Katalog

i ŞUBAT 200 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dîshabfa cumhuriyet.com.tr 11 Ankaa ve Washington, savaşın askeri, siyasi ve hukuki boyutlannı adım adım planlamaya çalışıyorlar ABDyanıtiçinbastınyor AÇIKÇA SERKANEEMÎKTAŞ ANKARjk.- Türkiye, olası bır Irak sa- vaşında ABD ile yapması olası işbirliği- nin asken, sıyasi, hukukı ve ekonomik boyutlaruuyazıh bır anlaşmayla güven- ce altına abnaya çahşıyor. ABD, muta- bakat belgeu ımzalamayı kabul ederken, Türkiye'nh istediği "sıkı denetun" ve ekonomikyırdunpaketinin bu belge için- de yer almsına karşı çıkıyor. ABD Baş- kan Yardıncısı Dkk Cheoey, Başbakan Ab- duHah Gül'â arayarak, zamanın azalması ne- derayle Türt hükurnetınınbu hafta karannı ver- mesini isted. Türkiye.ABD ile başlatılan işbirliği süre- ciıun her aatnını yazıh belgeyle güvence al- tına almaya çahşıyor. Edinilen bilgüere göre iki dışişlen ırasında yürütülen görüşmeler so- nunda hazulanacak mutabakat belgesi, aske- ri, siyasi, hıkuki ve ekonomik alanlarla ilgili bir dizi prctokolü de bünyesinde banndıra- cak. ABD, c-lası bır operasyon için önem ver- diği "kuzejcephesT konusunda Türkiye'den bu hafta içnde yanıt istediğini bildirdi. Baş- kan Yardıncısı Cheney ve ABD Büyükelçisi UZEY CEPHESt ABD ile \ ortakplan ANKARA(Cunıhoriyt*Bürosu) } - ABD'ırn Irak'a yöneük askeri harekâtı sırasında Türkiye'nin iş- birliğiyapması durumunda kuzey I cephesinaıTürkSilahlıKuvvetle- * ri ^TSK) ıle ortaklaşa planlanaca- ^ ğıöğrenıldi TüTkbirnkleri,Irak'ta ' Saddam Hüseyin'in devrilmesin- den sonra da gerekli süre boyunca '. Kuzey Ink'ta kalmayı hedefliyor. : Plan kapsamında Türk ve ABD '• birhkleriîiin kuzeyden Irak'a gi- < rişlerieşgddümlüolacak.ABDbir- likleri, Musul ve Kerkük bölgele- rinde Irakaskerlerini sabitlemek ve . bu kentleri ele geçirmek amacıy- labulunurken, Türkbiriikleri Tür- kiye'ye y6nelik mülteciakınınıye- rinde kontrol etmek ve Türkmen- lere destek vermek amacıyla böl- gede bulunacak. Uygulanan plan- la Türk askerlerinin diğer Müslü- man ülke olan Irak askerleriyle karşı karşıya gelmesi de engelten- ntişolacak. Türkaskerlerinin ABD birliklerinin kuzeyinde kalmasına dayalı uygulamanın Türkiye'nin bölgedeki çıkarian açısuıdan da î uygun olduğu dile getirildi. * Kuzey Irak'a Silopi'den girme- ' yi planlayan Türk birlikleri Za- ho'ya girdikten sonra iki kola ay- nlacak. Birinci koldan giden bir- | likler Türkiye suunnaparalel doğ- : rudan doğuya yönelirken, ikinci grupbirüklerMusul-Süleymaniye- Kerkük hathnınkuzeyinde konuş- J laoacak-tkigrupbirhiderinarasm- i da kalacak güvenli bölgede ise gü- t neydengelebüecekmültecilerkar- * şüanacak. Türk birliklerinin ko- nuşlandıgtbölgelere azsayıda ABD askeri de yerîeşecek. Hükümetten siyasikararçıkma- sı ve Amerikan askerlerinin Tür- kiye üzerinden