Katalog

9OCAK2004CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabı« cumhuriyet.com.tr 11 13günsonna enkazdan çıktı • TAHRAN (AA) - Iranın Bem kentinde meydana gelen depremden 13 gün sonra, 57 yaşındaki bir adam enkaztn altından kurtanldı. Bir arama- kurtarma ekibi tarafindan önceki gece bulunan Celil adh adamın sağlık durumunun iyi olmadığı, kentteki bir sahra hastanesıne kaldınldığı belırtildi. Bem'de. 26 Aralık'ta meydana gelen depremde yaklaşık 30 bin kışi ölmüştü. libya ile şartJı diyalog hazırlığı • ADDİSABABA (AA) - îsrail Dışişleri Bakanı Sılvan Şalom, Libya nın terorizmi kınaması ve kitle imha silahlanndan vazgeçmesi koşuluyla diyalog kurmaya hazır olduklannı söyledi. Kamuya yapılacak açıklamalann, bir gizli girişime zarar verebileceğini belirten Şalom, gizlilik içinde yürütülen süreçteki her bilginin. doğru olsun ya da olmasın, Israil'in çabalanna zarar vereceğini söyledi. îsrail'in Kanal 2 televizyonu, Dışişleri yetkilisi Ron Proşor ile bir Lıbyalı yetkilinin iki hafta önce Paris'te görüştüklerini öne sürmüş, Libya ise bunu yalanlamıştı. BHakim geliyor • BAĞDAT (AA)- Irak Geçıcı Hükümet Konseyı üyesı Şeyh Âbdülazız El Hakım'in Türkiye'yi ziyaret edeceği bildirildi. El Hakim liderliğindeki Irak Islam Devrimı Yüksek Konseyi'nin gazetesi El Adalefe göre El Hakim, yakında bir heyetle Türkiye'ye gelecek. Heyetin Türkiye'de iki ülke arasmdaki siyasi. ekonomik ve güvenlik ilişkilerini ele alacağı kaydedildi. Gül Bakû yolcusu • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişlerı Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, iki günlük resmi ziyaret için bugün Azerbaycan'a gidiyor. tlham Alıyev'in Cumhurbaşkanı seçilmesmin ardından Türkiye'den Azerbaycan'a yapılacak en üst düzey ziyarette, ikili ilişkilerin yanı sıra Dağlık Karabağ konusu da ele alınacak. Bakan Gül. merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'ın mezannı da ziyaret edecek ve Azeri iş çe\Teleri ile bir araya gelecek. Gül, Bakû'dan Iran'a geçecek. Prodi ve Verheugen geliyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi ve genişlemeden sorumlu üye Günter Verheugen. resmi temaslarda bulunmak üzere 15-16 Ocak'ta Ankara'da bulunacaklar. Dışişleri Bakanhğı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Prodi'nın 1963 tarihli Ankara Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Türkıye'yi ziyaret eden ilk komısyon başkanı olacağı vurgulandı. Felluce'de bir ABD helikopterinin yere çakılması sonucu dokuz kişi öldü Yine Kara ŞahindüştüDış Haberler Servisi - Irak'ın Fellu- ce kentinde bir Amerikan helikopteri- nin dün düşmesi sonucu dokuz kişi öl- dü. Amenkan Black Hawk tipi helikop- terin, roketle düşürüldüğü iddia edil- di. Başkent Bağdat yakınlanndaki bir Amerikan üssüne yönelik havan topu saldınsında 1 ABD askeri öldü, 34 as- ker de yaralandı. Amerikalılann acil iniş sırasında düştüğünü belirttiği Amerikan Black Hawk tipı helikoptenn, roketle