Katalog

12 EYLÜL 2003 CUMA + CUMHURİYET SAYFA HABERLER Öldürülen Isveç Dışişleri Bakanı son röportajında Türkiye'yi desteklediğini söylemişti: Er yada geç üyesinizLEYLA TAVŞANOĞLU Bizim Türkleri zaman zaman kızdı- ran Isveç Dışişleri Bakanı Anna Lindh artık yok. Bir dönem aklını sürekli "Kürthaktarma saygıya, Kürtçe konuş- ma özgürlüğünün tanınmasma" takan Lındh'le biri Ankara'da, biri de Stock- holm'de olmaküzere iki görüşme yap- mışnm. Son olarak Ocak2001 'de Stock- holm'de, Dışişleri Bakanlığı'nda bu- luşmuştuk. Karh, tipili bir günde Dı- şişlen Bakanlığı'nın tarihı taş binası- nın üst kattaki görkemli salonunda kar- şılıklı oturmuştuk. Isveç, o sırada AB dönem başkanlığını yeni üstlenmişti. Lindh çok aktif bir dönem başkanı ba- kan olarak Isveç'in Avnıpa hedefleri- ni heyecanla anlatıyordu. Sanılanın aksine de Türkiye'nin AB'yle yakınlaşmasuıa büyük ölçüde yardımcı olmaya çalışıyordu. Ama üze- rine basa basa söylediğı de şuydu: Türidye'nin tam üyeiği,Türkiye'nin neteri başanhğına bagbdır. Bunlan tam olarak başardığı za- reci içinde yer almaktadır. Öte yandan Türkiye'de Kopenhag kriterteri uygu- lanmava başlanır başlanmaz genişle- me süreci görüşmeleri Ankara'y la de- vam edecektir. Türkiye, genişleme sü- recinin bir parçasıdır ve er ya da geç AB'ye tam üye olacakOr." Gördüğünüz gibi iki buçuk yıl önce de, Anna Lındh'le bugün konuştuğu- muz teraneleri konuşmuştuk. Sanki hiçbir değişikJik olmamışa benziyor telafnız etnğimiz cümlelere bakarsaruz... LIIMDH DE OLOF PALME CİBİ KORUMASIZDI Kürt sorunu... • Dışişleri Bakanı Lindh, Ocak 200 l'de Cumhuriyet'te yayımlanan son söyleşisinde, "Türkiye'nin tam üyeliği Türkiye'nin neleri başardığına bağlıdır. Bunlan tam olarak başardığı zaman AB'ye üye olabilir" demişti. man AB'ye üye olabilir.'' Bir de Ahnan Birlik Partileri'nin bu- gûn net açıkladıklan AB' nin bir Hıris- tiyan Birlik olduğu ve Türkiye'nin bu birlikte yerinin bulumnadığı tavnna karşı Lindh şu görüşleri savunmuştu: Çeşltlilik kazandırır "Ben böyle hesaplar yapıkhğını dii- şünmüyorum. AB farkb kültürleri bün- yesinde toplayan bir birlik Zenginliği de buradan gehyor. Evet, Türkne Müs- iüman bir toplum. Bu da Avrupa'va çe- şitiilik. katma değer kazandmr. Türki- ye'nin, nüfusu en biryük iilke olacagı için ohımsuztuklarlakarsıiaşacağmı hiç san- mıyorum. tşe bir de öbür tarafindan bakahnı. Türkiye'nin nüfusu 100 mit- yona ulaşırsa bu, Avrupa'da açık paza- ra 100 mih on kişinin kaülması anlanu- na getir. Bunu bu şekilde, olumluyanın- dan ahnakta yarar var." Bundan sonraki bağlantılı sorum şu oluyor: "Türkiye,AB'ningenişlemesü- recinde ne konumda?" Türkiye. Kopenhag kriterleri ülke- de tam olarak uygulanmadan AB'yle tam iiyeükiçin gerçekgörüşmdere baş- layamaz. Ama, Türkiye genişleme sü- Her neyse... Konuşmammn burasın- da Lindh, çok rahat bir tavirla pabucu- nu çıkanp ayağını altına alıyor ve sö- zü bu kez Kürt konusuna getiriyordu. Benim, Türldye'de terörist olarak büinen pek çok Itişi Avrupa ülkekrin- de kendilerine sıgınak buhryor. Bunlar oralardan Türkhe aley hinde etkinlik- lerini sürdürmeye de\ am ediyorlar. Bu soruna nasıl çözüm bulunacak" soru- ma yanıtı şöyle oluyor- du: "İsveç,Türkiye'yikısan haklan konusunda eleş- tirirken bir yandan da bu terörisderieleştiriyor.