Katalog

3 KASIM 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ AHU\K ARANIYOR TURHAN SELÇUK ^DÜRÜSÎ TA3İATLI ÎSTASBUL ETEHDİSİ AEDÜLCANBAZ1 IN EARİKÜLABE MACERALARI Kızıltoprakf ta 50 dönüm araziiçinde 40 odah köşkyaptıran MaliyeNazm şimdi cadde kenanndayatıyor \\t\mfr m fk II. Abdülhanıitin naarlanndan Zühtü Paşa'nın kızıltoprak'tayapürdığı cami (sağda) ve svtusundaki mahalle mektebi (solda)_. Paşa caminin bahçesinde > anvor (vanda). ZühtüPaşa'nın 'zühd'üir şarkı vardı; yoksa türkü müydü; bir zamanlar dil- lerden düşmezdi; 'Züh- tü'den söz ederdı; "Ben sana vandım Zühtü" der- dı; samanlıktan kaldıramadığı saman- dan Zühtü'yü sorumlu tutardı! Oysa "zühtü"nün Arapça'daki kökü "zühcFün samanlıktan saman kaldır- makla ya da kaldıramadığı saman ne- deniyle tutup göbek atmakla falan hiç ılgisı yoktu.. Çünkü zühd, her türlü dünya nımetinden uzaklaşmak, uzak- laşmakla kalmayıp kendini ıbadete ver- mek demekti... Bızim zühtü dedıği- miz "zühdi''nın anlamı da aşın ve hat- ta işkenceye varan bir dın düşkünlüğüy- dü ve kadınlarda "zühdjyye" oluyor- du. Maliye ve Maarlf Nazırı Kadıköy Kızıltoprak'ta trafık bazı günler işkenceye döner. Hele yağmur biraz fazla yağdı mı; Fenerbahçe Şük- rü Saracoğlu Stadı'run önündeki yol su dolar;trafıkkilitlenirkalır. . Zühtüpa- şa Camisi'nin önüne varmak yoldakı ışkenceyi yanlamak sayılır. Zühtü Paşa... II. Abdülhamit'ın Maliye ve Maarif Nazın Ahmet Zühtü Paşa. Adının anlamının aksine dünya nı- metlerinden yararlanmasını bılen biri... Paşa, Kızıltoprak tren istasyonu ile he- nüz caddeye dönüşmemiş Bağdat yo- lu arasında kalan 50 dönüm arazi içı- ne 19. yüzyılın ıkınci yansında 40 oda- lı yazlık bir köşk yaptırmış... En bü- yûk keyfi de köşkün terasında içkısi- nı yudumlamakmış... Ihlamurlu yol 1833'te Istanbul'da doğup 1902'de îstanbul'da ölmüş... Paşa fakat asker de- ğıl... Osmanlı Bankasf nınmuhasebe- cıliğinden Osmanlı Maliyesi'nin müs- teşarlığına gelmiş; sonra da nazırlık- lara. Kızıltoprak'tataki camıyi 1883'te yaptırmış... Caminin avlusundakı ma- halle mektebini ise 1890"da... Tek minareh, tek şerefelı, tek kub- beli küçük bir camı... Yıllar ıçınde ca- mi yoldan yukanda kalmış... Yanına benzın istasyonu yerleşmış... Caminin önündeki yol, eskı yüzyı- lın Ihlamur yolu.. Artık ıhlamur ağaç- lan yok... Benzın ıstasyonununyeri, Ka- dıköy'e giden atlı arabalann, fayton- lann durağı.. Artık atlar ve faytonlar dayok. Caminin avlusuna bırkaç basamak- la çıkılıyor, süslü birkapıdan geçiliyor... 