Katalog

7OCAK2003SAU CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishab(a cumhuriyet.com.tr 11 Erdoğan'a Atina'dan misafir • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Yunanistan Yeni Demokrasi Partisi Genel Başkanı Kostas Karamanlis ile dün bir araya geldi.Erdoğan, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, " Kıbns'ın 28 Şubat süreciyle ilgili dikkatleri üzerine topladığı bir dönetnde bu ziyaretler inanıyorum ki olumlu adımlara vesile olacaktır" diye konuştu. Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis'e daha önce gösterdikleri olumlu yaklaşımdan dolayı teşekkür etti. Rusya ve Fransa Inıkuk' diyor • MOSKOVA(AA)- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksey Meşkov, ülkesinin ve Fransa'nın, "Irak sorununa hulaıki zeminde bir çözüm bulunması yanlısı olduklannı" söyledi. Meşkov, Fransa Dışişleri Bakanı Dominique de Villepin'in Moskova'ya düzenleyeceği ziyaret dolayısıyla dün yaptığı açıklamada, "her iki ülkenin de BM Güvenlik Konseyi'nden 1441 No'lu karann çıkması için etkin katkı yaptıklannı" belirtti. Rusya ve Fransa'nın ortak tutumlannın güçlendiğini kaydeden Meşkov, "îki ülke de sorunun, konsey kararlanna titizlikle uyulduğu hukuki bir zeminde çözümlenmesini istiyor" dedi. ütvanya'da sürpriz sonuç • Dış Haberier Servisi - Litvanya'da devlet başkanlıgı seçimlerinin ikinci turunun resmi sonuçlanna göre, Rolandas Paksas'rn seçimin galibi olduğu açıklandı. Seçün komisyonu merkezinden yapılan açıklamada, yûzde 54.9 oranında oy alan Paksas'm beklenmedik bir sonuç alarak yüzde 45 oranında oy alan Devlet Başkanı Valdas Adamkus'u geride brraktığı belirtildi. Seçim kampanyası süresince, sivri açıklamalarda bulunan ve uyuşturucu satıcılanna idam uygulanmasını isteyen Paksas, ülkesinin AB ve NATO üyeliğine destek verdiğini belirtti. Kuzey Kore'ye 'son şans' • VtYANA(AA)- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA), Kuzey Kore'ye, nükleer faaliyetlerini tekrar etkin hale getirme karanndan geri dönmesi ve BM denetçilerini tekrar kabul etmesi için "son bir şans" vereceği bildirildi. Bir IAEA yetkilisi, "Kuzey Kore'ye, yükümlülüklerini getirmesi için bir şans daha verilecek" dedi. Güney Kore de Pyongyang yönetimine, sonınu çözmek amacıyla hükümetlerarası görüşme teklif etti. libere gitmek artık kolay • PEKtN(AA)-Tibet'e gitmek isteyen turistlerin, artık önceden izin almayacaklan bildirildi. Yeni Çin haber ajansına göre, Tibet'e gidebilmek için en az 5 kişiden oluşan turist kafilelerine katılma ve önceden izin alma zorunluluğu kaldınldı. izin belgesini Tibet Turizm Bürosu veriyordu. Belgeler, seyahat ajanslan tarafından alınıyordu. Irak lideri dünkü konuşmasında ABD'yi işgalcilikle, BM denetçilerini istihbarat çalışması yapmakla suçladı Saddam:Denetçüercasus• Irak ordusunun 82. kuruluş yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmada Saddam Hüseyin, ABD'nin tüm Körfez bölgesini işgal etmeyi planladığını ve ülkedeki kitle imha silahlannı araştıran denetçilerin de istihbarat çalışması yaptığım söyledi. Dış