Katalog

3 KASIM 2003 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASEV Irak'ta yaşananlar günlerce gösteri düzenleyen savaş karşıtlannın her açıdan haklı olduğunu doğrular nitelikte Yönetim BM'ye devredilmeli• ABD ve îngiltere'nin Irak'taki çabalanmn çamura saplanması insana apartmanlann çatılanna çıkıp, çıkarabileceği en yüksek ses tonuyla "Biz size böyle olacağını söylemiştik" dedirtecek nitelikte. Uzun lafın kısası George Bush'un zafer ve savaşın bittiğini ilan etmesinden sonra, savaş karşıtı kampanyanın haklıhğı her açıdan kamtlanmış gibi görünüyor. JONATHAN FREEDLAND Irak'ta ABD ve müttefiklerine karşı düzen- lenen her saldınyı bir trajedi olarak görmek kolay. Ancak. savaş karşıtı kampanyanın ver- mek istediği mesajın dınlenmemesi de bir tra- jedinin göstergesidir. ABD ve Ingiltere'nin Irak'taki çabalanmn böyle çamura saplanması insana apartmanlann çatılanna çıkıp, çıkarabi- leceğımiz en yüksek ses tonuyla "Biz size böy- le olacağını söylemiştik" dedirtecek nitelikte. Savaş sonrası Irak'ta yaşananlar, savaşa kar- şı çıkanlara kendilerinin haklı olmasından ötü- rü haz duyuracak nitelikte. Uzun lafin kısası Ge- orge Bush'un zafer ve savaşın bittiğini ilan et- mesinden sonra, savaş karşıtı kampanyanın hak- • lılığı her açıdan kanıtlandı. Haksız gerekçeler Şimdi savaşa neden olarak gösterilen gerek- çelerin doğru olmadığını görüyoruz. Öncelik- le Saddam HüseyiıTin elinde kitle imha silahı, Irak'ın da El-Kaıde bağlantısı yokru (ama şim- di var). Savaş çıkaranlann Saddam sonrası ya- şam konusundaki tahminlerinın de tamamıyla IRAOI CHILDREN / & WHAT HAVE WE DONÇ? ^avaşîan biray önce, şubatta düzenlenen UdprotestogösterisL. New York'un Times Meydanı'ndaki savaş karşıtları "Savaşı ve ırkçılığı durdur " diye haykırıyor (üstte). Güney Afrika 'nın Johannesburg kentindeküerise u Iraklı çocuklar 'Bizneyaptık' diyesoruyor"pankartıylayürüyor. Bu soru savaşın bitmesinden aylarca sonra, bugün degeçerlL Iraklı çocuklar hiç şüphesiz hâlâ suçlannın ne olduğunu merak ediyor... (REUTERS) yanlış olduğunu gördük. Onlar, ABD Başkan Yardımcısı Dkk Cheney'nin sözleriyle ülkeyi işgal eden birliklerin her gün düzenlenen sal- dınlann hedefi olmak yerine "kurtancı, ba- ğunsızhğı sağlayıcı birtikler" olarak alkışlana- cağını sandılar. Baas Partisi'nin üst düzey yö- netiminin ortadan kalkacağmı ancak bu olur- ken orta sınıf Mezopotamyalı bürokratlann ül- keyi yönetmek üzere masalannm başında ka- lacağını sandılar. Ancak, asıl onlar yok oldu ve ülkeyi birkaosa sürüklediler. ABD'de savaşı plan- layanlar faturayı 1.7 milyar dolar olarak hesap- ladılar ancak şimdi Kongre'den 87 milyar do- larlık ekstra fon isteniyor. Bugün Irak'ta yaşananlar, her gün yabancı as- kerlerin öldürülmesi, yardım kuruluşlannın ka- pılannın önünde patlayan bombalar milyonlar- ca yurttaşırun TonyBlair ve George Bush' a hay- kırmak istediğinden daha fazla şey ifade edi- yor. Geçmişte önemsediğimiz "Irakhlar,Orta- doğu ve dünya için neyin doğru olduğu" konu- lan yine gündemimizin ana maddesini belirli- yor. Eğer savaşı önemsiyorsanız banşı veya ba- nşın eksikliğini de kesinlikle önemsemelisiniz. Barıs yanlıları flklr üretmell Bush ve Blair hazırlık yaparken savaşa karşı çıkan savaş karşıtı cephe geleceği de