1980'li yıllardakı onanmda minbere Kütahya'dan getırilen yeni ımalat çı- niler konmuş... Ermeni hattat Kirkor Köçeoğhı'nun kalem işlerinden bir kıs- mı sizlere ömür olmuş... Aptal blrader Reşat Öykü ılgınç... Zühtü Paşa, n. Abdül- hamit'in Maliye Nazın iken Kızıltop- rak'taki köşke bir yaz günü derviş kı- lıklı hırpani bir adam gelmış... tlla pa- şa ile yalnız görüşmek ıstedığini söy- lemiş... Nasıl olduysa, paşa adamı ka- bul etmiş.. Derviş kıhklı adam, paşa ile yalnız kalınca takma sakalını çı- kartıp veliaht Reşat Efendi adına gel- diğini anlatmış... Reşat Efendi'nınpa- raya sıkıştığuıı bildinp Sultan Abdül- hamit'ten habersiz olarak Osmanlı Ban- kasf ndaki Maliye hesabından bın al- tın verihnesini istediğini bildirmiş... Paşadaparanınödenmesını sağlamış... tki yıl kadar sonra paşa bu olayı Fran- sız sefirine anlatmış, sefir sultana ye- tiştirmiş... II Abdülhamıt, "Sen be- nim aptal biraderime nasd para verir- sm" dıyerek Zühtü Paşa'yı nazırlıktan almış. Sonra o aptal birader, Osmanlı'nın sondan ikinci sultanı oldu! Zühfüpaşa Camisi'nin dış cephesi son yıllardaki onanmla gül kunısuna boyandı. Yoksa çok açık eflatuna mı? Camılerde alışılmadık bir renk tercı- hi.. Zühtü Paşa, caminin Bağdat Cadde- si'ne bakan tarafindaki küçük bahçe- de ailesinden birkaç kişıyle birlikte ya- tıyor... Yanından otomobıller, otobüs- ler geçıyor... Caminin hemen yanında- ki benzincıden çıkan otomobillerle, yoldan geçen otomobiller burun buru- na gehyor; gün boyu paşanın burnu- nun dibinde kornalar çalıyor... Oysa bir zamanlarburası çayır çimen- di; koruydu; bostandı... 01 rivayet Bı- zansdönemindekıyıydı... Şimdı,sem- te larmızı rengiyle Kızıltoprak adını ve- ren topraktan bir a\-uç bile görmek ola- sıdeğıl... Heryerasfaltvebetonvetaş. Semtin ve otobüs durağının adı Kı- zıltoprak olsa da mahallenin adı. Züh- tüpaşa... Dıle kolay, 50 dönüm arazi- de 40 odah köşk, ilaveten çevrede bir cami, bir mektep, bir karakol, nere- deyse mahalleyi Zühtü Paşa tek başı- nakurmuş.. Şlmdl Imamtn lojmanı Paşanın, caminin avlusunda mahal- le mektebi olarak yaptırdığı bına Cum- huriyetle Halkevı olmuş... Şimdı ise imamın lojmanı... Cumhuriyet cami- leri kapatıp Halkevi yapmadı, ama Cumhuriyetı kuranlara ınat Halkevle- rini imam lojmanı yaptılar! Mahalle mektebınden kalma kıta- be, binanın kapısında duruyor... Çoklan kitabenin karşısına geçip dua okuyor olabilır: -Zılh hak Abdülhamit hanı hilafet perverin mülkü fe>zabadı, irfan eyle- mektir matlabu peyreve oldu ol Süley- manı zamanın azmine asafı küdı, bina budarü irfan mektebi, başegertarihi Tek kubben ve tek minareh' küçük caminin içi süslemeH... Yolun üstünde kalan bahçe kapısıda kendi çapında görkemlL. muhtara beligganı zaman, maüabi il- mü edeptirr Ezcümlc "ADah'm gö^esi hilafet sahibi Abdül- hamit Han'ın istedigi şey memleketi OirrHfeikrletmektir.Süleyınanzarnanın- daki gibi azimle bu irfan ocağnnn ya- pıhnasmda öna\ ı ak oldu." Pekı nasıl bir irfan ocağıdır bu mek- tcp? Müfid Ekdal Kadıköy kitabında an- larıyor... Varhklı aileler, çocuklannı içinde altın olan bir keseyle birlikte imama teslim ederlermiş... Çocuklar, imamın elini öper, besmele ile sınıfa gırer