Katalog

16ARALJK2003SALJ CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishabo cumhuriyet.com.tr 11 Devrik lider, ilk sorgusunda 'Irak'ın elinde kitle imha silahlan var mı' sorusuna 'Kesinlikle hayır' yanıtını verdi Saddam,Halepçe'deIran'ısuçladı Saddam ın yakalanması tiim diinya ba- sınında geniş yer buldu. (Fotoğraf: AP) 'Saddam diktatördü ama ABD 'ye karşı çıkıyordu' Arap dünyasının ikilemiDış Haberler Ser\isi - Irak'm devrik lideri Saddam Hüseyin'in yakalan- ması Batı dünyasında sevinçle karşı- lanırken Arap dünyasında şaşkınlık, sevinç, öfke ve düş kınklığı dahil değişık duygulara neden oldu. Arap kamuoyu, yakalanan gerçekten Sad- dam ise neden direnmediği sorusuna yanıt anyor. Ürdünlülerin bir bölü- mü Saddam'a, karşı koymaması için gizlice ilaç serildiğini düşünüyor. Bir kısmına göre Saddam zaten tek başına direnecek birisi değil. Pek çok insanı şoke eden ise Saddam'm yakalanış biçimı oldu. Ürdün Parla- mentosu'nun tslamcı üyesi Azzam Hnedi "Elbette bu kötü bir haber. Bizim için Saddam, bölgede ABD planlanna karşı meydan okumamn sembolüydü" diyor. Suriye medyası Saddam'ın yakalanışını tarafsız bir şekilde yansıttı. Suriye'de "Saddam bir diktatördü" yorumlan dıkkat çekıyor. Bir Cezayir gazetesı ise Saddam'ın "acıkh sonunun" bütün Arap lıderlenne \e rejimlenne ders olması gerektiğini yazdı. Irakbasınında 'se\>inç' Korkak diktatör yakalandıDışHaberler Servisi- Irak basını. dev- rik Devlet Başkanı Saddam Hüse- yin'in yakalanmasını sevinçle karşıla- dı. Gazeteler, Saddam'ın "korkakbir diktatör" olduğunu ve "35 yü boyun- ca halknun kanını döktüğunü" yazdı- lar. Ez Zaman gazetesi, başyazısında, "Saddam'ın zorba bir diktatör oldu- ğunu, Irak'ı kan, gözyaşı ve toplu me- zaıiarla doldurduktan sonra tuzağa düştüğünü" belırttı. Gazete, Sad- dam'ın yakalanmasını "başka dikta- törler için büyük bir ders" olarak ni- teledi. El Mutemer ise, "35 yılhk dik- tatörlük ve zorbahktan sonra Saddam Hüseyin adaletin pençesinde" manşe- tıni kullandı. Gazete, bugünün (dün) Irak için milli bayram olması gerekti- ğini yazdı. Essabah gazetesi, "Sad- dam'ın cani ve katil olarak bu akıbete layık okluğu" yorumunda bulundu. Etteahi de. Irak halkını. "kendi arasmda banş, hoşgörü ve miDi uzlaş- ma ruhunu yaymaya ve yeni bir yaşamın kapısun açmaya" çağırdı. Önceki gün sessiz kalmıştı Ankara memnun ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Saddam Hüseyin'in yakalandığınuı ortaya çıktığı önceki gün sessiz kal- mayı tercih eden Ankara. dün resmi açıklamayla bu gelişmeden duyulan memnumyeti dile getirdi. Dışişleri Bakanhğı'ndan yapılan açıklamada şöyle denildi: "Devrik Irak lideri Saddam Hüseyin'in ele geçirflmesi ûzerine Irak halkırun yanı sıra ulusla- rarası camia taranndan sergilenen menınunrvet Türkiye tarafından pay- laşümaktadır. Kendi halkmı ve bölge- yi onyıllarca anlamsız savaş ve acıma- sz zuhnün kıskacında tutan Saddam Hüseyin'in yakalanması, önemli bir gelişmedir. Bu önemli gelişmenin Irak'ta güvenük ve istikrann siiratte lesisinde etken olnıasuu. normaUeşme sürecinin hızlandırümasına katkıda butunmasuu diliyoruz. Bütün Irakb- lar için arnk yüderini geleceğe dön- mek akhn gereğidir. Türkh'e, şimdiye kadar olduğu gibi. bundan sonra da bütün imkânlanyla dost ve kardeş Irak ulusunun birtik içinde özgür. müreffeh \e demokratik geleceğine uzanmasına \ardımcı olnıava devam edecektir" • GHK'nin, aralannda Çelebi'nin de bulunduğu 4 üyesi tarafından sorgulanan Saddam Hüseyin, Halepçe katliamımn sorumluluğunu tran'ın üzerine attı. Eski Devlet Başkanı, Kuveyt'in Irak'ınbirparçası olduğunu da savundu. Dış Haberler Senisi-Irak'ın devrik li- deri SaddamHüseyin' in ilk sorgusu, Irak Geçici Hükümet Konseyi'nin (GHK) 4 üyesi tarafından yapıldı. Saddam Hüse- yin'in ilk görüşmede yaptıklannı sa\ıın- duğu bildirildi.Saddam Hüseyin'in cu- martesi akşamı yakalanmasının ardından elde edilen istıhbarat doğrultusunday- sa, eski rejimin üst düzey bir yetkilisi- nin daha yakalandığı duyuruldu. Yaka- lanan üst düzey yetkilinin ismıni ver- meyen ABD'li Tuğgeneral MarkHert- Hng, AP'ye yaptığı açıklamada, Hüse- yin'in verdiği bilgilerle bu kişinin yaka- landığını. onun verdiği bilgilerle de baş- ka bazı kişilerin tutuklandığını söyledi. New York Times gazetesınin haberi- ne göre GHK üyeleri AhmetÇelebi, Ad- nan Paçacı, AdilAbdühnehdi ve Muvaf- fak El Rubai, ABD'nin Irak'taki askeri komutanı General Ricardo Sanchez ve sivil yöneticisı Paul Bremer ile birlikte helikopterle Saddam Hüseyin'in tutul- duğu yere götürüldü. Geçici Hükümet Konseyi üyelerinden Ahmed Çelebi'yi tanıyan Saddam Hü- seyin, kendisinden diğerlerini tanışhrma- sını istedi. Bundan sonra Paçacı 'ya dö- nen Hüseyin'in "Siz Irak'ın eski dışişle- ri bakamydnuz. Şimdi bu halkı ne yapa- caksuuz" dıye sorduğu belırtildi. m.it* I i BASINA GÖSTERİLDİ - Saddam Hüseyin'in El Dor kasabasında El Hadra bahçesinde yakalandı- ğı çukur ve tek odalı ev basına gösterildi. Hüseyin'in yakalandığı çukurun bemen yanında tek odalı bir ev ve bir tuvaktin olduğu, mutfak bölümünde de en son yemiş olduğu veya yemek için ahnan khi muz ve sa- latahk bulunduğu kaydedildi. Odanın hemen 2 metre ikrisindt ise yalinzca bir kişinin uyuyabikceği geniş- bğe sahip,ortalama 2 metre uzunluğunda bir boru ile havalandınlan bir çukuryer alıyor. ı Fotoğraflar: AP) Habere göre daha sonra GHK üyele- n ile Saddam Hüseyin arasmda şu ko- nuşmalar geçti: - Kürtlere karşı 1988'de Halepçe'de neden kinryasal silah kullandın? Saddam Hüseyin: Bu. o tanhte Irak ile savaş halinde olan tran'ın işidir. - Binlerce Irakhnın gömüldüğü toplu mezaıiara ne diyeceksin? SaddamHüseyin: Bunun cevabını ölen- lenn yakınlanna sorun. Onlar hırsızdı. Iran ve Kuveyt ile savaştan kaçrruş kişi- lerdi. -1990 yüında Kuveyt'i neden işgal et- tin ve Amerikan saldınsını tahrik ettin? Saddam Hüseyin: Kuveyt Irak'ın bir parçasıdır. Görüşmeyle ilgili olarak daha sonra ga- zetecüere bilgi veren Ahmet Çelebi, Hü- seyin'in, "Birkonuşmamda Amerikalı- lann Irak'a gelebileceklerini, ancak ül- keyiişgaledemeyeceklerini veyöneteme- yeceklerini söyledim. Onlara silahımla karşı koyacağınu belirttim ve bunu yap- tım" dedığini kaydettı. El Kaide iddiasuu da reddetti AmenkanTime dergisi. "SaddamHü- seyin'in kendisini sorguya çeken kişüere fazla yarduncı olmadığmı" yazdı. Der- gı, bu yoldaki açıklamanın, Saddam'ın sorgusuyla ilgili ilk tutanaklan okuyan askeri kaynaklar tarafından yapıldıgını kaydetti. Time'a göre yakalandıktan son- ra Bağdat'a nakledilen Saddam Hüseyin. kendisine "Nasılsüi" diye soran sorgu- culara "Halkımrutsakolduğu için üzgü- nüm" karşılığını %erdı. "Irak'm elinde kitle imha silahı var mı" sorusuna ise "Hayır, kesinlikle ha- >ir" dedi. Eski liderin sorgu sırasında, "Amerika, bizimle sa\aşa girebflmekiçin hep bir neden bulnıa hayali peşinde koş- tu" dediği nakledildı. Kımliğinın açık- lanmasını istemeyen bir ABD yetkilisi de, Saddam Hüseyin'in, sorgusunda El Kaide ile bağlantısı olduğu yönündeki iddıayı reddettığini bildirdi. ABD Başkanı, Saddam Hüseyin'in davasında uluslararası normlara uyulacağını açıkladı Konsey öliüıı cezası istiyorDış Haberier Servfei - Devnk Irak lideri Saddam Hüseyin'in yakalan- masıyla birlikte gündeme gelen "ne- rede ve nasıl yargılanacak?'' sorusu tartışılmaya devam ediyor. ABD Baş- kanı GeorgeBush, Saddam' ın dava- sında uluslararası normlara uyula- cağını kaydetti. ABD Savunma Ba- kanı Donald Rumsfeld, Saddam'ın CenevTe Sözleşmesi'nde yer alan korumalardan faydalanacağını açık- ladı, ancak savaş suçlusu statüsü ve- rilme olasılığını gündeme getirme- di. Irak'taki Geçici Hükümet Kon- seyi (GHK), "ölüm cezasuu" dile getirdi. îran ise, Saddam'a karşı kapsamlı bir şikâyet dosyası hazır- ladıklannı duyurdu. Hükümet söz- cüsü AbduOah Ramazanzade, de\ - rik liderin. tran'a karşı işlediği suç- lar nedeniyle ayn bir uluslararası mahkemede daha yargılanması ge- rektiğini belırtti. ABD Başkanı, Beyaz Saray'da dü- zenlediği basuı toplantısında Sad- dam Hüseyin'in yargılanması için Irakhlarla beraber çalışacaklannı söyledi. Saddam'ın halka açık yar- gılanması gerektiğini belirten Bush, "Saddam Hüsevin'in ölüm cezasma Saddam Hüseyin'i nasıl bir adalet bekliyor?; Irak ta ırak yasalanna göre yârgtlantp y&gıknmayacağı Konusunda kuşkuiar var Uluslararası ^ H Uluslararası hukuka uygun ^ H hukuka uygu olara Irak'ta ^Holarak ulke dısı Iraküam jlusıaratası Ktrn uvsiamsı Mnjk uzmanarm goto, yükümlülûlften kar^ıtaması etenecef &j adil t&guffma ota&lıgtnı arrîıryor Tony Basr dafttl bazı ireter dluıv cezasına karşj frakter dış mûöafBfeden rahatsalık öuyuyo' \rak)ılar Ğş mûdahatedefi rahatsızlık auyuyo' çarpûnlmasr taraftan olup olma- dığının sorulması üzerine ise, şahsi görüşünün birönemi olmadığını kay- detti. ABD Savunma Bakanı Rums- feld, CBS televizyonuna verdiği de- meçte, "Saddam Hüseyin'in muame- ksi,Cenevre Sözleşmesi'nitemel ala- cak ve bir savaş esirinin öncetikleri- ne sahip olacak" dedi. Ingiltere'nin Irak'taki temsilcisi Jeremy Greens- tock ise, Saddam'ın Irak'ta yargı- lanması gerektiğini, ancak Ingilte- re'nin ölüm cezası kapısının açık ol- duğu bir yasal süreçte yer almaya- cağını söyledi. GHK' nin, Saddam'ın yargılanma- sı çalışmalannı yürütecek yüksek komisyonu yann belirlemesi bekle- niyor. GHK üyesi Muvaffak El Ru- bai, Saddam Hüseyin'in birkaç haf- ta içinde yargılanmaya başlayacağı- nı ve suçlu bulunması halinde ölüm cezasına çarptınlabileceğini belirt- ti. El Rubai, ABD önderlığındeki ış- gal yönetiminin, egemen bir devlet kuruluncaya kadar ölüm cezasıru as- kıya aldığını hatırlattı, ancak Hazi- ran'ın 30'unda egemenliğe sahip ola- caklannı \ e Saddam'ın 1 Temmuz'da idam edilebileceğini söyledi. Bırleşmiş Milletler kaynaklan, Saddam'ın yargılanmasının "inti- kam değil, adaletamaçh" olması ge- rektığını belirterek bunun bağımsız, yansız \e adil bir şekilde yapılması- nın gerekliliğine dikkat çekiyorlar. Uluslararası Helsinki