Katalog

29 KASIM 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishaba cumhuriyet.com.tr 11 Başbakan ozurdliei • AMSTEREÜAM (AA) - Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkenende, Ingiltere tarafından Irak konusunda kendısine gönderilen gızli rapor hakkında zamanında Bakanlar Kurulu üyelerine bilgi vermediği için. Meclis önünde özür diledi. Yalnızca Başbakan'ın okuması isteğiyle gönderilen raporu, o zaman iade etmesinin ya da hükümete bilgi vermesınin daha doğru olacağım kabul ettiğini belirten Balkenende, bu davranışı dolayısıyla özür dilediğini bildirdi. Başbakan'ın özür dilemesi, koalisyon ortağı partiler tarafindan yeterli bulunurken muhalefet partilen, raporun ıçeriğı hakkında hâlâ aynntılı bilgi vermediği gerekçesiyle Balkenende'yi eleştirdiler. hpanya önlem akyor • MADRtD(AA)- Ispanya hükümeti. Bask yönetiminin bağımsızhğa giden son adım olarak gösterilen "yeni siyasi statü" önerisini referanduma götürme olasılığına karşı yasal önlemler aldı. Adalet Bakanı Jose Maria Michavila, Bakanlar Kurulu'nun dünkü toplantısında, ceza yasasmda değişikliğe ilişkin reform paketinin kabul edildiğini ve Senato'ya sunulacağını bildirdi. Michavilla, ceza yasasındaki reformla "Ispanya'da herhangi bir otonominin, anayasal içeriği gasp etmesi, yasa dışı yollardan seçim veya referanduma çağırmasının suç sayılacağını" duyurdu. Hükümetin aldığı karann, tamamen Bask Bölgesı'nde yaşanan gelişmelerle bağlanhlı olduğu belirtiliyor. NATO konseyine Rusfüzesi • MOSKOVA(AA)- Rusya, NATO Konseyi toplantısında, Avrupa'nın savunması için yeni ürettiğı Tnumf füze savunma sisteminı önerecek. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Vladimir Çizov. dün düzenlediği basm toplantısında, "Rusya- İS'ATO Konseyi sadece Rusya'mn önerisini değil, batılı şirketlerin de füze savunma sistemleri tekliflerini değerlendirecek" dedi. Çizov, Avrupa füze savunma sisteminin Avrupa kıtasının her tarafına taşmabilmesi için mobil olacağım ve çeşitli bölgelerde tehditlere cireneceğini kaydederek bu konudaki görüşmelerin yoğun bir şekilde sürdürüldüğünü söyledi. Amerikalı tşadamına ceza • MANNHEIM(AA)- Almanya'da, 1999yılında jak'a sılah yapımında oJlanılabilecek matkap iatan bir Amerikalı .şadamı 4 yıl 9 ay hapis ^zasına çarphnldı. Mannheim mahkemesi. [ıak doğumlu 60 yaşındaki Amerikalı ı^damı Sahib Abdulamir E Haddad'ı, uzun tKnzilli top yapımında iallanılabilecek matkap ütmaktan suçlu buldu. Bush'un Bağdat'a yaptığı yıldınm ziyaret, halkla ilişkiler darbesi olarak nitelendirildi 2.5 saatlik seçim atağıDış Haberier Servisi - ABD Başkanı George Bush'un Bağ- dat'a yaptığı sürpriz ziyaret, hem Irak'ta hem de seçimle il- gili kamuoyu yoklamalannda- ki olumsuz tabloyu tersine çe- virmek için tasarianmış bir med- ya gösterisi olarak değerlendi- rildi. Bush'un 2.5 saatlik "çok gizfi" zıyareti Irak Geçıci Hü- kümet Konseyi (GHK) de da- hil çeşitli ülke yönetimlerinin şaşkınbğı ve tepkisiyle karşdan- dı. Güvenlik kaygılan nedeniy- le gizli tutulan ziyaret