Katalog

9 OCAK 2O04 CUMA CUMHURİYET SAYFA H j J v U i l U I V I J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 EHKIB Başkanı Süleyman Orakçıoğlu: Dışsatımda kopanlan firtınalar gerçeği yansıtmıyor Ihmcatın 'kara' yüzü NOTDEFTERİ e-Türkiye nisan sonuna kaldı • ANKARA (ANKA)- e-Türkiye Icra Kurulu, Kjsa Dönem Eylem Planı'nda(KDEP)2003 yılı sonunda bitırilmesi öngörülen eylemlerin bitiş süresinı nisan ayı sonuna uzattı. Kuruluşlar, KDEP'de sorumlu olduklan eylemlerin gerçekleşme durumuyla ılgili olarak hazırlayacaklan ilerleme ve değerlendırme raporlannı, ilki mart ayında olmak üzere her üç ayda bir DPT'ye ıletecek. Sendika tabelası Emniyere takıMı • İSTANBUL(AA)- Devrimci Işçi Sendikalan Konfederasyonu (DİSK), konfederasyon üyesi Tüm EmekJiler Sendikası (Emekli-Sen) Adana Şubesı'nın tabelasınm emniyet güçlerince sökülmek istendiğini bildirdi. DtSK'ten yapılan yazılı açıkJamada, konfederasyon öncülüğünde kurulan sendikanm çalışmalannın hukuk dışı biçimde fiilen engellendiği ileri sürüldü. MF önlemlere yoğunlaşacak • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF, hafta başında başlayacak olan 7. gözden geçirmenin, zorlu geçeceği ve yenı önlemler ısteyebileceğı mesajı verdi. IMF Türkiye Temsilcisi Odd Per Brekk, 7. gözden geçirmede üzerinde anlaşılması gereken yoğun bir reform programı olacağını açıklarken anagündem maddelerinin de maaş zamlannı karşılayacak önlemler olacağını belirttı. Çin mallarına yözetim • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) Çin mallannın Türkiye'yi istilasına yönelik uyanlan sonuç verdi. Çin'den gelen saraciye, demır ve çelık ürünlenne. gözlük camlanna gözetim uygulanacak. ATO Başkanı Sınan Aygün. "Sürekli söylüyorum, Çin mallannın istilasına karşı Çin Seddi kurmazsak sanayimiz çökecek" dıye konuştu. Otomotivciler AB'ye çalıştı • BURSA(AA)- Türkiye ekonomisinın lokomotıfı olarak nitelendirilen otomotiv sektörü. 2003 yılında ihracatının yüzde 62.7'sini Avrupa Birlıği (AB) üyesi 15 ülkeye yaptı. Bu dönemde. ".1 milyar dolarlık otomotiv ihracatının 4.5 milyar dolarlık kısmı, AB pazanndan elde edildı. Uludağ İhracatçı Birliklen'nin \erilenne göre Türk otomotiv sektörü 2003'te, 5 kıtada toplam 174 ülke ve czerk bölge ile 14 serbest bölgeye ihracat yaptı Ekonomi Servisi- 2003 yılı değerlendırmesine oldukça karamsar bir tablo çizen hazır giyim ihracatçılan, Euro-dolar paritesi arasındakı farkın göz önünde alınarak ihracat rakam- lannın doğru yansıtılması gerek- tiği uyansında bulundular. Türk tekstilinin önde gelen tüm temsilcilerinin hazır bulunduğu değerlendirme toplantısında ko- nuşan Istanbul Hazır Giyim ve Konfek- siyon thracatçılan Bırlığı Başkanı Süley- man Orakçıoğlu, ihracat rakamlannda artış olduğunu ancak bunun çok büyük rakamlara ulaşmadığını belirti. 