Katalog

1<EKİM 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA J l i J v U l ı U İ V J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Jüyüklüğü 155.5 katrilyon lira olarak belirlenen 2005 bütçesinde vergide önemli bir indirim yok Kemer sıkmayadevam-NKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 2O> yılı bütçe büyüklüğü 155.5 kat- rLhm lira olarak belirlendi. Hükümet- le wIF arasında bir süredir devam ede faiz dışı fazla pazarlığındakaza- nar taraf da IMF oldu. Hükümet. 2OC yılıiçindemalidisipliruaynıöl- çüc korumayı ve yüzde 6.5'lik faiz dışıazla hedefıni sürdürme karan al- dı. lali disipline bağlı olarak 2005 yı- ltna vergilerde de ciddi ve kapsamlı bir Ldirim yapılamayacağı belirlendi. \lksek Planlama Kurulu toplantı- sı. cin Başbakan Yardımcısı Abdül- latüŞener başkanlığında toplandı. Topantı sonrası yapılan yazılı açıkla- maa, 2005 yılı ekonomik büyüklük- lerie ilişkin rakamlara yer verildi. Metnde yer alan bügılere göre 2005 yılırda faiz dışı fazla hedefi yüzde 6.5 olacic. 2005 yılında ihracatın bir ön- ceki .r ıla göre yüzde 14.5 oranında ar- taral 71 milyar dolara ulaşacağı tah- • Hükümet, 2005 yılı için de mali disiplini aynı ölçüde koruma ve yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefini sürdürme karan aldı. 2005 'te, 12 aylık TÜFE artış hızının yüzde 8'e gerilemesi; GSMH'nin ise yüzde 5 oranmda büyümesi öngörülürken büyümenin esas kaynaklan olarak "yatınm harcamalan ve ihracat" gösterildi. min ediliyor. Ithalatın ise yüzde 8.9 oranında artarak 104 milyar dolara yükselmesı bekleniyor. Yatmnüarm payı artacak 2005'te, 12 aylık TÜFE artış hızı- nın yüzde 8'e gerilemesi; gayri safi millı hasılanın ise yüzde 5 oranında büyümesi öngörülüyor. 2005 yılında 2005 yılı ekonomik büyüklükleri Bütçe büyüklüğü 156-157 katrilyon FDF İhracat Ithalat Büyüme Enflasyon Yüzde 6.5 71 milyar dolar 104 milyar dolar Yüzde 5 Yüzde 8 Kişi başı gelir 4128 Dolar büyümenin esas kaynaklan olarak "yaünm harcamalan ve ihracat" ön- görülürken, 2005 'in bir özelliği de ka- mu yahnmlannın milli gelir ve bütçe içindeki payınırı arttığı bir yıl olacak. Yüksek Planlama Kurulu toplantı- sı hakkında Cumhuriyet'e bilgi veren bir yetkili de gelecek yıl faiz için 60 katrilvon liranın biraz altında harcama yapılacağını belirterek "Yaürunlar için de 10 katrilyon lira civannda bir kaynak aynlacak \ ergüer kunusunda da baa düzenlemeleryapılsa dahi, çok önemli indirimler Dekkmeyin" dedi. Yetkili, personel ödeneklerinin de he- saplama yöntemlerine göre 35 katril- yon liraya kadar çıkabildiğini söyle- di. 2005 'te bazı yatınmlann Faiz Dı- şı Fazla hesabı dışında kalması istemi- nin de IMF tarafindan kabul görme- diği belirtılirken 2005'te kişi başına düşen milli gelirin 4 bın 128 dolar ola- rak hesaplandığı bildırildi. 