öncesin- de, Bush'un Şükran Günü'nü Teksas'taki çiftliğinde geçirece- ği açıklanmıştı. Ziyaretten, Colin POVVELL 'BM aktifrol almalı 9 • ABD Dışişleri Bakanı "BM Irak'ta 6 ay içinde önemli bir rol oynayabilir" dedi. PARİS (AA) - ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Irak'ta yeni yönetimin tesisiyle ilgili düzenlemeler ve buna yönelik takvimin belirlenmesi konusunda BM'nin aktifrol almasını istedi. Fransa'da yayımlanan Liberation Gazetesi'ne konuşan Powell, bu konuda yeni bir BM karanna gerek görmedikleri söyledi. Povvell, "BM'nin aktifrol almasını istiyorum. ABD Başkanı George Bush da kesinlikle aynı şekilde düşünüyor. BM, önümüzdeki 6 ay içinde gerçekten önemli bir rol oynayabilir. Bu tür çalışmalar için gerekli tecrübesi ve uzmanları var" dedi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın yakında Irak için özel bir temsilci atayacağını belirten Powell. bu temsilcinin Irak'taki Geçici Yönetim Konseyi ve ABDnın Irak'taki Sivil Temsilcisi Paul Bremer ile yakın ilişki içinde çalışmasını beklediklerini bildirdi. Povvell, BM temsilcisinin, Irak'ta anayasa çalışmalan ve seçimler konusunda yardımcı olabileceğini sözlerine ekledi. • ABD'li gözlemciler, Başkan Bush'un seçim yatınmı olarak Bağdat'a gitmesinin azalan desteğini arttırmayacağı görüşünde. Bush'un yardımcılan ve bazı ba- kanlar dışında kimsenin önce- den haberi olmadı. Irak'ta 2.5 saat kadar kalan ABD Başka- nı, Bağdat HavalimanT nda ha- zırlanan salonda askerler ve ko- mutanlarla birlikte yemek ye- di ve hiç dışan çıkmadı. Bush, Şükran Günü yemeği- nin ardından Irak GHK'nin dört üyesıyle kısa süren bir görüş- me yaptı. Air Force One uça- ğıyla apar topar geri dönen Bush, Washington'ın dışında- ki Andrevvs Hava Üssü'ne dün sabaha karşı indi. Bush'un Irak ziyareti, ABD'li uzmanlar tara- findan Amerikan kamouyunu etkilemek için halkla ilişkiler alanında atılan "simgesel bir adım'' olarak değerlendınldi. Ziyareti "halkla ilişkiler darbe- si" olarak nıtelendiren uzman- lar, Bush'un Irak'taki birlikle- rin moralini düzeltmek için bu tür birjest yapmasına ıhtiyaç ol- duğunu vurguladılar. Buna karşın ziyaretin Bush'un ülkede giderek azalan desteğine çare olmayacağı da belirtiliyor. Bush'un desteği, 19 Kasım itibanyla yüzde 42 'ye düştü. Ziyaret, Arap gazetele- ri tarafından "Amerikan aske- rinin moralini ve başkanın ye- niden seçflme umudunu yük- seltme gnişimi" olarak değer- lendirildi. Ürdün gazetesi El Arap El Yavm, Bush'un "gece- nin karanhğmda" geldiğini be- lirtirken Lübnan'ın El Mustak- bel gazetesi, sürpriz ziyareti "seçim yıhnı açan ziyaret" ola- rak nitelendirdi. Fransız Libe- ration gazetesi, "Bağdat'a seçim baskmT başlığıru atarken Ingı- liz Independent, Bush'un ye- niden seçilmek için kampan- yasında ihtiyaç duyacağı re- simleri çektirmek üzere Irak'a giden ilk ABD başkanı olduğu- nu yazdı. Ispanyol El Mundo ga- zetesi, bu halkla ilişkiler atağı- nın. Irak sorununu çözmeyece- ğini vurguladı. 