Katalog

7 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Ipsala'yal x-ray7 sistemi geldi • İPSALA (AA) - Ipsala Gümrük Kapısf nda yan sabit x-ray TIR tarama sistemi hizmete girdi. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen Irak konusunda, "Şu anda banş treninin son vagonunda da olsa, o vagonda yerimizi almamız lazım" dedi. Tüzmen, Gümrük Müsteşan Nevzat Saygıhoğlu x-ray TIR tarama sisteminin ilk defa Ipsala Gümrük Kapısf nda uygulamaya sokulduğunu belirtti. USAŞ Msseleri THY'ye devredüdi • Ekonomi Servisi - Uçak Semsı AŞ (USAŞ) ortakJanndan Gate Gourmet Holding AG, Türk Hava Yollan'na (THY) USAŞ hissesi devretti. Gate Gourmet Holding AG'den borsaya gönderilen yazıda, 71 milyar 250 milyon lira nominal değerde 71 milyon 250 bin adet hıssenin 2 Ocak 2003 tarüıi itibanyla THY'ye devredildiği bildirildi. Hazine laiz dışı faztasağladı • ANKARA (ANKA)- 2002 yılında Hazine'nin nakıt bazdaki gelir - giderlennde 31.9 katrilyon lira açık oluşurken faiz ödemeleri dışanda tutulduğunda yaklaşık 14 katrilyon lira fazla olduğu belirlendi. Ocak-aralık döneminde nakit bazda 69 katrilyon 531.6 trilyon lirahk gelir elde edildi. 2002'de, Hazine'nin nakit dengesi31 katrilyon 908.7 trilyon lira açık verdi. Bektrik tiiketimi İHzbartü • ANKARA (ANKA)- Devlet îstatistik Enstitüsü'ne göre, geçen yıhn 3. çeyreğınde anılan dönemde elektrik üretimi, bir önceki yıhn eşdönemine göre yüzde 5 artış kaydederek 33 milyar kilovat saat düzeyinde gerçekJeştı. Elektrik tüketimi ise 2001 yılının üçüncü çeyreğine göre yüzde 7.5 oranında artarak 27.8 milyar kilovat saate çıktı. ABD, Küba ile ticarete başladı • PORTMANATEE- FLORİDA(AA)-ABD yönetimınin Küba'ya ticaret ambargosu koymasından 40 yıl sonra Florida Eyaleti Tampa Körfezi'nden Küba'ya ticaret, mal sevkıyatı yeniden başladı. Küba, bu istisnanın konulduğu 2000 yılından beri Amerikan şirketlerinden 200 milyon dolan aşkın gıda ve diğer tanm ürünleri satın aldı. Yaklaşım'da 3 milyar dolar • Ekonomi Servisi- Istanbul Yaklaşımı kapsamında zor durumdaki fırmalann yeniden yapılandınlan borç tutan, ÇukUrova Grubu şirketlerinin kredi borçlannın da yapılandınldığı arahkta 2.9 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı. Temmuzda uygulanmaya başlanan Finansal Yeniden Yapılandırma Programı kapsamında, Temmuz- Kasım döneminde 407 milyon dolar olan yapılandınlan borç tutan, Aralık ayında eldenen 2.9 milyar dolar ile 2002 yılını 3.3 milyar dolarla İcapadı. AKP hükümeti, vergi affıyla 10 katrilyon lirahk kaynak bekliyor Vergi yüzsüzlerine afANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - AKP hükümeti, emekli maaşlanna yapılan artışa kay- nağı, vergi yüzsüzlerine afla ya- ratmaya çalışacak. AKP hükü- metinin "Vergi Banşı'' olarak nitelendirdiği yasa tasansı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Vergi yüzsüzlerine kapsamh bir af getiren tasan, şu düzenleme- leri öngörüyor: X Kesinleşmiş vergi alacak- lannda