler geliyor, bizı yuta- cak" gibi bir korkusu var mı? Hayırhayır... Rum halkında böyle bir korku yoktur. Büyük çaplı bır ticaret olacak değildır. 1974olaylannedeniy- le Rum halkı Türkiye ile alışveriş yap- mak istemiyor. CUMHURBAŞKANI: 'AB ülkeleri nesnelolmalı* ANKARA (Cıımhurryet Bürosu) - Cumhurbaşkanı Ahmet \ecdet Sezer, 17 Aralık'ta Türk ve dünya kamuoyu önünde inandıncılık sınavı verecek olan AB ülkelerinin, "nesnei ve yapıa" bir tutum benımsemelerini istedi. Sezer, Şili Cumhurbaşkanı Ricardo Lagos onuruna önceki gün Köşk 'te ak- şam yemeği verdi. Sezer, "Evrensdde- ğerleri simgeJeven AB üyefiğimiz, Ata- türk'ün amaçladığı "çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma' doğrultusundaki en önemK toplumsaJ tasannuı vaşama ge- çJrUmesianlamuuda taşunaktadır" di- ye konuştu. Herlemeraporunda,Tür- kiye'nin siyasal ölçütleri yeterli ölçü- de karşıladığının belirlendiğine işaret eden Sezer. şunlan söyledi: "Bu aşa- mada beklentimiz, 17Arahk'ta yapıla- cakAB Doruğu'nda üyeiik müzakere- lerinin gecikmeksjzin başlaölması ka- rannın ahnması ve ülkemize farkh öJ- çüt ve yöntemier uygulanmamasıdır.'' Lagostan Atatürke övgü Lagos da "tstanbul Bogaa'nın iki farkh krta,iki farkh kültürelgelenek,iki farkh düma arasında hem bir sınır hem de bir buluşma noktası olduğunu" be- lirterek "Türkiye, Atatürk sayesinde madden ve manen her iki düm^ada ye- rini alnuşûr" dedi. Atatürk'ün tarihin eğiümini önceden gören, genış vizyon- lubirinsan olduğunu anJatan Lagos, za- manın O'nun haklılığını ortaya çıkar- dığını söyledi Lagos, "AvnıpaKomis- yonu'nun, Türldyeüemüzakereieretav- siye karannı kuöuyoruz'" dedi. CHP ÎLE ORTAKZEMİN Erdoğan'dan olumlu mesaj ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP lideri Deniz Ba\kal 17 Aralık'ta Brüksel'e gıtmek ıçın öngördüğü ortak zeminde buluşulması koşuluna karşı- lık Başbakan TayvhjErdoğan'dan olum- lu mesaj geldiğini bildirdi. CHP Merkez Yönetim Kurulu, dün Baykal başkanlığında toplandı. Toplan- tıda AB Ilerleme Raporu'na değinen Baykal, gelecek ayki SosyalistEntemas- yonal toplantısında konuyla ilgili te- maslar yapacağını belirtti. Baykal ortak birzeminde buluşularak önceden ne gi- bi çalışmalar yapılacağı ve kendilerin- den ne istendiğinin bilinmesi koşuluy- la 17 Aralık'ta Brüksel'e Başbakan'la birlikte gidebileceğini yineledi. Bay- kal, Erdoğan'dan da bu koşullanna kar- şılık olumlu mesaj geldiğini söyledi. Baykal, ekonomide "pembe tabto" görünümünün dağılmaya başladığını söyledi. Cari açığın ulusal gelire oram- nın yüzde 4'ü geçtığini ve bunun risk olduğunu anlatan Baykal, oranın düşük gösterilmesi için turizm gelirleriyle il- gili manipülasyon yapıldığını kaydetti. Baykal, bunun devletin rakamlanna kar- şı güvensızlik oluşturduğunu belirtti. Erdoğan ve Cül anlasamıyor Hiikümette müzakere karmaşası ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Hükûmet, 17 Aralık Brüksel Zir\r esi'nde Türkiye'ye tarih verilmesi halinde nasıl bir müzakere modeli uygulayacağını tartışıyor. Ayn bir AB Bakanlığı'nın kurulup kurulmayacağı, Müzakere Heyeri Başkanı ve başmüzakerecinin kim olacağı konusunda tartışmalann sürdüğü AKP iktidannda; karan Başbakan Tayyip Erdoğan'ın vereceği \Tirgulaniyor. Müzakere sürecini yürütecek isimler arasında Dışişleri Bakanı Abdullah Gvâ, Diyanet'ten Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Aydm ile Türkiye'nin Seul Büyükelçisi Setim Kuneralpin adlan geçiyor. AKP iktidan, müzakereleri nasıl ve kimin eliyle yürüteceği konusunda nihai karara ulaşamadı. Başbakan Erdoğan'ın müzakere sürecini sadece Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'e bırakmak istemediği, hükümet içinden Mehmet Aydın'ı da ön plana çıkarmayı amaçladığı