Irak'a ginnesine izin verilmesi durumunda 37 bin kişilik ABD biriiğinin gündeme geleceği öğrenildi. ABD'nin en tecrübeübirliklerindenoluşan4. Pi- yadeTümeni'nin Türkiye'dentran- sit geçerek Kuzey Irak'a gireceği, butûmenmgüneydengelecekuçak- larla bölgeye indirilecek paraşüt- çü birliklerle desteklenmesinin gündemde olduğu öğrenildi. ABD'nin, üs ve limanların onan- nu içinTürkiye'ye 3bin 500-4bin, havabirliklerme yerhizmetleri sun- mak kapsamında bin, kuzey cep- hesine lojistik destek için de üd tugay askeri Türkiye'ye konuşlan- dırmak istediği öğrenildi. ABD'nin Irak'a yöneük kuzey- * den düzenlemeyi planladığı ope- rasyonda, hava harekâtumı mer- kezini Diyarbakır olarak, karaha- . rekâtının lojistik merkezini de Si- lopi olarak planladığı öğrenildi. TSK'nin ise Silopi'yi insaniyar- dımlanntoplanıpkamplaramalze- melerin dağıtım merkezi olarak planladığı düe getirildi. TSK'nin birîikîeruîi 2. Ordu"nun karargâhı- mnbulunduğuMalatya'dansevk ve idare edeceği kaydedildi. Öte yandan, Türkiye'den asker için izın çıkaîaması durumunda, ABD'nin kuzey cephesi için "B ptaua"nı devreye sokacağı belırti- yor Sözkonusuplanın,IrakhKürt- lerinoperasyonda daha etkinrolal- masını ve hava indirme operas- yonlanna ağuiık verilmesini ön- gördüğü vurgulanıyor. Büyükelçisi Robert Pearson, Türk hükümetinden bu hafta içinde karar vermesini istedi. Türkiye ve ABD, NATO'nun üzerinde uzlaşamadığı Awacs ve Patriotlann Türk topraklanna kormşlanması sorununu ikili boyutta çözme kararı aldılar. Robert Pearson, Wasbington yönetiminın bu tutumunu Ankara'ya ilettiler. Cheney, Gül ıle bİT telefon görüşmesv yaptı. Zamanın kalma- dığına ışaret eden Cheney, Türkiye'nın bir an önce karannı iletmesini istedi. Gül ise Türki- ye'deki karar sürecine işaret ederken üslerin modernizasyonuna ihşkm tezkerinin yann TBMM'ye sunulacağını anımsattı. Gül, Tür- kiye'de 10 binin üzennde ABD askerinin ko- nuşlanmasına sıcak bakmadüdarını kaydetti. Pearson ıle Müsteşar Büyükelçı L'ğur Ziyal görüşmesınde şu konular ele alınıyor: - Mutabakat belgesi ve protokoller sayesin- de Türkiye, Amerikan sürprizı ile karşı karşı- ya kalmamayı sağlamayı amaçlıyor. Türkiye, Amerikan askerlerininTürktopraklanndakı fa- ahyetlerinin sınırlandmlması ve belgeyle dü- zenlenmesini amaçlıyor. - Türkiye, iki ülke yetkılilennın dünden bu yana aynntıh şekilde üzerinde çahştıklan pro- tokolün bu hafta içinde tamamlanmasını bek- liyor. Bu kapsamda Türkiye'ye konuşlandın- lacak Amerikan askerlerinin Türk hukukuna bağh olmalan, ancak askeri konularla ilgili suçlannNATO hukukuna göre sonuçlandınl- masıhedefleniyor. Hükümgiyen Amerikan as- kerleri ceizalannı ABD'de çekecekler. - Türkiye, Körfez Savaşı'nda uğradığı ka- yıplan dikkate alarak, bu kez aynı sorunu ya- şamamak için ABD'nin yapmayı taahhüt et- I tiği