düşü- rüldüğü iddia edildi. Amerikan AP ajansının haberine göre, bir görgü ta- nığı, bir roketin helikopteri arkadan vurduğunu ve helikopterin alevler için- de düştüğünü söyledi. Helikopterin düştüğü yerin yakının- da yaşadığı belırtılen bır tanık, hemen olay yerine gittığini ve helikopterdeki- lenn hepsini ölü bulduğunu anlattı. Ta- nık, üzerlerinde tıbbi tahliye aracı oldu- ğunu gösteren kırmızı çarpı işaretleri bulunan iki helikopteri havada gördü- ğünü belirterek, "Çiftlikteyken ses duyunca baktığımda roketin helikop- terden birinin kuyruğunu vurduğu- nu gördüm" dedi. Öğrenci olduğu be- lirtılen bir başka görgü tanığı da, büyük bir patlama sesi duyduğunu ve havada alevler gördüğünü anlattı. Helikopte- rin yere çakılmadan önce infilak ettiği- ni söyleyen tanık, Amerikan bırlikle- rinin olay yerine yaklaşık bir saat son- ra geldiklenni kaydetti. Amerikah Tuğgeneral Mark Kim- mitt, düzenledıği basın toplantısında, he- likopterin Felluce yakınında acil iniş yapmaya çalıştığı sırada düştüğünü ve uçaktakı 9 Amerikan askerin de öldüğü- nü açıklamıştı. Kimmit, helikoptenn acil iniş yapma nedeninin henüz bilın- medığini söylemişti. Amenkalı asker- ler Felluce'nin yaklaşık 6 kilometre gü- neybatısındaki olay yerine gazetecile- rin yaklaşmasına izin vermiyorlar. •n Bir askeri yetkilı, ./voketle helikopterin hasta taşımada kullanıl- dığuu. ancakdüşüş anında helikopter- de hasta olup olma- dığının bilinmedi- ğini söylemişti. Öte yandan, Amerikan ordusu- na ait bir nakliye uçağı. dün Bağ- daftan havalanır- ken füze saldınsına uğradı. ABD Sa- vunma Bakanh- ğı'ndan bir yetkili, 63 kişi taşıyan C-5 tipi nakliye uçağı- na havalandıktan hemen sonra füze ateşi açıldığını, fu- zelerden birinin uçağa isabet ettiğini bil- dirdi. Yetkiliye göre, olay sırasında ölen ya da yaralanan olmadı. Bağdat"takı Amenkan askeri üssüne önceki akşam düzenlenen havan saldınsında yarala- nan askerlerden biri öldü. .oketle düşürüldüğü iddia edilen- helikopterin enkazı gazetecilere yasaklandı. Enkazın çe\Tesinde Kiowa gözcü helikopterleri devriye gezdi.Helikop- terdeki 9 askerin öldüğü açıklandı. 'KÜRTLER KONUSUNDA BİZİ DtNLEMİYORLAR' Loğoğlu'ndan ABD'ye sitem w, Dış Haberler Servisi-Tür kiye'nın Washington Büyü- kelçısı Faruk Loğoğlu, ABD'nin Iraklı Kürtleri fe- derasyon konusunda yü- reklendirmemesi gerekti- ğini bildirdi. Reuters ajansına dün ver- diğı demeçte, Iraklı Kürt- lerin, kendi bölgelerinde geniş özerklik sahibi ola- caklan federal yapı konu- sunda giderek daha ısrar- cı olduğunu belirterek ABD'nin Kürtleri bu yön- de cesaretlendiımemesi ge- rektığini kaydeden Loğoğ- lu, Kürtlenn federal bir ya- pı yönünde gide- rek daha çok se- sini yükselttiği- ni ve bunun so- run olduğunu be- lirtti. Büyükelçi Loğoğlu, "Biz Kürtler dahil kimseımvlrak'm geleceğine yöne- lik tarüşmaları- naipotekkoyma hakkı olduğunu düşünnıüyoruz. Irak'taki diğer aktörierin oldu- ğu platformlar dışında" ifadesini