düşünme- li. Bazı aktivistler bundan sonraki adımda ne yapılması gerektiğini tartışmaya başladı bile. Şu an hepsi ABD ve lngıliz askerlerinin derhal Irak'tan çekilmesi gerektiğine yönelik ifadele- ri kendilerine slogan haline getümiş durumda. Ancak bu, Londra ve Washington'a Irak'ı mahvetme ve ondan sonra da pisliği temizle- meyi Iraklılara bırakmak için izin vermek an- lamına gelir. Hayır! tşgalcilerin sorumlulukla- n vardır. Bir ülkenin kontrolünü ellerine geçir- diklerinde suyun akmasını, elektriğin sağlan- masını, okul ve hastanelerin düzgün çalışma- sını garanti altına almak zorundadırlar. Ameri- kalılar ve îngilizler ülkeyi bu hale getirdikten sonra kaçıp gidemezler. Bu kabullenilemez. Ani ve sorumsuzca bir çekilme yerine banşı sağlayacak bir çekilme planı üzerinde çalışma- lılar.. Irak'ın yönetimini Iraklılara bırakmayı sağlayacak bir plan üzerinde. Böyle bir planın üzerine kurulu olduğu iki önemli unsur olma- lı. tlki ve çok acilen gerekli olanı otoritenin uluslararası hale getirilmesi. Irak. bir Amerikan Konseyi yerine Birleşmış Milletler yönetimin- de ohnalı. Bu, Washıngton'ın kredisini düşü- rebilir, Almanya ve Fransa'nın yüzünü güldü- rebilir. Ancak, böyle bir plan her şekilde Ame- rikalı genç askerlerin Iraklı savaşçılar için he- def olmaya devam etmelerinden çok daha iyi bir seçenektir. fkincisi de Ingiltere ve ABD adım adım çekilmeyi planlamalı. Ve tamamen çekildiklerinde ABD ve Ingiliz km-vetlerinin ye- rini Birleşmiş Milletler'in onayladığı askeri bir güç almalı. Bu güç birçok farklı kaynaktan sağ- lanmalı. Siyasi olarak düşündüğünüzde aklını- za gelebilecek her ülke Iraklılan ABD ordusun- dan daha az provoke eder. Belki Arap Ligi ön- derliğindeki ılımlı Arap ülkeleri üzerlerine dü- şeni yapmak için varlıklannı göstenneli. Seçlm zamanı geldl Sonuçta en birincil ve önemli amacı Irak'a demokrasi getirmek olan savaş, esas olarak ül- kenin kendi hükümetinin kurulmasıyla baş- lamalı. Başkadeyişle seçimlerle. Irakhlarmüm- kün olduğu kadar çabuk bir şekilde yeni, ön- celikle Irak için gereken anayasayı şekillen- direbilecek konseyi seçmeliler. Bağımsızlığa geçiş yeni bir hükümet başa geçene kadar bek- letümemeli. BM'den Iraklılara yönetimin dev- redilmesi adım adım ızlenecek bir süreç sonucu olmah. Bu süreç hemen başlamalı. Bunu Irak'ın "Doğu Timoriulaştınlması" olarak düşünün. Bu. beUa Londra'nın göbeğındeki Hyde Park'ta atılacak bir slogan olamaz. Ancak, savaşın önüne geçemeyen banş cephesi, savunduğu ABD ve uıgjltere'nin çekilıp yönetimi BM'ye devretmesi yönündeki son argümanıyla zaferini kazanmalı. (The Guardian, İngittere, 29.10) Genelkurmay başkanının uyarı mesajı Genelkurmay Başkanı Ge- neral Moşe Yalon yerleşim bi- rimlerindekı Filistinlilerin si- yasi çözüme ilişkin umudu olmadığı için kaygılı. Asıl kaygısı Filistinlilerin büyük bir baskı altında olduklan ve patlayarak İsraillilerin büyük ölçüde Israil Güvenlik Kuv- vetleri'nin sorumluluğunda olan güvenliğini tehdit edece- ği yönünde. Açıklamalanndan Başba- kan Ariel Şaron'un da Ya- lon'un kaygılannı paylaştığı anlaşılıyor. Şaron, Filistinli- lere daha iyi bir sosyal ya- şam sağlamak ve ışsizlik so- rununaeğılmesrnı istedi. Bu- nun asıl nedeni Filistinlilerin umutsuzluğa ve nefret duygu- lanna kapılıp intihar