yardımı da yazıh güvenceye almak isti- yor. Bu çerçevede iki ülkenin Hazine yetki- lileri göruşmeleriru sürdürüyor. Savaşın neka- dar ve hangı cephelerde süreceğınin bilinme- mesı nedenıyle Türkiye, ABD'den operasyo- nun etkilerine göre yardım yapümasını ön- gören "esnekbir paket" hazırlanmasını iste- di. Bu yöntem, ABD tarafından kabul edil- di. - Türkiye ve ABD, NATO'nun Awacs ve PatriotTann Türkiye'ye konuşlandmlması konusunda uzlaşma sağlayamamalan üzerine bu askeri teçhizatın ikili bir anlaşmayla yer- leştinlmelerini konuşuyor. - NATO ülkeleri arasında Awacs ve Patriot gıbi Türkiye'nin savunmasında önem taşıyan asken teçhızata sahıp olanülkelere başvuru ya- pılacak. Türkiye, Kuzey Irak'ta ABD aske- rinden daha fazla sayıda Türk askerinin konuş- lanması konusunda da görüşmeler yapıyor. Türkiye'nin NATO'dan beklediği savunma desteği konusunda olumsuz tutum takınan Fransa, Almanya ve Belçıka'nınbüyükelçile- ri dün Dışişlen Bakanhğı'na çağnldı. Büyü- kelçilere, Türkiye'nin NATO'dan beklentıleri aktanldı. usul'da gövde gösterisi Kuzey Iraktaki Musul kentinde âüzenlenen askeri geçit törenine, aralannda Kudüs Ordusu gönüUülerinin debulunduğu yaklaşık 50 bin asker katıkh. 2 saat süren törende, çeşitii kentlerden gelen kadınh-erkekii gönüllülerk iktidardaki Baas Partisi mUisltri de haar bulundu. Törene, Irak rejiminin "ikj numarah adanu" kabul edüen tzzet tbrahim de katüdL (Fotoğraf. AP) KDP Irak'ta federal yönetimin unsurlanndan birinin "Kürdistan" olması gerektiğini savunuyor. Ankara'damuhalefede pazarbk A\HAN ŞtMŞEK ANKARA- ABD ıle Türkiye, Kürt gruplar ve Türkmenlerle Irak operasyonunu ve Saddam Hüseyin sonrasını konuşmak için masaya oüıruyor. Yann Ankara'da gerçekleştirilecek toplantı için ABD Başkanı G«orge Bush'un danışmanı Zalmay Halüzad, Irak Kürdistan YurtseverlerBirliğı (IKYB) liden CelalTalabani, Irak Kürdistan Demokrank Partisi'nin (IKDP) üd numarah ısmi Neçirvan Barzani ve Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Sanan Ahmet Ağa Ankara'ya geldiler. ABD'nin, taraflar arasında mutabakat sağlanmasını istediği, ancak Kürt gruplann "Kürdistan'' ve "federal • i4BD, Türkiye ile Kürt gruplar arasında mutabakat istiyor. Bush'un Irak danışmanı Halilzad, Talabani, Barzani ve Sanan Ahmet Ağa, Ankara'da masaya oturacaklar. yönetim" konusundaki ısrannın bunu zora soktuğu öğrenildi. ABD "kuzey cephesT planını riske atabılecek gelışmelen önlemeye çahşıyor. Operasyon sürecinde Türİuye ile Irak'ın kuzeyindeki Kürt gruplarla bir gerginhkten endışe eden Washington, saldırmadan önce bir uzlaşı sağlamaya çahşıyor. Bu amaçla Bush'un danışmanı Halilzad, Türkiye'ye geldi. Yann Ankara'da gerçekleştirilecek olan toplantıda, muhaliflerin kak'ın kuzeyindeki KYB lideri Cebd Talabani, KDP BölgeselYönetim Sorumhısu Neçirvan