belirtiliyor. AB Genel Sekreterliğı ise Dışişleri Bakanı Gül'e sunduğu raporda, yeniden yapılanma istedi. Genel sekreterliğin mevcut haliyle müzakere sürecinde yeterli olmayacağı vurgulanan raporda, kurumun Gularasında anlaşmazlık olduğu belirtiliyor. • Hükümet, AB sürecinde başmüzakereci güçlendirilmesi ya da bir ve Müzakere bakanlığa dönüştürülmesi Heveti gerektiği belirtildi. Dışişleri ^ , Bakanı Gül'ün ise şuanda Başkanı nın ^^^ bakanJığına bağlı AB kim olacağını Genel Sekreterliği'nin ayn bir henüz bakanlığa dönüştürülmesine belirleyemedi. ya da AB için ayn bir bakanlık kurulmasına sıcak bakmadığı belırtıliyor. Başmüzakerecilik görevini, siyasi bir isim ya da bürokratın yürütüp yürütmeyeceğı de kesinlik , kazanmadı. Diplomatlar — ._ arasından bu görev için Büyükelçi Selim Kuneralp'in adı öne çıkıyor. AB hukuku konusunda uzman bir ısım olarak bilinen Kuneralp, eski Dışişlen Bakanı Şükrü Sina Gürel döneminde, Isveç Büyükelçiliği görevinden alınarak Güney Kore'ye gönderilmişti. Başmüzakerecüik için adı geçen bir diğer isim ise Büyükelçi Volkan Bozkır. Daha önce AB Genel Sekreteri olarak görev yapan Büyükelçi Bozkır, halen Dışişlen Bakanlığı'nın AB işlerinden sorumlu Müsteşar Yardımcısı. AKP'nin müzakere süreci için 1000 kişilik bir ekip çalışması öngördüğü, ancak müzakereleri yürütecek üst yapısıyı 10-15 kişiyle sınırlamayı amaçladığı ifade ediliyor. Erdoflan'ın düşuncesl Başbakan Erdoğan ise müzakere sürecinde Devlet Bakanı Mehmet Aydın'a da aktif göre\' yüklemek istiyor. Aydın'ın 17 Aralık süreci öncesindeki yoğun dış programı da bunu doğruluyor. Ingilizce, Fransızca ve Arapça dillerini bilen Aydm, 1967 yılında Ingiltere'de Edingburg Üniversitesi'ndedoktora yaptı. 1984yıhnda profesör olan Aydın, Dokuz Eylül Üniversitesi llahiyat Fakültesi'nde görev yaptı. Başmüzakerecilik için adı geçen bir diğer siyasi ise Başbakan Erdoğan'ın dış politika danışmanı ve AKP milletvekili Şaban Dişfi. Dişh, Başbakan'ın önemü tüm dış temaslanna katılması ile tanınıyor. Tüm seçenekler arasmdan nihai karan Erdoğan'ın vereceği, bunun da 17 Arahk sonrasında netleşeceği behrtiliyor. Zirveye hazırlık Giil, ikııa turuna çıkıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanı Abdullah Gül aralık ayındaki AB zirvesi öncesinde Avrupa'ya ikna turuna çıkıyor. Almanya, Fransa, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ile Portekız'i ziyaret edecek olan Gül, Türkiye ile müzakerelere "Öteki ada> ülkderie ayra koşullarda" ve "gecikmeksizin'' başlanması için destek isteyecek. Abdullah Gül, ilk olarak 18-19 Ekim tarihlerinde Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fîscher'in davetlisi olarak Berlin'e gidecek. Gül'ün ikinci önemli durağı ise Türkiye tartışmasmın yoğunluk kazandığı Fransa olacak. 24-25 Ekim'de AB-Akdeniz Forumu Dışişleri Bakanlan Toplannsı için Paris'e gidecek olan Gül, burada önemli iküi görüşmelerde bulunacak. 26 Ekim'de Çek Cumhuriyeti'ne gidecek olan Gül'ün, gelecek ay başında da Slovakya ve Portekiz'i ziyaret etmesi planlanıyor. Alman Bakan: Tek sonuç üyellk olmamalı Öte yandan Bakan Gül 'ü ziyaret eden Almanya'nın Bavyera Eyaleti Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı Eberhard Sinner, AB'nin Türkiye ile müzakerelere başlama karan alması durumunda buna engel olmayacaklannı, ancak sürecin tek sonucunun üyeiik olmaması geretiğini söyledi. Görüşmenin ardından gazetecilerin sorulannı yanıtlayan Sinner, AB Komisyonu'mm Türkiye raporunun önemli unsurlar içerdiğini, ancak bunun Türkiye'nin AB üyesi olacağı anlamına gelmediğıni ifade etti. Ilerleme Raporu'nda Türkiye'nin üyelik sürecinin açık uçlu bir süreç olduğunun belirtildiğini kaydeden Sinner, Türkiye'ye opsiyon tanmması gerektiğini savundu.