Katalog

4NİSAN2003CUMA CUMHURİYET SAYFA JV U L J. U M\ kultur(a cumhuriyet.com.tr 15 £"Y" T" Çok tartışılan ünlü Meksikalı ressam Fra/a'nın renkli hayat serüveni sinemalarda Aınk sütun'un hikâyesiSanat tanhinde pek çok ömeğine rastlandiğı gıbı, ancak ölümünden sonra değen anlaşılmış ve önem ka- zanmış sanatçılardan, Meksikalı ef- saneM ressam Frida Kahlo'nun (1907-1954) sıradışı yaşammı gö- rüntülere döken ve son Akademi ödülleri yanşından, en iyi müzikle (Elliot Goldenthal) en ıyı makyaj Oscar'lannı kazanarak çıkan Frida. göz alıcı, rengârenk bir bıyografik film, baştan belırtmek gerekirse. Tam anlamıyla mükemmel ve renk ahenk bır bütünlük arz etmese de, genelde bu dırençlı, farklı kadının kendine özgü dünyasına ıki saatlik bir yolculuk yaptırdığı seyırcisini ele geçirerek baştan sona ilgiyle seyredilen, masraftan kaçmılmak- sızın kotanlmış. spektaküler bır üs- tün yapım Frida Kuşkusuz resmı-sanatı kadar, ha- yat boyu, sağlık sorunlanyla müca- dele edişi. çeyrek yüzyıldan fazla, aldatmah. kavgah,patırtılı, aynhp banşmalı bır beraberliğı yaşadığı, 'yoldaşı, meslektaşı ve sonsuza dek dostıT olan, ünlü dmar ressa- mı kocası, 'Fil' Diego Rivera'yla (Alfred Molina) fırtınalı ılişkisi, trajık özel yaşamı ve ödünsüz dev- nmcı, eylemcı, femınıst kımliğiyle de öne çıkan bu sıradışı kadını, tüm dobrahğı, duygusallığı \e canlılı- ğıyla canlandınyor Selma Hayek, rolüne iyice asılarak ve cazibesıni de konuşturarak. Tekerleklı sandal- ye, demir korse. alçı ve koltuk değ- neklenyle yaşama sıkı sıkı yapış- mış, 2O.yüzyılın direnç, rutku ve ira- de sembolü kadınının ınışlı-çıkışlı, efsanevi yaşamı, nıhayet Hollyvvo- od'a renkli bır malzeme olmuş so- nuçta. çağının olay klşlllklerlnden Gıcık Jennifer Lopezden söke söke Fnda rolünü kapan, fılmm de yapımcılanndan bın olan. Taranti- no ekünsmden Hollywood"a kapa- ğı atmış, cilvelı işveli, Meksikalı es- mer dilber Selma Hayek'ın çabala- n, Oscar'ı almasına yetmese de, bu popüler filmi çekilir kılmış. Şımdı Filmin yapımcısı ve baş oyuncusu Selma Hayek, hayat dolu, aldatılan kadın Frida'da göz dolduruyor. Yönetmen: Julie Taymor / Senaryo: Clancy Sigel, Diane Lake, Gregory Nava, Anna Thomas / Kamera: Rodrigo Prieto / Müzik: Elliot Goldenthal / Oyuncular: Selma Hayek, Alfred Molina, Geoffrey Rush, Ashley Judd, Antonio Banderas, Edvvard Norton, Valeria Golino, Roger Rees, Mia Maestro, Saffran Burrovvs / ABD 2002 (FilmPop) resimlen çok para eden. bıtişık, ka- lın kaşlı, kız oğlan kız yüzüyle Amenka kıtasındakı tspanyol kadı- nının sımgesı halıne gelmış, hak- kında onlarca kıtap yazılmış, sürre- alist olarak nıtelenmekten hıç haz- zetmemış, kuşkusuz çağının 'olay' kışilıklennden Kahlo'nun, ölümün- den 48 yıl sonra fılme dönüştürülen dokunaklı, romansı hayat hıkâyesı- ni, tıyatroyla sinemada adını duyur- muş kadın yönetmen Julie Taymor ımzalamış. Taymor"un. bıyografik türün bıldık yollanna sapıp ressa- mın uçlarda gezınen yaşamını kro- nolojık şekılde, bölüm bölüm akta- rarak resımlemenın üstesınden gel- diğı söylenebılır Minı dizı havasında süren filmde, önce 15 yaşının cıveleklığı ıçınde Mexico Cıty'nın sokaklannda koş- rururken gördüğümüz Fndanın, Marksist ressam Rrverayla