Barzani ve Irak TürkmenCephesiBaşkanı Sanan AhmetAğa,EsenboğaHavaalanı'nda ortakbasuıaçık- lamas»yaptüar.Takbani,lrak^ntarihibirsüre^eflge(^iğinibdirterek,"Eskibirdostota- rakTûrki)* ile isöşarrierdebulunmakiçinburadavH" dedL(Fotoğraf: KEREM GEZER) Erbil kentinde yapmayı planladıklan konferans da ele almacak.Diplomatık kaynaklar, Kürt gruplann, özellikle de KDP'nin Saddam sonrası Irak'ta "Kürdistan", "federal sistem" ve "Musıü-Kerkük" konularmdakı ısrannın taraflann uzlaşmasını engellediğini kaydettiler. KDP hderi Mesut Barzani'nin, Ankara'daki toplantıya bizzat katılmayarak "bölgesdyönetim sorumlusu'' Neçinan Barzani'ye göndermesi de görüş aynlıklannın göstergesi olarak değerlendiriliyor. KDP, Kürdistan'ı yalnızca "tarihser değil, siyasal bir şekilde tanımlarken. Saddam sonrası Irak'ta federal yönetimin unsurlanndan birinin "Kürdistan*' olması gerektiğini savumıyor. KDP, Kerkük"ün de bir Kürt kenti olduğunu öne sürüyor. KYB lideri Cdal TalabanL KDP Bölgesel Yönetim Sorumlusu Neçirvan Barzani ve Irak Türkmen Cephesi Başkanı Sanan Ahmet Ağa, Esenboğa Havaalanı'nda ortak basuı açıklaması yaptılar.Talabanı, h^k'ın tarihi bir süreçten geçtığini belirterek, "Eski bir dost olarak Türkiye ile istişarelerde bulunmak için burada\Tz" dedı.Talabani, "Savaş ne zaman çıkacak?" sorusu üzenne, "Bana değil Başkan Bush'a sorun" dedı. kak Türkmen Cephesi Başkanı Ağa da, kak hakının kaderinin bır olduğunu, her konuda fıkir birhği içinde ve beraber olduklannı behrtirken, "yeni yapıyı" hep birhkte oluşturacaklannı söyledı. Washinglon Irak'ta kahcı TAHRAN (AA) - Irak Kürdis- tan SosyalDemokratPartisi Genel SekreteriMuhammedHacı Mah- mud, Amerikan ordusunun Kuzey lrak'ta 700 ila 1000 Amerikan as- kenbulunduğunusöyledi Mahmud "Bu avın sonuna kadar Ameri- kan askerlerinin sayısı 50 bine ulaşacak. Dohuk'taki Bamerni havaalanı, Erbi'deki Herir ha- valam ve Sûleymaniye'deki Bekr- cu havaalanı hazır durumda. Bu havaalanları gelecek gûnler- de Amerikahlara verüecek" di- ye konuştu. ABD'nin olası Irak saldınsuı- da Ürdünve Kuveyt' ın birinci cep- he olacağını, gerekirse Kuzey kak'tan üçüncü cephe açılacağını kaydeden Mahmud, ABD'nin, Kerkük ve Musul'dakipetrolsaha- lanna elkoymak için Kuzey kak' a geldığinı belirttı. Mahmud, şöyle devam etti: "ABD'nin gerçek niyetinin bölgeye yerleşmek ve bu ülkeleri tehdit etmek oldu- ğunu düşünüyoruz. Washing- ton yönetimi, başta Suudi Ara- bistan, Yemen, Sudan, Suriye ve Lübnan olmak üzere bütün Arap ülkelerine kuşknyla yak- laşıyor. ABD, bölgeyi rahatça terk etmeyecek, bölgede en a2 üç yıl ordusunu bekletecek." Mahmud, şunları kaydetti: "ABD'nin bu ayın sonuna ka- dar Irak'a saldıracağını düşü- nüyorum. Saddam Hüseyin'in sadece 27-28 günü kaldı." Mahmud, "ABD, Kerkük ve Musul'u ele geçirecek. Türkiye ile de savaşın