Ör- neğin, bizim PKK'yleB- gfli tavnnuz her zaman çok açık olmuştur. Biz, Kürtçe ve Kürt konusu- nu PKK'den ayn tutuyo- ruz. t stefik biz İsveç ola- rak PKK'nin Kürtkrin çoğunluğunu temsil et- mediğinin bUincindeyiz. Ama başka ülkeler PKK'yi bizim gibi ekştir- mediler. Burada dikka- tinizi çekmek istediğim başkabir konudaha var Teröristierleınücadelede hukuk kuraDan içinde yapümahdır. Cezaevle- rindeki durumu ele ahr- sak~ Oradaki şiddet ha- reketleri kınanmalıdır. Ama o cezaevterindeki koşuOarın da pek kabul edilebihr gibi olmadıklann] söylemekzorundayız. Bunlar uhıslara- rası normlara hiç uymuyor üstetik." Sormayade\-amedıyorum: "Amahü- kümet bunu düzeltmek için hücre as- temine geçiyor_ Buna ne diyorsunuz?" Ondan yanıt şöyle geliyor. "Evet. Ama ben dışandan baküğun zaman büyük ölçüde karşûıkh bir gü- vensizlik olduğunu görebütyorum. Ta- bii Id benim işim hükümetinize ne ya- pıpne^pmamasıgerektiğinisöyiemek değiL İsveç'te cezaevlerinin nasıl ohna- lan gerektiğiyleilgili uluslararasıkriter- ler uygulanıyor." Kıbrıs sorunu... O dönem Türk-Yunan ilışkileri ve bağlı olarak Kıbns sorunu yine günde- min üst sıralanndaydı. Son sorum ve onun son yamtı şöyle oluyordu: "Son olarak Türkiye ve Yunanistan arasmdaki Uişküerin gekceğini nasıl gö- rüyor ve Kıbrıs sorununun nasıl çözü- lebileceğini düşünüyorsunuz?" "Kıbns. BM'nin aracıhğıyla görüş- meleıie çözülmcüdir. O iki kişi (Denk- taş ve o döncnıin Rum Başkanı Kledi- res) bir anlaşmaya varmahdırlar. Cs- telik Kıbrıs bir anbşma ohnadan da AB'ye tam üye ahnabiBr. Ama en iyi so- nuç, sorunlan çözühnüş bir Kıbns'm AB've üve ounasHhr." Suikasta kurban giden Olof Palme ile bıçaklanarak öldürülen Lindh 1984'te birlikte. Pahne'nin ölümü, düşük suç oranlanyla övünen Isveçlileri düş kınklığına uğratmıştı. Lindh'in ölümü de îsveçlilere, Pahne'ye 17 yıl önce yapılan suikastı anımsattı. Soıılan ayın olclıı Dış Haberler Senia - Dışişleri Bakanı Anna Lindh'in bir mağazada bıçaklanarak öldürülmesi, birçok Isveçliye, 17 yıl önce Başbakan Olof Pahne'ye yapılan suikastı anımsattı. Sol Parti lideri UBa Hofrmann, "Olayı duyar duymaz Olof Pahne'yi anımsadım" derken. Yeşil Parti lideri Peter Eriksson da, "tsveç halla için, Palme suikastının korkunç anılannı geri getirdi" ifadelerini kullandı. Lindh, Palme den sonra, Sosyal Demokrat Parti'de uluslararası konularda düşündüklerini açık açık ifade eden ilk ısim oldu. Dışişleri Bakanı, son zamanlarda Italya Başbakanı SiKio Berlusconi'yi ve Irak'taki savaştan dolayı ABD'yi eleştirmişti. Korumalar eşlığinde gezmeyi reddeden Başbakan Olof Palme'nin 1986"daki ölümü, düşük suç oranlanyla övünen îsveçlileri şoke etmişti. Yine de bunun bir sapma olduğuna inanıldı ve sadece başbakanlarda koruma ohnası geleneğine devam edildi. Palme, evrensel silahsızlanmayı savunması, ABD'nin Vietnam'daki rolünü, Güney Afrika'daki ırk aynmcılığını ve birçok COK YÖNLU POLITIKACI Anna Lindh, 19 Haziran 1957'de Stockholm'de doğdu, Sosyal Demokrat Parti'nin gençlik kolunun önce (SSU) Uppsala bölgesi (1977-80), sonra da biitün örgütün başkanlıgını yaptı (1981-83). 1982'de Uppsala Üniversitesi 'nin Hukuk Bölümü 'nden mezun oldu. 1982-83'te Stockholm Belediye Meclisi üyeliğinde bulundu, 1984-90 arası yeniden SSU başkanlıgını yaptı. 