Katalog

1 OCAK 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA 17 Z A\APta aüay saym beşeçıkmş... b şş =j Yetmz cenaza bu kadar *" nriıttmmttt Imlatmnmltn •••ı1f •2 Bektronik posta: dentzsomeciBnhuriyetcom.tr S O M Tel: 0.212^12 05 05 Faks: 0.212.512 44 97 - Savâşta petrol arazileri korunacakmış... "Neyin uğruna savaşırsan onu korursun!" FarkZiraat yüksek mühendisi Fah- rettin Kabukçu, Izmir'de belediye oto- büsünde giderken jki küçük kız öğrencinin konuşmasına kulak mi- safiri oluyor. Kızlardan biri arkadaşına hangi dershaneye grttiğini so- ruyor; öteki biraz utan- gaç dershanesinin adı- nı söylüyor ve "Ama ar- tık dinci değiller" diyor! Demek ki gençler her şeyin farkında. F elsefe öğretmeni Mehmet Arif aradı; 31 Aralık 1994'teki son 500 yılın karşılaştır- mah özeti yazımı yeniden yayımlamamı is- tedL.Aslında, konuyu biraz daha çeşitlen- dirip yeni bir yazı yazmamı istedi ama hem zaman yok, hem yer dar; ancak yazıyı kısaltarak 2003'ü karşılayabiliriz: II. Mehmet, babası II. Murat'ın buyruğu ile tah- ta ilk çıkışı sırasında Gutenberg matbaayı buluyor ve ilk kitabı basıyordu. II. Mehmet, tahta ikinci çıkışında istanbul'u fet- hederek ortaçağı kapatırken Avrupa'nın Ipek Yo- lu'nu da kapatmış oluyor ve böylece Colomb Hin- distan'a giden başka bir yol bulma çabasına gire- rek Amerika'ya ulaşıyordu. Leonardo da Vinci, Mikelanj, Rafael, Botti- celli, Machlivelli Avrupa'da salladıkları kalemler- le Rönesans'ı yaratırken Çaldıran, Mercidabık, Ri- daniye'de sallanan kıhçlar Osmanlı'ya yeni askeri 500 yıl zaferier getiriyordu. Kopernik, gök cisimlerinin devri üzerine eserle- rini yayımladığı zaman Sultan Süleyman da ken- disine Kanuni sanı kazandıracak fermanlarını ya- yımlıyordu. Akdeniz'in Barbaros Hayrettin Paşa'dan so- rulduğu günlerde Macellan kendi adıyla anılan bo- ğazı bulupAtlasOkyanusu'ndan Büyük Okyanus'a geçiyordu. Sedefkar Mehmet Ağa'nın Sultanahmet Cami- si'nin inşaatına başlamasıyla Gelileo'nun dünya- nın güneş çevresinde döndüğü kuramını ortaya at- ması hemen hemen aynı yıllara rastlıyordu.... I. Mustafa nın yerine 11 yaşındaki IV. Murattah- ta çıkarıldığı zaman Avrupa'da ilk gazete yayımla- nıyor ve Murat 24 yaşına geldiğinde Amerika'da ilk üniversite Harvard kuruluyordu. Ingiltere'de Abraham Darby kok kömürünü kul- lanarak pik demir elde ederken, Baltacı Mehmet Paşa, Prut seferinden Katerina'nın anılarıyla dö- nüyordu. Almanya'da Plank'ın kuantum kuramını geliştir- diği yıl Istanbul'da Osmanlı'nın ilk üniversitesi açı- lıyordu... Babıali baskını ile Ittihat ve Terakki'nin yeniden iktidar olurken Henry Ford otomobil üretiminde taşıyıcı kayış sistemine geçiyordu... Einstein ın izafiyet teorisini attığı sırada Hicaz Emiri Şerif Hüzeyin, ingilizlerle işbirliği yaparak Osmanlı'ya karşı Ârap isyanını başlatıyordu. Mustafa Kemal Paşa, Istanbuf'dan Samsun'a gitmek için pusulası olmayan Bandırma vapuru ile Karadeniz'e açılırken, Atlas Okyanusu ilk kez uçak- la geçiriyordu. Bu savaşı alıcaz! Recep Tayyip Erdoğan'a, "Geletme eyleme, vazgeç bu savaş sevdasından... Bak Körfez Savaşt'nda 'Bir koyup üç