Katalog

7 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA JV U J_j 1. U M\ kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 Kırım Savaşı ve roman: Latife Mardin tarihe savaş ve aşkm aynasmda bakıyor Dünya-Osmanlı hattındaGAMZE AKDEMÎR Kınm Savaşı'nın en yo- ğun olduğu dönemde Si- vastopol'da. yaralılann te- davı edildiği Varna'da, dip- Iomatik hareketlerin yo- ğunlaştığı Istanbul'da ge- çen bir aşk ve savaşm ro- manı 'Doğu Doğudur'. 'Batı Batı'dır ise, Ingıl- tere'de başlayıp Kırım Sa- vaşı nedeniyle Doğu'da sü- ren bu serüvenin Batı ülke- lerindeki gerilimli yankıla- n üzerine kurulu. Aşkın gücünün savaş da- yatmasına karşı gösterilen dirençle tartıldığı, sırtını iyi araştınlmış tarihe, sosyolo- jik ve psikolojik değerlen- dirmelere ve bol betimle- meyle güçlendirilmiş, ge- rilim tadında bir üsluba yaslayan bu iki roman, Oğ- İak Yayınlan'nın Popüler Tarih Romanlan dizisinden Latife Mardin ın Doğu- Batı Dörtlemesi'nın ilk iki kitabı olarak çıktı. Karakterlerin Ikl yuzü -Romanı, tarih kadar kadının konumu, Valide Sultan ikfidarı gibi döne- min toplumsal bir gerçeği- nin izlerini sürerek de geliş- tiriyorsunuz. LATtFE MARDİN - Önemli bir metafor çünkü. Türk aile yapısı içinde kayın- valide önemli ve çoğu zaman sert bir rolde. Kitaptaki, gü- cünü biraz da ezmek için kul- lanan Valide Sultan karakterini eşi- min ve Betül Mardin 'in büyükan- nelerinin, zamanında Ingilizce yazdığı ama onun yazdığı hiç açık- lanmayan bir romandan aldım. A- ma bunu yaparken karakterlerin i- ki yüzünü de göstermeye çalıştım. -Doğu, Batılıları da biçimle- miş, âşık etmiş kendine... MARDtN - Levantenler işte ge- lip yerleşmişler. Büyülenmişler adeta. Büyük bir çoğunluğu da sanmıyorum ki buraya yerleşmek ıçıngelmışolsunlar. Büyük bırka- rizma var Istanbul'da. O zamanki tngiltere'de berbat şartlar var. Fran- ugünlerde milletler arasında benim genç kızlığımda olmayan bir aynlma gözlüyorum ve çok üzülüyorum. Yüzyıllar öncesindeki gibi kutuplaşmalar kemikleşiyor. Bu Amerika'da da başladı.Bunlar beni çok korkutuyor. sa desen daha berbat. Korkunç pis- lik, tehlike, ahlak dibe vurmuş ve- saire... O nedenle gelenler aynlmak ıs- temiyorlar. Kitapta onu da göster- mek istedim. Ikinci kitapta o var- dır, yani Türkler şöyledir, Türkler böyledir sözlerine, eleştirilerine karakterlerden biri "Londra'nın pisliği de şöyledir" gibi bir cevap veriyor. Sokaklan öylesine pislik götürürmüş ki insanlan sırtlanna ahp taşırlarmış. Fransa kralı mese- la, yılda bir kez yıkanırmış; oysa bizde hamamlar var, bir kültür var o anlamda da. -Ülkeler çevresinde atılan tur, tarih içinde polisive-gerilim tar- zinda bir takip duygusuyla sürü- yor. MARDtN - Bunu çok istedim, demek ki becerebilmişim. Tarih- sel aynntılarçerçevede gerekliydi. Ama tek olmamalıydı zira sürük- leyici unsurlara ihtiyacım vardı. Ölümsüz bir aşk, elden ele bir be- bek, öldü sanılan Cynthia adlı ka- dının gızemi, bu dengeyı kurmam- da çok yardımcı oldu. Bazen düşünüyorum nereden aklıma gelıyor bunlar dıye, ama belki de tarihe olan ilgimin yanı sı- ra çok roman okumamdan, film seyretmemden. -1ki kitapta da tarihin millet- ler arası kutuplaşmalar bağla- mında tekerrür ettiğine ilişkin güçlü göndermeler de dikkat çe- kiyor. MARDtN - O dönemleri birçok yönden bugünden ayıramıyorum. îkisi de içinde ıyı yanlan olan, ide- allen olan toplumlan banndınyor. Fakat, dün de, bugün de gözlerin kör oldugu din gibi noktalarda ça- tışıyorlar. Hepsi de aynı Allah'a inanıyor oysa. Bugünlerde milletler arasında benim genç kızlığımda ol- mayan