1987-90 arası Uluslararası Sosyalist Gençlik Birliği'nin (IUSY) başkan vardımcılığını yaptu 1986-1990 arasında alkol ve uyuşturucuyla Ugili hükümet komisyonunun başkanlıgını da üstlenen Lindh 1994 'te milletvekili seçildi ve aynı yıl çevre bakanlığına atandu 1998'de de Dışişleri Bakanlığı 'na atandu İsveç 'tepazar giinü yapılması planlanan Euro referandumu için ö'nemli rol oynayan Lindh, AB forumlarında insan haklan konusundaki çabalanyla ö'ne çıkmışth ABD Başkanı George Bush 'a Irak savaşı nedeniyle "Yalnız kovboy" adını takan Lindh, İtalya 'nin AB dönem başkanlıgını ve İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi 'yi de eleştiriyordu. Nyköping kentinin valisi, eski İçişleri Bakanı Bo Holmberg 'le evli olan Anna Lindh, 8 ve 12 yaşlarındaki oğullannı geride btraktu ülkedeki askeri rejimleri eleştirmesiyle tanınıyordu. Bu yüzden birçok hayranının yanı sıra düşmanlan da olmuştu ve ölümü hakkında pek çok iddia ortaya atıldı. Cinayet, başka özellikleriyle de Palme suikastını çağnştınyor. Bugüne kadar başlatılan yüzlerce soruşturmaya karşın Palme'nin katili ve cinayette kullanılan silah hâlâ buhınamadı. Lindh'in "Isveçli ripinde" olarak tanımlanan katilinin de olaydan hemen sonra kayıplara kanşması, îsveç polisinin yeterliliğiyle ilgili tartışmalan başlattı. 'îsveç, dünyaya dönük yüzünü yitirdi' diyen Başbakan Persson: Güven duygumuz saı^ılclı GÜRHANUÇKAN Kadın kuruluşlanna yardım etmişti Anna Lindh, namus cinayetlerinüı önknmesi için Güneydoğu'daki kadın kuruluşlanna para yardımında bulunmuştu. 3 Şubat'ta Diyarbakır'a ziyarette bulunan Lindh, aralannda eski miBetvekiti Sırn Sakık'm da bulunduğu DEP üyeleri, vahiik, HADEP'U Belediye Başkanı Feridun ÇeHk, baro \ önetkileri ve sivil toplum örgütlerinin (emsiküeriyle bir arava gelmişti f: MÂHMUT ORAL) STOCKHOLM-lsveç'in sevilen politıkacılanndan ve birçoklan ta- rafindan geleceğin başbakanı olarak görülen Dışişleri Bakanı Annalindh, ugradığı bıçaklı saldınnın ardından dün sabah TSİ 06.29'da öldü. Parlamento binasının bırkaç blok ötesindekı alışveriş merkezi Nordis- ka Kompaniet'te (NK) önceki ak- şam bıçakh bir adamın saldınsuıa uğrayan Lindh, sabaha kadar süren amelıyattan sağ çıkamadı. Lindh'i de- falarca bıçaklayan katil, cinayette kullandığı bıçağı atarak olay yerin- den kaçtı. Lindh'in kaldınldığı Ka- roünskaHastanesi'nden yapılanaçık- lamada, Lindh'in ölümüne, karaci- ğere ve kann bölgesindeki yerlere isa- bet eden bıçak darbelerinin yol aç- tığı şiddetli iç kanamanın neden ol- duğu bıldirildi. Başbakan GöranPersson Lindh'in ölüm haberini, dün sabah TSİ 09.00'da başbakanlıkta yaptığı basın toplantısında açıkladı. Gözyaşlannı tutmakta guçlük çeken Persson şöy- le konu$tu: "Buanlaşimaagüçveger- çek dışı bir oiay dır. Anna,hemen şim- di bizimleydive her zamankigibi bü- vük bir şevkle görevinin başınday dı ve insanlarla sokaklarda, meydan- larda tartışı\or, görüş abşverişinde bulunuyordu. Demokratik çahşma- lannın tam ortasmda bizden ahmp götürüldü.'' Isveç'in açık bir toplum olduğu- nu ve seçilenlerle seçenlerin birbiri- ne yakın olması ilkesi üzerine kurul- duğunu söyleyen Başbakan Persson. sözlerini şöyle birirdi: " Lindh'e yapılan suikast bizim kurduğumuzveyaşad^nıuztoplumu da yaralamışür. Toplum içindeki gü- ven duygusunusarsmışür.Buneden- le, suikastın faifinin bir an önce ortaya çtkanlması çok önem- Kdir. Sosyial demokradar, çok değerti bir arkadaşlannı, aile- si