indirim yapılmaksızın 9 taksitte ve 18 ayda ödenmek üzere yapılandınlıyor. Bu ala- caklara ilişkin faiz ve cezalann yüzde 20'sinin ödenmesi duru- munda yüzde 80'inin tahsilin- den vazgeçilirken ödeme dö- nemleri Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık 2003 aylan ile Şubat, Nisan, Haziran 2004 olarak belirleniyor. X 180 bin ihtilaflı dosyada yer alan kamu alacaklan için \/ Kesinleşmiş vergi alacaklannın yüzde 80'i affedilecek. »^ Kendiliğinden yapılan beyanlarda vergi cezalannın yüzde 9O'ı silinecek. • 200 milyona kadar olan trafîk cezalanna da af. yeni bir ödeme takvimi getiri- yor. Kesinleşmemiş ve dava aşamasında bulunan bu tür ala- caklann yüzde 70'inin, bu ala- caklara bağlı zam ve faizlerin de yüzde 10'nun 18 ayda 9 tak- sitte ödenmesi durumunda ihti- laf sona erecek. Böylece vergi- lerin yüzde 30'unun, gecikme zammı ve faizlerinin de yüzde 90'ının, vergi cezalan ile bun- lara uygulanan gecikme zamla- nnın da tamamı affediliyor. X 2003 Şubat sonuna kadar Vergi Usul Yasası'nın 371. maddesine göre beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve ta- hakkuk ettirilen vergilerin ta- mamı ile hesaplanacak pişman- lık zammının ve kesilen usul- süzlük cezasının ayn ayn yüz- de 10'unu 6 taksitte ödeyenle- rin pişmanlık zammı ve usul- süzlük cezasının kalan yüzde 90'lık bölümü silinecek. Traflk cezalanna da af X 200 milyon lirayı aşmayan trafık cezalan ile 100 milyon li- rayı aşmayan diğer para cezala- nnın tahsüinden vazgeçilecek. X Tasan ile mükelleflere geriye dönük matrah arttın- mı ve stok bildirimi olanağı da tanınıyor. Mükellef- ler, yıllık beyannamelerinde yer alan matrahlannı, yeni yasanın yürürlüğe girmesinden inbaren 2003 Şubat konuna kadar, 1998 için yüzde 40,1999 için yüzde 35, 2000 için yüzde 30, 2001 için de yüzde 20'den ,az olma- mak üzere arttınlabüecek. Gelir vergisi mükelleflerinin arttınmda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili vermiş olduklan be- yannamelerde zarar beyan edilmiş ya da hiç beyanname veril- memiş ise vergilen- dirmeye esas matrah, 1998 için 3 milyar, 1999 için 4 milyor, 2000 için 5 milyar, 2001 için de 6 milyar li- radan az olamayacak. Kaçakçı da kapsamda X Tasan ile ka- çakçılık suçlan- na ilişkin ceza-, lar da yeniden düzenleni- yor. Buna göre, Vergi Usul Yasası'nın 359. maddesinde sayılan ka- çakçılık suçlannı 31 EJtim 2002 tarihinden önce işleyenler hak- kında cumhuriyet savcıhklanna suç duyurusunda bulunulmaya- cak. Suç duyurusunda bulunan- lar için takibat yapılmayacak, açılrnış bulunan davalan orta- dan kaldınlacak. Aynı biçimde kesinJeşmiş mahkûmiyet karar- lan da infaz edilmeyecek. Konya'da faaliyet gösteren 32 Islami holdingden yalnız 5-6'sı aktif, diğerleri ise kâğıt üzerinde Endüstri Holding ne illv ne de son • Yolsuzluk literatürüne yeni sözcük katıldı: Islami holdingzedeler. • Şafak Holding den halka: Battık, bizi aramayın. •" Sayha Holding 7 yıllarca Cinci Hoca yönetti. 