evliliği, sanat çevrelerinde uyumlu çift ola- rak boy gösterişı. kocasuıca aldatıl- manın verdığı hınçla New York ge- zısinde patlak veren 'sevici'lığı. er- kek, kadın fark etmeyen bıseksüel- lıgı, korkunç bır otobüs kazasında zedelenmış omurgasından ötürü ço- cuk doğuramayışı, ıyıce resme yö- nelışı, âşıklar lıstesıne evınde ko- nuk ettıği Troçki'yi de dahil edişı, kocasından aynlışı, Paris seyahati, yeniden kanatlan altına girdiğı, 'sosyalizmi resimleriyle duvarla- ra aktaran' Dıego'yla ikıncı bera- berlıği, hıçbir zaman tam anlamıy- la sağlığına ka\-uşamayışı. alkole sı- ğınışı ve 'öfke, tutku ve şiirle do- lu dolu' yaşanmış bır ömrün ardın- dan, 47 yaşında ölüm döşeğıne ya- tışı, vs. bekliyor meraklısını... Cüçlü, yılmaz bir kadın Kahlo'yu, omurgası sakat, ayağı aksak ama boyun eğmez, güçlü, yıl- maz karakterli bir kadın olarak kar- şımıza getıren filmde. bir grup ko- nuk ünlu oyuncu da boy göstenyor Stalin karşıtı Rıvera'yla rekabet ha- lindeki ressam Siqueiros u Anto- nio Banderas, fotoğrafçı-oyuncu Tina Modotti'yı Ashley Judd, Troçki'yi Geoffrey Rush, hayırse- ver zengin Rockefellerı Edward Norton. Rıvera'nın aynldığı kansı- nı Valeria Golino oynuyor. Çektiği onca ıstırabın esinlendır- dığı, Alman Yahudisi babayla koyu Katolik annenin kızı, Komünist Partı üyesı, mücadeleci, tutkulu Fn- da'nın içinden geldiğince çalışıp boyadığı, küçüklü-büyüklü resim- len, çızımlen, filmde Troçkı'nın vurguladığı gıbı, 'acı çeken insa- nın yalnızhğını hissettiriyor' ba- kana. Bedensel, ruhsal acılann ressamı. son dönemınde yatalak Kahlo'nun dünyasının atmosferinı bir nebze soluduğumuz filmde, ressamm yü- zeysellıkten pek kurtulamayan, do- ğurgan ve bereketlı yaratıcıhğı, san- sasyonel özel yaşamımn biraz geri- sınde kalıyor. Acı dolu bir yaşam Paramparça Aşklar Köpek- ler' ın Meksikalı kameramanı Rod- rigo Prieto nun perdeyi kaplayan, cıvıl cı\ıl görüntülerinde, sürekli acı dolu \aşamından ilham alan Kahlo'nun sanatı-resimleri, yeryer 'patlama' etkisı yapıyor resmen. Müziği ve makyajıylahakedildi- ğı söylenecek 2 Oscar kazanan Fri- da, ele aldığı dönemi yeniden can- landırmada başanlı sayılabilecek, elı yüzü düzgün kotanlmış, oyuncu- luğu, makyaj. dekor, kostüm ve sa- nat yönetımıyle yer yer göz doldu- ran, ikı saatlik görsel bir cümbüş so- nuçta. YENÎBAŞLAYANLAR... Oscar rekortmeni Nicholson yine çok iyi. About schmldt / Schmidt Hakkında Külrür Senisi - Warren Schmidt (Jack Nicholson), yaşamımn dönüm noktasındadır. Hayat sigortası mümessilliğinden emekli olmakta ve kendini boşlukta hissetmektedir. Dahası, hiç sevmediği kansı Jeannie aniden ölür. Artık ne ışi, ne de eşi vardır. Sıkıcı yaşamında anlamlı bir şeyler aramaya başlar ve 10 metrelik aracıyla Nebraska'da kendini bulma yolculuğuna çıkar. Düğün hazırlıklanna yardım ederek kendisinden bir şekilde uzaklaşmış kızıyla arasındaki uçurumu kapatmak amacıyla en son Denver'a gidecektir. Son derece vasat, başansız bir su satıcısı olan damat adayından nefret etmektedir. Artık bu e\lihğı engellemek hayattaki yeni amacıdır. Warren yolculuğu sırasında duygu ve gözlemlerini basit mektuplar şekhnde 6 yaşındaki Tanzanyalı çocuk Ndugu'ya yazar ve her ay ona bır miktar para