vereceği zarar ko- nusunda anlaşh". dedi. ŞtKRÜ StNA GÜREL TayyipErdoğan üniversitede, Hanney Ankara'da! Hurafeye inananlar, ortayaçıkan "a/ametter"den sonuca gider ve "kıyamet günü" ite ilgili tahmin- ler yürütürler. Tarih yazanlar ise pek çok olayı bir- leştirip açıklarken, ilk bakışta ilgisiz görünen olgu- lar arasında bağlantılar kurarak bir açıklayıcı diz- ge oluştururlar. Biz de bugünlen daha sonra an- latmaya, açıklamaya çalışacaklara kolaytık sağla- yalım ve neden aynı günlerde, ilgisiz görünen yer- lerde, ilgisiz görünen kişilerin bulunuşunun, aslın- da "bütün"\e ilgili olduğunu açıklamaya çalışalım. Tabii amacımız, bir "kıyamet günü" saptaması yapmak değil. Ama bilelim ki laik cumhuriyetimi- zin "kıyamet günü", böyle "alametler" çoğaldık- ça yakınlaşacaktır! 'Tayyip Erdoğan'ın üniversiteyegidişine neden karşı çıkıyorsun?" diyenler olabılir. O yüzden he- men belirtelim: Okumak, öğrenmek, kendisini ge- liştirmek için üniversıteye gitmiş olsa, hıçbir itira- zımız olmaz! Garipsemekte hakiı olduğumuzve hat- ta irkildiğimiz konu başka: Tayyip Erdoğan, "ufuk açmak", öğretim üyelerine nasıl eğitim verecekle- ri konusundayol gösterip "ders vermek" üzere "üni- versiteye gidiyor"\ özetle diyorki; "üniversiteleri- miz, bilimsel çalışmayapmak yenne, çok daha baş- ka alanlarda hassastyet geliştirip, öğrenme süre- cindeki gençlerin ufkunu daraltıyon'ar". Demek ki üniversitelerin "başka alanlardaki", özellikle laik- lik konusundaki haklı duyartılığı, Tayyip Erdoğan'da "hassasıyete" neden olmuş. Üniversite öğretim Üyeleri Derneği Başkanı Prof. Kadir Ergin ise soruna, asıl ufuk açıcı tanı- mı getiriyor. "Ancak demokratik ve özerk bir üni- versitede bilimin ve aklın öncülüğü gerçeWeşe- bilir. Laik olmayan üniversite de tanımı gereği, bi- limsel olamaz. Üniversitenin laik ve demokratik olması aynlmaz bir bütündür." Üniversiteye, oku- mak, öğrenmek için Tayyip'ler gelsin. Arna siya- sal hassasiyetleri" doğrultusundaüniversiteye bi- çim vermek için, hiçbir Tayyip, üniversitenin ka- pısından içeri sokulmamalı. Eğer bu kadannace- saret edebiliyoriarsa, özgür ve bağımsız bilim ya- şammın da laik cumhuriyetin de "kıyamet günü" yaklaşmış demektir. Gelelim ikinci "a/amet"e... Bır önceki hükümet döneminde, seçimlerden nerdeyse hemen önce, isveç Dışişlen Bakanı Lindh, Türkiye'ye bir resmi ziyaret yapıp, zamanını Ankara'dan çok Diyarba- kır'da geçirmek istemişti. Insan haklan konusunu, "azınlık haklan" olarak anlayan, Türkiye'deki bö- lücü teröre her zaman destek vermiş olan bu ha- nımın ilgisinin Ankara'dan çok Güneydoğu oldu- ğunu, adeta bir siyasal gösteriş yapar gibi kanıt- lamak istemesini hoş karşılamadığımız için, "Di- yarbakır'ı programına koyamayacağımızı" kendi- sine bildirmiştik. "Diyarbakır o/mazsa gelmem" demesi üzerine