Katalog

1 OCAK 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JV LJ l_j L LJ JA kuttur(Ş cumhuriyet.com.tr 15 ALLECRO EVlN İLYASOGLU Moskova'da müziğin büyüsü• Yapımını ENKA'nm üstlendiği Moskova Uluslararası Müzikevi'nde büyük senfoni konserleri için 1800 kişilik bir salon; oda müziği için 600 kişilik ve bir de çok amaçlı 550 kişilik salon bulunuyor. Yeni yılın ilk gününde ve bu ilk yazısında doludizgin bir coşkuyu aktarmak istiyorum sizlere. An- cak coşkuyu gölgeleyen, içimi sızlatan Memet Fuat'ın ölümü! Ülkemizde birkaç kuşak yazara yol gösteren; 'Yeni Dergi' çatısı altında oluşturduğu okulla nice- mizi eğiten sevgili Memet Fuat! 1968 Yeni Dergi Eleştiri Yarış- ması'nda birincilik aldığım za- man dünyalar benim olmuştu. He- nüz çocuk denecek bir yaşta öyle bir derginin yanşmasını kazan- mak! Hem de Asım Bezirci, Ber- na Moran ve Memet Fuat üçlü- sünün jürisinde buna değer bu- lunmak, ne yüce bir onurdu! Nâ- zım'ın Salkımsöğüt'ünü bir mü- zik yapıtı olarak incelemiştim. Sonra Amerika'ya gittiğimde bir süre mektuplaştık Memet Fuat ile. Müzik bilgimle yazı yeteneğimi birleştirmemi, bu alanda çok şey yapabileceğimi öğütlüyordu. Da- ha geçen yıl son kitabımı yazar- ken ondan bir yardım istemiştim. Bana hemen bulup elektronik posta ile yollamış ve önceki ki- taplanma övgülerde bulunmuş, beni bir kez daha yüreklendirmiş- ti. Bugün pek çok yazann Memet Fuat'a ilişkin, benimkine benzer nice anısı vardır! 'Gölgede Kalan Yülar'ını daha yeni bitirmiştim. Tam onu ziyaret edip konuşayım diyordum. 2002, son günlerinde onu da aramızdan alıp gitti. Böy- lesine buruk başlamak istemez- dim yeni yıl yazısına. Elden ne gelirki! Moskova Konserevl'nln acılışı Masallardaki imge gücü ile ye- ni yıla hazırlanmış Moskova'da, eksi 20 derece civannda bir ağır- lamaya katıldım: ENKA Müteah- hitlik Firması'nın inşa ettiği Mos- kova Uluslararası Müzikevi'nin açılışına tanık oldum. Moskova Nehri'nin yanında, çağlar öncesi yapılmış nice antik binanın ara- sında pınl pınl ışıldayan bir kris- tal top! Üstelik Türk insanının emeği geçmiş. Dışı cam ve çelik olan yapının içinde beyaz mermer ve beyaz ahşap kullanılmış. Bü- yük senfoni konserleri için 1800 kişilik bir salon; oda müziği için 600 kişilik ve bir de çok amaçlı 550 kişilik salon var binada. Pu- tin, yaptığı kısacık açılış konuş- masında salonun yapısını ve be- lediye reısini övdü. sonra son de- rece alçakgönüllü bir tavırla din- leyicılerin arasma, tam önümde- ki sıraya gelip oturdu. tki ayn orkestra iki ayn şefle çaldı bu açılış gecesinde. Ve bir manken sunucu değil de Sviatos- lav Belza adlı ünlü müzikolog sundu yapıtlarla sanatçılan. ilk bölümde Putin'in kenti olan St, Petersburg'dan Marinski Tiyat- rosu'nun orkestrasını günümüzün en saygın şeflerinden Valeri Ger- giev yönetiyordu. Buyıl 50. sanat yıhnı kutlayan Gergiev, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Marinski Tiyatrosu'na (Kirov) es- ki saygınlığını yeniden kazandır- mıştı. Ikl sef. ikl orkestra Musorgski'nin Hovanşçina operasının prelüdüyle başladı konser. Ne kadar yakışmıştı böy- le bir giriş! Çünkü prelüdün baş- lığı 'Moskova Nehri Üzerinde Güneşin Doğuşu' başlığını taşı- yordu. Ve o güzelim çalgısal tını- larla Moskova'yı güneşin ilk ışık- lannda suluboya bir tablo gibi çi- ziyordu. Salonun