1 Ocak 2003 ıle 31 Aralık 2003 tanhlen arasın- da dolar kurunun TL'ye karşı yüzde 16.73 değer kaybettığinı, aynı dönemde Euro'nun değennın ise yüzde 2.17 art- tığını söyleyen Orakçıoğlu, bu nedenle kayıt rakamlannda yüzde 18'den fazla bir fark oluştuğunu ifade etti. 30 Kasım • 2003 yılında 1200'den fazla ftrmanın kapandığını belirten hazır giyimciler, mevcut şartlarla devam edemeyeceklerini belirttiler. Cumhuriyet gazetesi, gerçek tablonun, yansıtıldığı gibi pembe olmadığını, daha önce yaptığı haberlerle ortaya koymuştu. 2002 tanhinde 1 Eu- ro'nun 1.01 dolar de- ğerinde olduğunu, ancak 31 Aralık 2OO3'te 1 Euro'nun 1.28 dolara kadar yükseldığıni söyleyen Orakçıoğlu "Bundan 13 ay önce 100 Euro'luk ihra- catmız 101 dolarolarak kayıdarageçiyor- du. Bugün ise her 100 Euroiuk ihracaü- nız 128 dolar olarak kayıtlara geçiyor. Şimdi 47.9 milyar dolar olarak açıkla- nan ihracat rakamlanna bir de bu açt- dan bakın. \ üzde 32.4 olarak oluşan 2003 yüı arüşı yüzde 15'i ancak geçiyor" diye konuştu. Aynı hesabı genel ihracatın yüzde 24'ünü gerçekleştiren hazır giyim için de yapan Orakçıoğlu "Geçenyıh92 mil- yar dolar ihracatla kapatan sektör bu yıl yüzde 25 aruşla 11.5 milyar dolara ulaş- mış görünüyor. Euro ile dolar kuru ara- suıdaki yüzde 18'Kk faria bu rakamdan anndınrsak 11.5 milyar dolann geçen seneye göre arüş oranı ise yüzde 25 değO ancak yüzde 7'yi buluyor. Kopanlan fir- ünanın gerçekİerle orannh olmadığını beürtmek istiyorunı'" dedı. thracattaki artışa karşın üretimden kâr eden işletmeler olmadığını belirten Orakçıoğlu, sektörün kar marjlannın ta- rihinin en düşük noktasına genlediğini söyledi. Istanbul Ticaret Odası (ÎTO) Yöne- tim Kurulu Başkanı MehmetYüdmm da ihracat rakamlannda yaşanan artışlara ilişkin olarak yapılan açıklamalann ger- çekleri yansıtmadığını söyledi. Paüayan çatiayan bir şey yok Yıldınm, "2002 yıhnda 60 katrilyon liralık ihracat vapdmış, 2003'te ise 66-67 katrilyon lira. aröş ne kadar, yaklasık yüzde 10. Enilasyon kaç? Yüzde 20. ih- racat patiadı drvorlar. Patiayan çatlayan bir şey yok ortada" dedi. Dünyada fiyatlan düşürme trendi var- ken kendilerinin fiyat arttıramadığını belirten Ege Hazır Giyim ve Konfeksi- yon thracatçılan Bırliği Başkanı Jaki Es- kinazi ise mevcut şartlarla devam ede- mez duruma geldiklerini söyleyerek bu durumun istihdama da yansıyacağım ifade etti. Aynca 2003 yılında 685 hazır giyim fırması, 534 örme, 56 tane de tri- ko fınnasının kapandığı, şartlar iyileşti- rilmezse ışten çıkarmalann ve firma ka- panmalannın artacağı belırtildi. U RETİM ARTIŞI YÜZDE 3.9 İhracathapşırdı sanayi hastalandı Ekonomi Servisi - Sa- nayı üretiminde geçen yıl hazirandan itibaren süren hızlı artış trendi, kasım ayında sekteye uğradı. Kasımda toplam sa- nayi üretimi öncekı yı- lın aynı ayına göre yüz- de 3.9 oranında bir artış gösterdi. Yılın ilk on bir ayındaki ortalama artış ise yüzde 7.9 düzeyınde olmuştu. Düşüşün ihra- catta yaşanan gerileme- den kaynaklandığı ilen sürüldü. Devlet Istatistik Ens- titüsü (DtE), kasım ayı sanayi üretimi endeksı sonuçlannı açıkladı. Buna göre kasımda imalat sanayiının üreti- mi önceki yılın aynı ayı- na göre yüzde 4.6, elekt- rik, gaz ve su üretimi de yüzde 3.5 artarken ma- dencilik üretiminde yüzde 11.5'lıkdüşüşya- şandı. Böylece toplam sanayi üretimindeki ar- tış yüzde 3.9 düzeyinde kaldı. 