bomba- cılan listesine adlannı yaz- dırmalannı önlemektı. Genelkur- may başkanı konuya iliş- kin düşünce- Ierini somut eylemlere dökmek iste- yince Savun- ma Bakanı Şaul Mo- faz'ınmuha- lefetiylekar- şılaştı. Baş- bakanın po- litikasmın uygulanmadığını görüyoruz. Cephedeki komu- tanlar gerilimin arttığını bil- diriyorlar ve IDF işte%r sel bo- zukluklar yüzünden sürekli eleştiriliyor. Bu nedenle de genelkur- may başkanı durumu değiş- tirmenin kendisinin görevi olduğunu düşünüyor. Bu, Fi- listin'de Mahmut Abbas'ın başbakanlığı döneminde ya- şananlara pişmanlık da içeren önemli bir mesaj ve gelecek- te ne olabileceğine ilişkin bir uyan. Yalon'un sözlerinin son haftalarda basmda çok yankı- sı oldu. Ancak, sansasyonel manşetlerden çok yorum ve analiz köşelerinde yer aldı. Bu hafta ise Yalon'un bakış açısı ve değerlendirmelerini ifade etme çabası kapsamın- da mesaj daha da geniş bir yarüa buldu. Yalon'un üç gazetenin tem- silcileriyle görüşmesi sırasın- daki görüşlerinin yayımlan- • Yalon'un söylediklerine ması askeri ve siyasi kesim arasında neyin izin verilebi- lir, uygun olup olmadığma ilişkin eski birtartışmayı ye- niden başlattı. Genelkurmay başkanının yetkisinin sınır- lannı aştığı söylenebilir. Ve Şaron'un Yalon'un pişmanlık duygusuyla görevde kalması- na sinirlenmiş olduğu... Pusula »sması Israil'de genelkurmay baş- kanlannın kamuovıınu ordu- nun durumunu değerlendirme konusunda bilgilendirmede- ki alışkanlığı bu kez ciddi an- lamdapusulanın şaşması ola- rak nitelendi. 1997'deki Ge- nelkurmay Başkanı Mordec- hai Gur'un yayımladığı Mı- sır Devlet Başkanı Sedat'ın Is- ™~ rail'e yapa- cağı ziyare- tin bir tuzak kulaklanmızı tıkamak, ^ J ^ 0 " asıl önemli olan noktayı kaçırmamıza neden oluyor. Genelkurmay başkanının uyan Optimist ol Optimist ol Irak'ayatırım bölgeyeyatırımdırMadrid'deki, Irak'ın yeniden ya- pılandınlmasına katkıda buluna- cak bağışçılann katıldığı iki gün- lük konferans. savaş nedeniyle ha- rap olmuş ülkeyi desteklemek için mütevazı sözlerle sonuçlandı. Dün- ya Bankası ve BM'nin düzenledi- ği konferansa 70 ülke katıldı. An- cak, bir elin parmaklannın sayısı ka- dan kayda değer bağış sözü verdi. Birçok ülke Irak'a yönelik ABD öncülüğündekı savaşa çok tepkili olduklan ve ülkede hâlâ güvenlik ve isrikrar sağlanamadığı için Bağ- dat' a daha fazla yardım yapma ko- nusunda isteklı olmadı. Her şeye rağmen uzun vadede borç ve doğ- rudan yardım olarak verilmek üze- re yaklaşık 36 milyar dolann sözü edildi. Para veren ülkeler listesin- de savaşa başından ben şiddetle karşı çıkan Almanya, Rusya ve Fransa'nın adının olmaması dik- kat çekici bir unsur. Avrupa Birli- ği ise Irak'ın yeniden yapılandınl- ması için sadece 230 milyon dolar ayınyor. Başta ne kadar çok ülke savaşa şiddetle karşı çıkmış olur- sa olsun günümüzde Irak'ın bu is- tikrarsızhk ve güvenin sağlanama- dığı ortamdan çıkanlmasını sağ- layacak bir geçiş sürecinin şart ol- duğu bir gerçek. Irak, Ortadoğu ve KörfezBölgesi'ndeki "asaloyun- cu rolüne" gen dönmeli. Her şart- ta ekonomik bir güç merkezi olmak için yeterli insani ve doğal kayna- ğa sahip. Bölge ülkelen arasında ol- ması gerektiği konuma ne kadar kısa sürede gelirse, bölgesel banş ortamı ve kalkınma o kadar çabuk sağlanır. Şimdi. Irak'a