alıcaz' dedik, tam tersi oldu. Hiç olmazsa bu kez gaza gelmeyelim" demişler. Erdoğan, gevrek gevrek gülerek: - Bu kez farklı, demiş. - Nasıl farklı? - Körfez Savaşı'nda biz Amerika'nın yanında savaşa girmiştik, şimdiyse Amerika bizim yanımızda savaşa giriyor! Can Ozan SESSÎZSEDASIZ(l) Yüksek Yerilim Hattı erdincutkuıa yahoo.com Size bir iyi bir de kötü haberim var... tyi haber. büyük ikramiye s size çıktı. Kötü haber, biletinizin sahte olduğu anlaşıldı! Kişiye özel anayasa değişikliği Birteşmiş MilletlerTürk Derneği Baş- kanı ve eski CHP Trabzon milletvekili Rahmi Kumaş'ın, AKP Genel Başka- nı'nı milletvekili seçtirmek için yapılan anayasa değişikligi konusunda Cum- hurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e gönderdiği mektuptan: "3 Kasım seçimleri sonrası toplum- daoluşan 'cumhuriyettutulması' kay- gılannı gidermede umutların yöneldiği baş kişisiniz. Türkiye'de 'bilinen kişi' için özel ya- sak yasası çıkarılmadığı halde, bu ki- şiye özgü olduğu her durumdan belli olan 'çıkarılan yasa' kamu vicdanını derinden yaralamaktadır. ABD'de bir başkanın üçüncü kez se- çilmesini önlemeye dönük anayasa kuralı dört yıllık bir tartışmadan sonra gerçekleşmiştir. Bu bağlamda fngilizSir John Fortescue'nin In- giliz yasalannın zor değişmesine övgü- ler yağdırdığı sözlerini anımsatmaya izin verirseniz; '...Bunlaryalnız birada- mın, hatta 100 danışmanın yapıtı de- ğil, seçilmiş 100 kişiden kalabalık bir kurulun ürünü olur da iyi olmazlar mı? Zaten sözgelimi, kötü olsalar bile kral- lığın bütün sınıflannın uzlaşmasıyla de- ğiştirilebilirier.' Ülkemizde ise 'yangından mal kaçır- ma'yı andıran bir anayasa değişikliği yapılmıştır. Ne yazık ki, bir yüksek kurul da bu- na koşut bir görüntü çizmektedir. Bu nedenlerie, anayasa değişikliği- ni halkoyuna sunmanızı saygılarımızla dileriz." ÇED KÖŞESİ OKTAY EKİNCI 2003, 'Koruma Yılı' olsun Arök şafak söküyor... Bugün, 10cak2003... IS 21. yüzyılın 3. yılı başlıyor... Anadolu uygarhklanmn tarih- sel derinliğınde ıse 10. bin yıldan yeni bir yıl daha alınıyor... Yani. sıradan bir yeni yılın ilk gününde değiliz... Iki yıl önce tan yeri ağaımaya başlayan yeni bir yüzyılın, yavaş yavaş "şafağı'" söküyor... Güneş yüzünü gösterdikçe. önümüzde- ki yüzyılın nasıl bir "sabah" ya- şayacağı da yavaş yavaş gün ışı- ğınaçıkıyor... Bu tarihsel sabahta, bin yılla- nn "medeniyetleri'" artık çatış- malan bırakıp "buluşmanm" ha- zırlığını yapacaklar... Birbirleri- nin rakibi olarak değil, yeni bir dünya uygarlığının "ortak esin kaynaklarT olacaklar... Hele şu "küreselyozIaştırmaya T) karşı ise tanhin belkı de ilk "uygarhklar dayaıuşmasın]'" başlatacaklar... Onca acının ardından Çünkü insanoğlu, hiçbir çağ- da yaşamadığı felaketler- le 20. yüzyılda tanıştı... Kalemden bilgisaya- ra, arabadan uçağa geçti; ama bu. tari- hin en büyük katli- amlannı ve en za- lim diktatörlükle- rini göğüsleme pahasına gerçek- leşti... Ay'a ayak bastığında, tarihin belki de en uzun ay- nlığını sona erdir- meye bile "kavuş- ma" yerine "fetih" dedirten bir işgal ve ele geçirme hırsının söylemiyle sevindi... Ve yüzyıla