inanılmaz net- likteki akustiği, her bir notayı ve her bir yorumcunun ustalığını te- ker teker duyuruyordu. (Bu akus- tik uyum, adeta bir fabrika gibi tavanda yer alan kapakçıklann akorduyla, zamanla daha da yeri- ne oturacak). Ardından KJrov Operası'nın iki değerli solistini dinledik: Oldukça heyecanlı ol- duğu gözlenen soprano Olga Guryakova ve kusursuz bir Ver- di yorumu, dolgun bariton sesiy- le Vassili Gerello. Nicedir başro- oskova Uluslararası Müzikevi, Valeri Gergiev yönetimindeki Marinski Tiyatrosu'nun Orkestrası ile Vladimir Spivakov yönetimindeki Rus Ulusal Orkestrası'mn konseriyle açıldı. lünü oynadığı Mackbeth opera- sıyla ilgi odağı olmuştu Gerello. Bu aryalardan sonra Rimski- Korsakov'un Şehrazad'ından bö- lümler ve Bolero vardı program- da. Şehrazad bitince yanlışlıkla Gergiyev'e çiçek verildi, konser bitmişçesine. O da bu kocaman buketi kucaklayıp, şefin eliyle ko- luyla değil de tüm bedeniyle ve beyniyle orkestra yönetişini ka- nıtladı. Hem de Bolero gibi uzun ince bir yolda doruğa tırmanır- ken! Konserin ikinci yarısında ya- kından tanıdığımız şef Vladimir Spivakov, Rus Ulusal Orkestra- sı'nı yönettı. Bu kez Albinoni'nin 'Preghiera'sında solist kendisiy- di. Yine ilk yan gibi dingin ve gi- zemli bir yapıt, bir 'yakanş' se- çilmişti açılış için. Ardından Çay- kovski Piyano Yarışması'nın bi- nncisi genç pıyanist Denis Mat- suev'i Rachmaninofun 2. Piya- no Konçertosu'nun birinci bölü- müyle dinledik. Sonra da Çay- kovski'nin 'Fındıkkıran' bale- sinden bölümlerle görkemli bir bitiş yaşandı. Üstün müzikçiliği bir yana, ku- rumlara katkısı, vakıflar, orkestra- lar, festivallerin kurucusu olan Spivakov, bu binada kendi kurdu- ğu vakfın bir hizmetı olarak öğ- rencilerini yetiştirecek. (1994'te Ruslann uzay merkezinde bir ge- zegene Spivakov adı verilmişti!) Bir başka deyişle bu konserevi ay- nı zamanda bir eğitim merkezi olarak da işlev görecek. Ayrıca kayıt stüdyolan, prova odalan, ka- fe ve restorasyonlarıyla 65.000 metrekareye yayılmış bir alan. Gerçek bir müzik merkezi. Konserevinin açılışından önce- ki gecede Bolşoy'da Kuğu Gölü balesini izlemek de bir ayncalık- tı. Üstünde orak çekiçli deseniy- le sahneyi kaplayan ağır kırmızı kadife perde hâlâ eski So\r yetler Birliği'nin anısını taşıyor. Artık kuruyup dökülmeye baş- layan yaldız kaplamalan, sallanan koltuklan, gıcırdayan tahtalanyla küf kokusu, tarih kokusunu için- de saklıyor. Bolşoy Balesi, bir za- manlar bizim balerinimiz Meriç Sümen'i de bu sahnede konuk et- mişti. Yuri Grigoroviç'in rejisin- de porselen balerinleriyle, harika orkestrasıyla bu eskiliğin içinde bir daha izlenemeyecek bir göste- riydi. Çünkü çok yakın bir tarih- te Bolşoy, aynı sokakta yeni yapılan tiyatrosuna taşınacak. [email protected] www.evinilyasoglu.com Yılı dinletilerle uğurlamakÖNDER KÜTAHYALI İZMÎR - Önce İZDOB sanatçılannın sundu- ğu, ardından da Prof. Erol Şekeramber'in DEÜ Devlet Konservatuvan öğrencileriyle gerçekleş- tirdiği "Noel Konserleri", aynca tZDSO'nun verdiği" Yeniyıl Konseri", 2002'nin iyimser bir hava içinde uğurlanmasını amaçlamıştı. Aynı günlerde Izmir, böylesi dinletilerle çelişen bir sanat olgusunu yaşadı ve oda müziğinin ilginç yapıtlannı tanımafirsahnıyakaladı.Bilindiği gi- bi oda müziği, senfonik türlere kıyasla daha güç