Katalog

4ICASIM2003SA1J CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER [email protected] 11 p g ilk tettdit Israfl • BışHaberterServisi- J\B Komisyonj'nun gerçekleştirdiği bir karnuoyu yoklaması y\vnupalılann büyük bölümünün, dünya banşına yönelik tehdidin tsrail'den geldigi göriişünde oldLğunu ortaya koydu. AB üyesi 15 ülkede, 7515 kışi ıle yapıJan ankete katılan Avrupalılann yıizde 59'u bu gorüşte. Kuzey Kore, Iran ^ve Irak'ın îsrail'in gerisinde kaldığı sonuçlara göre, ABD dünya banşını tehdit eden ülkeler sıralamasında 6 sıradayer aldı. Simon Wisenthal Merkezi, anketi Avrupa'da antisemitizmin gîiçlendiğinin kanın olarak yorumladı. Israil hükümetiyse AB 'nin Ortadoğu banş sürecinden çıkanlmasını ıstedi. Afgamstanlslam CırnıfHipjyeti • Dış Haberler Servisi - Afganistan'ın yeni anayasa tasansında, ülke 'Islam cumhuriyeti" olarak tanımlanıyor ve halkın seçtiği devlet başkanına güçlü yetkıler veriliyor. 2004 ortasında seçimin planladığı tasanda, başkanlık sistemi ve iki meclisli parlamentonun kurulması öngörülüyor. Islami kurallara dayandığı ve Islam dinine aykın hiçbir kanunu kabul etraediği belirtılen tasan Devlet Başkanı Hamid Karzai'ye sunulacak. Aziz: Saddam yanıldı • WASHINGTON (AA) - Eski Irak Başbakan Yardımcısı Tank Aziz, Saddam Hüseyin'in, ABD'tıinlrak saldınsından kurtulacağından emin olduğunu söyledi. Washington Post'a göre, nisanda teslim olan Aziz, sorgunlaması sırasında, Saddam Hüseyin'in kurtulacağından emin olması ve kara harekâtını "bir savaş hilesi" olarak düşünmesi nedeniyle karşı saldın emri vermediğini kaydetti. Aziz, Fransız ve Rus arabuluculann, BM Güvenlık Konseyi'nde sivaşa engel olacaklan yönünde Saddam Hüseyin'e güvence İ i belırtti. e • KAMPALA/LAGOS (AA) - Uganda, Kenya ve îüjerya Anglikan bliseleri, önceld gün piskopos olan eşcinsel V <}ene Robinson"u tınımayacaklannı büdirdi. Eenya'daki 4 milyon .Anglikanın lideri olan faşpiskopos Benjamin fzrnbi, "încil. açıkça «şcnselliği yasaklıyor. lerya'da biz buna hayır dyoruz. Şeytan açıkça klisye girdi. Tann üe <alga geçilemez" dedi. Cazetecilertten |TAHRAN(AA)- lal ta tutukJandıktan 4 ay snn dün serbest bırakılan idfcanlıgazeteci, "\cerikan askerierinin pz;tinıı alruıdayken ağır iköce gördüklerini" jidu erb. Iran Radyo ve sleıizyonu'nun (IRIB) bberinegöre, IRIB'de blesel fılm yapımcısı cank çalışan Said îbualib, kendisinin ve îkaiaşı Süheyl ienrü'nin ağır işkenceye tarız kaJdığını, rutuk- iyiaı yaşadıklannın akıl anız olduğunu ve ilk 10 pnın kâbus gibi geçtiğini jyidi. Irak'taki koalisy- a âcü kaynaklan, Cketecı olduğunu iddia iabukişilerin tutuk- jnûğuoda gazetecilik örei yapmadığuu, koal- yaı güçlerinin faaliyet »tsislerinin filmini çek- i" açıklamışü. Amerikalılann Irak politikasına verdiği destek ilk kez yüzde 50'nin altına düştü Bushtepetaklakiniyor KOMŞULARITÜRKİYE TOPARLADI Dış Haberler Servisi - frak'ta ABD'yi hedef alan saldınlann gittikçe şiddetlenmesi yûzünden yoğun baskı altında bulunan Bush yönetimine Amerikalılann verdiği destek ilk kez yüzde 50'nin altına düştü. Washiagton Post gazetesi ve ABC televizyonu tarafindan gerçekleştirilen anket sonuçlanna göre Amerikan halkının yüzde 47'si hâlâ Bush'un Irak politikasuu destekliyor. Yüzde 51 'lik bir kesim ise Bush'un Irak politikasırun karşısmda yer ahyor. Amerikalılann yüzde 87'sinin de "Irak'ta batağa saplanmaktan endişe ettiğj" kaydedildi. Katılımcılann yüzde 62'si ise ABD'nin Irak'ta verdiği kayıplann "kabul edilemez düzeyde" olduğunu kaydetti. Nisanda Bağdat düştüğü zaman JV«ashington Post gazetesi ve ABC televizyonu tarafindan gerçekleştirilen anket sonuçlanna göre Amerikalılann yüzde 87'si "Irak'ta batağa saplanmaktan endişe ediyor". yapılan anketlerde, destek yüzde 75 oranmda ıken, halkın sadece yüzde 28'i, Amerikan asken kayıplannın kabul edilemez olduğunu söylemıştı. 