sığdır- dığı iki dünya sava- şı ve sayısız etnik çatışmailebiro kadar sömür- gen saldından sonra anladı kı: Işte şimdi, bu e\rensel mirasm yeryüzündeki en zengin ve en birikımli kültür ve doğa değerle- rini banndıran bir ülkede. "me- deniyetkrin buluşacağı sabahın" şafak vaktindeyiz... Bir daha belki binyıllaryaşan- mayacak böylesi bir çağın baş- langıcında. dünya ile buluştura- cağımız "medeniyet değerleri- mizT artık ne zamana kadar "i- mar rantına, talana ve çıkara" kurban edeceğiz?.. Ister tüm insanlık, ister şimdi- lik sadece AB, şafak söküp orta- lık aydınlandıktan sonra; "Hay- di tarihsel ve küJtürel zenginlik- lerimizi ortak mirasımız yapahm ve yeni dünya güzelliklerini bu değerlerden güç alarak birlikte yaratahm." dediklerinde. "Affe- dersiniz. biz elimizdekileri >itir- dik, siankiJerle idare edelim" mi dıyeceğiz' 7 .. Ve yine onlann. bizdekilerden çok daha yakın zamanlara ait. a- ma bir o kadar da yüksek bir ko- ruma bilinciyle yaşattıklan tarih- sel değerlerinin ve gözleri gibi baktıklan doğalannın karşısın- da, içimizdeki zenginliği >üreği- mize gömerek "kültür yoksul- luğu" çekip betonlaşan kent- lerimizle. duvarlaşan kıyı- lanmızla ve hızla yok ettıği- miz ormanlanmızla. kim- liksiz ve kişiliksiz bir ortak- lığın "ezikliğine'' mi tutsak olacağız... 'Medeni' bir yıl için». Evet... Bugün. 1 O- cak 2003... Hızla küçülen dün- yada. Anadolu uygra- lıklannın ve bunu ya- ratan bereketli top- raklanmn giderek "büyüyen" de- ğerini artık fark edeceği- miz kadar tan Dünya Demre'den Noel Baba (St Nkbolas) yeri ağarmış herkesin dün- AnadolıTnun "Baü"y^ armağani- görünüyor... yası ve bu gide- Medeni- yetlerin buluşacağı sabahın bu ilk ışıklannda eğergüneşi karşı- lamak üzere "uyanabilmişsek", yeni yıl için de şu sözü vererek rek küçülen gezegeni yaşanabilir kılan tüm kültür >e doğa değer- leri de herkesin ortak mirasL.." Ortak mirasımız 21. yüzyıl, işte bu gerçeği "or- tak geleceğin güvencesi" kılacak çok sayıda uluslararası sözleş- meyle karşılandı... Birleşmiş Milletler'in en geniş katılımlı toplantılan, dünya çevxe ve kül- tür değerlerinin korunmasını he- defleyen forumlarla gerçekleşti... Avrupa Birliği de. üye olan ya da olmayan tüm ülkeler için "AB kimliğinirj'". öncelikle "ortak miras" bilincinden geçtiğini i- lan etti... dünyaya, AB"ye ve herkese "merhaba" diyelim: "2003 yık, kültür ve çevre mi- rasımızı hep buiikte koruma se- ferbeıüğiıu başlatacağunızyıl ol- Olsun ki AB'nin 2004'teki DuMin randevusuna da artık bin- yıllann sahibi ve mirascısı olma hakkı ve gururu içinde gidelim... Medeniyetleri buluşturmayı. "me- deni" kimliğimizlebaşlatalım... Oekinci(g cumhuriyet.com.tr. KİM KİME DUM DUMA BEHÎÇAK behicakin turk.net ÇİZGtLtK KÂMtL MASARACI HARBl SEMİH POROY semihporoytn yahoo.com BULUT BEBEK NLRAYÇÎFTÇİ bulutbebekdı hotmail.com TARİHTE BUGÜN MLMTAZARIKAN 1 Ocak -, p-n«j%£ OSMANU OZANI NtGARUANIM.. 