'Haberimiz yoktu' Ziyaret, Iraklı siyasetçiler ara- sında da şaşkınlık yarattı. GHK üyesı Mahmut Osman, "Hiç kimse, Konsey olarak bizi bu ziyaret konusunda bilgüendir- medL Bush, Irakhlaıia hiçbir resmi görüşme yapmadL Sıra- dan IrakJuarla göriişnıedi Bush, sadece askerlerinin moralini güçlendirmeye çahşa" dedi. Bağdatta yüzJerce Idşjnin kaüldığı gösteri için Irak potisi ve Amerikan askeıieri olağanüstü önlemler aldı. (AFP > Bağdat'ta, direnişçilerin saldınlannda yakınlannı kaybedenler gösteri yaptı îşgalin son kurbanı iki kız kardeşDış Haberier Senisi - Amerikan askerle- ri Bakuba yakınlannda 12 ve 15 yaşlann- dakı Iraklı kız kardeşleri öldürürken ıkı Amerikan askeri de dırenişçılenn saldınla- nnda yaşamını yitırdı. Öldürülen kızların 18 yaşuıdaki ağabeyi Kusay, Bakuba'ya 7 kilometre uzaklıktaki Ibn-Firnas Havaalanı'nda konuşlanan Ame- rikan birliklerinın önceki gün Fatima ve Az- ra'ya ateş açfıklannı söyledi. Kusay, kız kar- deşlerinin Amerikan kuvvetlerinin 30 met- re uzağında odun toplamakta olduklannı, Az- ra'nın hemen öldüğünü, Fatima'nın da ya- ralanna yenık düştüğünü kaydettı. Iraklı polis Hüseyin Ali de Amenkan as- kerlerinin kızlardan bırinde bir silah oldu- ğunu ileri sürdüğünu, öldürülen kardeşlerin evinde yapılan aramadaysa şüpheli bir şey bulunmadığını söyledi. Ramadı kentindekı kışlada dün 1 Amerikan askeri öldürüldü. Musul"da da ABD askeri tesisine 4 havan to- pu atılması sonucu bir Amerikan asken öl- dü. Saddam'la işbiıtiği suçtur' Bağdat'ta yüzlerce kişi teronzme karşı bir gösteri düzenleyerek, Saddam Hüse- yin'i kınadı.Firdevs Meydam'ndaki göste- riye katılanlar, "Irak'a evet,teronzme hayır" sloganlan attı. Gösteriye katılanlann çoğun- luğunu, direnişçilerin saldınlannda ölen Iraklılann yakınlan oluşturdu. Direnişçilerin ABD askerlerine karşı dü- zenlediği saldınlarda ölen sivilleri anmak için Irak bayrağına sanlı üç boş tabut taşıyan göstenciler, "Masumlan öldürmek tero- rizmdir ve kınanmalıdır" ve "Katil Sad- dam'la işbirligj insanlığa karşı bir suçtur" yazılı pankartlar taşıdı. Geçici Hükümet Konseyi'nde temsilcisi bulunmayan partiler tarafından düzenlenen gösteriye katılanlar bütün suçlulann yaka- lanıp Irak halkına karşı ışledıkleri suçlardan dolayı yargılanmalanm ıstediklerini belirt- riler. Silahlı kuvvetlerin Irak raporunda Washington yönetimine eleştiriler yöneltildi ABD ordusu 'kıırtarıcı' olamıyor • Raporda, yönetimin orduyu 'işgalci' yerine 'kurtarıcı' olarak nitelendirme yönünde aldığı siyasi karar yüzünden askerlerin düzeni sağlayamadığı öne sürülüyor. DışHaberier Servisi-Washing- ton yönetiminin Irak'taki ABD askerlerini işgalci olarak tanım- lamamaktaki ısran nedenıyle ko- mutanlann ihtiyaç halinde sıkıyö- netim ilan edemedıkleri, yağma olaylanm engelleyemediklen ve düzeni sağlayamadıklan bildiril- di. Associated Press ajansı tara- fından ele geçirilen ve Irak'la il- gili olarak ABD ordusu tarafın- dan hazırlanan gözden geçirme ra- porunda yapılan değerlendirme- İer dikkat çekici bulundu. 