11 Eylûl sonrası destek sona erdi VVashington'daki gözlemciler. Washington Post-ABC anketinin, önceki gün Felluce yakınlannda 16 Amerikan askerinin ölümüne yol açan helikopter saldınsından da önce yapıldığına dikkati çektiler. Anket, Başkan George Bush'un, 11 Eylül'den sonra arkasına aldığı kuvvetlı desteğin Irak Savaşı ile ciddi biçimde eridiğini de grafıklerle ortaya koydu. Ankete katılanlann yüzde 54"ü, Irak Savaşı'na girmeye değdiğini, yüzde 44 "ü ise buna değmediğini söyledi. Mart ayında Bush'un politikasını destekleyenlerin oranı yüzde 70. karşı çıkanlann oranı ise yüzde 27'ydi. 11 Eylül saldınlannın hemen ardından Bush'un beğenilırlik oranı yüzde 95'lere kadar çıkmıştı. Temmuz ayında, Irak'taki Amerikan askerierinin ABD'ye geri dönmesini isteyen Amerikalılann oram sadece yüzde 26 iken bu rakam son ankette yüzde 38'e yükseldi. Bush'un Irak ve Afganistan için ABD Kongresi'nden talep etriği 87 milyar dolarlık ek bütçeye karşı da ciddi bir muhalefet olduğu, bu anketle ortaya konuldu. 87 milyar dolara karşı çıkanlann oranı ankette yüzde 64 oldu. Independent yazan Cocburn'a göre Washington'ın açıklamalan gerçeği yansıtmıyor Irak sfratejisi sözde kaldı• Bush'un konuşmalan, ABD askerleri Bağdat'a girerken bile zafer konuşmalan yaptığı için alayaalınan Essahaf'ın konuşmalanna benzetüiyor. Dış Haberler Servisi - ABD, mart ayında Irak'a başlattığı savaşta bu- güne kadarki en büyük kayıplannı verirken Amerika'nın Irak strateji- sinin artık çalışmaz hale geldiği yo- rumu yapıldı. Ingiliz The Independent gazetesin- de yayımlanan Patrick Cockborn imzalı yazıda ABD Başkanı Geor- ge Bush'un askeri konulardaki kör- lüğüyle giderek daha fazla alay ko- nusu ohnaya başladığı belirtiliyor. Felluce'de ABD helikopterinin dü- şürülmesine yakın saatlerde, radyo- dan ABD Başkanı Bush'un konuş- masını dinlediğini belirten yazar, "Irak halkı ülkede özgürce yaşa- mak istemeyen bir avuç insan bu- hınduğtınu anlamaya başjadT şek- lindeki konuşmayı alaya ahyor ve bu "biravuçiosaıTın "oiağanüsnı aktiT' olduğunu söylüyor. Heli- kopterin düştüğü yere giderken yol- da gördüğü ve direnişçüerin saldı- nlannı gösteren çeşitli araç enkaz- lanndan bahseden yazar, ABD'nin Irak'taki konumunun nasıl kötüleş- tiğinin farkında olmadığını belirti- yor. Cockburn, PauJ V\Wfowitz'in kaldığı otelin hedef aluıdığı fîize saldınlannın ardından askeri yetki- lilerin, güvenliğin sağlanması ko- nusunda önemli adımlar atıldığı yönünde demeçler vermelerini ha- tırlatarak Bush yönetiminin asken konulardaki körlüğünün dalga ge- çilecek durumda olduğunu vurgu- luyor. *KÖmikAlfğibİ Bush'un konuşmalannın, her gün daha fazla "Komik AB* olarak ala- ya alınan eski Irak Eniörmasyon Bakanı Essahaf ın konuşmalanna benzediğini belirten yazar, eski ba- kanın, ABD askerleri Bağdat'a gi- rerken hâlâ zafer mesajlan içeren konuşmalar yapmakta oluşunu