11 aylık ortalamalann yansında kalan artış, gözleri üretımdeki dü- şüşün nedenlerine yö- neltti. Uzmanlar ilen sü- rüldüğü gibi Şeker Bay- ramı tatilinin uzun sürmesinin söz konusu düşüşe yol açmadığını. bunun ancak kamuda meydana gelebileceğini dile getirerek özel sek- törün uzun tatil yapma- dığına dikkat çekti. Türkiye'nin ihracat ağırhklı büyüdüğünü dile getiren uzmanlar, ihracatın ortalama yüz- de 30Tarda seyrettiği aylarda sanayi üretimi- nin de en az yüzde lOTar seviyesinde artış gösterdiğini belırtti. Ancak kasımda ihracat- taki artışın hız keserek yüzde 9'larda kalması, sanayi üretimindeki ar- tış hızını da olumsuz et- kıledi. Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayts Hazjrar AYUK DEGİŞİMİ 2002Değişim (Yüzde) -2.0 -4.6 , 19.5 14.8 11.2 ı 7.3 Temmuz 12.2 Ağustos 7.0 Eylül EkJm Kasım Aralık 10.8 12.1 8.4 13.7 2003Değişim (Yözde) 14.6 3.4 > 5.3 2.8 3.8 9.8 11.8 11.1 12.7 12.3 3.9 - ünya deri konfeksiyon pazarında birinci, deri aksesuvarda ise îtalya dan sonra ikinci olan Türkiye, kalite ve modayı ön planda tutma gayreti içinde. Iideriiğe oynayandericüer böliicürekabettenrahat&z Ekonomi Servisi - 3 yıldan beri gerek iç piyasada gerekse dünya pazarlannda hızla yükselen deri sektörü kendi içindeki 'bölücü re- kabetten' rahatsız. Deri Sanayicileri Başkanı Seyit AB Gündüz, sektördeki olumlu iv- menin sürmesi ve dünya pazanna hâkim olabilmeleri için aralann- daki rekabeti makul bir seviyeye indirmeleri gerektiğini söyledi. 1 yıl süren yoğun hazırlıklann ve özgün tasanm çahşmalannın ardından dericilerin kendilerini dünyaya tanıtacaklan "Deri Gün- teri" TÜYAP Kongre ve Fuar Mer- kezi'nde dün başladı. Doğu Avru- pa'dan Kuzey Afrika'ya, Uzakdo- ğu'dan Akdeniz'e kadar geniş bir alıcı kesiminin yoğun ilgi göster- diği fuarda konuşan Seyit Ali Gün- düz, 2003 yılında deri ihracatının yüzde 33.2 oranında artış göster- diğini, 1 milyar dolar deri ürünle- ri ihracaû ve 1.5 milyar dolar ba- vul ticareti ile birlikte toplam 2.5 milyar dolar ihracat gerçekleştir- diklerini söyledi. 