kullandı. Loğoğlu, "ABD. sadece buyönde (federasyon) Kürt- lere cesaretvermemekle kal- mamah, hem ABD hem de başkalarmdan destekve an- layıs gördükleri bir zaman- dâ, seslerini çok yükseltip çok ısrarcı oimamalan ge- rektiği yolunda teşviketme- B" dıye konuştu. Bu gidi- şatın "rahatsız edici" oldu- ğunu belirten Loğoğlu, özel- likle Kürtlerin Kerkük"ün "Kürtkentine'' dönüştürül- mesine yönelik tutumlan- nın da kaygı verdiğine işa- ashington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu, ABD'nin Kürtleri federasyon konusunda cesaretlendir- memesi gerektiğini söyledi. ret etti. Ankara ve Washing- ton'ın bu kaygılan ele al- dıklannı belirten Loğoğlu, "Ancak ABD, dinlemesi ge- rektiği kadar dinlemjyor" dedi. Loğoğlu. Türkiye \e ABD'nin, Irak'ın bütünlü- ğü, istikran, siyasi ve top- rak bütünlüğünün destek- lenmesi yönünde ortak amaçlan paylaştıklannı da kaydetti. Büyükelçi Loğoğ- lu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın. 28 Ocak'ta ABD Başkanı George Bush ile yapacağı göriişmede, Irak konusundaki sıkıntılan dı- le getireceğini belirttı. Loğoğlu Erdo- ğan'ın, Kıbns'ta çözüme yönelik Türk önerisine Bush'tan destek isteyeceğini de kaydetti. Loğoğlu, çö- züm yönünde KKTC Cumhur- başkanı Rauf Denktaş'ınprob- lem olup olma- yacağı yönünde- ki bir soruya da. "Problem obna- yacak" yanıtını verdı. Türk hükümetinin, birkaç gün içinde Annan Planı'nda "sınırfa ancakönemti deği- şiktikler içeren" bir planı kabul etmeyi umduğunu belirten Loğoğlu. bunun gerçekleşmesi halinde, ye- ni Türk önerisi için Bush"tan destek istenece- ğini kaydetti. Loğoğlu, Erdoğan'ın ge- tireceği planın ABD tara- findan iyi incelenmesinı ve bu kez farklı bir yakJaşım sergileyerek, "üst düzey- de" soruna dahil olmasını umduklanm belirtti. Bremer'in kuzey mesaisi ABD'li sivil yönetici ile Kürt liderler Barzani ve Talabani'nin Erbil görüşmesinde Irak'ın kuzeyinin statüsü ele almdı Dış Haberler Servisi-ABD'nin Irak'taki sivil yönetici Paul Bre- mer, Irak Kürdistan Demokratik Partisi (IKDP) lideri Mesud Bar- zani ve Irak Kürdistan Yurtsever- ler Bırliği (IKYB) liden CeialTa- labani ile Irak'ın kuzeyinin statü- sünü görüştü. IKDP'nin yayın organı Etteahi gazetesi, Erbil'de yapılan göriiş- mede "Kürdistan'm gekcekteid statüsüyle ilgüi siyasi sürecin eie ahndığmr yazdı. Haberde, IKDP ve IKYB'nin "tek bir parlamen- tovetekbirKürthükümeti" hak- kındakı projelerinın de ele alındı- ğı kaydedıldi. Devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'ın kont- rolünün dışındaki bölgede IKDP ve IKYB 1991 'de bir "pariamen- to" oluşturmuş, ancak aralannda- ki rekabetin üstesinden gelemeyen gruplar 1994'te kendi "rnecBs ve hükümederini" kurmuşlardı. Federal Irak istiyorlar Geniş bir özerklikte ısrar eden Talabani ve Barzani. federal ya- pılı bir Irak istiyor ve Irak Geçici Hükümet Konseyi'ne (GHK) bu konudaki taleplerine ılişkın bir ta- san sunmuş bulunuyor. GHK'nin bu ayki başkanı