Haberier Servisi - Irak Devlet Baş- kanı Saddam Hüseyin, Birleşmiş Mület- ler (BM) silah denetçilerini "istihbarat ça- hşmalan" yapmakla suçlarken ABD'nin, zengin petrol kaynaklanna sahip Körfez bölgesini "işgal etmek" için gizli bir plan yaptığım iddia etti. Irak ordusunun 82'nci kuruluş yıldö- nümünde halka seslenen Devlet Başka- m Hüseyin, konuşmasında ülkede nüİde- er, kimyasal ve biyolojik silahlar bulun- ma olasılığını araştrran BM denetçileri- ni "istihbarat çahşmasT yapmakla suç- ladı. Denetçilerin, Iraklı bilün adamlan- nın isimlerini belirlemek ve askeri bilgi- ler ile "gizli gündemJeri" öğrenmek için onlan sorgulamak dışında bir şeyle ilgi- lenmediklerini söyleyen Saddam Hüse- yin, "Bunlann hepsi ya da büyük böJü- mü istihbarat çahşmasıdır" dedi. Saddam Hüseyin'in konuşmasına, ilk yanıt BM Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) Viyana'daki bürosun- dan gelirken, ajans sözcülerinden MeKs- sa Fkming suçlamalan reddetti ve "de- netçiler istihbarat çahşması yapryor olsa bile bu< Birleşmiş Milleder için yapükla- n istihbarat çahşmasıdır" diye konuştu. Araplaraçağn ABD'nin olası müdahalesinin sadece Irak üzerinde bir tehdit oluşturmadığmı, bu yolla tüm Arap halklan üzerinde be- lirli hedeflere ulaşılmak istendiğini belir- ten Irak Devlet Başkanı, "Asl hedef, ba- n amaçlan gerçeklestirmek için Arap Körfezf ni tamamen işgal etmektir. Diiş- manın, 1970'lerden beri rüyasmı gördü- ğü bu amaçlararasmda bölgeıün kaynak- lannın kontrol arana alınması ve baa ül- kelerin parçalanması var" dedi. Düşmanın, Kızıl Deniz ve Arap Denizi arasındakibölgeyi"Siyonistvarlığnı'' (ts- rail) güvenliğinin sağlanması, petrol ile askeri nakliye yollannın kontrol altına alın- ması hedefıyle ele geçirmek istediğini söy- leyen Hüseyin, tüm Arap dünyasını ABD'nin izlediği yayılmacı politikaya kar- şı uyardı. ABD'nin olası müdahalesine kar- Irak ordusunun 82'nci kuruluş yıldönümünde halka seslenen Saddam Hüseyin'i halk televizyonlann başmda merakla izledL (Fotoğraflar: AP) şı mücadele vereceklerini söyleyen Hü- seyin, Arap dünyasına seslenerek, "Bü- yük bir güçörneğigösteriyor, uhısiarm ka- deri için bir meşaleyaktyoruz" dedi ve hal- kına cihad çagnsında bulundu. Askerlerin ve Irak halkının, Tann'nın yardımıyla, cennet vaadiyle hiçbir şeyi yapmaktan çekinmemesi gerektiğini be- lirten Hüseyin, ABD'nin olası müdaha- lesini de askerleri için bir "firsat" olarak değerlendirdi. Irak halkma, "Oynama- nız gereken çok büyük bir rol var" diye seslenen Irak lideri, "Bize dayatümış bü- yük zorluklar var.Bu zorluklar bize onur, gurur kazandınyor. Sadece bugünü kut- lamıyor, değerierimizi aıııyonız. Tüm bun- lardan akhğmuz inancımıan doktrini,ya- rm çoculdanmızavetorunlanmıza da yol gösterecektir'' dedi. Saddam Hüseyin, konuşmasında bölge- deki en büyük müttefiki olan Filistin'e de değindi. Filistinlilerin deneyimlerinden ör- nek alacaklannı kaydeden Irak lideri, Tan- n 'nın her zaman Irak halkının yanında ola- cağrnı ifade etti. Irak'ta bir karmaşa yara- tılmaya çalışıldığına dikkat çeken Saddam Hüseyin, ABD'nin tek amacının Siyonist hedeflerine ve petrole ulaşmak olduğunu kaydetti. Irak lideri, düşmanlann bu neden- le Siyonistlerle sürekli olarak işbirliği ha- linde olduğunu dile getirdi. 