2005 yılı bütçesinde öngörülen ge- lirler 126 katrilyon lira olurken; cari açığın da 12 milyar dolar olarak he- saplandığı belirtildi. Gayrisafi milli hasılanın da, 300 milyar dolara ulaşa- cağı öngörüldü. Kayrt dışına önlem geüyor YPK sonrası yapılan yazılı açıkla- maya göre 2005 yılında makro ekono- mik politikalann başhca temel önce- likleri ise "İç borçlanma faiz oranlan- nı düşürerek vadesini uzatmak, kamu borç stokunun milli geiire oranındaki düşüşeğüiminisürdürmek, enflasyonu tek haneti rakamlara indirmek, ihra- cat ve verimlilige dayak büyüme tren- dini sürdürmek'1 olarak belirlendi. Akaryakıt fiyatlan 2 yılda yüzde 40 arttı Hükümetin zam belirsizliğiAISKARA/ÎSTANBUL(Cumhuriyet)- Içki, sigara ve akaryakıta dönük zamlan içeren bir kaynak paketi hazırlandığı id- dialanyla ilgılı olarak hükümet net bir açıkJama yapmaktan kaçınırken bürok- ratlar "Kaynak paketi hazutğımız yok" görüşünü dile getirdi. Içki ve sigaraya yüzde 15 oranında zam yapılması, akar- yakıtta da yüzde 5 veya üstünde artış ya- pılmasını öngören bir kaynak paketi ha- zırlandığı yönündeki iddialara ilişkin ola- rak Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şe- ner, "Konu YPK'de gündeme getaıedT derken. Devlet Bakanı Ali Babacan ise konuyla ilgili olarak "Herhangi bir şey söyiemek şu anda zor" demekle yetindi. Öte yandan yıl sonu enflasyon hedefi- ni bahane olarak gösterip, memura yüz- Zamdan vazgeçmeyen AKP memuru unuttu 2002-2004 Fiyat Değişimi Kurşunsuz Benzin Süper Benzin Motorin Yıl TÜFE Maaş Artışı 1997 85.7 82.2 2002 2003 25.3 de 10'lar sevıyesinde maaş artışı öneri- sinde bulunan hükümet, akaryakıt, oto- yol ve köprü geçış ücretlenni arttırdığı 2 yılhk iktidan döneminde, enflasyon he- defıni göz ardı etti. Aynı dönemde me- mur maaşlanna yapılan artışlar ise hep yıllık enflasyon rakamının altında kaldı. Köprü ve otoyollar da payını aldı Yılbaşından bu yana ÖTV ve KDV oranlannda 15 farklı düzenlemeyle akaryalat fıyatlannı değiştiren AKP yö- netiminin 2 yıllık iktidan döneminde benzin fiyatlan yüzde 40'lara varan oranlarda arttı. 2002 sonu ile 2004 Eldm'i arasmdaki fıyat değişimleri in- celendiğinde kurşunsuz benzin yüzde 36, süper benzin yüzde 35 ve motorinin satış fıyatı yüzde 39 yükseldi. Bu yılın ılk 9 ayında yüzde 20 artan kurşunsuz benzinin satış fiyatı, bu ayın başında yapılan değişiklikle 2 milyon 347 bin liraya kadar çıkn. Hükümetin son iki yılda yap- tığı akaryakıt zamlan, diğer te- mel harcamalann fiyatlanru da tetiklerken başta köprü ve oto- yol olmak üzere, birçok ürün ve hizmetin fiyatına da yansı- dı. 1 Temmuz'dan geçerli ol- mak üzere köprü ve otoyol ge- çiş ücretlerine de yüzde 20 ora- nında zam yapıldı. 31 Tem- muz'da ilaç fıyatlanna ortala- ma yüzde 8.75 oramnda zam yapıldı. 25 Ağustos'ta ünrversi- te öğrencilerinden alınacak harç miktarlanna yaklaşık yüz- de 15 oranında zam yapıldı. 18 Haziran'da şeker fiyatlanna or- talama yüzde 12 zam yapıldı. %36 %35 %39 24 14.95 III. Sanayi Kongresi dün sona erdi Başarının anahtarı insanayatınmEkonomi Servisi - Ekonomik anlam- da kapitalist dönemin sona erdiğini söyleyen London Business School mi- safir öğretim görevlisi Arie De Geus, artık sermaye tabanlı üretim biçimin- den insan tabanlı üretim biçimıne ge- çildiğini vurguladı. îstanbul Sanayi Odası (ISO) tarafin- dan gerçekleştirilen III. Sanayi Kong- rcsı'nın son gününde yapı- lankonuşmalarda insana ya- tuntı faktörü ön plana çıktı. Kcngrede yaptığı konuşma- da Fortune 500e bakıldı- gıjda danışmanlık, denetim, rellam ve medya, hukuk, yöihm gibi insan faktörü- nii ön planda olduğu firma- ( laia büyük artışlar yaşan- | dıinı kaydeden De Geus, \ *Vük iş dünyasuıda başan iı-anyeteneğineulaşmanıza _^____ • v>>nueniyibiçimdekullan- S nnıza bağh" dedi. !