2004 yılında top- lam 3.5 milyar dolar ihracatla bir- likte. sektörde her yıl yüzde 25Tik büyüme beklediklerini belirten Gündüz, uzun vadede ihracatı 6,7 milyar dolara çıkarmayı hedefle- diklerini söyledi. Uzakdoğu ve Çin'i rakip olarak görmediklerini belirten Gündüz, asıl rakiplerinin îtalya ve Ispanya olduğunu, kaliteyi ve modayı ön planda tuttuklan takdirde hedefle- rine ulaşmamalan için bir neden olmadığını söyledi. Gündüz, "Türkiye deri sektörü olarak iç ve dış rekabet denklemini, ortak çı- kariarunızı gözeten bir tarzda kur- muyoruz. Birbirimize rekabeti dünyapazanndakiortakçıkarlan- nuza zarar verecek biçimde yapt- yor ve bundan bep birlikte zararlı çıkıyoruz. Sektördeyaşanan olum- hı geüşmeleri daha da büyütmek yerine neye hiznıet ettiği bflinmez bir yaklaşımla kmcı ve bölücü re- kabeti nrmandınyoruz. lluslara- rası alanda başarüı olabilmemiz için kendi içimizdeki rekabeti makul sınırlarda tutmamız gerekir'' dedi. DIŞ SATIM 1 MÎLYAR DOLARI AŞTI Otomotivin lideriRenault İSTANBUL (AA) - Renault, Türkiye'de 2003 yılını otomobil satışında, üretimde ve ihracatta liderlikle kapattı. Geçen yıl 44 bin 714 adet otomobil satışıyla pazar birincisı olan Renault, 132 bin 257 adet otomobil üretimi ve 97 bin 794 adet otomobil ihracatı ile de sektörde liderliğini sürdürdü. Öte yandan Renault, bu sene 1 milyar 16 milyon dolar ihracatla, sektörde 1 milyar dolann üzerinde ciroya ulaşan ilk marka oldu. Renault Genel Müdürü Alain Gabillet, bu yılki üretim hedeflennın 155 bin adet olduğunu belirterek ihracatın da 115 bin adete ulaşmasını beklediklennı söyledi. Hurda araç teşviki konusundaki düzenleme nedeniyle hükümete teşekkür eden Renault Maıs Genel Müdürü İbrahim Aybar da 2003 "te yaklasık 90 bin adetlık hurda teşvikinden yararlanan araç satışının, bu yıl 150 binin üzerinde olabileceğinı söyledi. BOTAŞ GENEL MÜDÜRÜ BİLGlÇ: 'Anlaşmalan devredemiyoruz' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - BOTAŞ Genel Müdürü Mehmet Takrvuddin Bilgiç ılgili yasa gereği BOTAŞ doğalgaz ithalat anlaşmalannın önemli kısmmın 2009'a kadar özel sektöre devredilmesi gerektiğini. ancak devir konusunda çeşitli sorunlar yaşandığmı söyledi. BOTAŞ'ın hesaplannın görüşüldüğü TBMM KİT Komisyonu toplantısında konuşan Bilgiç, "Saücı tarafin (Gazprom) onayuu tesis etmeksizm bu devri gerçekleştirmek mümkün obnuyor. Bu şartlarda kanunun amacuıa uygun bir devir işleminin gerçekkşmesi mümkün olamamaktadır" dedi. Öte yandan 27 kente doğalgaz sağlayacak altyapı çalışmalannuı tamamlandığını belirten Bilgiç aralannda Gaziantep, Adana, Denizli, Malatya, Amasya, Ordu ve Dıyarbakır'ın da bulunduğu 27 yeni bölgede ise ihale sürecinin başlatıldığını söyledi. Türkiye'nin ilk Sürdürülebilir Kalkınma Kongresi 14 Ocak'ta Sorunun çözümü Ar-Gey de 14 Ocak'ta yapılacak kongrede, iş dünvasımn sürdürülebilir kal- kınma arayışlan gündemç getirilecek. Ekonomi Servisi - Türkiye'nin ilk Sürdürülebi- lir Kalkınma Kongresi, TEMA Vakii ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) öncülü- ğünde 14 Ocak 2004 tarihinde düzenlenecek. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) da destek verdiği kongrenin tanıtım top- lantısında konuşan TOBB Başkanı Rifat Hisarcık- hoğlu. bilgi ve iletışimın sürdürülebilir kalkınma- nın lokomotifi olduğuna dikkat çekerek "Bu ko- nudaki önemli eksikliklerini gidermemiz, bugün itibarrvia GSYH"den Ar-Ge harcamalarma avnlan büıde 5-6'lık payın ciddi olarak artnnlmasına bağ- hdır" dedi. Türkiye"de son 10 yıldır art arda yaşa- nan krizlenn sürdüriilebilırlik ılkelerimn göz ardı edilmesine yol açtığını belirtti. TEMA Vakfı Başkanı Nihat Gökyiğit de 50 yıl- da dünya ekonomisinin 7 kat büyümesine karşın zenginle yoksul arasındaki uçurum daha da derin- leştiğinin altını çizdi. Gökyiğit, kendini yok eden bir ekonomi yerine ekolojik dengeyi ihmal etme- yen "Eko-Ekonomi" kavramının insanoğlunun gündemine gelmesi gerektiğini söyledi. ZEKERİYA TEJVIİZEL Motorlu Taşıtlar Vergisi Fiyaskosu Vergi yasalarında yapılan yeni değişiklikler yü- rürtüğe girdi. Hükümetin düzenlemelerini elleri patlarcasına alkışlayanlar, yasanın hiç değilse Motorlu Taşıt- lar Vergisi ile ilgili hükümlerinin Cumhurbaşka- nı'nca onaylanmayacağını umuyorlardı, ancak hayal kınklığına uğradılar. Çünkü Cumhurbaşka- nı'nın hukuka uygun, ancak hakkaniyetten yok- sun yasalar için yapacağı bir şey yoktu. Neydi Motorlu Taşıtlar Vergisi? \ Gelir üzerinden alınan bir vergi değil. Harcamalar üzerinden alınan vergi de değil. Servet ve servet transferlerinden alınan vergi- ler grubuna sokuluyor ama aslında servet üzerin- den alınan bir vergi de değil. Çünkü aracınız olduğu için bu vergiyi ödemi- yorsunuz. Trafîğe tescil ettirdiğiniz zaman bu ver- giyi ödüyorsunuz. Aracınızı trafikten sildirir, hatı- ra olarak garajınızda saklarsanız bu verginin mü- kellefi degilsiniz. Bu özelliği gereği Motorlu Taşıtlar Vergisi'ne aslında, kamunun karayolu, trafik, otopark gibi hizmetlerinden yararlanılması karşılığında alınan bir "harç" denilebilir. Araç sahiplerine bu tür hizmetleri en fazla su- nan kamu kurumlan da yerel yönetimler olduğu için birçok ülkede bu vergi yerel yönetimler tara- fından alınıyor. Yerel yönetimler için bir anlamı olabilecek bu verginin genel bütçe içerisindeki payı devede ku- lak bile değil. Bununla birlikte araç sahipleri başka vergilerle zaten bütçeyi finanse ediyoıiar. Arabalannı aldık- lan gelirden Gelir Vergisi ödüyoriar. Kullandıklan yakıtın bedelinin üçte ikisi, araçlarını alırken de neredeyse araç değeri kadar ÖTV, KDV ödüyor- lar. • • • Aslında bir harç olan bu vergiyi de ödeme gü- cüne göre almaya kalkışmak, aracın silindir hac- mi ile vergi arasında bağlantı kurarak vergi ada- letini sağlamaya çalışmak olanaksız. Motorlu Kara Taşıtları Vergisi ile vergi adaleti sağlanamaz. Adalet sağlamak adına başvurdu- ğunuz her ölçü, başka adaletsizlikler doğurur. Maliye Bakanlığı'nda bu verginin ne şekilde alınması gerektiğine ilişkin tartışmalar ciltler tu- tar. Ünlü Vergi Reform Komisyonu'nun raporla- nnda bununla ilgili tartışmalar sayfalan doldurur. Sonuçta bu vergi, en az