Katalog

25 ŞUBAT 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER AKP hükümeti, mutabakatı ve BM'yi beklemedi. Tezkerenin gizli oturumda ele alınması bekleniyor 62 bin askerkonuşlanacakEBRU TOKIAR ANKARA - ABD baskısına daha fazla direnemeyen hükümet, Türki- ye'de yabancı asker bulundurulması- na ve yurtdışına yabancı asker gönde- riknesine ilişkin tezkereyi, sancılı tar- tışmalann ardından Bakanlar Kuru- lu'nun onayından geçirdi. Tezkerenin bugün TBMM'de gizli oturumda ele alınması bekleniyor. Tezkerede, Türk askerinin Kuzey Iraka gönderilmesi. 62 bin ABD askerinin de 6 ay süreyle Türkiye"de konuşlanması öngörüldü. Ancak bakanlar. ABD askerlennin Türkiye'de 6 ay süreyle komışlandınl- masının çok uzun bir süre olduğunaişa- ret ederek sürenin 3 aya düşürülmesi- ni istediler. Buna karşın tezkere aynen benimsenirken olası değışiklikJerin TBMM'ye bırakılması kararlaştınldı. 5 bakan tezkere aleyhıne görüş bılir- Icen Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalcınbavır. TBMM'deki oylamada ret oyu vereceği sınyali verdi. Hükümet, ABD ile yürütülen siya- si, ekonomik ve askeri mutabakat bel- gesini tamamlamadan ve BM Güven- lik Konseyi'nin ikinci karannı bekle- rneden ABD askerlerinin konuşlandı- nlmasına ilişkin tezkereyi hazırlayarak dün 6.5 saat süren Bakanlar Kuru- lu'nda imzaya açtı. ABD askerinin Türkiye'de konuşlanması ve Türk as- kerinin Kuzey Irak"a gönderilmesi tek tezkerede düzenlendi. Dışişleri Bakan- lığı tarafindan hazırlanan tezkerede Kuzey Irak'a gönderilecek Türk aske- ri sayısı belirtilmezken 62 bin ABD as- keri için 6 ay süre öngörüldü. Körfez krizi sırasında ANAP hükümetinde de bakan olan İçışlen Bakanı Abdülkadir Aksu ile Cemfl Çiçek kendi tecrübele- rini anlatarak kaygılannı belirttiler. Aksu, dönemin ABD Başkanı Geor- geBush'un söz vermesine karşın, Tür- di. Uluslararası hukukun üstünlüğüne inandığını, BM Güvenlik Konseyi ka- rannın beklenmesi gerektiğini vurgu- layan Yalçınbayır, bunun banşın, insan haklan ve özgürlüğün teminatı oldu- ğunu kaydetti. GüTden 'Akdeniz' iması Yalçınbayır, dünyanın Irak'a olası bir savaşın meşruiyetine inanmadığı- nı söyleyerek "Banşın dışmda hiçbir şey yapma hakkma sahip değUiz" de- getiren bakanlarla aynı kanıda oldugu- nu söyledi. Gül, Akdeniz'de bekleyen gemılere işaret ederken tezkerenin da- ha fazla bekletilemeyeceği imasında bu- lunarak "Fotoğraf ortada. ABD, bu operasyonu yapacak. İdealizm ile duy- gusallık arasında ince fark var. TBMM'deki oytama için gnıp karan olmayacak" dedi. Ancak tezkerenin oybirliğı olmadan TBMM'ye getirilemeyeceği ve "bi- reyseJ engeUeflieierin doğru olmadjğı, • Başbakan Gül, Akdeniz'deki ABD gemilerine işaret ederek tezkerenin daha fazla bekletilemeyeceğini kaydetti. Başbakan Yardımcısı Yalçınbayır, tezkerenin TBMM'ye sevk edilmemesini isterken Içişleri Bakanı Aksu, Adalet Bakanı Çiçek, Turizm Bakanı Akşit, Devlet Bakanı Aydın tezkere aleyhinde görüş belirttiler. Yalçınbayır, "TBMM'de tezkereye karşı oy verebilirim" dedi. kiye'ye ekonomik yardım yapmadığı- nj söylerken Kuzey Irak'tayeniden or- taya çıkabilecek belirsizliğe ve güven- lik kaygılanna işaret etti. Devlet Ba- kanı Mehmet Aydın. "'Irak'ın Türki- ye'nin komşusu olduğunun" aJtını çi- zerken AKP lideri Tayyip Erdoğan'ın da "yazdı mutabakatsağlanmadan tez- kerenin onaylanmaması konusundaki hassasiyetine katüdığını'' söyledi. Toplantıda. en