'ABD ekonomisi zayrf' 11 Eylül saldınlannın, ABD ekonomi- sinin ne kadar zayıf olduğunu ortaya çı- kardığını belirten Saddam Hüseyin, ABD yönetiminin şimdi Amerikan halkının gözünü ekonomiden ayırarak, başkayer- lere yöneltmek istediğini kaydetti. Hüse- yin, ABD politikalannın tüm dünyada büyük bir öfke uyandırdığını belirterek, u ABD,Güvetüu(Kons«fninaçıldadıgıvet- kilerin önüne geçmeye çahşnor" dedi. Yıllardan beri Irak'm üzerinde çeşitli şekillerde baskılar uygulandığını kayde- derek "Düşmanımız, sürekli makul ve in- sani olma> an yoüar seçmektedir* diyen Hüseyin, "Düşmanlarımız her zaman utanç içinde olacak, her yılda utançlan daha da artacak" ifadesini kullandı. gazetesi, Bush yönetiminin Saddam Hüseyin sonrası planlarını yazdı ÂBD'nin işgaDi demokrasi planı • Gazeteye göre rötuş aşamasındaki planlarda ABD işgalinin 18 ay sürmesi ve petrol kaynaklannın bir an önce ele geçirilmesi yer alıyor. Dış Haberier Servisi - ABD yö- netimi, Saddam Hüseyin sonrası Irak'ın "demokratikleştiribnesi" ve "yönetimiyle Ugüi r> planlannda son rötuşlan yapıyor. Başkan Ge- orge Bush'un güvenlik ekibi tara- fından hazırlanan "demokratik Irak" planlan, ABD askeri varlı- ğının en az 18 ay sürmesinı ve ül- kedeki petrol yataklannın hemen ele geçirilmesini öngörüyor. ABD'nin New York Times ga- zetesinde yer alan habere göre söz konusu planlar, tkinci Dün- ya Savaşı sonunda Japonya ve GOD BLESS U.S. TROOPS Kuveyt'te tabela: Tanrı ABD askerini korusun. (Fotoğraf: REUTERS) Almanya'nın işgalinden sonra ABD'nin bir ülkeyi yönetmek için hazırladığı en hırslı planlar olarak görülüyor. Planın bazı bö- lümlerinin gizli tutulduğunu ya- zan gazeteye göre bazı maddeler de, ABD'nin sömürgeci bir güç olmak isteyeceği endişelerini gi- dermek üzere hâlâ tartışıhyor. Irak ekonomisinin muhtemelen BM'nin atayacağı sivil bir yöne- ticinin başkanlığında yönlendiri- leceğini yazan gazeteye göre ABD askeri, belirli bir süre için ülke- nin idaresinde merkezi rol oyna- yacak. Pentagon, Saddam Hüse- yin'in bütün silahlannın yok edil- diğinden emin olmak için en az 1 yıl kalınabileceğini söylüyor. Okullann, siyasi kurumlann ye- niden inşasından ve yardım prog- ramlannm geliştirilmesinden si- vil yönetün sorumlu olacak. Askeri mahkemelerde sadece önde gelen Iraklı yöneticiler yar- gılanacak, petrol tesisleri hızla ele geçirilecek ve imar çahşma- lannın finansmanı burdan sağ- lanacak. Saddam aleyhinde ça- lışan ve çalışacak olan görev- liler "ödüUendirilecek". Kimliğini belırtmediği yetki- lilere dayanan gazete, Ameri- kan yönetiminin olası savaşta petrol alanlannın nasıl koruna- cağını ve işgal altındaki Irak'ın Petrol Oıraç Eden Ülkeler Örgü- tü'nde nasıl temsil edileceğini tartıştığını da yazdı. New York Times, Beyaz Saray'ın, Irak'ı istila etmeden önce geçici hükü- met kurma fikrini ise