bir anne ve bir eş, İs\eç dün- yaya dönük yüzünü kaybetmiştir." Katilın kımliği ve amacı bilinmi- yor ancak görgü tanıklan, npinin Is- veçliye benzediğini söylüyorlar. Persson, Lindh'in öldürühnesine rağmen, Euro ile ilgili referandu- mun öngörülen tarihte yapılacağı- nı bildirdi. Persson, İsveç halkını bu re- feranduma katılmaya çağırarak, referandum için artık kam- panya yapıl- mayacağını belirtti. İsveçüleri derin üzüntüye boğan AnnaLindh içmülkede bayraklar yanva mdhildi (Fot'oğraf: AP) DUZYAZI ORHAN BİRGtT Abdullah Bey Çam Deviriyor... AKP'nin 2 numaralı ismi Abdullah Gül, önceki gün Dışişleri Bakanı şapkası ile AB üyesi, katılımcı ve aday ülketerin büyüketçilerine verdiği yemekte, üye- si olduğu hükümetin Kuzey Kıbns'ı nasıl gözden çı- karttığını ortaya koyan bir dizi açıklama yaptı. O yemekte söyledıklerinden ortaya çıkan şey, şa- yet Sayın Bakan saçmalama hakkını kullanarak, ko- nuk diplomatlan şaşırtmak ıstememiş ise Türkiye'nin temel dış politikasında, kimsenin ve o arada elbet- te Bakanlar Kurulu ile TBMM'nin de bilgisi dışında esaslı değişıklikler yaptığıdır! Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbns Türk Cum- huriyeti arasında 8 Ağustos 2003te imzalanan Güm- rük Bırfiğı anlaşması için, konuk büyükelçilerin ken- disine yönelttiği serzenişleri "Memk edilmesin. Bu içiboş birçerçeve anlaşmasıdır. Zaten önümüzde- kiyasama döneminde de onaylanması için Meclis 'e de getirmeyeceğiz" türünden bir güvence vermesi, bir dışişleri bakanı için "saçmalama özgüriüğü"nü kullanmaktan başka nasıl anlatılabılir? öyle bir anlaşmayı, yıllardan beri ambargo altın- da, tüm insanlık haklan hiçe sayılarak Yunanistan'ın karşısında diz çöktiirülmeye çalışılan KKTC yurttaş- lanna belki de bir ölçüde moral aşılamak amacıyla hazıriayan, Türkiye değil midir? Elbette 59. hükümetin karan ile hazırlanan bu Güm- rük Biriiği anlaşmasını imzalamak için, Başbakan Yardımcısı Abdüllatrf Şener, yanına dört bakanını da alarak KKTC'ye gitmedı mi? Lefkoşa'da KKTC Başbakanı Eroğkı'nun gözlemci olarak katıldığı "Tür- kiye ile KKTC arasında Ortaklık Konseyi" toplantı- sında, bu Gümrük Biriiği anlaşması imzalanmadı mı? Bagimsız bir devletin, 80'inci yılına girmeye hazır- landığı bir sırada, KKTC ile yaptığı anlaşmanın arka- sındadurması gerekirken Yunan Dışişleri Bakanı Pa- pandreu küplere binince, AKP hükümeti imzasını ya- iamak zorunda kaldı. Kıbnslı Türklere ekonomi ala- nında göreceli de olsa nefes aldırtacak, en önemli- si, Annan Planı'nı empoze ettirme girişımleri sırasın- da moral verecek bir anlaşmayı pişmış aşa su kat- ma gibi gören Yunan-Kıbns Rum kibisinin verdiği göz- dağı, Türk hükümetini nasıl korkutmuş ve sındirmiş olmalı ki, Abdullah Bey, önceki gün AB büyükelçile- - rine güvence üstüne güvence vermek gereğini duy- du. "Merak etmeyin. Çerçeve anlaşmanın içı boş" demekle yetinmedi ve anayasa uyannca yürüriüğe konulması için TBMM'ye indirilmesinin de ertelene- ceği müjdesini verdi. Boş kâğıdı imzalasınlardiye mi, bir başbakan yar- dımcısı ile dört bakan kalkıp KKTC'ye gidiyor? Ve ora- da, eşit düzeydeki KKTC'lı bakanlarla, aldatmaca bir hükümetçılik oyunu oynandığını, kabınenın 2 numa- ralı ismi, AB ülkelerinin büyükelçilerine "tebşir" edi- yor. Yani müjdeliyor. Ve Annan Planı'na sadakat andı Gül'ün önceki gün Ankara