anlaşıhr; gördüğü ilgi de fazla değildir. "tzmir Sanat" kurumu, dinleyicilerin ilgisizliğine olumlu bir yön vermeyi amaçlıyor ve sık sık o- da müziği dinletileri düzenliyor. Özgür Aydın'dan basarılı bir vorum ilk dinleti, 14 Aralık akşamı viyo- lacı Naoko Shimizu ile pıyanist Oz- gûr Aydın'dan geldi. Sanatçılar, ilk yanda Elgar, Kreisler, Bnıch, Fa- ure gibi bestecilerden çaldıklan kı- sa parçalarla bir viyola-piyano resi- tali sundular. ikinci yanda ise J. S. Bach'ın BWV 1027 do majör birin- ci viyola-piyano sonatı ile F. Schu- bert'in D. 821 la minör "Arpeggi- one" sonatı vardı. Bach sonatının bi- rinci bölümündeki Adagio ve cüm- lelendirme anlayışına kahlmadığımı söylemeliyim; ancak her iki yapıtta da oda müziği türünün gerektirdiğı müziksel bütünlük yansıhldı. Berlin Filarmoni Orkestrası'na girmeyi ba- şarmış olan Naoko Shimizu iyi bir viyolacı; tonu son derece sıcak ve neredeyse her ölçüde müzik yapıyor. Değerli piyanistimiz Özgür Ay- dın'ı ise aynı zamanda yetkin bir oda müzikçisi olarak tanımak gerçek mutluluktu. Almanya'da "Gençlik Müzik Yapryor" adh yanşmanın ödüllü müzikçilen her yıl Izmir'de dinleti verir. Marburg "Mûzik ve Sahne Sanat- lan Yüksek Okulu" öğrencilerinden dört genç kız geçen yıl kurduklan "Almadin Dörtlüsü" ile yarışmada birinci olmuşlar. Elhamra'daki dinle- rilerinde, L. Van Beethoven'in Op. 18 No. 4 do minör, B. Ullmann'ın No. 3 ve A. Dvorak'ın Op. 96 fa majör ("Amerikan") yayh çalgılar dörtlü- lerini seslendirdiler. Gençlerin bazı teknik so- runlan var, ama güzel müzik yapıyorlar. Birlikte çalışmanın yararlanndan biri de budur. Yazık ki dinleti adabını Izmir'de her zaman oluş- turamıyoruz. Yapıtlann bölümleri arasında sü- zmır Sanat'ta ünlü Japon viyolacı Naoko Shimizu ile birlikte çalan değerli piyanistimiz Özgür Aydın'ı yetkin bir oda müzikçisi olarak tanımak gerçek mutluluktu. rekli alkış vardı. Böylece biz tedirgin olduk; sah- nedeki gençler de gülüştüler. Kadrosu kısıtlı olan DESO, yeni bir senfonik dinletiye dek geçen zamanı oda müziği etkinliği ile değerlendirdi. "Almadin Dörtlüsü" ile ça- kışan bu dinletiyi kaçırmış olmanın üzüntüsü içindeyim. "tzmir Sanat", 22 Aralık akşamı bize "Mah- ler Piyano Dörtlüsü"nü tanıttı. Piyanist Mu- hittin Dürrüoğlu Demiriz ile iki lsraıllı ve bir Çinli müzikçiden oluşan topluluğun çaldığı W. A. Mozart'm K. V 478 sol minör piyanolu dört- lüsünde yorum yüksek düzeydeydi. tlhan Ba- ran'ın "Keman, Viyolonsel ve Piyano Üçlüsü İçin Dö"nüşümler"inde ise bestecinin duyarhlı- ğı ve devingenliği, aynca geleneksel müziğimiz- den yararlanma tarzı yüksek bir be- ğeni ürünüydü ve yapıt güzel çalın- dı. tkinci yanda ise Israilli besteci Odet Zevahi'nin "Autuomn" adlı parçası izlenceyi gereksiz yere uzat- tı. J. Brahms'ın Op. 60 do minör 3. piyanolu dörtlüsü de oda müziğine alışma aşamasındaki dinleyicilere ağır geldi. Kentimizdeki oda müziği şöleni, "Anlatımlı Beetboven Akşamı" ile noktalandı. Viyolacı Murat Akkın, viyolonselci Murat Başman ve pi- yanist Aleksander Mekaev besteci- den seçmeler sundular. Anlahcı ise Şeniz Akkın'dı Böylece 2002'yi hak etmediği bir ödülle, müziğin en güzel sesleriyle uğurladık. Beklentimiz, 2003'ün yü- zümüzü güldürmesi, güzel ülkemi- zin sevgi ışıklanyla aydmlanması- dır. Bu duygularla değerli okurlan- mm ve Cumhuriyet