Katalog

18 EYLÜL 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DtZt BİR UZUN RÜYA TURHAN SELÇUK P M V ^ K J MA ASTIĞTI M, MUŞ, TE^+CATl I AHŞAP HV i M i M OMU-. Mao'nun Çin'ikapitalizme meydanokuyor Batı 'daJd aküdanelerinegüvenen ve demokrasi masallarma belbağlayan Rusya, sosyalizm adına başardıkhınmpiyasaya, mafyaya terk edipyeryer açlık sınınnagelmeyiseçerken, Çin 90'hyülardayü'zde lOVara yaklaşan bir büyüme hıztyla tşucizeleryarattL mucizesi Ç in'ınkurucusuMaoZedung'un naaşının bulunduğu mozole her gün on bınlerce kışi tarafindan zıyaret ediliyor. Mozole önünde uzun kuyruklar oluşturanlar, büyük devrim- cinin orak çekiçli kızıl bayrağa sanlı tahnit edilmiş naaşmın önünden geçi- yorlar saygı içinde. Kapının önünde- ki çiçekçilerin bir iki yuana sattıklan çiçekler kapışılıyor. Koca Çin'in dört bir yanından gelen insanlar. belli ki Çin'i karanlık sömürge yıllanndan alıp kırk elli yıl içinde dünyanın en büyük güçlerinden birine dönüştüren Hunan'lı öğretmenı unutmamışlar. Yannndaki köylü kadının göğsünün üzerinden çe- kıp aldığı bez parçalannın arasından çıkardığı birkac yuanla çiçek alışına ta- nık olmam kanımı perçınliyor. Ufak te- fek köylüler, Şanghayh tüccarlar, Nan- kinli teknisyenler, Pekinli işçiler, Şan- sili esnaflar ve dünyanın dört bir ya- nından gelmiş Çin dostlan ve merak- lılar sabahın erken saatlerinde uzun kuyruklar oluşturduklan mozoleye ses- sızce ginp saygı geçişınin ardından meydanın öteki ucundan kente kanşı- yoriar. Sömürge topraklannda dünya devleriyle yanşan bir devlet kuran Mao Zedung'un mozolesi her gün binlerce kişi tarafindan ziyaret edilrvor. Çıkışta hediyelik eşya satıcılan, ro- zetler, kızıl kitaplar, Mao'nun resim- leri vb. vb. Mozolede öteki Çinli liderler de unu- tulmamış. Çin Devrimi'nin ünlü lıder- leri Cu En Lai Lui Şao Şi. Cu Teh, Deng Ziao Ping ve Cen Vun'un adına salonlar düzenlenmiş. Mao'nun mozolesinin tam önünde "Meçhul Asker Anıü" yer alıyor. Ti- ananmen'in önünde askerler nöbet tu- tuyor. Pekın'de trafik polislen ve do- ğal olarak gümrükçüler dışında, gö- zümüze ilişen resmi görevliler, Tianan- men Meydanı'ndaki ve resmi dairele- rin önündeki askerler oldu. Çoğu kısa boylu olmasına rağmen son derece at- letik görünümlü bu gençler. Bizdeki 50- 57 kiloda güreşen güreşçılere, daha doğrusu karetecilere benziyorlar. (Doğ- rusu bizimkıler onlara benziyor olma- lı.) Bayrak asma töreni her akşam çok sayıda insanı ve turisti Tiananmen'e top- luyor, tören ilgiyle seyrediliyor. 'Tanklara göğüs geren genç' Imajı "Tanklara göğüs gereo ÇinK" imajı Batı'nın çok sevdiği, 90'h yülarda çok kullandığı bir imaj. *O ÇinK genç"in "otoriterbirrejimekarşT özgürlüİde- n canı pahasına savundugu anlaüldı yıl- larca. Sonra o gencin ve sayılan bir- kaç yüzü ancak bulan arkadaşlanrun gösterilerinın dağıtılması eylemi Çin'e ve sosyalizme karşı kullanıldı yıllar yılı. Işin ilginç yanı şu: O gösteriyi da- ğıtan Batı'nın yücelttiği Çinli lider, Deng Ziao Ping. Çin, Mao'nun 76'da ölümünden son- ra 80'li yıüarı Deng'in önderliğinde ge- çirdı. Deng düşüncesı "Fare tuttuğu sü- rece kedinin siyah ya da beyaz olması fsırk eünez" biçimindeki bir pragma- tizmde buluyordu ifadesini. Ve aynı Deng, nereden gelirse gelsin yeter ki sermaye gelsin şeklindeki bir