Ad- nan Paçacı da bu talebe destek vermiş. ancak Kerkük üzerinde hak ıddıa eden ve etnik sıkıntıla- ra yol açan Iraklı Kürtlerden bı- raz sabırh olmalannı istemişti. ABD Dışışlen Bakanı CotinFo- weü da Türkiye ve Suriye'nin en- dışeleri karşısında. bu krizin ba- şından berı ABD'nin tavnnın Irak'ın bütünleşmiş tek bır ülke olarak kalması gerektiği yönünde olduğunu vurgulamış ve "Kürt- ler tarihi kinuıklerini korumak ve bir bakuna bunu coğraf\'aya ak- tarmak istiyor. Ancak Irak'ın bu bölümünün Irak'ın içinde kalma- sı gerektiğinin yeterince açık ol- duğunu düşünüyorum"" demişti. Vicdaniretçiler cezaevindetsrailişgali altındaki Fıüstin topraklannda görev yapmayı reddettilderi gerekçesiyle birer \il hapis cezasına çarptuılan 5 İsrail askeri dün Yafa'daki cezaevine göndcrildi. 20"li yaşlardaki Matan Kanıiner. Noam Bahat, Şimri Tsameret, Adam Maor ve Hagai Matar, askerlik yerine geçen sKil hizmetten yararlanmak istemiş, ancak talepleri reddedilmişti Hapsc mahkûnı edilen askerlerden Matar, Savunma Bakanlığı'na bir mektup yazarak orduyu, "insan haklanve uluslararası aıüaşmalan ihlal eden bir şiddet aracı" olmakla suçlamış ve aldığı cezayla ilgiü olarak da, "Bütün bir halka zulmeden işgalci bir ordunun mahkemesinden ve demokrasiyi unutan bir rejimden başka bir şey beklemedik'" denüşti. İsrail'de 18 yaşındaki her İsrailli erkek 3 yıL her kız da 21 ay askertik yapıyor. (Fotoğraf: AP) Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis, PASOK başkanlığından istifa etti Papandreu'mın önü açıldı MURATtLEM ATİNA - Yunanistan'da iktidar partisi PASOK'taki değişim süre- ci dün Başbakan Kostas Simhis'in genel başkanlıktan istifa etmesi ile resmen başladı. Önceki gün parti başkanlığın- dan istifa edeceğini açıklayan Başbakan Simitis, dün toplanan PASOK merkez komitesinde, verdiği sözü tutarak başkanlık görevindenaynldı. 1996yıhnda .\ndreas Papandreu'nun yerine PASOK başkanlığına seçilen Si- ( mitis, o tarihten bu yana parti • Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu tek aday olarak PASOK kurultayına gidiyor. başkanlığının yanında başbakan- SOK kongresınde Papandreu'nun lık görevini de sürdürüyordu. Yu- nanistan'da son dönemde yapılan ka- muoyu araştırmalannda ana mu- halefetteki Yeni Demokrası Parti- si'nin (YDP) önde gıtmesi, Simi- tis'i radikal kararlar ahnak zorun- da bıraktı. Bu çerçevede dun par- ti başkanlığından istifa eden Kos- tas Simıtis'in yerine Dışişleri Ba- kanı Yorgo Papandreu tek aday ola- rak gösterildi. 6-8 şubat tarihlen arasında toplanacak olağanustü PA- başkan seçilmesi kesuıleşti. AB içindeki konumunu güçlendirdi Yunanistan'daki en güçlü iki si- yasi partiden bın olan PASOK, 8 yılhk iktidan süresince önemli projelere imza attı. Yunanistan'ın AB içindeki konumunu güçlen- direrek Balkanlar'da lider rolü oy- namasını sağlayan Simitis baş- kanlığındakı PASOK, iki yıl ön- ce AB para birimi Euro'ya geçe- rek, ülkenin Avrupa ile bütünleş- me