de, gelmernesinin daha uygun ola- cağı Bayan Lindh'e duyurulmuştu. Şimdi, Diyarbakır'a gitmek üzere Türkiye'ye ge- lebilen Lindh'i, bızim Dışişlen Bakanımız, elini öpe- rek ve daha önceki gelişmeleri sanki bilmezmiş gi- bi davranıp "Diyarbakır'a gitmesınin son derece doğal olduğunu" söyleyerek, uğurlayabiliyor. Bu ülkeyi yönetenler, eğer böylesine duyarsız ve özensiz davranıyoriarsa; niyet bell'tyken, "neremi- zeisterseniz, gidebilirsiniz" diyebiliyorlarsa, bu, pek "hayra alamet" sayılmaz. Çünkü, ülkeyi yöneten- lerin de bizi ulus olmaktan çıkanp, kişiliksiz bir "güruh" haline sokmak isteyenlerin işini alabildi- ğine kolaylaştırdıklannı gösterır. Kişiliksızlik, so- nunda yalnız teslimıyetçiliğe değil, aynı zamanda kimliksizliğe de yol açacaktır. Başkalan da var tabii, ama biz burada bir üçün- cüden söz edip bitirelim... Şimdıye kadar Türkiye'ye ve Kıbns Türküne karşı olduğunu bir Ingiliz özeni ve tutarlılığı içinde her zaman kanıtlamış olan biri, Ankara'da "önemli" gorüşmelerde bulunuyor. "An- nan Planı" denilen belgeyi, Kıbnslı Rumlarla gö- rüşerek "bizzat" hazırladığını da Ankara'da nere- deyse itiraf ediyor. Sir David Hanney Ankara'da! Söylediklerişu: "Kıbns'ta çözüm olmazsa AB üye- si olamazsınız. Çözüm mart sonuna kadar bulun- malı, Zaten plan üzennde büyük değişiklikler için zaman yok." Demek, mart sonuna kadar plan üze- rinde bir değişiklikyapacak zamanı yok Sir David'in! Kolay değil tabii, şimdi Markides'len, hem de se- çim zamanı Rum Kesimi'nden ayırıp, güvenli yer- lerde bazı değişiklikleri sağlamak! Hanney'e Ankara'da ne yanıt verildi, bilemem. Ama eğer bu zat, Ankara'ya gelip hâlâ yüzsüzce bilmişlikler yapab'ıliyorsa, bunu da bir "kıyamet alameti" saymak gerekir. AKP iktidan, içeride düştüğü telaşı, dışanya hoş görünerek ve dışandan meşruiyet ithal ederek gi- derrnek, ama bu arada devletin sağlam kurumla- nnı "eiden geçirmeyi" de amaçlayarak yol alırsa, daha nice "alametler" göreceğiz demektir... YUNAN TO VİMA GAZETESİ: Ege'den asker sevkıyatı başladı MURAT tLEM ATtNA-Türkiye'nin, ABD'nin Irak'a yapacağı olası bir harekât için, Trakya'dan sonra Ege ordusundan da doğuya asker göndermeye başlandığı bildirildi. Yunanistan'da yayımlanan To Vima gazetesinde yer alan habere göre, Genelkurmay, frak operasyonu çerçevesinde iki kolordudan kurulu Ege ordusundan, doğuya takviye askeri birlikler göndermeye başladı. Yunan askeri çe\Telennin kaynak gösterildiği habere göre, sadece kara kuvvetlerinde değil, aynı zamanda deniz kuvvetlerinin Ege'deki filolannda da büyük bir hareketlilik gözleniyor. Gazete haberinde, gelişmeleri Yunanistan Genelkurmay Başkanhğı ile Savunma Bakanhğ yetkililerinuı yakından takip etti belirtılirken Ege ordusundan asker kaydınlmasmın Yunanistan'a karş niyet girişimi olar algılanmadığma dikkat çekiliyor.