1Sff'D£ BUGÜAJ, OZAN Nİ6ÂK HAUlM, rEPAVİ İÇİN Girriği I//VAA/A İ } İ İ ( } StfJAfJ /VtACA/Z S-A/VOO/P F&&/&İŞ V/V KfZ/yCH- MÛ^LÛMAK/ OLAAJ BASASf, OSMAıV A&IM' ALA&K P/4 Ç* g(jrg&S-/yLE çeşrrzs . irr 8ı ö / /4 , /l/'/e, DO3U GAŞIIZDI.ZAMAUlM ÜNLÜ SAN/inZ./04/SirtA EVİNDE OÛ2EMLEY£M OZAN, HAIZEM -SELAM AH/-AYr$fMM ARisrDfceAr 7#/SZDA yf4<rAıec>/. $iieLE/e/, SASLAM HtĞİNE ıZ#*ef/H, &UY6U yÜtCLÛYDÜ. /ŞTE, 8//Ç ÖISNEK .' ÜZME No+: Ymni y/ ı'çıtt okur/annta en iyi ali/ekferirtıi st/nar/m, £aygıf*r/m/a. M. PANO DENİZ KAVUKÇUOGLl Bugün Vıyana'da Olmak... Bugün yeni yılın ilk günü... Istanbul'da, evndeyim... Yalnızca 12.15-14.45 arası, iki buçuk saatliğne küçük bir "ekran kaçamağı" yapacağım Avusturya'ya doğ- ru... Vıyana Filarmoni'nin 1959'dan bu yana "er yılın ilk günü verdiği geleneksel "Yılbaşı Konseri"n> izleyece- ğim. Orkestrayı geçen iki yılda olduğu gıbi yne şef Ni- kolaus Hamoncourt yönetiyor. Bu konseri /önetmek önemli bir ayncalık. Çünkü Alman ZDF ve Avusturya ORF 2 kanallarının aracılığıyla 40'dan fazla ukede can- lı olarak yayımlanan konseri beş krtada yaklaşık 65 mil- yon kişi izliyor. Harnoncourt'un geçen yıl CD'leri dün- yada en çok satılan orkestra şefî olması bir rastlantı de- ğil yani... Akışı aylar öncesinden belli olan konse' Johann Strauss'un Avusturya Imparatoru Franz Joseph'in "kurtanlma sevincini" yansrtan marşı ile başıyor. Kon- serin ilk bölümünde yer alan altı yapıtın dörcü Johann Strauss'a, ikisi de kardeşi Josef Strauss'a aiı İkinci bö- lümün açılış parçası ise Carl Maria von Weber'in "Dan- sa Davet"\. Bu bölümde Johann Strauss'ur vals ağır- lıklı sekiz yaprtının yani sıra aynı adı taşıdığı oabasının ünlü "Ç/n Galopu" ile yakın dostu Johannes Brahms'ın 5 ve 6 numaralı "MacarDanslan" yer alıyor.fonser,hız- lı bir "polka" ile sona eriyor. 2003 Yılbaşı Konseri'nin en büyük özelliği, bu gör- kemli müzik şölenıni St. Petersburg'un ünlü Kirov Ba- lesi'nin danslanyla renklendirmesi... Rusya'nn en göz- de koreografı kabul edilen Boris Eifman'ın yönetimin- deki bale, çekımi, bu yıl Avrupa'nın "kültürbaşkenti" se- çilen Graz'daki Eggenberg Sarayı'nda yapılan bir vals göstensi sunuyor. Bir taç giyme töreninin coşkusunu yansrtan bu vals, tahmin edileceği gibi Johann Stra- uss'un... Ekran başındaki milyonlarca izleyici gibi ben de za- man zaman Avusturya Televizyonu'nun çağnsına uyup, "Scherzpolka" çalınırken Salzburg'daki Hellbrunn Sa- rayı'nın bahçesine, dans eden sulan görmeye, "Ç/n Ga- lopu"nda Schönbrunn Sarayı'nın Çin Saloru'nda do- laşmaya, "Tuna l/a/s/"nde Wachau Irmağı kıyılannda seyreden yandan çarklı, buharfı gemılere bakmaya gi- deceğim... Birara Vıyana Opera Balesi"nin dansçılançı- kacaklar ekrana, oğul Strauss'un "Elen Polkası" ile dans edecekler... Bu müzik şölenini, 1989'da ölen unutulmaz maestro Herbert von Karajan'ın Viyana Filarmonı'yi yönettiği' yıllardan bu yana kaçırmamaya çalışıyorum... Valsler, polkalar, danslar... 