anlayış- tan hareket ederek, piyasa ekonomisi- ni var gücüyle özendirdi. Evet, ekono- mi canlanmış ama bu reformlann ar- dından özellikle SB'nin yıkılışından sonra Çin uçurumun eşiğine gelmişti. Rusya'nın başuıa gelenler onun da ba- şına gelebilirdi. Tiananmen'de "Tanklara göğüs ge- ren ÇinK genç" senaryosunun sahne- lendiği sırada Çin, yaşamsal bir tercih- le karşı karşıya kalmıştı. Rusya gibi ol- mak, yani çökmek ve dağılmak ya da sosyaliznıin inşasına devarn etmek. Çin'i. uçurumun kenanna getiren adam, yani Deng Siao Ping, o gece köklü bir karar aldı. TV "de durumu te- vil etmeye çalışanbaşbakanı hemen gö- revden aldı, sert önlemlerle karşı-dev- rimci gösteriyi bastırdı. Çin. işte o sa- yede "sosyafizmin inşasT yolunda adım atmaya devam ediyor bugün. Tiananmen Meydanı'ndaki "med- yatikgenç"in Amerika'da hangi köşe- de ne yaptığını bilen ya da merak eden varmı? O gece iyi ki tanklar kazanmış, Tank- larla birlikte Çin kazanmış, insanlık kazanmış. Medyatik genç kazansaydı, şimdi binlerce kilometre ötedeki La- leli'de bir Çinli kızla geziniyor olunur- du. Çin'i uçurumun kenanna getiren Deng Ziao Ping, Çin'i o uçurumun ke- nanndan çekip almayı da bilmiş. Rus> r a'dan sonra Çin de kapitalizme teslim olsaydı, dünya tam anlamryla 19. yüzyıla geri dönerdi, öyle değil mi dostlar? ÇîN, YARATTIĞIKALKINMA BAŞARISINI21. YÜZYHA DA TAŞIMAKTA KARARLI Gelecege güverde hakaıı ülke Q Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık'ta 1 in nereye koşuyor? 19. yüzyıl- da Afyon Savaşı ile uyutula- _ rak sömürgeleştirilen, 1930'- larda ışgal edilen, Şanghay'a Japon hava saldınlan sırasında si\Tİsinek- ler gibi öldürülen yüzbinlerce ınsa- nının çöp arabalanyla taşınarak top- rağa verildiği köhne Çin, savaş için- de savaş yürüterek halk savaşını za- fere ulaştıran, önce bağımsızlığuu elde eden, sonra adım adım sosya- lizmi kuran Çin. derin birkrizı bir tür- lü atlatamayan kapitalist-emperyalist dünyanın tersine, 21. yüzyıla güven- le giren toplumlann başında geliyor. Yetkililer de bunu açıkça ifade edi- yor. "ŞinuKKk Idşi başına düşen ulu- sal geKr 1000 dolaruı altında ama 2015 yıhnda kişi başuıa düşen ulusal getir3000 dolara ulaşacak. O zaman daha iyi olacağtz." Hesabı kitabı olan beri gelsin. 1.500.000.000 kişi x 3000 dolar = 5.000.000. 000.000 dolar. Sayılar- dan anlamayana bir de Türkçe söy- leyelim: 5 trilyon dolar. Yani şu an itibanyla AB'nin ötesinde bir eko- nomikbüyüklük. Dev bir rakam. Üs- telik Çin'in bu hedefleri tutturacağı kesin de giderek gerileyen ABD'nin performansının ne olacağı belli de- ğil. Bu tempoda giderse, Çin üstün- lüğünü 10 yıl beklemeden bile ilan edebilir. 20. yüzyıl büyük ekonomi kalkın- ma hareketlerine tanıklık etti. Sov- yet toplumu 30'lu yıllardaki atağıy- la dünya devlerinin arasuıa gırdi. Sa- vaşta yakılıp yıkılan Almanya, 10 yıl içinde büyük bir refaha kavuştu. Aynı şekilde, atom bombası ile ye- ÇEVİRİ SEMİNERİ Tıananmen Me> danı'nda •tanklara göps geren medyatik genç'in Amerika'da hangi köşede ne yapüğuu bilen va da merak eden var mı? nilgiye zorlanan Japonya, 6O'lı yü- larda büyük bir kalkınmayı başardı. Rooseveit'in Amenkası 1929 Buna- lımı'ndan sonra büyük bir refah top- lumu yarattı. Çin Halk Cumhuriye- ti'nin 80'li 90'h yıllarda başardıkla- n