yatınm yap- mak bölgenin kalkınma ve istikra- nna yatınm yapmakla eşdeğerde- dir. BM Genel Sekreteri Kofi An- nan'ın konferans düzenleyerek Irak'ta istikran sağlamak için cö- mertçe yardım edilmesini isteme- sine bu nedenle şaşırmamak lazım. Biz Ürdün'de Irak' ın yeniden ya- pılandınlmasına destek vermek için elimizden gelenin en iyisini yapı- yoruz. Sadece binlerce Iraklı poli- se eğitım sözü vermedik, iki ülke arasındaki tıcaretin kapılannı da açrık. Bölgedeki diğer ülkelerin de Irak ve Irak'ın ınsanlannın iyiliği için aynı şeyi yapacaklan konu- sunda onlara güveniyoruz. (Jordan Times, Ürdûn, 27.10) uyanya ben- ziyor. Yalon görevdeki üç yüındatutar- lı bir tavır sergiledi. Fi- Prenses'in uşağının yazdığı kitap Kraliyet Ailesi'nin olup bitenden ders alması gerektiğini düşündürüyor Diana'nın anısı el üstünde tutulsunniteliğindeki sözlerine 'jştiniij™ daha dikkatli şekilde kulak vermeliyiz. düzenlediği saldınlarne- deniylelsra- ^~^~^^~^^~ il'inpolitika- sının değişmemesi için tero- rizm karşısına askeri bir du- var örme isteğindeydi. An- cak, Filistinlilerin sorunun sadece pazarhk masasmda çözülebilecegini görme ihti- mali karşısında da siyasi çö- züm kapısını da açık tuttu. Yalon bunu Şimon Perez hükümet olduğu dönemde ge- nelkurmay başkanının imti- yazlı bir "aşın uç adamı" ol- duğunu savunduğunda siya- si çözümü dile getirmişti. Bir de şimdi Filistinlilerin siyasi çözüm umudu olmadığma ilişkin kaygısını söylüyor. Sa- vunma Bakanı Mofaz onu aşın uçta biri olarak niteledik- ten sonra... Yalon'un söyledik- lerine kulaklanmızı tıkamak asıl önemli olan noktayı ka- çırmamıza neden oluyor. Ge- nelkurmay başkanının uyan niteliğindeki sözüne daha dik- katli şekilde kulak vermeliyiz. (Ha 'aretz, tsrail, 31 Eldm) PATRICKJEPHSON* Paul Burrefl'ın Galler Prena Charles"a işin- den olmamak için yahardığını ve Prens'in onun karşısmda kı\xandığını gördüm. Doğru- su bu değıldi. tşinden kovulan elemanlar ağ- lamalannı kendi özel dünyalannda yapmalı ve sonra gayet vakur bir şekilde el sıkışıp veda- laşmalıydılar. Bunlar 1992 yılı Noeli'nde olan- lardı. Prens ve Prenses Diana'nın evliliği ev- leri ayırma noktasına gelmişti, tabii hizmetli- leri de. Prens Charles karannı çoktan vermiş- ti. Diana'nın Highgrove'daki yeni evi her şe- yi bilen ve tanık olmuş olan uşak Burrell'dan annmış olacaktı. BurreU ve ailesi eşyalannı top- layıp gideceklerdi. Nereye olursa olsun... Şimdi olanlan görünce Prens'in bu karan- nı anlamak kolaylaşıyor. Tabii, Prenses Di- ana'nın neden Kensington Sarayı'ndaki yeni evine BurreU'ı dahil etmeyi onayladığına iliş- kin karan anlamak da kolaylaşıyor. O zor günlerinde sadık uşağm tavn Diana'mn tak- tikleriyle büyük uyum sağlıyordu. Bu bahset- tiğim günlerden tam 10 yıl sonra Burrell yaz- dığı kitapla Kraliyet Ailesi'nin karşısına çık- tı. Masallardaki dügünlere benzer bir dügün- le başlayan ve sonu kötü olan evliliğe birçok başka özel şeyi açıklayan bir kitapla... Kitap geçen hafta piyasaya sürüldü. Öncesinde de Daily Mirror gazetesinde kitaptan alıntılar yayımlandı. Bizim yapmamız gereken kaygı- lanmamız gereken bir şey olup olmadığını düşünmek. Özel Kalem Müdürü Sör Micha- el Peat tarafından saf dışı edilene kadar Prens'in akıl hocalığını yapan Mark Bolland kaygılanacak