sert eleştiriler ise Baş- bakan Yardımcısı Yalçınbayır'dangel- di. Bu tartışmalann ardından Bakan- lar Kurulu, tüzük ve anayasa hüküm- lerini tarûşmaya başladı. Bakanlann itı- razlan nedeniyle tezkerenin Başbakan AbduDahGül'ün imzasıyla TBMM'ye sevki gündeme geldi. Ancak bu öne- riyle karşı çıkan, anayasa ve içtüzük hü- kümlerini anlatan Yalçınbayır, tezke- re için Bakanlar Kurulu onayı gerek- tiğinin altını çizdi. Bunun üzerine bir konuşma yapan Gül, banş başta ol- mak üzere diğer konularda eleştirilen halkın temsikisj olan TBMM'ninnihai karan vereceğT konusunda uzlaşıldı. Bunun üzerine itiraz eden bakanlar da tezkereye imza attı. Köşk'te 15 dakikalık görüşme Yalçınbayır, asker konuşlandınlma- sı için aranan meşruiyette yetkili ma- kamın da TBMM olduğunu belirterek "Tezkereye imza atmam. TBMM'de farkh davranmamaengei değü. Hükü- met, milletvekülerine baskı ve telkinde bulunmuyor. Ret oyu verebilirim'' de- di. BakanlarKurulu'nun ardından Baş- bakan, Çankaya Köşkü'ne çıktı. Daha önceki açıklamalannda tezkere için BM Güvenlik Konseyi'nin karannın beklenmesi gerektiğine vurgu yapan Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Gül'ün yalnızca 15 dakika görüş- mesi de dikkat çekti. Yakış bu kez Şener'Ie çeüşti Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şe- ner ise toplantı sonrasında açıklama yapmakta güçlük çekti. "Mutabakatm sağiamnamasuıa karşın tezkereninge- riknnlmesı şu zeminde çok sağhkh ol- madığı için, bugün (dün) TBMM'ye gönderümesine karar verilnûştir" di- yen Şener, BM Güvenlik Konseyi'nin karannın beklenmeden tezkerenin ha- zırlanmasına ise tatmin edici yamt ve- remedı. Şener, "Burada yetki TBMM'nindir. l hıslararası meşnıiye- tin bulunup bulunmadığu varhğı, bu- nunla ilgili yorum \e bu joruma göre verilecek karar, tamamıyla MecHs'te oluşacak bir durumdur" dedi. Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış ise açıklamalannda Başbakan Yardımcı- sı Şener ile çelişti. Yakış, Türkiye ile ABD heyetleri arasında imzalanma- sı planlanan mutabakat belgesine son nokta konulmadan, tezkerenin Mec- lis'e gönderilmeyeceğini söyledi. THJRKİYE'YİZORLUSÜREÇBEKLİYOR Hükümettopu Meclis'e attı SERKAN DEMİRTAŞ ANKARA - Bakanlar Ku- rulu'nun ABD askerlerinin Türk topraklannı kullanma ve transit geçişine izin ver- mesine olanak sağlayacak tez- kereyi TBMM 'ye gönderme- si, Irak savaşının askeri ve si- yasi seyrini de etkileyecek önemde. Uluslararası "yasal- hk" koşullan oluşmadan tez- kereyi TBMM'ye sevk kara- n alan hükümet. bu konuda TBMM'ye "topu atmayT ter- cih etti. Hükümet, banş yan- lısı hareketin gi- derek güçlendiği birortamdabu ka- ran alarakküresel rurumla da ters düştü. Türkiye, ABD'ye. 1991yı- hndaki Körfez Sa- vaşı sırasında bile vermediği askeri desteği, uluslara- rası yasallık ko- şullannın henüz oluşmadığı ve güçlü bir küre- sel tepkinin geliştiği bir dö- nemde verme karan aldı. 3 Kasım seçiminin ardından ku- rulan hükümetin, bugüne ka- dar verdiği siyasi mesajlara aykın olarak alınan kararlar şu unsurlarla değeriendiriliyor: • Türkiye, Irak bunalımı- nın başladığı ilk günden bu yana sürecın uluslararası ya- sallık ve oydaşma ilkelerine koşut gideceğini duyurmuştu. Ancak hükümetin, yasallık konusunda herhangi bir ge- • Türkiye, BM'nin ikinci bir karann gerekli olup olmadığı yönünde bile bir adım atmadığı ortamda bu karan alarak genel