• 1. yüzyılı Karl Marx dönemi ola- !'. «•• tanımlayan De Geus. "Arük esas >• -%tgınbilançodagörülınedigidönem- {• «yaşnorsunuz.Herakşamsaatyedi- <tşlen çıkıp evine giden bir vartak. Ya linsanlar yann sabah işe gelmezse? caman başuıız dertte. O yüzden in- f • sanlan yillar bazında düşüneceksiniz, 3 aynk dönemleriçin degfl" dedi. "Tür- ktye'de başanh olmak için gidip imalat sanaynnde, sermayeye bağh bir alanda çahşabilirsiniz"" diye konuşan De Ge- us, "Eğer bu alana girerseniz o zaman da karşuuza Çin, Hindistan çıkacak. Şansmız ne sizce?" diyerek insana ya- tınm yapılması gerektiğini vurguladı. Çin balkı ithalata aç 21. yüzyılın Çin'in yüzyılı olacağını kayde- den Eski Dünya Banka- sı iktisatçısı Dr. AriDa Sönnıez ise "Türkiye hem iç piyasada hem de dış pi>asada Çin'le reka- bet ermek zorundadır. Ancak Çin korkulacak bir pazar değil" dedi. t^_^mm^^_ Çin'le rekabette tek so- runun kaba işgücü ya da ücret seviyesi olmadığmı söyleyen Sönmez, "Çin'in ihracat hamlesinin uzun oimayan bir \ adede gittikçe aza- lacagmı ve Çin'in bir ithalat pazan ha- üne gelecegini tahmin ediyonız. Çin halkı ithalata aç, Türkiye'den gidebile- çek ürünlere de büyük bir açhk söz konusu" diye kpnuştu. • 21. yüzyılı KarlManc dönemi olarak tanımlayan De Geus, artık esas varlığın bilançoda görülmeyen insan faktörü olduğunu belirtti. En düşük memur maaşında yüzde 12'lik zamma yeşil ışık yaktı Maliye zam için devredeANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Maliye Bakanlığı. hükümet ile sendiİcalann anlaşamaması üzerine devreye giren Uzlaştırma Kurulu'nun en düşük memur ma- aşına yüzde 12 oranında zam ya- pılması önensine yeşil ışık yaİctı. Bakanlık. Uzlaştırma Kurulu'nun yüksek maaş alan memurlara yüz- de 10 zam yapılmasını öngören önerisine ise sıcak bakmayarak bu gruptakilere sadece yüzde 7.5 oranında zam öngördü. Maliye Bakanlığı bürokratlan, memurlann yam sıra sözleşmeli personel ile memur emekhlerinı de ilgilendiren zam oranlan konu- sunda teknik bir çalışma yaptı. Maliye Bakanlığı, hazırladığı tek- lifte düşük maaş grubundakiler için ocak ayında yüzde 6, temmuz ayında da yüzde 6 zam yapılması- nı önerdi. Maliye Bakardığı, daire başkanı ve üstündeki kadrolarda buİunan ve yüksek maaş alan me- murlar için ise ocak ayında yüzde 4, temmuz ayında da yüzde 3.5'lik zam yapılabilecegini bildirdi. AKP iktidan maaşlan eritti Uzlaştırma Kurulu, en düşük memur maaşının ise kamuda ça- lışan en düşük işçı maaşı olan 552 milyon liraya çıkanlması çağn- sında bulunmuştu. Kamu-Sen'den yapılan açıklamada ise AKP hü- kümetinin son iki yılda Uzlaştır- ma Kurulu tarafindan alınan ka- Dertlerini deveye anlattılar Türk-Yerel-Hizınet-Sendikası