ha- tırlatıyor. Irak'ta ABD'yi hedef alan sal- dınlan gerçekleştirenlerin "Sad- dam'a sadık bazı kişiler ve Baas yanhlarT olarak nıtelenmesi ve sal- dınlann yoğun olduğu bölgenin "Süjıni fiçgeoT olarak adlandml- ması gibi tercihlerin gerçeklerin görülmesini engellediğinı vur- gulayan yazar, ABD'nin h-ak'taki hükümet kurma faaliyetlerinin de çıkraaza girmekte olduğunu belir- tiyor. Iraklılanfl ABD askerine öfkesi giderek büyüyor. Fiüstin'i andıran manzaralann gittikçe daha sık rasttandığı ülkede, direıuşin Saddam ya da £1 Kaide yanJılarından ka>ııaklanmadığını, işgale karşı olduğunu düşünenlerin sa>isı arüyor. (Fotoğraflar: AP) Helikopter saldınsma 'azmimiz sarsılmayacak' yanıtı geldi ABD'den aynı mesajDış Haberler Servisi - Washington yönetimi, Irakta düşüriilen helikop- ter ve ardından yaşanan saldınlara rağrnen, bu ülkede "başanh ohna az- minin sarsılmaz" olduğunu bildirdi. ABD Savunma Bakanı DonaJd Rumsfeld ise helikopterin düşürül- mesiyle ilgili olarak "Amerikablar için trajik bir gün" nitelemesini kul- landı ve bunun gibi başka günler de yaşanacağını belirtti. Beyaz Saray Sözcüsü Irent Dufly, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Te- rörisder ittifak askeıierini ve masum Irakhlan öldürmenin >oflannı arnor. Çünkü kaçmamızı isti>oriar, anıa ni- yetimiz ve azmimiz sarsılmaz" dedi. Dufly, "11 EyJül terör saldınları, Helikopter ^ ^ d a y a r a l a B » * ! ^ çokgeç ofanadan teröristkrle veyasa- dışı rejimkrle karşı karşı>a gelmemiz gerektigini öğretti. Teröre karşı sava- şı kazamnaıun tek}vta düşmanla mü- cadeieyi sürdünnektir'' dıye konuş- tu. Rumsfeld de, ABC televizyonu- na yaptığı açıklamada. "Şüphesiz ki, Amerikalüar için, bu gençerkek ve ka- dmlariçin trajik birgün~ Uzun \«zor- lu bir savaşta, bunun gibi trajik gün- lerimizolacak" dedi. Düşen helikop- terde ölen askerlerin dinlenmek üze- re geriye çekilen askerler olduğu açık- lanu^ken ABD ordu sözcüsü Albay \YilBam DarJey saldınnuı soruşrurul- duğunu belırtti. Helikopter saldınsında ölen asker sayısı, yaralı askerlerden birinin da- ha yaşamını yitirmesiyle 16'yaçıkar- ken dün Bağdat'ta gerçekleşen bir bombah saldında da bir ABD askeri öldü. Irak'ın Kerbela kentindeki Imam Hüseyin Türbesi yakınlannda meyda- na gelen patlamada 3 kişi öldü, 12 ki- şi yaralandı. Ölenlerin çoğunun olay yerinden geçenler olduğu bildirildi. Dışişleri Bakaru Gûl, 8.5 milyar dolarlık krediyle ilgili olarak CHP'nin eleştirilerini yanıtladı 6 K. Irak'tan tehdit gelirse müdahale ederiz' ANKARA (Cumhurrvet Bürosu) - Dışişleri Bakanı AbduOah Gül Ku- zey Irak'tan Türkiye'ye dönük bir teh- dit olması durumunda 8.5 milyar do- larlık kredinin "asker göndermeme koşulunu" dikkate almayacaklannı bildirdi. Gül, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a isim vermeden "hiç- birşeyimüzakereetmemdemekdeçö- züm değıldir'' diyerek çağnda bulun- du. Dışişleri Bakanlığı'nın bütçesi dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu "nda kabul edıldı. Acılış konuşmasında Tür- kiye'nin genel dış politika yaklaşımı- nı açıklayan Bakan Gül'ün, yazılı me- rindeld "gönenç" ifadesı yerine "refiıh'' kelimesini kuİlanınası dikkat çekti. CHP'h' üyeler ise hükümetı özellikle Irak'a asker gönderme ve 8.5 milyar dolarlık kredi ile Kıbns konusunda eleştirdiler. CHP'li OnurÖymea hü- kümetin Irak politikasuu eleştirirken birçok