şimdilik rafa kaldırdığıru öne sürdü. Sayısal üstünlük hesabı VVashington Post da Amerikan ordusunun Irak'ı istila etmek için 100 binden fazla karacı askeri dev- reye sokacağını yazdı. Savunma yetkililerine ve uzmanlara daya- nan gazete; teknoloji, ateş gücü, manevra ve hava üstünlüğüne sa- hip Amerikan ordusunun, sayısal üstünlük de istediğini kaydetti. ABD donanmasına ait bir has- tane gemisi de dün ABD'den ay- nldı. Bin yataklı USNS Comfort gemisinin nereye gideceği ise açıklanmadı. STOP AGANIST PAK FBI AGANISJ RAOR4KJSTANLF IC4DrNL\R YLRÜDÜ- Pakistan'uı Mutan kentinde önceki gün düzenlenen gösterüerde ABD'nin Körfez ülkelerine yönefik savaş tehdidinden bir an önce vazgeçmesi istendL Yaklaşık 200 kadınm kanldığı gösteride eyiemcikr "Irak'a karşı savaşı durdurun" yazıh pankartlar taşıdL (Fotoğraf: AP) 9traw.- Savaş kaçınılmaz değil Dış Haberier Servisi - îngiltere Dışişleri Bakanı JackStraw, Irak'a karşı savaşın sadece kaçınılmaz olmadığını, aynı zamanda, savaş ihtimalinin pek çoklannın sandığından daha az olduğunu söyledi.Straw, BBC Radyo'ya yaptığı açıklamada, adı açıklanmayan bir lngılız bakanın savaş olasıhğının, yüzde 60'a karşı yüzde 40 olduğu şeklindeki açıklamasıyla ilgili olarak, "Bu makul bir tanımtama, ancak dunun günden güne değişfyor, önemli olan savaşın kaçınılmaz olmadığının aniaşılmasıdır" dedi. uıgiltere'nin, Irak sorununa banşçı çözümden yana olduğunu yineleyen Straw, "savaşm kacmdrnaz oİdugu" yolunda basında çıkan öngörüleri düzeltmenin önemli olduğunu kaydetti. ORUŞ/Prof. Dr. TÜRKKAYA ATAOV Hemen sadede geliyorum: Ahab her şe- yi bir yana itip bir beyaz balinanın peşinde, Amerika'yı simgeleyen gemisıni batıran kap- tandır. Bush'un adını da işitmeyen yok. Ek- siksiz kimliğini de gün geçtikçe öğrenece- ğiz. Kaptanın inadını büyük yazın ustası Her- man Melville (1819-1891) tüm Amerikan edebiyatının sık sık en büyük romanı diye anı- lan Moby Dick adlı yapıtında sergilemişti. En- gin deniz, Atlantik'i aşacak bir ticaret gemi- sine neredeyse çocuk yaşında katılan Mel- ville'in tüm yapıtlarında ağır basan bir sim- gedir. Okyanusun sükûnetinin kolaylaştırdı- ğı düşünceler, öte yandan kötülükleri anla- tan hırçın dalgalar bir çelişidir de. Tayfalar, kamarasından çıkmayıp bir beyaz balinanın sakatladığı tahta bacağını yürüdükçe yere çar- pan Ahab'ın gemisine yazılırtar. Çoğu yok- Kaptan Ahab ve Bush suldur ve içlerinde yüzü döğmeli bir yerli Amerikalı da vardır ki o da yolculuk boyun- ca bir tabut yapar yalnızca. Gemi bir balina avı yelkenlisidir. Tayfalar, yakalanıp yağı he- men oracıkta çıkanlan balinalardan paylan- nı, rütbeve becerilerinegörealacaklardır. Sı- radan tayfaiara ancak doyumluk pay düşer. Öte yandan, kaptanın gözü bacağını ko- paran büyük beyaz balinadadır. Yalnız onun peşindedir. Balina kayıklannı batırır, biri dı- şında tayfalan boğulur, gemisi de güçlü ba- linanın bilmem kaç tonluk darbesiyle sulara gömülür. Bu görkemli yapıt yayımlandığın- da, onu bir deniz macerası gibi görenler de oldu. Bazıları gemiyi (doğru olarak) Ameri- ka'ya