19. yüzyılın o çok eskilerde kalmış imparatoıiu, prensli, prensesli masal dünyalan beni bir iki saatlığine de olsa, hep yüz yüze olduğumuz sorun- lardan, hep tepemizde dolaşan o kara bulutlardan uzak- laştınyor... Yeni yıla kulağıma hoş gelen seslerie, gözle- rimi okşayan güzel görüntülerle gırmek istiyorum. Geçenlerde sevgili Doğan Hızlan da yazmıştı Hürri- yet'tekı köşesinde... O "harala gürele" yapay eğlence- lerden ben de çok sıkılıyorum artık... Eğercıddiye alın- ması, üzerinde durulması, denn düşünülmesı gereken sorunlarvarsa karşımızda, bu sorunlarayaklaşabılmek için önce kulaklanmızı kötü seslerden, gözlerimizi kötü görüntülerden arındırmamız gerekır, diye düşünüyo- rum... Duyacaklarımızı daha iyi duyabilmek, görecek- lerimızi daha iyi görebilmek için... Bu nedenle "bugün Vıyana'da olmak" diyorum... Ulaşmanın yolunu yönte- mini bilenler için bu çok sözü edilen "iletişim çağ/"nda hiç kimseye uzak değil o rüyalar kenti... Dilerseniz, siz de gelebilirsıniz benimle... Ama itıraf etmeliyim ki benim bir de "lüksüm" var bu yolculuğumda... Strauss'ları, VVeber'i ve Berlioz'u, Brahms'ı dinlerken bir şişe iyi soğutulmuş 1999 nekol- tesi "pinot noir" içeceğim Fransa'nın Alsace bölgesin- den... ServerTanilli hocamın armağani o şişe... Hocam, "Çağdaşımız Vıctor Hugo" kitabının 249. sayfasına şa- irin mezar taşına işlenen şu dizelerini almış: "Donmuş blrkülyığını olup çıktığımda,/ Güne kapandığında yor- gun gözlerim;/ Anım yüreğinde yer etmişse, bil ki: Şi- irierim bütün ellerde de olsa,I Senin aşkın yetmiştir ba- na!" Bu şiir müziksiz yazılabilir mı? Ya da siz Hugo'yu se- venlerden misiniz? O zaman siz de benimle birlikte ge- lin Vıyana'ya... (e-posta: dkavukcuoglu 'J superonline.com) (Faks:0212-234 68 73 Dün bu sütunda yayımlanan köşe yazısında Metin Erksan'ın soyadı Ersan olarak çıkmıştır. Düzeltir özür dileriz. BULMACA SEDAT YAŞAYAM SOLDA>SAĞA. 1/ "Kuşdffi, hasalbarTgıbı adlar da veri- len, yapraklan ve ince dallan baharat olarak kullanılan bir bitki.2/Süsta- şı olarak kul- lanılan mor renkte bir tür kuvars. 3/ Bir işi yaptırabilme gü- cü... Yol üzerinde oluşmuş çukur. 4/Hor görülen, aşağılanan... "Günseli —": Hey- kelcimiz. 5/Hastalık- tan kurtulma, iyileş- me... Küçük mağara. 67 Bir nota... Kemik- lerin yuvarlak ucu... Büyük kardeş, ağa- bey. II " — tükürsün adını candan anan dudaklar" (EN. Çamlıbel)... Polonya'nınplakaişareti. 8/"Uy- duruk söz, yalan" anlamında argo sözcük. 9/Soyun- dan gelinen kimse... Baymdırlık. YUKARTOAN AŞAĞIYA: 1/ Tropikal Amerika'da yetişen ve bir Güney Amerika ülkesine adını veren ağaç... Akım şid- deti birimi kiloamperin simgesi. 2/Arkadaşlık et- me, birlikte bulunma. 3/Bir zinciri oluşturan hal- kalardan her biri... "Mustafa — " : Ressamımız. 4/ Ilaç... Ortodokslarda tahta pano üzerine yapılan her türlü dinsel resme verilen ad. 5/ Bir ürünü ta- nıtmak ve süriimünü arttırmak için denenen et- kinliklerintümü... Ilgieki. 67Verme, ödeme.Bir topu raketle belli bir yere atmaya dayanan oyuıı. II Birçok kişinin yaptığı işlerde gayret vermek için söylenen söz... Akdeniz yöresinde yetişen \e dokumacılıkta kullanılan bir bitki. 8/Kızgın, öf- keli, sinirli... Türkiye'nin plaka işareti. 9/Deprem- lerin yol açtığı yıkıcı deniz dalgası. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 B A L Aj B. | K 2 A, M 0 R | N 0 T A 3 L 0 B U T •T ü1 R 4 A R U S E, K IL A 5 B | T _Ej N A S U P 6 A N •K A M A •1 7 N 0 T | S A V A N 8 | T Ü L U •Aı D A 9 K A R A P 1 N A R