Hilton'da düzenlediği öğle yemeğinde devirdiği çamlar, kırdığı potlar bu- nunla da sınıriı kalmıyor. Konuklanna, tatlılann en ta- zesini ikram edercesine, Kıbns sorununun çözümü için aralık ayında KKTC'de yapılacak seçimlerin sc- nucunun beklendiğini söylüyor. Aynı gün, aynı saat- lerde Lefkoşa'da Ledra Palas otelinde adanın Türk kesimindeki üç muhalefet partisi lideri ile halvet olan Papandreu'nun da tıpkı Gül gibi, aralık ayındaki se- çimler için beklentıde olduğunu bilenler, Türk hükü- metinin çözüm görüşmeleri için Annan Planı'nı esas alan bir stratejı izleyeceğini de Abdullah Gül'ün ağ- zından öğrenince, Atina-Ankara ekseninde pişiril- mekte olan yemeğin ne olduğunu da anlıyorlar. Ye- meğin ahçıbaşısı Papandreu'dur. Bizim Dışişleri Ba- kanımıza da ustasının verdiği talimatlan yerine ge- tirme görevi verilmiştir! Papandreu zaten Kıbrıs ve Ege ilişkilerindeki ge- lişmeden mutlu olduğunu, son açıklamalannda yi- neliyordu. Mutluluğun dayanaklan arasında, ünlü Annan Planı'nın da, belki çok küçük değişikliklerle - ki onlan önceki günkü buluşma sonunda CTP Baş- kanı da Yunanlı bakana söylemişti- Atina'nın istedi- ği biçimde Türkiye'ye onaylatılmasının bulunduğu an- laşılıyor. Oysa Denktaş, dünkü Milliyet'te Rkret Bila'ya, Rum kesimi ile elbette uzlaşma amaçlı yeni bir kar- şı öneri hazıriadıklannı anlatıyordu. Yüzde 29'luk bir toprak muhafazasını dayanak alan KKTC Türk'ünün varlığını koruyan bu anlaşma hazıriığından Türki- ye'nin bilgisi ve onayı olmaması düşünülemez. Abdullah Gül'ün önceki gün AB büyükelçilerine söy- ledikleri ise, o onayın belini kırmayı amaçlıyor. Nite- kım dün olup bitenteri okuyunca, KKTC Cumhurbaş- kanı, Cumhurbaşkanı Sezer'e bir mektup yazarak ivedilikle üst düzey birtoplantı yapılmasını isteme ge- reğini duyuyor... Böyle bir toplantı yapılırsa, sadece Kuzey Kıbns- lılar değil Türk kamuoyu da, KKTC üstünde oluştu- rulmuş geleneksel devlet politikasının, ne zaman de- ğiştirilmiş olduğunu da öğrenebileceklerdir. Abdullah Bey, pişirip kotardığı yeni politikanın esaslannı sadece AB'li diplomatlara değil, Türk ve KKTC kamuoyuna da açıklamak için bir basın top- lantısı yapsa.. Yer olarak da, Gime'deki şehitliği seçse... Faks: 0212- 677 07 62 obirgrtfae-kolay.net AVRUPA BIRLICISASKIN Haber Merkezi - Isveç Dışişleri Bakanı Anna Lindh'in bıçaklı saldın sonucu yaşamını yitirmesi başta Avrupa Biriiği ülkeleri olmak üzere dünyada şok etkisi yarattı. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül Lindh'in Türkiye'deki gelişmeleri öven ve Türkiye'ye yakınlık duyan birisi olduğunu söylerken; Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Lindh'in yaşamını yitiımesinden duyulan üzüntü dile getirilerek saldın kınandı. Türkiye'ye 3 kez gelen Lindh, son ziyaretini 3-5 Şubat 2003 günlerinde yapmıştı. Lİderler ÜZÜntÜIÜ Fransa Dev let Başkanı Jacques Chirac, İsveç Başbakanı Göran Persson'a Lindh'in ölümünden duyduğu üzüntüyü telefonla bildirdi. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ise başsağhğı mesajı gönderdi. îngütere Dışişleri Bakanı Jack Straw, "dostum" dediği Lindh'in öldürülmesini "korkunç trajedi'' olarak yorumladı BMGenel SekreteriKofi Annan da "derin üzüntü" duyduğunu behrtti. A\Tupa Parlamentosu üyeleri ise Brüksel'de dünkü çahşmalanna başlamadan önce saygı duruşunda bulundular. <.