bir aynlma gözlü- yorum ve çok üzülüyorum. Yüzyılar öncesindeki gibi kutuplaşmalar kemikleşi- yor. Herkes oruç da tutardı, dua da ederdi, camiye de gıdilirdi, kiliseye de gidi- lirdi. Atatürk döneminde, İnönü döneminde, De- mokrat Parti döneminde bu böyleydi. Ama bu Amerika'da da başladı. Tarikatlar türedi. Bunlar beni çok korkutu- yor. Amerika'da bir orta sı- nıf vardı. Evi, arabası olan, çocuklannı koleje gönde- rip taksitlerini ödeyebilen o orta sınıf ortadan kalk- maya başladı hem dünya- da, hem de ülkemizde. Bu da tetikledi bu rür yöneliş- leri diye düşünüyorum. Bir de iki kitapta da dün- ya-Osmanlı hattına işaret etmek istedim. Diğerlerine göre kendi içıne kapanık Osmanlı dünyasına gir- mek, perdesini aralamak istedim. Yenl kitabı Atatürk ve kadınlar üzerlne - Dörtlemenin sonraki kitaplarından söz eder misiniz? MARDtN - Üçüncü kitabın adı 'Batıda Fırtınalar', dör- düncü kitabın adı henüz belli değil. Ama yeni bir aşk doğa- cak. Öteki kahramanlar prob- lemlerini halledecekler. Cyn- thia probiemlenyle daha yo- ğun mücadele edecek. Fonda ise Londra baskın olacak. Aynca Atatürk ve kadınlar üzerine bir ki- tap yazmayı düşünüyorum. Kadm- lann Atatürk'ün devrimleriyle gel- diği durumu çok çok önemsiyo- rum. Bu konuda Atatürk'ün yeterince bilınmediği kanısındayım. Yazdı- ğım kitapla bu konudaki açığı bir parça da olsa kapatabilmeyi umu- yorum. Dışanda kadınlar hâlâ mücade- le ediyorlar. Bizim kadınlanmız- dan her ne kadar daha özgür gibi görünseler de çoğu konularda öy- le gerideler ki... B.1 esteci ve orkestra şejî Emre Aracı 'nın Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi Orkestrası ile birlikte kaydetîiği, Kırım Savaşı sırasında bestelenmiş müziklerden oluşan "Savaş ve Barış /Kırım 1853-56" adlı yeni çıkan albümünde Beethoven ve Donizetti gibi ünlü bestecilerin yapıtlan da yer alıyor. Silahlar yerine çalgılar Kırım Savaşı ve Müzik: Cephede birlikte savaşan üç ülke arasındaki kültür alışverişinin ürünleri bir CD'de toplandı SEVİLAY KOÇOĞLU Ünlü bestecı ve orkestra şeflerimizden Em- re Aracı'nın, Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi Orkestrası ile birlikte kaydeftiği, Kınm Savaşı sırasında bestelenmiş müzikler- den oluşan "Savaş ve Barış / Kınm 1853- 56" adlı albümü Kalan Müzik'ten çıktı. 18O0'lü yıllarda Kraliçe Victoria dönemin- de Ingiltere, Fransa ve Osmanlı tmparatorlu- ğu, Rusya'ya karşı Kırım'da birlikte savaşır- ken birbirleriyle kültür alışverişinde de bu- lunmuşlar. Arşivcı kimliğiyle de tanınan Emre Aracı, uzun araştırmalan sonunda savaş yıllannda bestelenen bu yapıtlann notalannı toplayıp yeniden düzenlemiş. Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi Orkestrası, Aracı'nın şef- Iiğinde, Cihat Aşkın'ın başkemancı olarak, soprano Ezgi Saydam'm da şarkıcı olarak ka- tılımıyla geçen nisan ayında Ingiltere'de St. John's, Smith Square'da bu yapıtlan bir kon- serde çalmış. İki ülke arasında bir köprti Aracı da, yapımcı Ateş Orga'nın önderli- ğinde konser provalanyla "Savaş ve Banş / Kınm 1853-56" başlıklı albümü oluşturmuş. Donizetti'nin Sultan Abdülmecid için bes- telediği askeri marş, Beethoven'in sipariş üzerine bestelediği halk şarkılan, "tstanbul Kadrili", "Sultanın Şehri Polkası" ve "Ömer Paşa V r alsleri" albümün öne çıkan parçalanndan bazılan. Biz de bu çahşmanın gerçekleşmesinde emeğı geçen üç müzisye- nin, albümdeki yapıtlar ve yaphklan çalışma üzenne görüşlerini aldık. Emre Aracı- Ingiltere'de 19 yy.'da Kınm Savaşı'yla ilgili çok eser bestelenmiş. Ben araştırmacı kimliğimle, bu çoksesli eserlerin notalanna ulaştım ve gördüm ki bu savaş yıl- lannda yapılmış müzikler sayesinde Osmanlı ve Ingiltere arasında bir köprü kurabilirim. As- lında bir savaş için bu kadar neşeli, canlı eser- lerin bestelenmiş olması oldukça şaşırtıcı. Bunu, eserlerin büyük bölümünün, döne- min balolannda eğlence müziği olarak çahn- mış olmalanna bağlıyorum. 