en az bu örnekler kadar çarpıcıdır. Ülkenin büyüklügü ve kalabalıklığı dikkate alındığında Çin mucizesi- nin 20. yüzyılın en önemli ekonomik kalkınma başansı olduğu iddia edi- lebılir. Çin'de sosyalizmin inşası hak- kmda pek çok düşünce öne sürüle- bilir, pek çok şey tartışılabiliı. Tar- tışılamayacak olan şey, Çin'in bu refaha Çin Komünist Partisi'nin önderliğinde ulaşmış olmasıdn". Bu gelişmede Komünist Partisi'nin ön- derhğinin belirleyici bir rol oyna- dığı konusunda bir tartışma yok, olacağını da sanmıyorum. Kuşku- suz, bir buçuk mih/arlık Çin'de bir- kaç bin kişilik Moon tarikatlan "öz- gürtük" tartışmalan yapacak, ÇNN adlı kanalda gürültü kopanp dura- caklar. Batı kaynakh misyonerler de olacak, Tiananmen'de ya da başka yerlerde Çin'e ve Çin hükümetine karşı gösteri yapmaya kalkışan gençler de olacak. Ama "kızıl yü- dızh kızıl bavrak" konusunda, Ti- ananmen"dekı Mao resmi konusun- da Çin'de bir tartışma çıkacağını sanmıyorum. Kuşkusuz Çin'in yolu engebeler- le dolu. Bir dünya devi olmak kolay değil. Ama herkes gibi Çinliler de bihyor: Dünyada önü en açık ülke, Çin.. BİTTİ YAZIN METİNLERİ Yöneten: Yurdanur Salman Yazınsal denemeler, yaîan ve eleştiri kuramı metinleri üzerinde çözümleyici çalışmaların yapılacağı çeviri semineri Ekim ayında başlayacaktır. Metin çözme, metin yorumlama, kavramlann ve terimlerin açımlanması. Türkçe karşılıklannın bulunması, metin ömne, metinleri düzelterek yayına hazırlama, kaynakları kullanma, özel terim sözlükçeleri hazırlama çalışmalarıntn yapılacağı atölyeye katılım için belirlenen önkoşullar aşağıdaki gibidir: • İleri düzeyde İngilizce bilgisi • Çeviri deneyimi 29 Eylül 2003 Pazartesi günü saat 18.3O-2O.3O saatleri arasında Düzey Saptama Sınavı gerçekleştirilecektir. Sınav sonucu belirlenecek 20 kişi ayhk İOO.OOO.OOOTL ücret karşılığı, Ekim ayından itibaren her Pazartesi günü Yapı Kredi Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilecek atölye çalışmasına katılabilecektir. Yurdanur Salman'ın yöneteceği çeviri seminerinin Düzey Saptama Sınavı'na katılım için (0 212) 473 O 444'ten rezervasyon yaptırabilirsiniz. Yapı Kredi Kürrûr Merkezl, DordOncü Saion, 18.30-20.30 Yapı Kredt Kultur Merkezı. Isnkia Caa No 285 Beyoğlu/btanbul Tel |0212| 252 4700 Faks ;O2I2] 293 07 23 kultuTme^ezıSvVyicuStuT com tr * w w ykyfciitur com tr bılgı tıattı 0 212 4 7 3 0 »44 YAPI^CKREDi KÜLTÜR SANAT YAYINCILIK GEÇMİŞTEN GELECEGE ORHAN ERİNÇ Adıyaman ve Nemrut... Türkiye'de politikacılık yapmanın ve iktidar ol- manın gerçeklerini bu alanları uzaktan seyreden biri olarak biraz da şaşkınlıkla öğrenmek gibi bir sorunum var. Türkiye'de 550 kişiden biri olmak çok önemli. Ama o 550 kişiyi, kendi paylarına düşenleri seçerek oluşturmak, zaman zaman da "tulum çıkarmak" nitelemesiyle vurgulanan bütün milletvekillerini ay- nı partinin adaylannın kazanmış olması da meğer illerin sorunlannın çözülmesinde yeterti olmuyor- muş. O ilden seçimi kazananlar iktidar partisinin mil- letvekili olsalar bile hemşehrilerinin beklentilerinin yerine getirilmesinde yeterli olamıyoriarmış. llle de ilden seçilmiş bir bakan olması zorunluy- muş. Ne bakanı olmasının da pek önemi yokmuş. Çünkü bakanlar arasındaki karşılıklı paslaşmalar nedeniyle ilin payına da bir şeyler düşüyormuş. Biraz