dün İstanbul'da bir basm açıklaması yaptı. Şube başkanı Nasuh Özdemir v« sendika üyesi yaldaşık 30 memurun kanhmı ile gerçekleştirilen açıklama>a bir de deve getirildL Nasuh Özdemir, memurlann dunımlannın i\ileştirilmesi hakkında yetkiUlerden olumlu ve net bilgi alamadıklannı savunarak "Durumumuzu bir de deveye sormak istedik" diye konuşru. rarlan uygulamadığı için memur maaşlanndaki kaybın yüzde 18.44'ü bulduğu belirtildi. Bütçe çalışmalarının tamamlanmasının ardmdan netleşecek zam oranla- nnda son karan Başbakan Recep Tav^ip Erdoğan verecek. Öte yan- dan Içişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, hükümet olarak özgürlük- ler alanının genişletitmesinde ke- sin bir siyasi kararlılığa sahip ol- duklannı belirtirken memurlan da "yasadışı" eylemleri konusun- da uyardı. Aksu, yasalara rağmen bazı sivil toplum kuruluşlannın tavır geliştirmelerini de doğru bulmadığını ifade ederek "Örne- ğin yasaîarda gre\ hakkı bulun- mayan bazı kamu çalışanlannm grev karan almalannı ve tophı iş bırakmalannı bu çerçevede görü- yoruz" diye konuştu. Uzan 9 m silalılan da saüşta Ekonomi Servisi - Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafindan Uzan ve Bilgin Grubu'nun borçlanndan dolayı haczedilen silahlar tanıtıldı. TMSF'nin Esentepe'deki merkezinde yapılan tamtımda, aralannda Uzi, Smıth Wesson, Colt. Calico, Beretta ve VValther, Heckler, Browning marka tabanca ve tüfekler ile bıçak ve kamadan oluşan 160 silah yer aldı. Silahlar arasmda Bilgin Grubu'na ait L 16 Sporten Lighwhite Nato ibareli 004548 Colt tüfek 8.5 milyar lira ve 9 milimetre Colt marka yivli av tüfeği 8 milyar lira, Uzan Grubu'na ait 9 milimetre mikro uzi tabanca 7.5 milyar lira ve 9 milimetre Calico marka tabanca 6.5 miryar lira muhammen bedelle satışa sunulacak. Toplam 150 milyar lira muhammen bedeli olan silahlann ihalesi bu ay içerisinde gerçekleşririlecek. TMSF Satış Komisyonu Başkanı Fethi Çahk, 21 yaşını doldurmuş ve silah bulundurmaya yasal engeli oimayan herkesin bir ay içinde yapılacak ihaleye girebileceğini söyledi. Çalık, en pahalı silah olan 8.5 miryar liralık Colt tüfeğin ise ihalede satılacağmı duyurdu. Bu arada 160 silahtan 30'unun Uzan, 130'unun da Bilgin Grubu'na ait olduğu bildirildı. Metrodan yatınm atağı I Ekonomi Senisi - Soysal Danış- manlık tarafindan bu yıl 4.'sü düzen- lenen Perakende Günleri Konferan- sı'na katılarak bir konuşma yapan Metro Grup Yönetim Kurulu Başka- nı Dr. Hans-Joachim Körber, önü- müzdeki yıllarda Türkiye'de 300 milyon Euro'luk yatınm yapmayı düşündüklerini söyledi. 2005'te iki yeni mağaza açacaklannı belirten Körber, "Bu mağazalar sayesinde 600 kişiye iş saglayacagızn dedi. Konferansın açılışma katılan Baş- bakan Recep Tay>ip Erdoğan ise Teşvik Yasası'nm kapsammı geniş- letmeyi planladıklanm bildirdi. DİE ve Sanayi Bakanlığı 'nın konuyla il- gili çalışmalar başlattığmı ifade eden Erdoğan, "Temrmız sonu iti- banyla yerh' sermayenin >-aünm için harcadığı rakam 20 mihar dolan buldu. Kapsamın genişlemesi ile bu rakamın daha da artacağuu düşü- nüyorum" diye konuştu. IŞÇİNİNEVRENINDEN