gelişmenin TBMM'den gizli tutuhnasuıı eleştirdi. Oymen, Türk as- kerinin Irak'ta istenmediğini, Türk hal- kının da asker gondermek istemedıği- ni behrtirken "Ba koşuflarda askerle- rimizi ateşeatmakakdbcabirtş mkfir? Budos>a>ıkapamıakiçindaha nebek- Byorsunuz" sorusunu yönelttı. CHP'li Gürol Ergin de hükümetin 7 Ekim tezkeresinin nedenini "ABDis- tedi'' diye açıkladığuıı belirtirken "Bu nasıl aktif bir dış poötikadır. ABD is- tedi dh e tezkere çıkanyoruz, istemedi diye asker göndermiyonız?" dedi. Eleştirilere yanıt veren Gül, 8.5 mil- yar dolarlık krediyle ilgili eleşririleri yanıtlarken, koşullann savaş sürerken konduğunu anımsattı. Türkiye'nin Ku- zey Irakta askeri olduğunu herkesin bildiğini anlatan Gül, "BukredryikuJ- lanma karan ahnırsa ve Tüıidye'ye Kuzey Irak'tan tehdit oiursa biz BM ve uluslararası andaşmalarkapsamın- da gereğiniyapanz. Hiçbir şeybunuen- geDeyemez.Anıa tehdityoksa niçin ora- ya asker gönderetim?" dedi. Kıbns'ta iki bölgeli, eşit egemenlik ilkesine dayah birçözümun adı Annan planı da olsa kabul edilebilir olacağı- na dikkat çeken Gül, "Ama burada önemli olan planın biraz önce açıkla- dığım ilkeler çerçevesinde kabul edilebilir obnasKnr" diye konuşru. Arap ülkeleri birbirinedüştü• Irak'a komşu ülkeler zirvesinden VVashington'a "Komşulara yönelik Irak'ın içişlerine kanştığı şeklinde herhangi bir iddiayı reddediyoruz" mesajı çıktı. Komşular, Irak Geçici Hükümet Konseyi'ne de "geçiş dönemi sorumluluklannı yerine getir" çağnsı yaptı. AYHANŞtVlŞEK ŞAM/ANKARA - Arap üDceleri arasında rekabet \e çekişmeler Irak'a komşu ülkeler zirvesinde bir kez daha su yüzüne çıktt. Irak Geçici Hükümet Konse- yi'nin tanınmasından bir sonraki zirvenin nerede ya- püacağuıa kadar bır dizi ko- nuda göriiş aynlıklan ya- şanırken Türkiye'nin den- geli yaklaşımı zinenin or- tak bildiriyle sonuçlanma- sında etkili oldu. Zirvede tartışma yaratan ilgınç konulardan biri Isra- il'in Suriye'ye yönelik sal- dınsının kınanıp kınanma- ması oldu. Iran, Israil'in kı- nanmasını önerdı. Suriye ise Israil'in saldınsına güç- lü bir yanıt verememiş ol- manın yarattığı sıkınh ile konunun öne çıkmasuıı is- temedi. Suriye'nin bu sı- kıntısını bilen diğer bazı Arap ülkeleri olayın kınan- masuıda ısrarcı davTandı- Iar. Suriye nin bu noktada Türkiye'ye yöneldigi öğre- nildi. Ancak Türk tarafı da bu tartışmanın içine girme- meyi tercih etti. Sonuçta zirve bildirisinde "tsrail'in bölgede son gelişmeJeri kö- tüyekullanarak Suriye top- raklannagirişriğisaİdırrva karşı SuriyeArap Cumhu- riyetiile dâyanışmamızı ifa- de edryoruz" paragrafına yerverildi. Ürdün ve Kuveyt gibi ABD'ye yakın duran ülke- ler, GHK'nin çağnhnasın- da ısrarcı davrandılar. Su- riye bu öneriye soğuk yak- laşırken Türkiye ile Iran karşı çıkmayınca ev sahi- bi ülke olarak GHK'yi ça- ğırmak zorunda kaldı. Bakanlann hatası Abdullah Gül'ün de ara- lannda bulunduğu 7 üüce dışışlen bakanlan, davet krizini baş başa görüşmele- rinde çözdüler. Ortak yazı- h açıklamada. GHK'nin dı- şişleri bakanından ^Irak Dı- şişleri Bakanı" olarak söz eden bakanlann hatası bir sonraki gün zin e sonuç bil- dinsinde düzeltildi. Bildi- ride komşu ülkelerin, GHK'den Irak halkını tü- müyle temsil eden seçilmiş bü~ frak hükümetinin kurul- masına yönelik geçiş dö- nemi sorumluluklannı ye- rine getinnesinin beklen- diği, bu çerçevede GHK'nin