ve onun içinde sınıflara aynlan yurttaş- lara benzettiler. Kaptan Ahab da baştaki dik- tatör yöneticiydi. Önceki Amerikan yazarla- rından R. W. Emerson kişinin tercihleriyle genel özgürlük arasmda bir çelişi görmü- yordu ama, Melville sınırsız gücün başkala- rına saldın olduğunu anlamış, değişen Ame- rikan toplumunu bu yönden ele almıştı. Amerika'yı batırabilir Melvılle'in (N. Hawthorne'dan da etkile- nerek) Moby Dick sembolizmi ve alegorisi çer- çevesinde işlediği Amerika'nın gelişme zin- cirindeki (bugün için) son halka Başkan Bush'tur. Başkalarının tercihlerini hiçe sa- yarak bir hedef belirlemiştir. Bu odaklaşma- sı bir saplantıdır. Sonunda, peşinde olduğu dev beyaz balinanın yaptığı gibi, kendi ge- misini, yani Amerika'yı da batırabilir. Çevresinde ona karşı çıkabilecek yakın- ları da vardır. Ama Moby Dick'teki ikinci kaptan Starbuck'un yaptığı gibi, onlar da yetkiyi elinde tutan bir numaraya boyun eğmek zorundalar. Yıkıntıların altında düş- manlanyla birlikte ölmeye mahkûm (Tevrat kahramanı) Samson gibi, koca Amerikan gemisinin batması da pekâlâ olasıdır. Amerika Roma'dan bu yanaen büyük im- paratorluktur. Ne var ki onun da gücü sı- nıriıdır. Melvılle'in başyapıtı çağdaş Ame- rika'yı da çok iyi anlatıyor. Amerikan ede- biyatını da iyi bilmeyen Bush'un bu yapıtı okumasında yarar var. DIŞİŞLERİ Yakış'a yine düzeltme ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanlığı, bir kez daha Bakan Yaşar Yalaş'ın sözleri üzerine açıklama yaparak, "Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in sürgüne gönderilmesinin tek çare olduğu" ifadesini yalanladı. Dış politika konulannda yaptığı çelişkili açıklamalar ve varsayımlara ilişkin ifadeleriyle kafalan kanştıran Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış için Dışişleri Bakaniığı, dün bir açıkJama daha yapmak zorunda kaldı. Bakanhk açıklamasında, önceki gün bir gazetede yer alan "Yakış: Tek çare Saddam'a sürgün" başlığıyla yayınlanan haberle ilgili olarak, "Dışişleri Bakanı Sayuı Yaşar Yakış'ın bu haberde yer aldığı şekilde anlaşılabilecek veya yorumlanabilecek herhangi bir beyanı olmamıştır" denildi. Açıklamada, haberin 3 Ocak'ta özel bir televizyon kanahnda yayınlanan bir mülakattan kaynaklanması olasılığına karşı, mülakatın ilgili bölumüne de yer verildi: Soru: Bir Arap fomülünden bahsedilrvor. Saddam Hüseyin'in bir başka ülkeye - bdki bir Arap ülkesine, hatta Rusya'nnı adı geçhor - sürgüne gönderilmesi. Bö>1e bir formülün, oradaki tecriibenize dayanarak, geçertiKği var mı? Ne dersiniz?'' Yanıt: Geçeıifliği var tabii. Kabul edecek Arap ülkesinin de bulunabileceğini düşünüyorum. Yani bu formül niye geçerli ohnasuı ki? Arap ülkeleri arasmda bu şekilde bir çıkış yolunu hararetle destekla ecek olanlar da vanhr." Açıklamada, söz konusu mülakatta soruna banşçı bir çözüm bulunması için bütün gayretlerin gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Yakış'ın bu yanıtının, "Saddam'uı sürgüne gönderilmesinin tek çare olarak görüldüğü" şeklinde anlaşılmasının mümkün olmadığı belirtildi.