gönderir. Schmidt, Ndugu'ya yazdığı, hayatı boyunca dile getirmediği hislerle dolu mektuplanndan sonra belki de ilk kez, kendisini ve yaşamını gerçek anlamda algılamaya başlar... Beş dalda aday gösterildiği Golden Globe ödüllerinde, başroldekı Jack Nicholson'a 'en iyi aktör' ve Alexander Payne-Jim Taylor'a da 'en iyi senaryo' Altın Kürelerini kazandıran 'Schmidt Hakkında'nın yönetmeni Alexander Payne. Filmm diğer rollennde Kathy Bates, Hope Davis, Dernıot Mulroney, June Squibb yer ahyorlar. Usta aktör Jack Nicholson da 'About Schmidt'deki rolüyle 12. kez Oscar'a aday gösterildi ve bu dalda bir rekor kırarak sınema tanhine geçti. 'Schmidt Hakkında' bugün gösterime giriyor. İZLEYİCİ CÖZÜYLE ERDAL ATABEK Iniş çıkışlarıyla kadın ruhu"Evet, Clarissa bir kadına âşık olacak. Clarissa bir kadını öpmüş olacak. Bir tek kez. Clarissa yoksunluk ç ekecek, derin bir yalnızlığa düşecek. ama ölmeyecek. Yaşa- mı, Londra'yı çok sevmiş olacak. Virginia bir başkasını hayal ediyor şimdi, evet, be- deni sağlam ama aklı sağlam olmayan bi- rini; biraz yaratıcıhğı, biraz şairliği olan, dfinyanın çarkının. savaşların ve hükü- metlerin, doktorların ezdiği; teknik açı- dan bakılınca deli olan biri, çünkü bu kişi her şeyde bir anlam buluyor, ağaçların duyarlı olduğunu, serçelerin Yunanca cıvılda- dıklannı biliyor. Evet, böyle biri Clarissa, aklı başında olan Clarissa -keyifli. sıra- dan Clarissa-, Londra'yı sevmeye devam edecek, sı- radan zevklerin biçimlen- dirdiği yaşamını sevmeye devam edecek ve ölecek, kişi bir başkası olacak, aklını kaçırmış bir şair, bir hayalpe- rest." Virginia Wo- olf un yaşamı- na gönder- melerle do- lu bır ro- man, Sa- atler, Mic- hael Cunningham'ın yapıtı. Bu romandan filme alınan Saatler, edebiyat uyarlaması olan filmlenn tuzaklanna düşmermş. Virginia Woolf'un yaşamından kesitler sunan fılm, ıç içe geçmış üç kadın yaşamını örerek getın- yor. Woolf un 'Bayan Dalloway' adlı roma- nından da beslenen yapıtta, New Yorklu edı- tör Clarissa Vaughan ile Kalıforniyalı ev ka- dını Laura Brown benzer bır yazgıyı payla- şıyorlar. Bu üç kadın da yaşamlannı sorgu- layan derin duyarlılıklann sahibı. Gündelik yaşamlan ıçınde er- keklerle ılışkilennı, ruhsal durumlannın ıniş ve çıkış- lannı, anlam kazandır- maya çalıştıklan olgula- n sorguluyorlar. Yaşa- mın anlamı ve anlamsız- lığı her zaman başat so- runlan. Doğal olarak ya- Meryl Streep 'Saatler'de her zamanki performansını gösteriyor. şamakla ölmek süregelen bır gelgit. Kadın- lann kadın duyarlılığını kadınlarla paylaş- malan romanda da, filmde de ışlenen bir te- ma. Bu duruma bır ad koymadan önce kadın- lann derin sezgılerinı nasıl paylaşacaklannı düşünüyorsunuz. Çunkü, Virginia Woolf da, kendisıne eşının Mıss Daloway dediği Cla- nssa da, Kalifornıyalı Laura Brown da ben- zer sorunlara benzer açılardan bakıyorlar. Benzer yazgılı yaşamlar Böylesıne dennlıkh bır olgu, üç kadının benzer yazgılı yaşamlan bır filmde başany- la venlebilu" mı? Fılmı izlerken bu sorunuz 'evet' dıye yanıtlanıyor. Ilk bölümünde olay- lan hazırlayan, karakterlen çızen film, geli- şen bölumleriyle olaylan bırbınne bağlıyor, artık onlan kendılennın içınde göruyorsu- nuz. Virginia Woolf, kendisıne 