sürecini tamamladı. Bununla yetinmeyen PASOK hükümeti. ağustosta yapılacak 2004 Olimpiyat Oyunlan öncesinde, Yu- nanistan tarihindeki en büyük kal- kınma hareketinin öncüsü oldu. Başta ulaştırma olmak üzere tüm alanlarda başlarılan çalışmalarda artık sona yaklaşıldı. Simitis'in başlattığı bu çalışmalann, önce parti başkanı, ardından martta ya- pılacak olan genel seçımlerde baş- bakan olması beklenen Papand- reu ile devam etmesi bekleniyor. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Zembereği Boşalan Kapitalizm Insanın ınsanı ezmesi, birtoplumun diğerini sö- mürmesi dün de vardı, bugün de ortadan kalkma- dı. Kapitalizmin temel içgüdüleri etrafında dolaşır- ken, aynı adh kitabı kaleme alırken, üzerinde çok düşünmüştüm. - insanın ihtirasının ve bencilliğinin bu sömürü- deki etkisi neydi? - Hadise nasıl oluyor da "yerleşikbirdûzen" ha- line geliyordu? - Batı kapitalizminin, "sömürgeciliğin yerleşik bir düzen haline gelmesindeki rolü neydi?" "Avrupa devletlerinin denizaşın sömürgeleri ile başlayan macerası", Batı kapitalizminin yerieşip ge- lişmesinın lokomotifi oldu. Ve bu lokomotif bugün- kü "Batı uygariığını" ortaya çıkaran "son safha" idi. - Avrupa Hıristiyan devletlerinin sömürgelerle biıiikte meydana gelen iktisadi, siyasi ve askeri üs- tünlükleri ortaya çıkıyordu. Bu "üsfün/ü/cöğe/er/>7/n"sağladığı "düşünceve teknoloji" üstünlükleri hep birlikte on yedinci yüz- yıldan itibaren dünyanın (ve Batı'nın) son "uygar- lık perdesini" meydana getiriyordu. - Ve bunlar, Batı Hıristiyan kültürünün hamurun- da yoğrularak Batı kapitalizminin kimlik (ve aidiye- tini) oluşturuyordu. Tarihsel süreç içinde şu veya bu nedenlerie mey- dana gelen "farklılaşmalann yarattığı nispi Cıstün- lükler" yığımlı bir bıçimde Avrupa devletlerini (ve kültürünü) diğerleri üzerinde egemen hale getirdi. Yirminci yüzyılda Avrupa devletlerine ABD de ka- tıldı ve "Batı'yı birlikte oluşturdular". Bu süreçte sömürünün (ve sömürgeciliğin) rolü neydi? Tarihsel süreç içinde "kilitlenme kuramı- nın" çalıştığı bilinir ve bunu da şu veya bu neden- lerie meydana gelen "nispi üstünlükler" sağlar. Nispi üstünlüğün önemi— İktisadi, teknolojik, askeri, dinı ve kültürel faktör- lerden biri veya birkaçı yan yana gelip etkili olma- ya başlarlar. Işte sömürünün etkisi veya sürükleyi- ci gücü burada devreye giriyor. • Bir yanda iktisadi, askeri ve dini üstünlükler sö- mürgeciliği de beraberinde getirirken, • diğer yanda "sömürgecilik iktisadi, askeri, tek- nolojik veya dini üstünlüklerin pekiştirilmesinde" vazgeçilmez bir araç oluyor. • Ve bu oligarşik düzen, "azınlığın çoğunluküze- rinde egemenlik sağladığı düzen" kapitalizm ile özdeşleşiyor, bütünleşiyor. Üstünlük yaratan faktörier ile sömürü arasında- kı işlevsel bağlar, "yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan" sorusunayanıtı, "kapitalizm" olarak veriyor. "Kapitalizm nispi üstünlüğün kendisidir, kapitalizm ile aralannda