1/Büyük Grup Holding, Konya da helikopter uçurma vaadiyle para topluyor. HACER BOYACIOĞLU SABİT HORASAN ANKARA/KONYA Konya 'daki Endüstri Holding'in, ilginç iflasıyla gözlerin çevrildiği Islami sermayeli holdinglerin "saadetanciri" kınlıyor. Son dönemde dini duygulan sömüre- rek, gurbetçilerden para toplayan ço- ğunluğu Konya merkezli Islami hol- dinglerin, topladıklan paraları "bu- hariaştu-dıktan" sonra faaliyetlerine son verdikleri belirlendi. Bunlardan perde arkasında "Cind Hoca" lakaplı Hasan Amığ'un yönet- tiği Sayha Holding'in, Endüstri Hol- ding gibi benzer bir "iç kavga" yaşa- dığı öğrenilirken, Şafak Holding ise kapısına "Batük, bizi aramayın" tabe- lası asacak kadar ileri gitti. Özkay- mak, Kombassan, Ittifak ve Kamer Holding'in çalışmalannı sürdürdüğü öğrenildi. Yolsuzluk lideratürüne ye- ni giren "İslami hoküngzedeler" ise "bankazedelerden" farklı olarak, ey- lem yapmak yerine, kimlilderini giz- lemeye özen gösteriyor. Alacaklılar daha çok "internet" üzerinden örgütlenme yolunu tercih ediyor. Konya Ticaret Odası verileri- ne göre, 2001 yılında 45 olan holding sayısı son 1 yılda 32'ye geriledi. Bu holdinglerin büyük bir kısmının da kâğıt üzerinde çalıştığına dikkat çeki- lirken, aktif olan holding sayısı ise 5- 6 dolayına düştü. Uçak yapacaklardı Konya'da "üslenen" ve uçak, heli- kopter yapmak gibi birbirinden ilginç gerekçelerle "saadet zinciri'' oluştu- ran bu holdinglerin para toplama yön- temi gibi "çöküşleri" de birbirleriyle benzerlik gösteriyor. Endüstri Hol- ding yönetiminin "Paralanmz batü, üzerine bir bardak soğuksu içm" açık- lamalan üzerine kamuoyu gündemi- ne gelen Konya merkezli Islami hol- dinglerde son dönemde dikkat çeken bazı gelişmeler ise şöyle: Battık, bizi aramayın: Islami hol- dingler arasında adı geçen Şafak Hol- ding, 2001 içinde sessiz sedasız bat- tı. Holdingin Konya'daki merkez bü- rosunun kapısına "Holdingimiz bat- mıştjr, bizi aramayın. Şafak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş AU Erol" yazılı bir pankart asıldı. Cinci Hoca'nın yönetâği holdingler var: 1999 yılında şirket içindeki yö- netim kavgasıyla gündeme gelen Say- ha Holding'i perde arkasında yöne- ten ismin, kamuoyunda Cinci Hoca olarak bilinen HasanAltuğ olduğu or- taya çıktı. Yurtdışındaki yurttaşlardan para istemek için yazdıklan mektup- larda "Mektubumuza Allah'ın hamd ve Resulûne sdat ve selam ile başlanz, Nefsin ve şeytanm şerrinden hepimizi emin küsm. Biz Sayha'da hak ve haki- katmücadelesiveriyonız" ifadelerine yer veren holding, daha sonra bu pa- ralann büyük bir kısmını ödemedi. Holding, bugün yalnızca kayıtlarda aktif olarak gözüküyor. Helikopter için para tophıyorlar: Konya merkezli Islami holdingler ara- sında, halktan helikopter yapmak için para toplayan organizasyonlann ol- ması da dikkat çekiyor. Büyük Gurup Holding, özellikle Almanya'daki yur- taşlardan helikopter üreteceği vaadiy- le para topladı. Holding, 2002 yılın- da yaptığı