'manik-dep- resif' \ e 'şizofreni' tanılan konmuş bir şa- ^ ir-yazar. Hangi tanının nerede ve nasıl K konduğu aynntıyla verilmemış ama film- S deki görünüm daha çok şizofreniyi dü- 1 şundürtüyor. Şizofreni, bugün bile gi- m zemli bir ruh bozukluğu. Kendine ait •jl bir dürryadayaşayan kişi, başkauya- nlar alıyor, onlan kendi gizemiy- le yorumluyor. Film, üç oyuncu- su ıle rollerin canlandınldığı ba- şanlı bır yapıt. Virginia Woolf, Avustral- yalı oyuncu Nicole Kidman tarafrndan perdeye getiri- liyor. Virginia' nın de- rinlikli bakışlan, hem burada, hem ötelerde halleri, çe\Te ilişkileri büyük bir başan ile can- landınlıyor. Rol, Nicole Kidman'a haklı bir Os- car ödülü kazandınyor. Clarissa'yı oynayan Meryl Streep her zaman- ki performansını gösteriyor. Laura Brovvn da çok başanlı. Hem oyunculan, hem de kur- gusu ve yönetimi ile çok ba- şanlı bir edebiyat uyarlaması. Görülmesi gereken bir film. 'Saatler' kıtabı da Can Yayınla- n yayını. Çevırmen İlknur Özde- mir. Kıtap 1999 Pulitzer ve PEN Faulkner Odülu'nü almış. Çeviri de 2000 Yılı Dünya Kitap Çeviri Ödü- lü almış. Merakhsı onu da, elbette Virginia Woolf'u da okumah. KEDİGOZU VECDİ SAYAR Tavır Almak Bu hafta köşemi, internet ortamında imzayaaçı- lan, şimdiden dünyanın çeşitlı ülkelerınden binler- ce aydının imzasını taşıyan "Banş ve adaletten ya- na tavıralıyorum" başlıklı deklarasyona ayırmak is- tiyorum. Yaygınlaştırmaya sizlerin de katkısı ola- cağı inancıyla... "Demokrasi ve bağımsızlıktan yana tavır alıyo- rum. Ne Amenka, ne de başka bir ülke, kamuoyu- nun isteklenni göz ardı etmemelidir. Uluslararası hukuka uymalı, zayıf düşürmemelidir. Güvenlik Konseyi'nde tehdit ve rüşvetle oy kazanmaya ça- lışmamalıdır. Uluslararasıcılıktan yana tavır alıyo- rum. Tüm dünya üzerinde sürekli büyüyen bir as- keri üsler ağı kuran ve benzersiz boyutta bir silah yığını yaratan ülkelere karşı çıkıyorum. Eşitlikten yana tavıralıyorum. Ne Amenka, ne de başka bir ülke imparatoriuk kurmaya çalışmamalı- dır. Amerika Birieşik Devletleh, Amerikan şırketle- rinin çıkarian ve başka ülkelerüzerinde politik kont- rol sağlamak ıçın Ortadoğu petrollerini kontrol et- meye çahşmaktan vazgeçmelıdir. Özgüriükten yana tavır alıyorum. Irak ve başka yerlerdeki totaliter rejimlere karşı çıkıyorum; aynı zamanda sürekli ve çok tehlikeli savaşlara yol aça- cak önleyici savaş dokthnine de karşı çıkıyonım. Bu doktrin, dünyanın çoğuyen'nde Amerika'nın ulus- lararası banşa karşı büyük bir tehdit oluşturduğu görüşüne yol açmıştır. Kamuoyunun istekleh doğrultusunda, her türiü emperyalızme, diktatörlüğe ve köktenciliğe karşı çıkan bir dış politikadan yana tavır alıyorum. Dayanışmadan yana tavır alıyorum. Tüm fakirier ve dışlanmışlariçin, onlarla beraber tavıralıyorum. Yaygın yanlış bilgilendirmelere rağmen, milyonlar bu adaietsiz, yasadışı ve ahlaksız savaşa karşı çı- kıyohar; ben de onlarla beraber tavıralıyorum. Tüm dünya üzerindeki ahlaki kaygılar taşıyan liderler, is- çiler ve dünya üzerindeki tüm ülkelerde büyük ço- ğunlukla savaşa karşı çıkan halklarla beraber tavır alıyorum. Çesitlilikten yana tavır alıyorum. Göçmenler ve farklı etnik kökenden gelen insanlara karşı ırkçılığın sona erdirilmesinden