bütünleşiyoriar." Işgaller, kapitalizm ve sömürü • ABD ve Ingiltere 1991 'de, "kapitalizmin denet- lenemeyen itici gücü yüzünden" Ortadoğu'ya as- keri olarak girip petrole egemen olmak istediler. • 2OO3'te Irak'ın işgali adeta "On Emir gibi ka- pitalizmin emri olarak" yerine getırildi. • Doğu Bloku'nun vahşi kapitalizmi dengeleyici gücü ortadan kalkınca "Batı kapitalizminin zem- bereği boşalıyor" ve vahşi kapitalizm eskı günler- deki gibi ortaya çıkıyordu. • Batı kapitalizmi Yugoslavya'yı, sosyalist oldu- ğu için bombalarla dağrttı. Kafkasya'yı istediği gi- bi değiştirmek için darbeler düzenliyor. • Türkiye, "Batı'nın ve kapitalizmin içinde değil, dışında kabul edildiği için", Kıbns ve Ege'den Gü- neydoğu'ya kadar çökertilip dağıtılmak isteniyor. Bu yüzden Annan Planı ile Kıbns'tan tasfıye edil- me planları yapılıyor. Batı kapitalizmi bugün sömürgeleştirmeyi "varı- şi kapitalizmin kimliği içinde" elde etmeye çalış- maktadır. Avrasya Projesı, vahşi kapitalizmin da- yatmalanna karşı bir denge unsuru olarak Asya ül- keleri tarafindan hayata geçirilmek isteniyor. Türkiye'ye, "Içimizdeki Danimarka ile nüfuz eden vahşi kapitalizm" tek seçenek sunuyor; "Batı ka- pitalizminin bir sömürgesi olarak dağıtılmış, par- çalanmış bir Türkiye coğrafyası", yani Sevr'i yeni- den sunuyorlar... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali internet sitesi Hitler-Bush'a 3 milyon oy Dış Haberler Servisi - ABD'de Başkan George Bush'un başansız poli- tikalannın derlendiği, 30 saniye süren ve internet- te yayımlanan görüntü- lü reİdam yanşmasmda Bush'u Nazi diktatörü AdolfHider ile karşılaş- hran iki video görüntü- süne 3 milyon Ameri- kah oy verdi. Servetini Bush'un bir sonraki seçimleri kay- betmesine adayan ünlü spekülatör George So- ros'un fınanse etbğı mo- veon.org adlı internet si- tesi, 2003 Arahk'ında "MedyayıGeriAl"adı- nı taşıyan bir internet görüntü reklam yanş- ması başlattı. Demok- ratlann da destek verdi- ği sitenın düzenledıği yarısmaya yaklaşık 1500 Amerikah katıldı. Gö- rüntüler, bushin30se- conds.org sitesinde ka- muoyunun izleyebilece- ği şekilde yerleştirildi. Yarışmada, 3 milyon Amerikalının oyuyla 15 görüntü arasında bulu- nan iki adet Bush-Hitler benzetmesi finale kal- dı. İnternet sitesi yetki- lileri, bu görüntülerin hiçbir şekilde kendileri tarafindan hazırlanma- dığını ve hiçbirinin tele- vizyonda görübneyece- ğini belirtirken finale kalan iki videoda yansı- tılan duyguyu paylaş- madıklannı da vurgula- dılar. Bush'un Cumhu- riyetçı Parti Ulusal Ko- mitesi, moveon.org in- ternet sitesini, Bush'u, Hitler'le kıyaslayan rek- lam görüntülerini fınan- se etmekle suçlayınca moveon.org kurucusu Wes Boyd, bu iddialann tamamen yanıltıcı oldu- ğunu kaydetti. Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesı, 2002 Senato seçiminde, ra- kip Demokrat Parti Ge- orgia Senatörü Max Cleland'ı, Usanıe bin Ladin'in yüzüne dönüş- türen televizyon rek- lamlan kullanmıştı.