geç de olsa bu gerçeği 11 'inci Uluslara- rası Nemrut Kommagene Festivali çağnlısı olarak gittiğim Adıyaman'daki sohbetler sırasında öğ- rendim. örneklerine bakınca da abartma olmadığına inandım. Çünkü Adıyaman il oluşundan bugüne ka- dar hiç bakan çıkaramamış. Bu yüzden kendinden kaynaklanan nimetlerden bile yararlanamamakta oluşu genelde bu nedenle özetleniyor. • • • Atatürk Barajı ağııiıklı olarak Adıyaman sınırları içinde ama sulama kanallan Urfa'nın ovalannı su- ya boğuyor da Adıyaman'a sulu tanm için damla pay düşmüyor. Yine Adıyaman'ın sınırları içinde, hem de epey kuzeyde olan ve Kâhta Çayı'nın suyuyla beslenen Çat Barajı da Gaziantep'in kullanma suyunu sağ- lıyor. Dünyaca ünlü antepfıstığı üretiminin yüzde 60'a yakını da Adıyaman'ın Besni, Tut, Gölbaşı ilçele- rinde gerçekleştiriliyor. Adıyamanlılar geieceklerinin garantiye alınma- stndaki umutlannı büyük ölçüde turizm ve bir üni- versiteleri olmasına bağlamışlar. Üniversite istemelerinin nedeni, okumak için ge- leceklerin harcamalan ile hareketleneceği bilinen ekonomik gelişmeyle sınırlı değil. Üniversiteyi, daha çok Adıyamanlı olduklan için kentte kalacak ve sanayicilerin yaşadığı kaliteli eleman sorununu çözmek için istiyorlar. örnegin Adıyaman'a un, yem ve iplik üretimi alanlannda 40 milyon dolarlık yatırım gerçekleş- tirmiş olan Adıyamanlı Zrya Güçlü, tekstil dalında öğrenim verecek birfakülte ve yüksekokulun, ya- tınmlan arttıracağını vurgulamadan edemiyor. Ama talihsizliğe bakın ki Harran Üniversitesi'ne bağlı, Harita-Kadastro, Tarla Bitkileri, Bilgisayar ve Su Ürünleri bölümlerinden oluşan Meslek Yük- sekokulu Urfa'ya nakledilmek üzere. Durumu, Adıyaman GazetecilerCemiyeti'nin ye- ni göreve getirilen Yönetim Kurulu'nu kutlamak üzere gittiğim cemiyet merkezinde öğrendim. Bir grup öğrenci dertlerini Başkan Abdurrahman Gündüz'e anlatmak için gelmişlerdi. Okul binası için bir süre önce "oturulamaz" ra- poru verilmiş. Hem okuyup hem de Adıyaman'da çeşitli kamu görevlerinde çalışanlann da elleri böğ- ründe kalakalmış. Yüksekokul olarak kullanılabilecek birkaç bina- nın adını verdiler. Yüksek öğretim Kurulu'nun (YÖK) sorunu ko- laylıkla çözebileceğini eklemeyi de unutmadılar. • • • Nemrut'a tırmanmak biraz zahmetli de olsa in- sanın çıktığına değiyor. Bu bölümü konunun uzmanı arkadaşım yaza- cak. Ancak bir izleyici olarak hem Tuluyhan Uğur- lu'ya hem de Leman Sam'a teşekkürier sunuyo- rum. Festivali gerçekleştiren Adıyaman Valisi Halil Ibrahim Daşöz, Kâhta Kaymakamı Türker Ök- süz ve Kâhta Belediye Başkanı Ahmet Turan- lı'nın çabalannı da unutmamak gerek. oerinc@cumhuriyetcom.tr. önce desen vardı güzel sanatlar fakültclerinin * Resim * Grafik * Seramik * Heykel * İç Mimorlık * Resim Öğretmenliği bölümlerine hazırlanmak, ya$amıniza boyut katmak, çizginizi gcli^tirmck, istiyorsanız... desen çalısmaiarımıza sizleri bekliyoruz. UÖUIÂRAŞTIIMACI mumcu:;:: "Pans Caödea No: 14 Kavaklıdere - Ankara Tel:{0312)417 77 20pbx Faks:(0312)417 57 46 e-posta uınag@umag org tr www umag org tr Türkiye Gazetecıler Cemıyeti'nin yayınladığı günlük Bizim Cazete Ülke sorunlanna ilişkın raporlanyta. araştırmalanyla, köşe yazılanyla, tarafsız haberleriyle SJVII toplumlann gazetesı. Düzenli okumak ıçın abone olun-Tel: 0^12.51108 75