destekleneceği bildirildi. Bildiride bu kez "Geçici Irak Dışişleri Bakanı" ifa- desı yer aldı. Türkiye'nin Irak'taki te- rörist saldınlann kınanma- sı ve Irak yönetimine terö- rist gruplarla mücadelede işbirliği çağnsında bulunul- ması önerisi tartışmalara neden oldu. Bazı Arap ül- keleri Irak'ta terör saldın- lanyla meşru direnişin na- sıl aynlacağı konusunda çe- kincelerini ilettiler. Suriye tarafi "komşulan tehditeden siiahlı kuvvetier" ifadesini paragrafa ekletmek istedi. Türkiye'nin önerisiyle bu ifade '•siiahlı güçler" olarak değiştirildi. Sonuç- ta komşu ülkeler ortak bir tavırla Irak GHK'den hem terörist gruplar hem de komşulan tehdit eden siiah- lı gruplara karşı işbirliği istediler. Türldye'njn başaraniâdıklan Türkiye, BM'nin komşu- lara sorumluluk yükleyen 1511 sayılıkarannında bil- diride ağırlıklı olarak yer almasma çalıştı. Ancak bun- da başanü olamadı. Öte yan- dan zirveden frak 'ta seçim- ler sürecinde BM'nin daha etkin birrol üstlenmesi çağ- nsı çıktı. Türkiye'nin frak'a asker gönderme konusu gündeme gelmedi. Ancak bıldınye. "komşu ülketerin Irak'm içişlerine kanşma- yacaklan taahhüdü verdik- leri" ifadesi eklendi. Kuveyt, bir sonraki zirve- nin ev sahipliği için ısrar- cı olurken Kuveyt yöneti- mine güven duymayan ba- zı Arap ülkeleri, bunun zir- ve bildirisinde bağlayıcı bir şekilde yer afrnamasuıı is- tediler. Devreye giren Tür- kiye. önceki sonuç bildiri- lerini anımsatarak Kuveyt yönetiminin zineyi düzen- lemek istemesi de diğer ül- kelerin gerekli gördükle- rinde yine de toplanabile- ceklerini vurguladı. Sonuç- ta bir sonraki toplantının Kuveyt'te düzenleneceği ifadesi bildiride yer alırken tarih belirtihnedi. ARARDANFAZLA ZARAR GETÎRİR' Holbmoke: Türkiye askergöndermemeliW4SHTNGTON (AA) - Amerikaü eski diplomaî RSc- hardHolbrooke. Türk aske- rinin Irak'a gitmesinin, ya- rardan fazla zarar getirme riski bulunduğunu belirte- rekAnkara'yı, inisiyatifkul- lanıp Irak'a asker gönder- me karannı askıya almaya çağırdı. ABD'de Washington Ins- titute adlı düşünce kuruluşu- nun düzenlediği toplantıya katılan Holbrooke, "Parla- mento karanyla Türkiye,ko- numunu ortaya koydu ve bu da ABD'de memnuniyetle karşılandı. Türkiye hava>i temidedL Türkaskerilrak'a giderse savasm gidişannı de- ğiştirmez,ancak Tüıidyeaç»- smdan yaratacağı sakmca- larbü>'ükolur T 'dedi. Holbrooke, ABD'nin de, Türkiye için bu derece önem taşıyan bir konuda, askerin hangi bölgeye gideceği bel- ü olmadan, bölgedeki koşul- lar iyice değerlendiriüne- den Türk parlamentosun- dan asker talebinde bulu- narak hata yaptığını söyle- di. Holbrooke, Geciçi Hü- kümet Konseyi'ndenfrak'a Türk askeri gönderilmesi konusuna karşı resmi bir karar çıkmadığını hanrlat- 0 ve böyle bir oylamanın yapılmasını, ABD'nin böl- gedeki sivil yönericisi Fm\ Bremer'ın engellediğini sa- vundu. ABD için, Türk askeri ko- nusunda ısrar etmenin akıl- lıca ofrnadığını öne süren Holbrooke, Türkiye ile Kürt- ler arasuıda ya da diğer et- nik gruplar arasuıda yanlış anlamariskininçok vüksek olduğunu kaydetti. Holbro- oke, "Bu birsavaş.Banşgu- cü operasyonu değü" diye konuşru. Irak'ta bölünme riskini, "Türkiye nedeniy- le" mümkün görmediğini söyleyen Holbrooke, ABD'nin, Türkiye'nin po- litikası çerçevesinde, başın- dan beri tek frak politikası izlediğini ve bu politikadan da vazgeçmeyeceğini dü- şündüğünü ifade etti