ve rahlenin başına otururmuş... Sonra... Sonrasının pek ilımle, irfanla ilgisiyok... Çocuklar yandaki bakkaldan leble- bi, kabak çekirdeği, kuru üzüm alır derste kuruyemişlenni yer ve hoca efendi de çocuklardan birinin yanına oturur bir yandan ders anlatır, bir yan- dan da leblebi, çekırdek atıştınrmış... Ders dedikleri de anlamını bilmeden ıki ayet ezberlemek... Pa;a ve şükrü Saracoğlu Zühtü Paşa, mahalle mektebi açmış- sa da aslında döneminin aydını... Ka- dıköy'deki "taş mektep"ler de onun eseri... Bunlardan biri de darbe yaptı- ğı için Kenan EvTen'ın adı verilen li- se... Zühtü Paşa'nın kabrinden Fenerbah- çe Şükrü Saracoğlu Stadı, 250 adım var yok... Fenerbahçe'nin futbol liginde iddiası varsa stat tıklım aklım doluyor... Trafık, en betennden tıkanıyor... Züh- tü Paşa'nın kabnnın önü bile otopar- ka dönüyor... Paşa, hoşgörü gösteri- yorolmalı... Çünkü... ü. Dünya Savaşı'nın zor yıllarmda Türkiye'nın Dışişlen Bakanlığı'nı ve sonra Başbakanlığı'nı ve bu arada Fe- nerbahçe Spor Kulübü'nün de 17 yıl başkanlığını yapan Şükrü Saracoğlu, Zühtü Paşa'nın küçük damadı... Sara- coğlu. paşanın oğlu Zahit Bey'ın kızı HatkeSaadetHanım'la. Kızıltoprakta- kı köşkte evlenmiş.. Neredennereye... Ya sız ne tarafa gıdıyorsunuz? Adım adım ılerleyen trafıkte Zühtüpaşa Ca- misi'nin önüne ulaştığınızda yoldaki işkenceyı yanlamış sayılırsınız... GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHAN ERİNÇ HaberieşmeDMemede... Avrupa Birliğı (AB) hayaliyle yatıp kalkmak yöne- ticilerimiz için birtutkuya dönüşme özelliğini sürdü- rüyor. Zaman zaman yetkıli ya da yetkısiz AB sözcüleri- nin hiç de hoş olmayan değeriendirmelerı ve dayat- maları asabımızı bozsa da hiçbır şey olmamış gibi inadımızı sürdürüyoruz. Bugüne kadar az şey yapılmadı. Anayasa değişık- liği başta olmak üzere uyum yasaları olarak nitelen- dirilen çok sayıda yasal değişiklık gerçekleştirildı. Sıradatemel yasa nıtelıgindeki ıki tasan Türkiye Bü- yük Millet Meclisi komisyonlannda inceleniyor. Türk Ceza Yasası Tasarısı ile Ceza Muhakemeleri Usulü YasasıTasarısı. Türk Ceza Yasası'na ilişkın değişiklik tasansı kıyı- sından köşesinden de olsa irdelenip eieştiriliyor. özellikle kadın hukukçularla sivil toplum örgütle- ri, kadın haklarına aykın düşen maddeleri değiştir- mek için sürekli bir savaşım içındeler. Savaşımlannda başanlı oldukları da izleniyor. Di- leriz sözde kalmaz ve yakınılan maddeler komısyon- lardaki görüşmeler sonunda düzeltilır. Ancak Ceza Muhakemelen Usulü Yasası Tasansı için benzer bir gırışimden soz etmek olası değil. Nedense konut dokunulmazlığı, aile yaşamı ve özel yaşamla ilgilı anayasanın 19,20 ve 21 'inci mad- delenne aykın olarak tasanda yer alan maddeler pek gündeme getirilmiyor. Söz konusu tasanda, "Telekomünikasyon Yoluy- la Yapılan Haberieşmeye Girme" başltğmı taşıyan bö- lümde