duyurularda da, yapacağı helikopterleri ilk olarak Konya sema- lannda uçurma sözü verdi. SPK'den gurbetçilere: Para yatırmaym Sermaye Piyasası Kurulu da mart ayı içinde yaptığı bir açıklamayla yurtdışında yaşayan yurttaşlan Islami holding olarak bilinen organizasyonlara karşı uyardı. Tilmo Holding, Asri Holding, Gema Holding, Keten Holding ve Anser Holding unvanlı şirketlerin özellikle yurtdışında yaşayan Türk yurttaşlanndan ortak olma ve kâr payı gibi vaatlerle para topladığı belirtilen açıklamada, bu şirketlerin Türkiye'de herhangi bir faaliyetlerinin bulunmadığına dikkat çekildi. Açıklamada, "Şirkete ortak olma vaadi ile şirket adma makbuz karşıbğı para toplayan kişilerin verdiği makbuzlann ortakhk açısından hiçbir hukuki - geçeriiliği yoktur" uyansında bulunuldu. CHP Konya Milletvekili Kart: Dava yolu zorlu CHP Konya Milletvekili AtiDa Kart, batan îslami holdinglerdeki birikimlerini geri almak için birçok kişinin son dönemde mahkemeye başvurduğuna dikkat çekti. Mahkeme sonunda, kişilerin alacaklannın hukuki bir nitelik kazandığım belirten Kart, "Ancak, birçok yerde mal v^rbklaruun üçüncü kişikre devredildiğini görüyoruz. Bu nedenle birildmlerin geri abnmasmda sıkmOh ve uzun bir süreç yaşamyor* dedi. Kart, "Holdingzedeler, kendi kimlüderiııi açıklamaktan da kaçmıyorM dedi. Öte yandan, birikimlerini alamayan yurttaşlann *www. holdingler.biz" isimli sitede holdingzedelere, hak arama yollan gösteriliyor. Kopan zincire AKP tutkah ANKARA (CumhuriyetBürosu)- AKP Hükümeti, "saadet zinciri ko- pan'' Islami holdingler ile özel fi- nans kurumlannın sistem içindeki yerlerini güçlendirmeye hazırİanıyor. Hükümet tarafından hazırlanan Acil eylem planında, Islami holdinglerin halktan para toplamayolu olarak kul- landıklan kâr-zarar ortakkğı belgele- rinin teşvik edilmesine yönelik de düzenlemeler yer aldı. Buna göre, 3 ayuk dönemde, şir- ketlerin kâr-zararortaklığı belgesi ih- racına izin verilecek, çokortaklı şir- ketlerde, kâr-zarar ortakhğı belgesi benzeri "oydan yoksun hisse senedi Shraç" edilmesi teşvik edilecek. Özel fınans kurumlanna banka benzeri yetküer verilmesi benimse- nirken, bu kurumlann yurtdışındaki örgütlenmelerinin de teşvik edilece- ği belirtildi. Özel finans kurumlan- nın hukuki altyapılannın da güçlen- dirileceği belirtilen planda, "yurttB- şmdald yurttaşlann biriJdmlerinin kazanıbnası'' amacı adı altında fir- malann kâr- zarar ortaklığı belgesi ihracına izin verilmesi benimsendi. AKPhükümetitarafından birsüre- dir çalışmalan sürdürülen acil eylem planında özel fınans kurumlan ve kâr- zarar ortaklığı yöntemiyle çalı- şan fırmalara yönelik düzenlemeler de yeraldı. Aynca özel finans kurum- lannın denetimi ve mali sistem için- deki rolü artönlacak. 