siyasi yönelimüı dışında davrandı. lişme olmamasına karşın tez- kereyi göndermesi son MGK toplantısında da vurgu yapı- lan ilkelerin çiğnenmesine ne- den oldu. • Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'nin toplanıp Irak'a operasyon için ikinci bir ka- rann gerekli olup olmadığı yönünde bile bir adım atma- dığı ortamda bu karan alarak genel siyasi yönelimin de dı- şmda davrandı. NATO'nun, AB'nin ve diğer önde gelen uluslararası örgütlerin tutum- lannın aksinealınan karar Tür- kiye'yibusüreç- te yalnız bıraka- cak sonuçlar do- ğurabilir. • Türkiye'nin Amerikan bırlik- lerine izin ver- mesinin askeri ve siyasi sonuç- lan da önem ka- zandı. ABD'nin büyük önem ver- diği "kuzejcep- hesinin" açılması, Irak'ın birliklerini ikiye bölmesine neden olacak. Askeri anlam- da operasyonun daha çabuk bitebileceği yorumlan yapı- lırken siyasi anlamda da ABD'nin BM karan çıkma- ması durumunda kuracağı 'gönüIlûJer koaJisyonu'nun güç kazanacağı değeriendi- riliyor. Bölgesel bir güç olan Türkiye'nin katıhmı, ABD *nın, uluslararası geliş- meleri fazla dikkate alma- dan operasyona başlaması sonucunu da doğurabilir. ÇİZMEDEN YUKARI MUSAKART [email protected] Lojistik üs Topraklar ABD'ye açılıyor SERTAÇEŞ Hükümet 'ayn tezkere' ve 4 açık oturumu' göze alamadı. Annç, meşruiyet uyansı yaptı tidaraı sılvuıtıb oylaması• AKP grubu, iktidardaki en gergin dönemini yaşıyor. Parti yönetimi, hükümetin tezkeresinde fireleri azaltmak için "rahatsız" vekillerle görüşürken, birçok milletvekili "iki ayn tezkere" isteminde bulunuyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hü- kümetin, olası Irak savaşına ilişkin, Tür- kiye'de yabancı asker bulundurma ve yurt- dışına asker gönderme tezkeresini TBMM'ye sevk etme karan nedeniyle AKP, iktidardaki en sıkıntılı dönemini ya- şıyor. TBMMBaşkanı BüfcntAnnç'm, "Meşnıiyet sağlanmadan tezkereyi göndermeyin"uyansına karşın, tez- — kerenin Bakanlar Kurulu'nda imza- ya açılması, grupta rahatsızlık yarat- tı. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in, "Meşnıiyetkonusundakikara- n Meclis verecektir" açıklamasının, grup- a fıreyi arttıracağı belirtiliyor. AKP yöne- imi ise listeye yazılan "rahatsız'' millet- /ekilleriyle tek tek görüşürken hüküme- in, vekillerin "fld ayntezkere" istemine uy- nayı göze alamadığına dikkat çekiliyor. TBMM Başkaru Annç, Bakanlar Ku- rulu'nun dünkü karar toplannsı sürerken AKP Grup Başkanvekili Salih Kapusuz ile görüşerek gruptaki rahatsızlığa tercü- man oldu. "Tek isteğinin hükümetin ana- yasa> ı a uv-ması olduğunu" belırten Annç. -Tezkerenin uluslararası meşnıiyet şarn- nı taşıması gerektiğini ifade ettim. Anayasanın 92. maddesinde beHrti- •^ lenşaruarteşekkületmeüdir.Şuan- da BM Güvenlik Konsevi'nde gö- rüşmeler dev^nı edi\ or bir, sflah gö- ^ revlikrinincahşmalande\amedryi)riki'" diye konuştu. .^nnç temel istemini de "İn- şallah tezkere gehnez" diye yineledi. AKP Merkez Yürütme Kurulu'nda da dün ABD ile yürütülen pazarlığın yanı sı- ra "tEzkeredeenazfirevHTneye" dönük ön- lemler görüşüldü. Partideki asıl ikna top- lantısı ise bugün genel kuruldan önce grup toplantısında yapılacak. KAPALI OTURUMDA PARTt ADINA BAYKAL KONUŞACAK CHPtam kadrobanşdiyecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD askerlerinin Türkiye'de bulun- durulmasuıa ilişkin tezkerinin genel kurulda bugün görüşülmesi beklenir- ken CHP milletvekılleri