0 dönemde Ömer Lütfi Paşa'run Amerikah eşi Ida, as- kerlerden etkilenerek bestelediği marşlarla, bana göre Osmanlı'nın ılk kadın bestecisi ol- muştur. Ben sadece o dönemin müziğini za- manımızın olanaklanyla bize ışık tutacak ha- le getirmeye çalıştım. Klasik müzikseverler için albümde valsin, polkanın, gallopun varlığı hafîf bir repertuvar gibi gelebilir ama bu danslar da tarih oldu ve onlan araştırmacı bir kimlikle değerlendır- mek gerekir. Klasik müzikte Beethoven, Mo- zart, Bach gibi büyüklerin dışında. tanınma- mış ama çok değerli besteciler var; onlara da ilgi göstermek gerekir. Albüm bu bağlamda da değerlendirilmeli. Cihat Aşkın- Dünya tarihinde önemli bir yeri olan Kınm Savaşı döneminde savaş na- sıl algılanıyordu ve insanlann bu trajik olaya karşı duygulannın notalara dökülmesıyle na- sıl bir müzik ortaya çıkh? Bu albümde Emre Aracı'nın araştırmacı kimliğine karşılık, benim icracı kimliğimle ortaya çıkarmaya çalıştığımız duygu buydu. Eski bir kihse olan St. John's, Smith Squ- are'ın doğal akustığının de bıze kolaylık sağlaması sonucu albüm gerçekleştı. Sa- vaşlarla dolu Osmanlı tarihıne baktığı- mızda savaş için yazılmış eser pek göre- mezsiniz. Emre Aracı'nın aydınJığa çıkardığı bu çalışmalar, bizim bile yeterince ilgilen- mediğimizi düşündüğürn kendi kültürel tarihimıze de ışık tutacak nıtelikte. Os- ,- manlı'nın sultanlan, Avrupa'nın kralla- nndan daha fazla müzikle ilgileniyormuş. Özellikle AB sürecinde Osmanlı'nın kül- türel oiarak Batı'da gördüğü bu ilgiyi tanıt- mak, artık biz Türk müzisyenkrine düşüyor. Ezgi Saydam- Emre Aracı'nın önderliğin- dekı bu çalışmada, Kınm Savaşı için yazılmış İskoç halk şarkılanndan altısını söyledim. Şar- kıcı olarak, tskoç dil yapısına uyum sağlaya- bılmek için çalışmalar yaptım. Halk müziği- ni evrensel boyutlara ulaştıran, sava- şın topluma olan etkisini sanatyo- luyla ortaya çıkaran böyle bir çalışmada yer almaktan, bir zamanlar tunst olarak gez- dığim ve şarkı söylemeyı arzuladığım St. John's, Smith Square'da olmaktan mutluluk duydum. Çocuklara yeni oyun • Kültür Servisi - Adana Devlet Tiyatrosu 'Akıllı Soytan' adlı oyunu Hacı Ömer Sabancı Kültür Merkezı Sahnesi 'nde pazar günleri saat 14.00'te sahneliyor. Fikret Terzi"nin yazdığı oyunun konusu savaş, bencillik ve söömürü türünden kavramların hiç tanınmadığı ve yaşanmadığı, her şeyin çocuk güzelliği ile sürdüğü 'Mutluluk Gezegeni'ni, 'Dünya'dan gelen 'Yalan', 'Dolan', 'Çıkar' adlı ve kimlikli üç düzenbazın 'Dünya'ya benzetme (!) çabalanna Akıllı Soytan'yla arkadaşlannın ve oyuncu, seyirci çocuklann izin vermeyişi üzerine kurulu. (0322 352 33 55) Anadolu'da giyim kuşanun öyküsü • Kültür Servisi - Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde 9 Ocak Perşembe günü saat 18.30'da 'Anadolu'da Giyim Kuşamın Öyküsü' adlı dia gösterimi eşliğinde gerçekleştirilecek olan bir söyleşi yer alacak. Sanat Tarihi Derneği işbirliğiyle düzenlenen etkinliğe, konuşmacı olarak Yıldız Sarayı Müdürii Sabahattin Türkoğlu katılacak. Söyleşide, örneklerle açıklanarak binlerce yıllık bir yerleşim alanı olan Anadolu'da yaşamış olan ulus ve uygarlıklann hangi giyim gelenekleıinin etkisinde kaldığından yola çıkılarak bölgenin