6-12 aylık sü- reç içinde özel finans kurumlan ban- kalar gibi Eximbank kredilerine ara- cüık eder hale getirüerek, bu kurum- larrnflıracatçımüşterilerininkredi ta- leplerini karşılamalan sağlanacak. İŞÇİINİNEVltEMNDEN ŞÜKRAN SONER Pişkin Dünkü Vatan gazetesinin manşetinde yer alan ha- ber, televizyon kanallarında da doğal olarak gün boyu yinelendi. Hazırtartan anayasa tasansına göre askeri harcamalar Sayıştay denetimine alınacakmış. Sayış- tay raporlan yargı denetimine kapalı olacakmış. Başbakan Gül daha birkaç gün önce Yüksek Aske- ri Şûra'nın ihraç kararlanna yargı denetimine kapalı ol- malan gerekçesi ile muhalefet şertıi koymuş, parti baş- kanı Erdoğan'ın desteğini almıştı. Oysa siyasaJ Islamla olan bağlantılan gerekçesfyle daha önce ordudan atılmış subaylann Avrupa Insan Haklan Mahkemesi'nde açtıklan davalar, ordunun gö- revi geregi iç disiplinin sağlanması hakkı çerçevesin- de reddedilmişti. AİHM, Askeri Şûra kararlannın yargı denetimine kapalı olmasında insan hakkı ihlali görme- mişti. Askeri harcamaların denetime açık olması geregi başka, yargı denetimine kapalı Sayıştay denetimin- den geçirilmesi çok başka. Ne anlama gelebileceğini, gizliiik sakıncasının da ötesinde bilenler biliyorlar. Sa- yiştay'ın yapısı, bu denetimlerin ne amaçlı kullanıldığı, üniversiteler uygulamalan ile sabit ve sabıkalı. Ben olayın daha çok dünkü gelişmeler boyutu üze- rinde durmak istiyorum. Habere göre yasa tasansını Sayıştay, hükümet talimatı üzerine hazırtamış. Ancak dün Sayıştay kendilerinin hazırladığı bir tasan olmadı- ğını açıklıyordu. Daha doğrusu ortada bir tasan vardı ama resmen hazırlanmş bir tasan, sahibi yoktu. Bu na- sıl bir pişkinlik? Dünkü Hürriyet'in manşetine ise Dışişleri Bakanı Ya- kış, "Deprem yaratacak açıklamalar" başlığı ile otur- muştu. Musul ve Kerkük petrolleri üzerindeki haklan- mızdan, üs keşfinin bile Meclis onayından geçmesi ge- reğinden, ABD için Irak'ın önemi kadarTürkiye için Kıb- ns'ın öneminden.. falan söz ediyordu. Siz de benim gi- bi gazetelerden okudunuz, televizyonlardan kulaklan- nızla duydunuz. Yakış değil miydi ABD uçaklannın Tür- kiye'deki üslerden kalkacağından söz eden? Hani Ge- nelkurmay, kendi Dışişlen' Bakanlığı alınmış böyle bir karannın olmadığını açjklamak, durumu düzeltmek zo- runda kalmışlardı. AB sonrası Kıbns'ta Türk askerinin işgalci konumuna düşeceğınden, çoğunu kendi ken- disinin tekzip ettiği sayısız söylemini bu köşeye alma- ya kalksak yer kalmayacak. Evet, bu nasıl pişkinlik? Dünkü televizyon kanallan haberlerinde, bugünkü gazetelerde Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu'nun üç işçı konfederasyonu ve işveren konfederasyon baş- kanı ile düzenledıği toplantnın haben vardı. Habere gö- re çalışma yaşamının en önemli yasalan baştan sona ele alınıyor. Çok demokratik bir görüntü değil mi? Isterseniz bir de perde arkasına bakalım. Hüküme- tin işveren sözcüsü bakanları, özellikle de Ali Coşkun herfırsatta açıklama yapıyorlardı: "15 Mart'taişçilerin iş güvencesiyasasıyürürlüğe girene kadarişverenle- rin istedikleri işyasası değişiklikleh çıkacak" diye. Bü- yük işverenlerimiz ile işveren örgütleri de tek sesli