çalışanlannın yeni yılını candan kutlar, mutluluk- lar dilerim. Nâzım HihnetKültür ve Sanat Vakft ile Plan Tanıtım Organizasyon'danikiyeni ajanda Kültür ve sanata tarih düşülüyor Kültür Servisi - Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfi dokuz yıldan beri yayımladığı Kültür Ajandası'nın bu yıl onuncusunu sunuyor sanatseverlere. Kültür Ajandası 2003 yine Cumhuriyet dönemine ilişkin bir kültür-sanat rehberi niteliğinde hazırlandı. Ajandanın içinde sanat dünyamızın güncelleşen bilgilerinin yanı sıra Nâzım'ın Türkçe ve Ingilizce şiirleri ile ayın sanatçılanna ilişkin özgün ve kapsamlı bilgiler yer alıyor. Nâzım Ajandası, Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfi'ndan edinilebilir. Bir diğer ajanda ise Plan Tanıtım Organizasyon tarafından koleksiyon niteliğinde bastınlan tzler 2003 adını taşıyor. Ajanda iletişim, sanat, iş ve basın sektöründe yer alan isimlerden oluşuyor. Bunlann başlıcalan Emre Senan, Ara Güler, Selim İleri, Yavuz Turgul, Nesteren Davutoğlu, Cem Çetin, Süreyya Berfe, Merih Akoğul. Ferhan Şensoy, tlhan Berk. İz içeriğinden yola çıkarak hazırlanan ajandada 53 sanatçınm kendilerine özgü çalışmalan bulunuyor. Koleksiyon niteliğindeki ajandadan sadece bin adet basıldı. Nâzım Kültür Ajandası 2003'teNâzım Hikmet'in şiirleri ve her ayın sanatçılanna ilişkin bilgiler; İzler 2003'te ise 53 sanatçınm çalışmalan yer alıyor. GUZELİN ARDINDA BERTAN ONARAN Aydın Karlıbel Çoksesli müzik eğitimimi Cemal Reşit Rey'e borçluyum; Istanbul ŞehirOrkestrası'yla iki haf- tada bir Şan Sineması'nda verdikleri dinletiler- le açıldım o büyülü evrene. Sevgili Rey'in kuruluşunda ve yaşamasında önemli biryertuttuğu Filarmoni Derneği'nin dü- zenlediği dinletilerdeyse iki değerli yorumcu ta- nıdım, hem de henüz üne ermedikleri dönem- de: Seher Tanrıyar ile Aydın Karlıbel. Seher ve eşi Hulki'yle daha sonra yakınlaşıp dost olma fırsatını da bulduk; ama Aydın'ı an- cak uzaktan, kimi müzik etkinliklerinde görüp dinleyebildim yıllarca. Geçen yazıda sözünü ettiğim llişkiler'de ba- le boyunca sahnede kalıp yapıtın müzikli yoru- muna katılınca, ilişkimiz tazelendi; gözümün bebeklerinden Maurice Bejart, çağdaş müzi- ğin büyük ustalarından Pierre Boulez'in "Us- tasız Çekiç" adlı yapıtmı dansla yorumlamaya hazırlanırken, 1973 'TED, Milano'da, BBC gö- revlisine: Aslında insan sürekli iletişimin ardın- da koşar; sevişme de, biryapıtı sahneye koyma da, insanlararasında, insanla yapıt arasında, in- sanla acunsal güçler arasında YENlilişkilerkur- ma çabasından başka bir şey değildir, diyordu. Bizim için llişkiler işte bu işlevi gördü: Ay- dın'la, zaten alttan alta, düşünsel, duyusal ola- rak süren ilişkimiz canlandı. özü sözü bir, tutarh, kendisiyle barışık insan- lardan olduğu için, iki satırlık yazıya karşılık, Ka- lan Müzik'in 2002'de gerçekleştirdiği "Piyano İçin Türk TarihiAlbümü"nü yolladı hemen. Kuş- kusuz çok sevindik, koyup dinledik, bundan sonra yamamızda o da olacak. Aydın bu diske, on bir ünlü bestecinin Türk öğeleri taşıyan yapıtlarının yanında, kendi Üç çalışmasını da almış "Eski Ordu Marşı", "Mus- tafa Kemal Paşa Marşı" ve "19 Mayıs Marşı". Yorumladığı Batılı yaratıcılarsa sırasıyla şun- lar: Donizerti nin "Mecidiye Marşı" ile "Mahmu- diye Marşı". Guatelli nin "Aziziye Marşı". Selvelli'nin "Reşadiye Marşı". Lange'ın "Zafer Marşı". Beethoven'in "Türk Marşı". Mozart'm "Türk Marşı". Rossini'nin "Mecidiye Marşı". Saint-Saens'ın "Türk Marşı". J. Strauss'ın "Balo Havai Fişekleri". Lizst'in "Büyük Parafraz"ı Diskin kitapçığında kısa bir özgeçmişi de var Aydın'ın; iletişim araçlarıyla yağlı ballı iletişim- ler kurmuş olanlar bunun yüzde biriyle birinci sayfalardan, ipiri başlıklardan inmiyorbiliyorsu- nuz; Aydın 'cığımsa, bilen bilir, öğrenir nasılsa di- yerek derviş gibi dönmeyi sürdürmüş, sürdürü- yor. Tam 4 yaşında başlamış piyano çaışşmaya; Saint-Michelde, Robert College'de ve Boğa- ziçi Üniversitesi'nde okurken, yıllarca Cemal Reşit Rey' le diz dize yaşamış. Boğaziçi Üniver- sitesi' nin Batı Dilleri ve Yazınları Bölümü ile Eğitim Fakültesi'ni bitirmiş. O arada, Ingiltere, Avusturya ve Italya'da müzik öğrenimini geliş- tirmiş. The Associated Board of the Royal Schools of Music tarafından verilen LbR.S.M.yi; 1991 Mozart yılı da içinde olmak üzere 1990-93 arasında VVİener Meisterkur- se'den diplomalar almış. Istanbul Belediyesi Konservatuvan, Nejat Eczacıbaşı Yarışması ve TRT ödüllerini kazan- mış. "Hekim Maimonides" adlı operası, notası ba- sılan ilk Türk operası olmuş. Müzik tarihimizde gerçekleştirilen ilk "12 Pi- yano Yorumcusu El Ele"ye katılmış. Pek çok yapıtı Almanya'da, Keturi Musikver- lak tarafından basılmış, bunları birçok ünlü yo- rumcu çalmış, CD'ye kaydedilmiş. Yüksek lisans çalışmasını Istanbul Teknik Üniversitesi'nde tamamlayan Karlıbel, Camb- ridge Biographical Center'ca, "Yirminci Yüzyı- lın 2000 Sıradışı Müzikçisi"nder) biri seçilip ödüllendirilmiştir. Sanatçı, 1986 ylından beri, Istanbul Devlet Opera ve Balesi'nde müzik yönetmeni, alıştır- ma yardımcısı olarak çalfşmakta. Ah ne mutluluk böyle alçakgönüllü, soylu, onurlu birinin dostu olmak! Nehar Tüblek Karikatür Yarışması • Kültür Servisi - Beşiktaş Belediyesi ve Karikatürcüler Derneği'nin birlikte düzenledikleri 8. Nehar Tüblek Karikatür Yanşması'nın son katılma tarihi 15 Şubat 2003 olarak belirlendi. Bu yılki yanşma konusu 'Avrupa Birliği' olan yanşmanın seçici kurulunda Yusuf Namoğlu (Beşiktaş Belediye Başkanı, Metin Peker (Karikatürcüler Derneği Başkanı), Güngör Kabakçıoğlu (karikatürcü), Orhan Doğu (karikatürcü), Raşit Yakalı (karikatürcü) ve Yurdagün Göker (karikatürcü) yer alıyor. (Yanşma adresi: Istanbul Büyükşehir Belediyesi Karikatür ve Mizah Müzesi, Atatürİc Bulvan Kovacılar Sok. No: 12 Fatih/lstanbul. Kocaeli'nde şiir bayramı • Kültür Servisi - Kocaeli Üniversitesi'nir şiir etkinlikleri biriminin düzenlediği '2003 Gençlik Ödülü'nün son başvuru tarihi 4 Nisan olarak belirlendi. Şiir yanşmasının seçici kurulu Prof. Dr. M.Gacar, Yrd. Doç. Dr. I. Güven Kaya, Yrd. Doç. Dr. Hasan Kolcu ve Ihsan Topçu'dan oluşuyor. Yanşmaya katılacak adaylann 30 yaşını geçmemiş, daha önce hiç kitap yayımlamamış ve önceki yıllarda gençlik ödüllerinden birini almamış olmalan gerekiyor. Adaylar yanşmaya beş şiirle katılabilirler. Şiirlerin beşer adet çoğaltıhp açık adres, telefon, kimlik kartı fotokopisi ve kısa yaşam öyküleri ile gönderilmesi gerekiyor. Ödül töreni 27 Mayıs'a Kocaeli Üniversitesi Geleneksel VIII.Şiir Bayramı'ında saat 14.00'te yapılacak. Yanşma adresi: Kocaeli Üniversitesi Şiir Etkinlikleri Birimi Müdürlüğü-Izmit.