tam kadro birieşime katılmalan konu- sunda uyanldı. CHP Grup Başkanvekili Mustafa Özyü- rek, "Uhıslararası meşnriyet yok, tezkerinin göriişülmesi- ne karşı çıkacağız" dedi. Ka- palı oturumda grubu aduıa CHP lide- ri Deniz Bavkal'ın konuşması bekle- niyor. CHP yönetiminde geçen hafta tez- kere konusunda izlenecek tavır net- leştirildi. tstanbul Milletvekili AKTo- puz, uluslararası meşnıiyet sorununa dikkat çekerken anayasanın 92. mad- desine göre "ABD askerlerinin Tnr- krve'de bulundurulabilecekleri, ancak Tûrkiye'den Irak'a geçemeyecekleri" görüşünü dile getirdi. "Ana- yasaya aykm" bulunan tez- kerenin kapalı oturumda gö- rüşülmesi sırasında CHP'lile- rin salonu terk etmesi öneri- si de gündeme geldi ancak benimsenmedi. CHP Canakkale Mil- letvekili Ahmet Küçük yaptığı yazı- lı açıklamada, "Demokrasflerde hal- kmiradesiniyansıtan pariamento hal- ka rağmen bu karan almayaeakür, abnamahdır" dedi. ANKARA - Hükümetin, TBMM'den çıkacak tezke- reye dayanarak izin ver- mesi durumunda Türki- ye'nin Akdeniz limanlan, Güneydoğu ve çok sayıda havaalanı ABD'ye açılmış olacak. ABD'nin Irak'a yönelik harekât kapsanun- da kuzeyden açmayı plan- ladığı cephe için Türki- ye'nin izin vermesınden başka seçeneği bulunmu- yor. ABD, Türkiye'nin Akdeniz ve Güneydo- ğu"daki her türlü ulaşım olanağından, hava saldınsı için Türk hava sahasından yararlanacak. Amerikan birliklerinin ağır silahlarla kuzeyden açacağı cepheye transit geçış sağlanırken bu cephenin lojistik destek amacıyla kurulacak mer- kezlerin uzun süre varlığı- nı konıması planlamyor. ABD, Irak'a yönelik hava saldınsında kullanmak amacıyla bazı üsleri mo- dernize etmeye başla- dı.Hükümetin. tezkereye dayanarak izin vermesi du- rumunda tank, top. zırhlı personel taşıyıcılar, her türlü mühirnmat ve belli sayıda Irak askerini kuzey- de sabitleyecek kadar ABD birliği Türk toprak- lanndan Kuzey Irak'a gi- recek. Türkiye'nin Akde- niz kıyılanndan Irak sının- na kadar olan demiryolu çok önemli bir olanak su- nuyor. Türkiye'nin hemen hemen Ortadoğu'nun her bölgesine ağır yük nakli- yatına olanak verecek de- miryolu ağının bulunması uzun süreli lojistik üs olma yönündeki ısrarlan da art- tınyor. ABD'nin Irak'a kuzeyden açmayı düşün- düğü cephe için teçhizat, malzeme ve askerlerini ta- şıyan gemiler rotalanm Türkiye'nin güney liman- lanna çevirmiş bir şekilde Akdeniz'de talimat bekli- yor. Türk hükümetinin izin vermesi durumunda Ame- rikan 4. Piyade Tümeni (Demirat) bütün ağır silah- lanyla birlikte tskenderun Limanı'na indirilecek. Yaklaşık 37 bin mevcudu olan bu tümen demir- yoluyla, Nusaybin'e nak- ledilecek. ABD'nin kuzeyden yapacağı harekât için lojistik desteği de yine Türkiye üzerinden yap- mayı planlıyor ABD, bu amaçla bir İasım birliğini Silopi'de konuşlandırmayı, Batman Havaalanı'nı da yoğun olarak bu amaçla kullanmayı planlıyor. POLTriKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA Barzani'nin Hesabı... Saddam Hüseyinin bir diktatör olduğunu başta ABD olmak üzere Ingiltere, Fransa, AJ- manya, Belçika gibi Batı ülkeleri bilmiyor mu? Ortada bir tarihsel çarpıklık var!.. ABD ve Avrupa Versailles Antlaşması'nın ar- dından Sovyet sosyalizmine karşı Hitler'i tarih sahnesine çıkarmadı mı? Irak'ta ise Ukair Antlaşması'yla Bağdat rejimi- ni, Iran'a karşı denge öğesi yaptılar... O tarihte Saddam Hüseyin henüz doğmamış- tı... 1922 yılında