3. (Me- kanize) Piyade Tümeni'nin ha- zırladığı savaş sonrası iç değerlen- dirme raporunda, Bağdat'a ge- len ABD askerlerini "işgalgücü" yerine "kurtancı" olarak nitelen- dirme yönünde alınan siyasi ka- rann, piyade tümenindekı komu- tanlann kafasında. savaş sonrası Bağdat ve diğer kentlerde, kendi yetkileri konusunda belirsizlik yarattığı ileri sürüldü. Onlem alınamadı "SadeceResmi KuDanım Ama- cıyla" ibaresini taşıyan raporda, "Uluslararası hukuka göre ABD askerieri gerçekten debir işgalgü- cüydü ve bundan kaynaklanan ABD IRAKTA DOĞRUDAN SEÇÎM YAPILMASIOLASILIĞINIGÜNDEME ALDI Şiilerin itirazı değerlendiriliyor Dış Haberier Servisi - ABD'nin Irak'ta yerel meclis- lertarafından behrlenen üyeler- den değil, doğrudan halkoyuy- la seçilmiş bir geçici hükümet oluşumu için seçim yapılması olasılığı üzerinde durduğu bil- dirildi. Washington Post gazetesi, Iraklı Şii çoğunluğun lideri aye- tullah An El Sistaninin önce- ki gün yaptığı eleştirilerin ar- dından ABD'nin seçim seçene- ğini gözden geçirdiğini yazdı. ABD Başkanı George Bush'un Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice da. Irak'ta yönetimin devriyle ilgili ola- rak Washington'un Şülerle gö- rüşmeler yaptığını söyledi. Tartişmalar sürüypr Rice, ABD'nin Irak'taki yö- netim görevlisi PaulBremer'ın herkesle görüştüğünü ve tar- tışmalann sürdügünü belirte- rek, Iraklılar için böylesine önemli bir adım için ABD yö- netiminin Irakyetkililerinin gö- rüşlerini almaİc istediğini kay- detti. Washington Post gazetesi, Irak'taki siyasi süreçle ilgili bir üst düzey yöneticinin "Artık seçim de bir olasıhk, bir çözüm buhnak için çırpmıyoruz" de- diğini aktardı ve Beyaz Saray' m "doğrudan seçim" seçeneği üzerinde durduğunu belirrh. El Sistani, önceki gün Geçi- ci Hükümet Konseyi Başkanı Celal Talabani'ye. ABD'nin egemenliğin Iraldılara de\Te- dilmesi için hazırladığı planda eksiklikler bulunduğunu söy- lemiş ve bu konudaki kaygıla- nnı ıletmişti. 15 Kasım'da va- nlan anlaşmaya göre, 15 Mart 2005'te genel seçimlerin ya- pılması. bundan önce ise geçi- ci bir anayasa ve meclisin oluş- turulması hedefleniyor. haklan ve sorumhıluklan vardı'' ifadeleri yer aldı. işgalci statüsü- nün reddedilmesı nedeniyle ko- mutanlann başlangıçta işgal güç- lerinin başvıırabileceği "sokağa çıknıa yasaklan", "sivilleri işba- şıyapmayayönlendinne" ve "ye- relhükümetler ile halkıkontrolet- me" gibi tedbirlen uygulayama- dığına işaret edildi. Raporda, "Irak'taki rejimi de- virdikten sonra harekete geçmek- te başansız kahnmış olmasmm do- ğurduğu otorite boşluğu diğerie- ri tarafindan doldurulmuşrur" ifadeleri kullanıldı. Rapor hakkında değerlendir- mede bulunan 3. Piyade Tümeni Sözcüsü Binbaşı Darryi\Vright, son şeklinin henüz verihnediğini söylediği raporun, "rünrenin bir dahaki sefere muharebey e çağnl- ması halinde ne gibi iyilestirmeler yapdabileceğini görmek amacıy- la hazırianmış bir ön çahşma ol- duğunu" belirttı. Raporu kaleme alan kişilerin adını açıklamayan Wright, raporun "Irak'ta muha- rebelere kanlmış asker ve subay- lann çok yönlü. bazen çok büyük farkhhklar içerengörüşlerini yan- sıtoğuu" sözlerine ekledi. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Cepheden Cepheye Yazının başlığına bakıp, "yine tarihten söz ede- cek" diyenler olur diye hemen belirteyim: Bu yazı- da, Birinci Dünya Savaşı'nda Galiçya'dan, Ye- men'e, oradan Sankamış'a, oradan da Çanakka- le'ye ve Anadolu savunmasına kadar cepheden cep- heye savrulup, sonunda yurtsavunmasını gerçek- leştiren dedelerimizden söz etmek niyetinde deği- lim.Şimdiki.Türkiye'ninbaşkalarınınbircephesin- den ötekine savruluşudur. Yakın geçmişte "ulus- lararası komünizm"\n ön cephesine yerleştirilmiş- tik, şimdi de "uluslararası terör"ür\ cephesi ilan edildik. "Cephe", savaşı çağrıştıran bir kavram olduğu için ciddiyetle ve bilerek kullanılmalıdır. Oysa, dı- şanda da, Türkiye'de de bu kavramı, kendi yarar- lannaişleyeceğini umduklan toplumsal karşıtlıkla- n daha da derinleştirmek için kullananlar olmuş- tun 1930'lann Fransız "HalkCephesi'nden, 1970'le- rin Türkiye'sinin "Milliyetçi Cephe"s\ne kadar... Uluslararası ilişkilerde de "cephe", karşrtlıklan kes- kinleştirmekten yarar umanlarca kullanılmıştır. Şimdi de, Ingiliz Başbakanı Tony BlairTürkiye'yi, Irak'ın yanı sıra "teröristler için bir cephe" ilan et- miş bulunuyor. Agzından çıkanı kulağı duyan birso- rumlu kişi olarak kabul edebileceğimiz ıngiliz po- litikacı, herhalde sözlerinin daha sonraki Ingiliz ve Avrupalı edimleriyle uyumlu olacağım biliyordu. Türkiye terör hedefi haline geldiğinde "dayanış- ma" mesajlan veren, hatta bu terör eytemlerinin "Tür- kiye'yi Avrupa'ya daha da yaklaştırdığını" söyle- yenler, kısa süre içinde hem sözieriyle hem de edimleriyle terör tehdidi altındaki Türkiye'yi Avru- pa'nın neresine yerleştirme niyetinde olduklannı açığa vurmuşlardır. Avrupa ülkeleri ardı ardına Türkiye'yi vatandaş- lan için "güvenli olmayan" ülke ilan ediyorlar. Çe- şitli uluslararası etkinlikler iptal ediliyor. Profesyo- nel futbol takımlanmızın Avrupalılarla oynayacak- lan maçlar, Istanbul'dan Avrupa kentlerinealınıyor. Üstelik, bu Türkiye'yi dışlama ve tecrit etme işinin ne zaman sona ereceği de belli değil. öyle ya, Çin'in "SARS salgınt" nedeniyle tecridi, Dünya Sağlık örgütü'nün salgının bittiğini ilan etmesiyle sona erdirildi. Şimdi bir "dünya terorizmle sava- şım" örgütü yok ki Türkiye'nin dünyadan dışlan- ması gayretlerine son versin! Bu konuda karar ver- meyetkisi. Blair'lerde... Böylece, Türkiye gelecek yılki turizm gelirinden önemli kayıplar vermeye aday. Ayrıca, spor ya da - kültür alanındaki etkileşimimize de getirilen sınır- lamalar ne zaman bitirilir, belli değil. En az bunlar kadar önemli bir alanda, Batı ya da AB ile ilişkilerimizde de "cephe" kavramının "çatışma, karşıtlık, savaş, zıtlık" gibi çağnşımlany- la uyumlu edimler kolaylaşıyor. AB sorumlulan her fırsatta bizim büyüklerimizi çağırdıklan Avrupa do- r ruktoplantılarında "a//e fotoğrafı"na onlan da so- kuyordu ya... Şimdi Avrupa Parlamentosu'nun bir ' belgesinde, Türkiye "AB'nin komşulan" kısmında değerlendirilmiş. Verheugen, buna