ŞÜKRAN SONER Kapalı Kutuphane 5. Fakir Baykurt Kültür Sanat Günleri Etkinlikleri kapsamında Fakir Baykurt'un köyü BurdurAkçaköy meydanındayız. Kızı Işık konuşmasının önemli bir bö- lümünü, babasının Cumhuriyet gazetesindeyayımlan- mış bir makalesinden alıntılara ayırmış. Çünkü Bay- kurt'un çok büyük özenle, özveriyle gerçekleştirdiği Elif Ana Kütüphanesi kapalı. Köyün çocukları hâlâ kendilerine aydınlanma yolunu açacak kitaplardan yararlanamıyorlar, kitap okuyamıyortar... Işık'ın okuduğu Fakir Baykurt'un makalesinde çağ- daş uygarlık ile kütüphaneler, krtap okuma arasında- ki ilişki, Baykurt'un annesinin adını verdiği, annesinin oturduğu evi onararak oluşturduğu kütüphaneyle, köylü çocuğun kitap okuyabilmesi düşü, yaşarken bakanlığa bağışladığı kütüphanenin birtüriü açılama- ması üzerine duyduğu üzüntü... öylesine güzel, yalın anlatılmış ki... Fakir Baykurt'u, kimliğini, köyü, ülke- mizin konumunu, dünyayı, taşları yerli yerine oturtu- yor. Köyleri unutun kasabalannda, kentlerinde kütüp- hanesi oimayan, olanlan yan yanya kapalı, kitap okun- mayan ülke gerçeği tüylerimizi diken diken ediyor. Ak- çaköy'den uzanan "ElifAna Kütüphanesi açılsın, kü- tüphaneler açılsın, çocuklar, büyüklerkitap okusun" çığlığı ne kamuoyunda ne de Ankara'da duyuluyor. Kütüphanesi kapalı, çocuklan Fakir Baykurt'un ki- taplarından yararianamıyor olsa da Akçaköy'ü, köy- lülerini, Baykurt'tan miras kalmış, sıradan Anadolu köyünden ayıran farklı bir şeyler var. Fakir Baykurt küftür sanat etkinliklerinin tümünde en ön sıralarda yer alan, kimi okul arkadaşı, kimi öğrencisi Köy Enstitü- lüler, onlann öğrencileri, çocuklan öğretmen okulları çıkışlılar, aynı kültürü yaşatmakta direnen Fakir-Der çatısı altında toplanmış eğitimciler, aydınlar... Burdur ve köylerinde gerçekten fark yaratmışlar. Köyün muhtan gelen konuklanna kooperatif çalış- malannda geldikleri aşamayı anlatıyor. Yakında ortak ahır ve süthane projesini gerçekleştirme çabasında- lar. Bunu yapamazlarsa, AB yolunda hayvancılıkla, sütçülükle ayakta durmaya çalışan köyler olarak tüm- den yok olacaklannın bilincindeler. AB normlannda sütte bulunması gereken bakteri sınırının biri iki yüz- le sayıldığını, kendi ilkel koşullardaki sağımlan nede- niyle sütlerinde milyonla sayılan bakteri bulunduğu- nu öğrenmişler. AB normlannın çoktan pancar ve di- ğer tanm ürünlerinden yaşayabilmelerı olanağını or- tadan kaldırdığını, ağır yoksullaşma bedeli karşılığı ezberlemişler. Bizler kitaplannı okumuşsak Fakir Baykurt'u, kitap- lanndaki insanlannı, köylüsünü, göç dalgasına kapıl- mışını, Cumhuriyet aydınlanması çabalannı, eğitim kavgasını... biraz tanıyoruzdur. Yaşlan ile çelişen ener- jileri, coşkulan içinde Baykurt'un Köy Enstitülü okul arkadaşları, öğrencilerinin konuşmalanna, şakalan- na, anılanna gizlice kulak kabarttıkça, aradaki büyük farkı, bu ülkenin sıradan insanını aşan farkı görüyor- sunuz. Küresel değerierte kirienmiş, kendini kurtarma- yı yaşam amacı edinmiş günümüz sıradan insanıyla, kendini topluma, toplumu kurtarmaya adamış insa- nın özverili, yapıcı, üretime