İnsan Hak- lan Federasyonu Icra Kurulu Başka- nı Aaron Rhodes, şu anda Irak'taki hiçbir mahkemenin adil bir yargıla- ma sağlayamayacağını ve bu işi BM'nin üstlenmesi gerektiği görü- şünde. tnsan Haklan Izleme Orgü- tü ise Saddam'ın yargılanmasının, GHK tarafından "poHtikşovadönüş- türühnemesini"' istedi. Örgütün Baş- kanı KennethRoth. "Saddam'm Irak halkıtaranndan >argüanması önem- li'' dedi. Uluslararası Af Örgütü, Sad- dam 'ın "savaş esiri" olarak değer- lendirilmesini istedi. tngiliz basını, Saddam'm adil yar- gılanması gerektiğini belirtti. Inde- pendent gazetesi, "Saddam bfle adil yargılanmayı hak ediyor" ıfadesini kullanırken, The Tımes'a göre, eski Irak liderinin insanlığa karşı işledi- ği suçlan anlatması çok önemli. The Guardian da yargılamayı mümkün- se BM tarafından belirlenen ulusla- rarası bir mahkemenin yapması ge- rektiğini kaydetti. PROF. PAZARCI: ABD MÜDAHALE EDER 'En güçlü olasılık Irak'ta yargılanması' tLHANTAŞa ANKARA - Irak'ın yakalanan devrik lideri Saddam Hüseyin'in nasıl yargılanacağı tartışmasında, uluslararası hukuka göre 4 olası- lık öne çılayor. Prof. Dr. Hüseyin Pazatu. Saddam'ın Iraktaranndan yargılanma olasdığınm kuvvetli olduğunu belirtti. Uluslararası hukukuzmanı Prof. Dr. Pazarcı, Saddam'ın Uluslara- rası Ceza Mahkemesi'nde yargı- lanabileceğini, ancak ABD'nin bumahkemeye karşı çı 1 - ;ğıru \oir- guladı. Pazarcı, "Zaten burada yapüacak yargüamalar yürüriü- ğe girdiği Temmuz 2002'den son- rakisuçlankapsayacak. Alanıda- ralüyor. Bu nedenle olasibk çok zayıP dedi. Pazarcı, ikinci olası- lığın, Saddam'ı Irak'm bizzat yar- gılaması olduğunu kaydederek "Geçici Konsey 'in kurduğu mah- keme var. Irakh yargıçlardan olu- şan mahkemede, Irakyasalançer- çevesindeyargdanabuir. Buen kuv- vetfiolasıiık'' dedi. Pazarcı, Irakya- salaruıda ölüm cezasının olduğu- nu anımsatarak "Saddam'm or- tadan kaldınlmasını arzu edhor- larsa hiçbir roKi ohnadan işi bu formüflehaDedebflâier" dedi. Pa- zarcı, 2. Dünya Savaşı'ndan son- ra kurulan savaş suçlulannm yar- gılandığı Nürnberg Mahkemesi benzeri biryargılanmanın olasüık- lar arasında bulunduğunu vurgu- layarak "tnsanhğa ve banşa kar- şıişknen suçlann yargılamasuıda görevtarafde\leöereveriByor. On- lar da bunu askeri nvahkemcleri aracıhğryia yapacaklannr" değer- lendirmesini yaptı. Pazarcı, dör- düncü olasılığın ise BM çerçeve- sinde, eski Yugoslavya için kuru- lan özel uluslararası mahkemenin gündeme gelebileceğüıi belirte- rek "GüvenHk Konseyi'nin kara- rryia kuruluyor. Ancak ABD'nin buna çokitibar göstereceğlni zan- netmryurum. Bu mahkenıe yalnız- ca Saddam'ı yargılamak için ku- nıtanaz. Savaş suçu işleyenABD as- kerlerinin de yargılanması söz konusu olabilir" dedi. IRAK BÜYÜKELÇtLtĞI'NE BAŞVURDU Iztnirliavukat, devrik liderisavunmakistedi IZMtR (Cumhuriyet Bürosu) - Izrnir Barosu'na kayıtlı avukat Annç Gültekin, Irak 1 m devrik li- deri Saddam Hüseyin'i savun- mak için Irak Büyükelçiliği'ne başvurdu. Avukat Atınç Gültekin, Irak'ın Ankara Büyükelçiliği'ne gönder- diği başMiru dilekçesinde, Sad- dam Hüseyin'in yakalanmasuun, uluslararası hukukun uygulayı- cılanru, dünyanın tanık olacağj ye- ni bir sınavla karşı karşıya getir- diğini belirtti. 