beş madde var. Madde 107: Dinleme ve kayda alma karan Madde 108: Kararlann yerine getirilmesı Madde 109: Avukatın bürosu ve yerteşim yeri Madde 110: Bilgısayariarda, bilgisayar program- lannda ve kütüklerinde arama, kopyalama ve geçı- ci el koyma Madde 111: Uluslararası yardımlaşma başlıklarını taşıyor. Bu maddelerin benzerterı "Çıkar Amaçlı Suç ör- gütleriyle Mücadele Yasası "nda var. Şimdi oradan alınıp genelleştırilıyor ve bütün suç tanımlan için ge- çerli kılınmak isteniyor. Bölüm suçları ikiye ayınyor. 107'ncimaddede, "5yılvedahafazlahüniyetibağ- layıcı cezayı gerektiren cürûmler dolayısıyla yapılan soruşturmalarda başka sunetle delil, iz, eserve ema- re elde edilmesi olanağı bulunmayan hallerde"kul- lanılacak yetkiler ve dinlenip el konulacak haberieş- me araçlan ayn ayn sayılıyor. 110'uncu madde İse "iki yıl ve daha fazla hürriye- ti bağlayıcı cezayı gerektiren cürûmlerdolayısıyla ya- pılan soruşturmalarda zorunlu olduğu takdirde... bilgisayar ve bilgisayarprogramlan ile bilgisayarkü- tüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlann- dan kopya çıkanlmasına" ızın veren bir nitelik taşı- yor. Bu işlemler için cumhuriyet savcısının başvurma- sı ve sulh ceza hâkiminin gizli olarak karar vermesi koşulu var. fasan yalnızca avukatlara bir ayncalık tanımış. O ayncalık da 109'uncu maddede şöyle tanımlanıyor: "Savunmasını üstlendiği şüpheli veya sanığın iş- lediğisuç dolayısıyla avukatın bürosu, konutu veyer- leşim yehndeki telekomünikasyon araçlan hakkın- da 107'nci madde hükmü uygulanmaz." Görüldüğü gibı avukatlann, beş yıl ve daha fazla cezayı gerektiren cürümle suçlanan vekilleri varsa do- kunulmazlıklan olacak, iki yıl ve dahafazla cezayı ge- rektiren cürümle suçlanan vekilleri varsa bilgisayar- lanna bile girilebılecek. Çelişkili gibi gözükse bile yine de bir ayncalıklan var avukatlann. Gazetecilerin, doktoriann, araştır- macılannsa meslekleri ile ilgıli hiçbir ayncalıklan ol- mayacak. özgüriükler bu sayede anayasada yazılı olarak kalacak. oerinc@cumhuriyet.com.tr VEFAT Babaeski Belediyesi Emekli Muhasipterinden merhum Hilmi Oral'ın eşi, Ümit, Yılmaz, Lale Oral ve Jale Dağlıoğiu'nun anneleri İSMET ORALvefat etmiştir. Cenazesi 03.11.2003 Pazartesi günü (bugün) Silivri Camii'nde kılınacak ikindi namazından sonra Silivri Aile Mezarlığı'nda toprağa verilecektir. AİLESİ TURKÇE NAMAZ böyle kılınır Medyanın halktan gizlediği, bu eski yazısız ve Arapçasız namaz hocası kitabı şimdi gazete bayilerinde ve önyargısız kitapçüarda tezgâh altında!... Israrla isteyiniz. SEÇME KİTAPLAR PK. 77 Bahçelievler/lstanbul Hayalin gerçek olsun. lyilik gölgen olsun. Yaşamın pembe düşlerie dolsun. Kızım Mra alın yazın güzel olsun. Yasemin-kırahim DİLBI KİRALIK DAİRE Sahibinden Kızıltoprak'ta 3 + 1 doğalgazlı masrafsız. Tel: 0 216 337 81 41 Cep: O 542 241 79 61