çok kızmış ve bunun "AB Komisyonu'nun ve hükümetlerin beiirlediği poli- < tikaya uymadığını" belirtmiş. lyi de etmiş, çünkü ' tersini söyleseydi, daha on gün önce -bu kez Ro- • manya'ya şirin görünmek için- "2007'de Bulgaris- tan ve Romanya'nın tam üyeliğe kabulüyle Avru- pa'nın genişlemesinin sona ereceğini" açıklayan Vemeugen'in Türkiye'yi aday ülke olarak görme- diği kanısına kapılabilirdik! Batı'dan Türkiye'nin bu durumuna bakıp, "bun- lan iyi ki yalnızca bir cephe ülkesi olarak kol me- safesinde tutmuşuz; zaten içimize alıp Ortado- ğu'ya girmektense, cephe ülkesi olarakyerinde bı- rakmak daha iyi" diye düşünenleri kınamak da zor. Çünkü Türkiye, "Islamcı terör" denmesinden ra- hatsız olacak kadar hassas, ama terörün kaynak- lan konusunda kararsız bir Başbakan'ın başında bulunduğu bir hükümet tarafından yönetiliyor. Bir de, aslında Irak ve Kıbns politikalannı "afbaş/"yü- rütenlerin, Türkiye'yi bir cephe ülkesi olmaktan başka çaresi kalmamış halde bırakmak isteyenle- rin açıkça söylediklerini anlamamakta ısrar eden bir Dışişleri Bakanımız var. Şimdi, Türkiye'nin na- sıl Avrupa'yla bütünleşmiş olduğunu ve bunun için terör mücadelesinde Türkiye'nin yalnız bırakılma- ması gerektiğini kendilerine, Italya'da anlatıyor... Bağdat'a ziyaret Bushgitti Hillary geldi Dış Haberier Senisi - ABD Başkanı George Bush'un önceki günkü sürpriz ziyaretinin ardın- dan dün de Demokrat Parti New York Senatö- rü Hülan Chnton Bağ- dat'a gitti. Eski Başkan BfllClin- ton'un eşi Hillary Clin- ton da Bush'un izinden giderek Bağdat'ı ziyaret etti. Önceki gün Afga- nistan'ın başkenti Kâ- bil'de De\let Başkanı Ha- mid Karzai ile bir araya gelen ve ülkedeki çeşit- li Amerikan üslerini zi- yaret ederek askerlerin Şükran Günü kutlama- lanna katılan Clinton, dün Irak'a geçti. Bağ- dat'ta bir gün kalan Hil- lary Clinton. ABD'nın Irak'taki sivil yöneticisi Paul Bremer ve Ameri- kan işgal yönetiminin di- ğer üst düzey yetkilüeriy- le görüştü. Clinton, Sad- dam Hüseyin'in artık iş- gal yönetiminin karargâ- hına dönuştürülen sara-' yında öğlen yemeği ye- dikten sonra New York- lu askerlerle buluştu. Da- | ha sonra saraydan aynla- rak kentin çeşitli nokta- lanndaki Amerikan as- kerlerini ziyaret eden Hil- lary Clinton, öğleden sonra Irak Geçici Hükü- met Konseyi 'nin (GHK) bazı üyeleri ve sivil top- lum örgütlerinin temsil- cileriyle bir araya geldi. Hillary Clinton'a, De- mokrat Parti Rhode Is- land Senatörü Jack Re- ed de eşlik etti. Clinton, Bağdat Havaalanı'ndaki ana askeri kamptan hiç çıkmayan Bush'un aksi- ne, Saddam'ın sarayının dışına çıkarak askerlerle buluştu. Hillary Clinton, Bağ- dat'ta Amerikah askeri ve sivil yetkililerle yap- tığı görüşmeden sonra, Irak'ta uluslararası top- lumun daha büyük rol oynaması çağnsında bu- lunurken, bunun, ABD yönetiminin zihniyetinde büyük değişiklik gerek- tireceğini söyledi. Clin- ton, "'Ordumuz için ar- tık savaşlan kazanmak yeterli değil. Yürekle- ri ve akıllan da kazan- malılar. Bu çok zor bir uğraş" djdi. %