bir durum olduğunu düşünü- yor. Bolland şimdi Prens'in uzatmalı sevgi- lisi -ki Diana'yla evlenmeden de vardı- Ca- milla Parker Bow1es'a danışmanhk yapıyor. Daıly Mail'de geçenler yayımlanan biryazı- sında monarşinin birtehditle karşı karşıya ol- duğunu, ancak bu tehdidi Burrell'ın açıkla- malan oluşturmuyor. Asıl tehdidin özellikle yeni yetişen kuşakta aileye karşı oluşan so- tüğüne göre asıl olan doğru mesajı vermek- ti. Günümüzdeki Kraliyet Ailesi danışman- lannın alması gereken dersler nedir? Birinci- si aile üyeleri ve ünlülerin arasına empatik bir çizgi çekebilmek. tkincisi aile üyeleri karşı- lannda eğilen, selam verenlerin hareketleri- ni hak etmeli. Hem de yaşadıklan her gün hak etmeli. Aksi olduğu takdirde Burrell ve ben- zerlerinin kendilerine pek de hoş olmayan anılarla geri dönmelerine şaşırmamalılar. Üçüncü ise insanlann Kraliyet Ailesi üyele- A Royal D u t y Paul B u r r e l l guklukhissindenkaynaklandığını savunuyor. Çözüm nedir peki? Daha etkın halkla ilişki- ler vs. Benim Kraliyet Ailesi'nin içinde ge- çen yıllarda edindiğim deneyim, Prenses Di- ana'yla geçirdiğim yıllar bana patronumun fo- toğrafını çektirmenin çok kolay olduğunu öğ- retti. ^e bir fotograf bin kelimeye denk düş- • Galler Prensesi Diana'nın uşağı Paul Burrell'ın kaleme aldığı, özel yaşama ilişkin bilgiler içeren kitap geçen hafta piyasaya sürüldü. Uşağm takındığı tavırdan Kraliyet Ailesi ve danışmanlannm ahnası gereken çok ders var. Bunlann en önemlisi de bizi yöneten ailenin ölmüş Prenses'in anısını, bir yüz karası olarak katlanacaklan bir şey değil el üstünde tutulması gereken bir şey olarak görmek zorunda olduklan gerçeğidir. rinde en çok hayran olduklan, takdir ettikle- ri özellığin fedakârlık olmasınm anımsanma- sıdır. Kraliçe EBzabeth ve annesi her zaman kendilerini halka ve görevlerine adadılar. Prens Charles'ın şimdiye kadarki tavn ülke- si ve kral olmak için henüz yeterli fedakârlı- ğı göstermediğine işaret ediyor. Prens VVUB- am ve Harry (Charles ve Diana'nın oğulla- n) lütfen bunu dikkate alın! Çıkaracağımız son ders ise sevin ya da sev- meyin Diana, Windsorlar"ın katıhğı ve hane- dancı konforu uğruna feda edilmiş gibi gö- rünüyor. Paul Burrell"ın hatırarının bu kadar ilgi çekmesinin tek nedeni ise Diana için ça- lışmış olmasından ka>Tiaklanıyor. Onlar için bir hedlvevdl Ve sanıyorum bu yazıyı okumanızın tek nedeni benim de Prenses için çalışmış ol- mam. Belki aksınin düşünülmesini diliyor olabilirler ancak Diana Kraliyet Ailesi'ne ömür boyu süreyle verilmiş bir hediyeydi. Diana'nın cenaze alayı önünden geçerken Kraliçe başını eğerek selam verdi. Damşman- lar daha iyi ve kuvvetli bir mesaj vermesini sağlayamazlardı. Ben dahil birçok insan Diana ve Kraliçe'nin aynı prensipte insanlar ol- duğunu düşündü. Bu mesaj tekrarlanmalı. En önemlisi de bizı yöneten ailenin ölmüş Pren- ses'in anısını, bir yüz karası olarak katlanacak- lan bir şey değil el üstünde tutulması gereken bir şey olarak görmek zorunda olduklan ger- çeğidir. Bu milyonlarca insani mutlu eder. Burrell'ın azmini kırar. Aileye uzak duran genç kuşağından onay alır. Kraliçe'nin taht- taki yıllannın daha yapıcı geçmesini sağlar. */ 990-1996 'da Diana 'nın özel kalem müdürüydü. (Daily Telegraph, tngittere, 27.10)