adanmış yaşam biçimi, felsefesi arasında öylesine büyük uçurum var ki... Baykurt'un 6 çocukla kocasız kalmış, çok yoksul, okuma yazma bilmeyen anasının çocuklannın yaşa- mını aydınlatmak üzere çabalan... Köye gelen çaya, kokusuna imrenen Fakir için kahve kapısına gelip yok- sulluğunu unutarak çay ısmariaması, Fakir'in daha önce hiç içmediğı çayın sıcaklığından ağzı yanarak ça- yı dökmesi, anasının çocuğuna tokat atmak yerine ikinci çayı ısmariaması. Yıllar sonra "O tokadı atsay- dım, pısmk olurdun, ben kendine güvenen erkek ol- manı istedim" diye açıklaması. Köy Enstitüsü öğrencilik, eğitim yıllanndan anılar. Bir ülkenin, insanın kaderini değiştirme inancı ile yaşa- nanlar, bir şeyler yapabilmek, üretebilmek, toplumun gelişimine bir şeyler katabilmek üzere girişilen büyük yarıştan belleklere ilk düşenler... "Bir baktık Fakirkap- mış malzemeyi, koltuğunun altında okula salına salı- na geliyor. Ben de merkeze koştum, onun anlattığı aynı yoldan bir paket malzeme de ben kaptım. Ço- cuklar ne sevindiler..." Fakir-Der'i ayakta tutan bir avuç aydınlanmacı, eği- timcilerie günü değeriendiriyoruz. Yükselen değerle- rin köşe dönmeciliğiyle aydınlanma arasında ilişki ku- rulamıyor. Düşen eğitim kalitesi üzerine iç sızlatan ör- nekler dinliyorum. Tabii ki ülkenin heryeri, büyük kent- lerte aynı doğrultuda. Benim Burdur'da, Fakir dostu eğitimcilerden öğrendiğim yeni bir boyut var ki... Erdoğan hükümeti icraatında iş, kadro bekleyen öğretmenler sırada, açık kadrolar ortada dururken öğ- retmen açığı, sözleşmeli, yardımcılık kadrolanyla da- hi kapatılmıyormuş. Bunun yerine doğrudan saat üc- reti ile dışardan öğretmenlere ders verdiriliyor. Hem çok düşük saat ücretiyle kadro yükümlülüğü olmadan sınıflar dolduruluyor, hem de öğretmenlik niteliği da- ha da tartışmalı saatli çalışan geçici öğretmenler kim- liğinde öğretmenlik işlevi tümden yok ediliyor. Bur- dur'da saat karşılığı öğretmen uygulaması, AKP hü- kümetinin bilinçli politikasıyla çok büyük yüzdeli oran- lara ulaşmış bile. soner@cumhuriyetcom.tr Dünya sıralamasında yine 66. Türkiye rekabette yerinde saydı Ekonomi Servisi - Dünya Ekonomik Fo- rumu'nun 104 ülkeyi kapsayan Büyüme Re- kabet Endeksi'nde Türkiye 66'ncı sırada yer aldı. Türkiye'nin dünya rekabet sıralamasında son 3 yıldır aynı yeri koruduğu saptamasına yer verilen endeksin sonuçlannın açıklan- dığı raporda, bunun Türkiye'nin henüz 2001 yılı ekonomik krizinin olumsuz etki- lerini silemediğini gösterdiği değerlen- dirmesi yapıldı. 104ülkede8bin700 iş dünyası lideriyle ya- pılan Yönetici Görüş Anketi sonuçlanna da- yamlarak hazırlanan Küresel Rekabet Ra- poru'nda, Türkiye ay- nca AB üyeleri ve aday ülkeler arasında- ki sıralamada en sonda yer aldı. Türkiye teknoloji göstergesinde 52'nci sırada yer alırken ka- mu kurumlan göster- gesinde 62'nci, mak- ro ekonomik çevre göstergesinde ise 84'üncü sırada yer al- dı. Endekste Finlandi- ya birinci sırada yer alırken son dört yılda- ki üçüncü birinciliğini de almış oldu. Rekabet endeksinde ABD ise geçen yılki sırasını koruyarak ikinci oldu.