ko- ro olarak, işverenlerin istediği kıdem tazminatı buda- ması, esnek çalıştırma vesaire vesaire gelmeden, iş gü- vencesinin yürürlüğe gırmemesi üzenne rest çekiyor- lardı. Ne demokratik sendikal yasalar çalışması? Kim ki- me yutturuyor? Işçi sendikalannın başkanlan, hükümet ve işverenler adına "Kıdem tazminatında istenen kı- sıtlamaJara, esnek çalışmaya ve diğeriş yasası ile ka- zanılmış, yıllardır uygulanan kimi haklann gerialınma- sına razı olmazsanız, iş güvencesi yasasının yürürlük tarihi ertelenir" şantajı ile karşı karşıyalar. Uzlaşma sağlandığı öne sürülen yasa tasanlan me- tinlerinden işçinin, hatta sendika başkanlannın çoğun- luğunun hiç haberleri olmadı. Ecevit Hükümeti zama- nında metinlerortaya çıkınca büyük tepkı, gürtiltü kop- tu. O nedenle de tümden keyfi işten çıkarmayı gerek- çeye bağlamaya çalışan, özellikle de sendikal örgüt- lenme için güvence olabilecek iş güvencesi yasası, bil- diğiniz gibi büyük medya, işveren ve siyasi baskjya kar- şın bağımsız bir yasa olarak zorlukla çıkanlabildi. Üç işçi konfederasyonu bu tuzağa düşecekler mi? Maksat gerçekten, işçiye, sendikalara santaj, yeni yasalarta kazanılmış haklan geri almak olmasa, iyi ni- yetle, çağa uygun sendikal yasa değişiklikleri olsa, ya- salaşmış, 15 Mart'ta yürürlüğe girecek iş güvencesi ya- sası ile niye ilişkilendirilsin ki? Ne güzel, taraflar bir ara- ya gelmişler, çağa uygun yasa değişiklıklen için ger- çekten uzlaşma sağlanacak metinler ortaya çıkarsın- lar. Benim bildiğim, baz olacak nazırlanmış yüzlerce ya- sa tasansı bile var. Şantajı demokratik uzlaşma ürünü yasa tasanlan olarak pazariamaya çalışmak nasıl bir pişkinlik?.. soner(Ş cumhuriyet.com.tr ÖZELLEŞTtRME SKANDALI FransaMB Başkanı Trichetyargı önünde PARİS(AA)-Fransa Merkez Bankası (MB) Başkanı Jean-Cloud THchet, kendisinin bir dönem sonra Avrupa Merkez Bankası Baş- kam olma şansını zora sokacak bir banka skandalı davasında dün mahkeme önüne çıktı. Sekiz bankacı ve mali uzmanJa birlikte yargı- lanan Trichet, 199O'lı yıllann başmda Fransız Credit Lyonnais Ban- kası 'nın özelleştirilme- si sırasında yaşanan usulsüzlükte önemli sorumluluğu olmakla suçlamyor. Skandahn ortaya çıktığı dönem Hazine Müsteşan olan Trichet ve diğer sanık- lann, devlet bankasının gerçek zararlannı özel- leştirme sırasında ka- muoyundan bilerek sakladıklan iddıa edılı- yor. Adı bir dönem son- raki Avrupa Birliği Merkez Bankası Baş- kanlığı için geçen Tric- het'in aklanması veya ceza alması, uluslarara- sı mali çevreleri yakın- dan ilgilendiriyor. 6KONOHİ -j TAKİHİNPe BUÇUN I f93& Halk Bankası ve Halk Sandıklan Kuruluş Ka- nunu kabul edildi. 7938; Kömür tasarrufu sağlamak amacıyla bazı tren seferleri ıptal edildi. 7942: Benzin kısıtlaması uygulama süresi 6 ay da- ha uzatıldı. 1950: Karabük DemirÇelik Iştetmeleri'ndeyeni ku- rulan "Zeynep" adındaki yüksek fınn ateşlendi. 1966: Türkiye'de fiyatlann bir öncesine oranla yüzde 40 arttığı açtklandı. ~J