'ABD'nin işgalci zihniyeti' ABD'nin, Saddam Hüseyin'in yargılanması aşamasmda başrol oynamak istediğini ileri süren Gültekin, dilekçesinde "ABD,yi- neişgaldzihnryvdeuhıslararası hu- kuk kurallaruun üstüne çıknıa niyetinde ve Saddam'ı güç göste- rlsi yapma hedefme araç olarak kullanıp yarşlamak istemekte- dir. Başaktör, Saddam Hüseyin'i derhal Irak mahkemelerine tes- lim etmeli, Saddam Hüseyin Iraktaj^argılanmalıdır" görüşle- rini sa\Tindu. Baskıdan uzak yargdanmah Dilekçesinde, PKK elebaşı Ab- dullah Ocalan'ın yakalanması ve yargılanması aşamasmda Avru- pa ve ABD'ninTürkiye'nin adil yargılama yapıp yapmayacağı tartışması başlattığma dikkat çe- ken avukat Gültekin "Tarih, ABD'nin kontrolündeki Bûieş- miş Mffleder'i aynı sınavla karşı karşıya getirerektekerrür etmiş- tir. ABD'nin bu süreçte izleyece- ği hukuki poBtikayia ilgili son ka- ran kamuoyu verecektir. Sad- damHüseyin'ininsanhaklan çer- çevesindesuçuişlediğikendiülke- siolan Irak'to,siyasal basküardan uzak, uluslararası hukukauygun bir şekilde Irak mahkemelerinde yargılanmasının takipçisi ohnak amacr>1a Saddam Hüseyin'i da- vada temsil etme talebinde bulunmonun" dedi. Yine intihar saldınsı Saddam Hüseyin'in yakalanmasnia birlikte Irak'ta ABD'yi ve işbirliği yapan Irakh kişi ve kurumlan he- def alan saldınlann azahp azalmayacağı tarnşıhrken saldınlar da devam edhor. Irak'ın başkenti Bağdat'ta, dün Hüseyniye bölgesinde bir polis karakoluna düzen- lenen intihar saJdınsında 9 Irakh polis öldü, 13'ü \-ara- landL Hüseyniye'deki padamanın. bomba vüklü to\o- ta marka bir cipin karakol binasuun girişinde infilak etmeshle meydana geldigi ka>dedildü. Polis, karakolun önünde bir bonıbab aracın infilak etmesi sonucu ise 7 kişinin varalandığını kaydetti. (REUTERS) Silahlar susmayacak Dış Haberler Servisi - ABD'nin devrik Irak lideri Saddam Hüseyin'i yakalamasıyla işgal güçlerine yö- nelik saldınlann azalacağı yönündeki beklentilere karşın, uzmanlardan politikacılara uzanan geniş bir yelpazede direşın şıddetleneceği yorumlan yapıh- yor. ABD Başkanı George Bush'un Ulusal Güvenhk Danışmam Condoleezza Rice, "Irak'ta şiddetin süre- ceğineinanıyoruz" dedi. NBC'ye konuşan Rice, ABD ve müttefiklerini hedef alan gerilla saldınlan- run devam edeceğini düşündüklerini söyledi. îngiliz Independent gazetesüıde dırenişin geleceğıni değer- lendiren Bağdat muhabiri Robert Fisk. dırenişin şid- detleneceğıni yazdı. Yine, BBC'nin değerlendirme- sınde Saddam Hüseyin'in son dönemde bir dizi suç- luyu cezaevlerinden sahverdiği hattrlatılarak, eski rejimdeki görevlerini kaybetmış çok sayıda kişinin direnişi sürdürmek dışında şansının olmadığı İcayde- dildi. Irak uzmanı TobyDodge, dırenişçilerin Sad- dam "dan bağımsız olduklarau göstermek için saldı- nlannı yoğunlaştırmalannı beklediğini kaydetti. İsrail de Şam'la Filistin'i uyardı Dış Haberler Servisi - İsrail, Saddam Hüseyin'in ele geçirilmesinin Suriye yönetimi ile Filistin'e "tero- rizmi terk etmeleri" açısından bir "ders" olmasını ümit ettiğmi bildirdi. İsrail hükümeti sözcüsü Avi Pazner. "Fiüstinliler bundan ders alnıalı ve Saddam Hüseyin ile şiddet e> lemlerinc destek vernıenin onla- ra yarar getirmediğini anlamah" dedi Pazner, "Su- riye'nin Devlet Başkanı Beşır Esad'uı da bu olaydan ders aunası gerektiğini" söyledi. ABD, terorizmle mücadelede çaba göstermediği gerekçesiyle Suri- ye'ye ekonomik ve siyasi yaptınm karan almıştı.