yapısının uluslara etkisi ve Anadolu'da yüzyıllardır korunan giyim kuşam gelenekleri ele ahnacak. (0 212 252 35 03) Müzik, dans ve pedagoji • Kültür Servisi -Teutonia Salonu'nda 16-18 Ocak tarihleri arasında 'OrffSchuhverk Müzik ve Dans Pedagojisi' konulu uluslararası bir sempozyum düzenlenecek. OrfF Schulwerk Eğitim ve Danışmanlık Merkezi, Avusrurya Liseliler Vakfı, Avusturya Kültür Ofisi, Goethe Enstitüsü, Mozarteum Üniversitesi, Carl Orff Vakfı, Förderer des Orff SchuKverk Derneği'nin düzenlediği sempozyumun amacı, Orff Schulvverk temelinde müzik ve dans eğitiminin sanatsal pedagojik konseptinin Türk kültürüne uyarlanmasuıı tartışmaya olanak verecek bir platform oluşturmak, etkin ve yaratıcı sanatsal yönleriyle dünya çapında yaygın olan bu pedagojinin Turkiye'deki çeşitli yüksekögretim kurumlannda kabul görmesi için çözümler aramak. Programda, konferanslar, bildiriler, atölye çalışmalan, sanatsal gösteriler, konser, sergi ve video gösterimi yer alacak. (0 216435 83 50/117) Beyanrta uğurlu parmakiar • Kültür Servisi - Tuluyhan Uğurlu, DMC etiketiyle satışa çıkan solo piyano albümü 'Beyazıt'ta Zaman'ın ilk canlı performansını tarihi Beyazıt Kütüphanesi'nde 28 Ocak günü saat 19.00'da gerçekleştırecek. Uğurlu, 500 yıllık Beyazıt Kütüphanesi'nin tarihi mekânmda vereceği konserde dınleyicısini Beyazıt Meydanı'nda uzun bir gezintiye çıkaracak. Haydi çocuklar oyuna I Kültür Servisi - Mark Tvvaın'den esinlenerek Sabahattin Mutluer'ın yazıp yönettiği, 'Tom Sawyer ve Huckleberry Finn'in Maceralan' adlı çocuk oyunu Sanyer Sanat Tiyatrosu'nca her cumartesi-pazar saat 15.00'te Akatlar Kültür Merkezi'nde sahnelenıyor. Oyunda, macera düşkunü iki arkadaşın define arayışı esnasmda başlanna gelenler anlatılıyor. Gişe: (0 212 351 93 84) Toplu Satış: (0 212 258 59 17) Comma albüm hazırlığında I Kültür Servisi- Son yıllarda ortaya çıkanlar arasında yabancı eleştırmenlerce de en iyi rock topluluklanndan kabul edilen 'Comma', ikinci albümlerinın kayıt çalışmalanna başladı. İlk albümleri 'Elusive Dreams' ile tüm dünyada başanyı yakalayan topluluğun albümü, Hammer Müzik'ten çıkacak. 10 şarkının yer alacağı albüm için topluluğun belirlediği isim ise 'Free As The God'. Albümün 2003 Şubat ayında müzikseverlerin ilgisine sunulacağı açıklandı. 'Free as the god', 'cold embrace', 'mind', 'rays of sadness', 'blue disguise', albümdeki şarkılardan bazılan. Yeni albümün eskisine oranla daha 'sert' bir tarz taşıyacağı,bunun yanında ney, darbuka gibi sazlann da kullanılacağı belirtildi. Comma; albümün yayımlanmasının ardından, Mart ayında Türkiye'nin sayılı müzik etkinliklerinden 'Rock Station Festivali'nde izleyiciyle buluşacak ve çesitli illerde konserler verecek. üluslararası Karikatür Yanşması I Kültür Servisi - Esenyurt Belediyesi'nin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için hazırladığı I. Uluslararası Karikatür Yanşması'nın son başvuru tarihi 25 Şubat olarak belirlendi. Her Yönüyle Kadm temalı yanşmamn seçici kurulu Turhan Selçuk, Semih Balcıoğlu, Erdoğan Bozok, Orhan Doğu, Ferit Avcı, Kamil Masaracı ve Mete Göktürk'ten oluşuyor. Herkese açık olan yanşmaya katılacak olan yapıtlann çizildiği kâğıtlann 30 - 35 cm'den büjöik olmaması gerekiyor. Yanşmaya en çok üç eserle katılabilecek olan yanşmacılann yapıtlanrun daha önce hiçbir yerde ödül almaması gerekiyor. Ödül töreni 8 Mart Cumartesi günü saat 20.00'de Esenyurt Belediyesi Kültür Merkezi'nde yapılacak. Yanşma adresi: Esenyurt Belediyesi Kültür Müdürlüğü Esenyurt - Istanbul. Bilgi için:(0 212 6201610- 596 3019)