Ingiltere'nin Bağdat Yüksek Ko- miseri Sir Percy Cox, Arabistan çölünde bir ça- dırda, ileride Suudi Arabistan Kralı olacak olan Şeyh ibni Suud'a ne söylemişti, anımsatalım: "Kuveyt, Irak ve Suudi Arabistan sınırlarını oluşturacak çizgiyi ben çizeceğim..." Gerçekten de öyle oldu... Bugünkü sınırlar o tarihte çizildi!.. Çünkü, Sir Percy Cox, Ingiltere'nin çıkarlannı düşünüyordu... Kuzey Irak'taki KDP Sözcüsü Hoşyar Zeba- ri, önceki gün ne diyordu: "Türk ordusu Kuzey Irak'a yardım bahane- siyle girerse, kontrol dışı çatışmalar olur..." KDP lideri Mesut Barzani, öteden beri aynı düşüncede değil mi? Eğer Saddam devrilirse Kuzey Irak'ta 'Kürt devleti' yaşama geçecek.'.. Kuzey Irak'ta Kürt aşiretleri Türk Silahlı Kuv- vetleri'nin bölgeye girmesini istemiyor, bu ko- nudaABD ve Ingittere'yi etkilemek için çaba har- cıyor... Belki de ABD ve Ingiltere, Saddam sonrası sı- nırtan Kürt liderlerle birlikte çizmenin yolunu an- yor... Irak'ta üç parça devlet!.. ••• Mesut Barzani, PKK ile uzun süredir işbirfiği yapıyor, Hizbullah Partisi Başkanı yeğen Ethem Barzani de PKK'ye yeşil ışık yakıyor: "Kuzey Kürdistan'da mücadele eden güçler TürkSilahlı Kuvvetleri'ne karşı mücadeleye geç- sin!" Tüm bunlarTürkiye üzerine oynanmak istenen bir senaryonun parçası!.. Ukair Konferansı 1922 yılında yapıldı... Suudi Arabistan, Kuveyt ve Irak arasındaki sınırlar Ingiltere'nin görüşleri doğrultusunda çi- zildi... Peki, Irak'ın güneyinde yapay Kuveyt niçin ya- ratıldı? Irak'ın Basra Körfezi'ne açılmasını önlemek amacıyla!.. Bunun nedeni de şuydu: "Irak ileride güçlenip petrol bölgesinde Ingil- tere'ye rakip olabiiirdi. Bu nedenle Irak'a Bas- ra Körfezi'nde sadece 20-25 kilometrelik, bü- yük gemilerin yanaşamayacağı bataklı sahil bı- rakılmıştı. Irak, Osmanlı ımparatorluğu 'nun üç eskieyaleti Musul, Bağdat ve Basra 'yı kapsıyor- du. Kuveyt, Irak'ın güçlenmesini önlemek için kurulmuştu." Irak, zaman içinde UkairKonferansı'nı içinesin- diremedi; 1930'larda Kral Gazi, Kuveyt'le birleş- meyi önerdi... General Abdülkerim Kasım, 1958'de dar- beyle iktidara gelince Kuveyt sınınna asker yığ- dı... Kuveyt 1961 'de Ingiltere'den bağımsızlığını al- dı. Saddam Hüseyin, Kuveyt'i işgal edince de tüm Batılı ülkelerin ve ABD'nin düşmanı oldu... ABD ve Avrupa ülkeleri Irak-lran Savaşı'nda Saddam'ı silaha boğmadı mı; Saddam, Halep- çe'de Kürbere karşı kimyasal silah kullanmadı mı? • • • Bu bir tarihsel çarpıklıktı!.. Çünkü Saddam'ı ABD ve Avrupa 'Iran rejimi- ne' karşı denge unsuru olarak görüp destekle- mişti!.. Şimdi aynı durum Kuzey Irak'ta yaşanıyor... Kürt grupJarTürkiye'ye karşı kullanılıyor, PKK'nin sırtı sıvazlanıyor... KDP lideri Barzani, Kuzey Irak'a giren Türk Si- lahlı Kuvvetleri'ni 'istilacı' olarak görüyor!.. Oyun sürüyor!.. hikmet.cetinkaya(g cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 Bıısh memnun WASHEVGTON (AA) - Beyaz Saray sözcüsü AriFleischer, Türkiye'de yabancı asker bulundu- rulmasına ilişkin Başbakanhk tezkeresinin TBMM'ye sevkine ilişkin karan memnuniyetle karşıladıîdannı bildirdi. Fleischer, "pariamento- nunda karannı vermesinibekbyoruz" dedi Fle- ischer, Türkiye'nin, BM GüvenJik Konseyi'nde oy hakkı bulunmamakla birlikte, Irak'ta "ön cep- he" ülkelerinden bin olduğunu da söyledi. Hikmet ÇETİNKAYA KUBİLAY OLAYI ve TARİKAT KAMPLARI L: G û n i z i Y a y ı n c ı l ı k Tel: 0212-512 42 19 Faks: 512 11 ',