yana tavır alıyorum. Ülkem- deki ve diğer ülkelerdekı baskılann sona ermesin- den yana tavır alıyorum. Banştan yana tavır alıyorum. Bu savaşa, savaş- lan ve adaletsizlikleri besleyen ve körükleyen şart- iara, zihniyetlere ve kurumlara karşı tavır alıyorum. Sürdürülebilirlikten yana tavır alıyorum. Yeryü- zündekı hayatın sürmesi içın şart olan ormanlann, toprağın, sulann, çevrenin ve bıyolojik çeşitliliğin yok edilmesine karşı çıkıyorum. Adaletten yana ta- vıralıyorum. Insanlann ölesıye çalışması üzerine ku- rulmuş birzihniyetin destekçısı olan ekonomik, po- litik ve kültürel kurumlan reddediyorum. Böyle ku- rumlann ve bu zihniyetin sebep olduğu muazzam ekonomik ve kuvvet eşitsizliklerine; işi köleliğe, ırk- çılığa ve cinsel aynmcılığa kadar vardırabilen şir- ketlerin egemenliğine karşı tavır alıyorum. Savaşa ve askeri harcamalara giden paralann sağlığa, eğitıme, bannmaya ve istihdama aynlma- sını savunan politikalan destekliyorum. Ekonomik, politik ve sosyal kurumlan, dayanışmayı ve eşitliği önemseyen, katılımcılığı geçerli kılan, çeşitliliğin korunmasına destek olan ve tam demokrasiyi he- defleyen bir dünyadan yana tavır alıyorum. Banştan ve adaletten yana tavır alıyor; dahası, banştan ve adaletten yana çaba göstermeye söz veriyorum." vecdisayar'/ yahoo.com Diana Ross'dan otobiyografi • Kültür Servisi - Soul müzığının divalanndan Diana Ross. hayatındakı kalp acılannı temel alan bir otobiyografi yazmaya hazırlanıyor. Supremes turnesi, alkollü araç kullandığı için tutuklanması ve evlıliğinı noktalamasıyla ilgilı tüm aynntılan yazmayı düşünen Ross. kitabı ıçın 'Upside Down: Wrong Turns, Rıght Turns And The Road Ahead' adını tercih etmış. Sanatçının otobiyografisi bahar aylannda kıtabevlerinde yerini alacak. Konuyla ilgili açıklama yapan Regan Books'tan bir sözcü: "Okuyucular bu otobiyografide dünyada kimsenin bazı acılan yaşamaktan uzak kalamayacağını ve her insanın bir gün mutlaka acılarla yüzleşeceğini öğrenecek" diye konuştu. BLGÜN • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZÎ'nde 19 30da İDOBdan 'Tahiti Macerası/Hanım Olan Hizmetçi' (0 212 251 56 00) • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ'nde 19.30'da İDSO konseri. Şef: Charles - Olivieri Munroe. Solist: Caroline Haffner (0 212 251 56 00) • tSMET İNÖNÜ KÜLTÜR MERKEZİ'nde İZDSO konseri Şef: Hansjörk Schellenberger. Solist: Stephan Dohr(korno). (0 232 483 56 52) • BABYLON'da 23.00'te Athena konseri 'Cover Project'. (0 212 292 73 68) • NARDİS'te 22.00'de Sibel Köse Quartet konseri. (0 212 244 63 27) • DEĞtRMEN SANAT EVI'nde 21.00'de 'Yansımalar' konseri. (0 212 245 70 06) • BORUSAN KÜLTÜR VE SANAT MERKEZt'nde 10.30 - 17.00 arasında 'Balkan Müzik Forumu Toplantısı'. (0 212 292 06 55) • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 20. 00'de Akbank Prodüksiyon Tiyatrosundan 'Tek Kişilik Şehir'. ^ 212 252 35 03) • SİNEMA TÜRSAK LEVENT'te 14.15'te 'Kanada Filmleri Haftası' kapsammda Ölümden Sonra'. (0 212 32 43 31) • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZt SİNEMASI'nda 15.30 ve 19.00'da'Deney'. (0 212 251 56 00) • BOĞAZİÇİ ÜNTVERSİTESİ SİNEMA KULÜBÜ nde 18.00'de 'John Malkovich Olmak'. (0 212 358 15 00)