sorunu bu haliyle ya- rattığı ve hakkaniyete en uygun şekli bu olduğu için ağırlık ve yaş ölçütleri üzerinden maktu ola- rak alınır. Verginin değer üzerinden alınması, motor silin- dir hacmine göre alınması, harta başka yöntem- lerin denenmesi defalarca tartışılmış ve bu halin- de karar kılınmıştır. Bu tartışmalar Maliye Bakanlığı'nın kurumsal hafızasında canlıdır. Buna karşın hükümet, Motoriu Taşıtlar Vergi- si'ni, sanki başkalannın aklına gelmemiş gibi mo- tor silindir hacmine göre almaya kalkışınca Ame- rika'yı yeniden keşfetmiş oldu. Basın yağcılık için, bürokrasi de hükümeti et- kileyemediği için olsa gerek hakkaniyete aykın bir durumu kabullendi. AKP iktidan da lüks araçla- nn vergilerini arttırarak sözde vergide adaleti sağ- ladı. Gerçekte ise ödeme gücü yüksek olmayan ke- simler, varlıklılar için hiçbir anlam ifade etmeyen vergiler altında ezilme tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. • * • Kilisenin zangocu her sabah papazın kapısını çalıp; - Aziz peder, saat sekiz. Hava da yağmurlu (du- ruma göre bulutlu, güneşli), diyerek papazı uyan- dırıımış. Uyanan papaz içeriden her defasında; - Sağ ol evladım, bunu ben de yukandaki de biliyoruz, diye yanıtlanmış. Yıllar akıp geçmiş. Bir gün zangoç; - Aziz peder, saat dokuz, hava da günlük gü- neşlik, diyerek papazı uyandırmış. ; Papaz da içeriden; - Sağ ol evladım, bunu ben de yukandaki de biliyoruz, diye yanıt verince zangoç; - Nah biliyorsunuz! Saat on bir. Şakır şakır da yağmuryağıyor. Ben de kırkyılımı doldurdum, bu- gün emekli oluyorum. Zangoçlann içindengeçeni söyleyebilmesi için papazlara gereksinimlerinın kalmamasını bekle- mek gerekiyor galiba. ; temizel@cumhuriyetcom.tr TÜFE beklentisi yüzde 13.1 • ANKARA (AA) - Merkez Bankası Beklenti Anketı'ne göre. 2004 yıl sonu uygun ortalama enflasyon beklentisi, ocak ayınm ilk anketinde, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bazında yüzde 13.1 oldu. Aralık ayının ikinci anketinde ortalama enflasyon beklentisi yüzde 19.1 olarak belirlenmişti. Faiz oranlan beklentisinde de azalma yaşandı. Ortalama faiz oranı yüzde 25.3'ten yüzde 24.4'e indi. Aynca, ocağın ilk anketinde cari ay sonu kur beklentisi aralığı 1.300.000-1.475.000 lira olurken uygun ortalama 1.391.900 lira oldu. i Kötü ekonomi yönetimi bakanı kottuğundan etti • BUDAPEŞTE (AA) - Macaristan'da beklenen neşter vuruldu ve Maliye Bakanı Laszlo Csaba görevinden almdı. Macaristan ekonomisinde son aylarda büyük sorunlar ' yaşanıyordu. Sene sonu ortaya çıkan verilerde, devletin neredeyse her alanda büyük açıklar verdiği anlaşılınca, Başbakan Peter Medgessy, Maliye Bakanı'nı çalışmalartndan memnun olmadığı gerekçesiyle görevinden aldı. Yerine ise kabineden sorumlu kişi olan Tibor Draskovics'in getirildiğini açıkladı. Muhalefet karan memnunlukla karşılarken bunun geç alınmış karar olduğunu savundu.,