Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 OCAK 2003 ÇARŞAMBA 14 KULTUR [email protected] Bu yıl da bakmayı, baktığmı görmeyi bilen gözler için çoksesli bir görsel sanatlar ortamı vardı Her dilden,her renktenÖZLEM ALTUNOK Erken seçimler. savaş tamtam- ları ve yeni iktidarlarla sürekli değişen bir sanat politikasının ge- tirdikleri, yeni bir yılda ne kadar umut verici olabilirse o kadar umutlu bir yıldı geçirdiğimiz yıl. Yine de. artık daha 'çok sesli' bir sanat dünyasında yaşadığımız söylenebilir. Bakmayı, baktığını daha çok görmeyi isteyen gözler için farklı öneriler getiren birçok sergi düzenlendi bu yıl da. Dev- let politikasından bağımsız ve beklentisiz yapılan etkinlikler, özel kurumlann ve sivil girişim- lerin ne kadar önemli. etkili ol- duğunu gösterdi. Uç yeni müzemiz oldu en baş- ta bu yıl Sakıp Sabancı Müzesi, Osmanlı Bankası Müzesi ve Dev- rim Erbil Müzesi, dördüncüsü ise yapım aşamasında Hüsamettin Koçan'ın Bayburt'ta kurduğu Bak- sı Müzesi). Biri Beylikdüzü. di- ğeri Lütfi Kırdar Kongre Sara- yı'nda düzenlenen iki ayn sanat fuan da plastik sanatlar dünyası- ru hareketlendıren girişimlerdi. îki fuar da alternatif sergilere ve galerilere ev sahipliği yaparak fu- arı statik yapısından kurtarmak için çaba gösteren bir yapı sergi- lediler. Özel kolekslyonlar ve blenal Özel koleksiyon sergileri de bu yıl öne çıkan sergiler arasınday- dı. Yapı Kredi'de sergilenen Saf- der Tarim koleksiyonu ile Pro- je4L'de yer alan Barbaros ve Se- ma Çağa'nın resim koleksiyonu ilk kez sergilenen birçok önemli yapıtı bir araya getiriyordu. îstanbul'un sanat gündeminin belirlenmesinde lokomotif olan ve uluslararası açılımı sağlayan bi- enalin bu yılki küratörü Dan Ca- meron. 20 Eylül - 16 Kasım ta- rihleri arasında gerçekleşecek 8. Uluslararası îstanbul Bienali'nin temasını açıkladı. 11 Eylül son- rası dünya üzerindeki kaosa ve karmaşaya yeni bir anlam yükle- yen Amerikalı küratör, bienalin te- masını 'Şiirsel Adalet' olarak be- lirledi. Küratörlüğunü Fulya Er- demci'nin yaptığı 'tstanbıü Yaya Sergfleri 1: Nişantaşı'. Türkiye'nin büyük çaplı ilk açıkhava sergisi olma özelliğiyle Nışantaşı'nı renk- lendırdi. 35 sanatçının katıldığı sergide, Canan Tolon, Mürüvvet Türkyürnaz, Kutiuğ Atanıan, Ba- ğımsız Fason Hareketi'nın işleri il- gi çeken çahşmalardı. sansürümsü durumlar İş Sanat Kıbele Galerisi'nde açı- lacak olan 'Harem' başlıkh ser- giye Mustafa Horasan'ın 'Bir Ha- dımağasuıın Hazin Sonu' adlı ese- Bu koleksiyon kime ait? îktisat Bankası'nın iflas etmesiyle devlet tarafından Kültür Bakanlığı'na devredilen 322 yapıttan oluşan îktisat Bankası Koleksiyonu gündemi hareketlendiren bir başka olaydı. Devletin hâlâ oluşturamadığı bir modern sanatlar müzesine dahil olması gereken bu yapıtlann, Bakanlık tarafından müzayede ile satışa çıkanlması karan, sanatçılann tepkisini topladı. Koleksiyonda Osman Hamdi Bey'ın 'Kaphımbağa Terbiyecisi' başta olmak üzere, Adnan Çoker, Burhan Doğançay, Fahrelnissa Zeid, Erol Akyavaş, Nuri îyem, Sabri Berkel'in yapıtlan da vardı. Basına yansıyan tepkiler sonucu 21 Ocak'ta düzenlenecek olan müzayede İstemihan Talay'ın karanyla durduruldu. (Yapıtlann devlet koleksiyonuna devri konusundaki görüşmeler sürerken eserler Topkapı Sarayı'nda koruma altına alındı.) Yapı Kredi Sanat Galerisi'nde sergilenen 'Banka Koleksiyonlarından Seçmeler' sergisınde ıse ilk kez Türkiye'nin önde gelen dokuz bankası, kendi koleksiyonlanndaki eserleri ortak bir sergide buluşturdu. rinin konsepte uygun bulunmama- sı nedeniyle uygulanan 'sansü- rümsü' durum, küratör - sanatçı ve sanat yapıtı üçgeninde henüz yeterince profesyonel davranıl- madığının göstergesiydi. Katılan sanatçılann ve basının da tepki- leriyle iptal edilen sergi, daha sonra 14 sanatçıdan beşinin ka- tılımıyla UPSD'nin Maçka'daki Sergi Salonu'nda açıldı. Yurtdışı sergilerine ve bienal- lere katılan birçok sanatçımız ol- du bu yılda. Ayşe Erkmen'in ts- tanbul, Venedik ve Shingu kent- lerinden taşıdığı üç yolcu vapu- ruyla gerçekleştirdiği 'Shipped Ships' çalışması Main Nehri'nde gerçekleşti. 4. Gvvangju Biena- lı'ne Oda Projesi, HalilAltmdere, Esra Ersen ve BülentŞangar. Yu- gosla\ya'daki 4. Setinye Bienali'ne Hüseyin AJptekin ve Halil Altm- dere katıldı. Paris Uluslararası Sanat Fuan'na 'Harem Entrika- lan' sergisiyle katılan Bedri Bay- kam, Seza Paker ve Kaya Ozsez- gin ile birlikte Buenos Aires Bi- enali'nin de konuğuydu. 10. As- ya Sanat Bienali'ne ise Canan Beykal, Gülçin Özdemir, Ferhat Ozgür, \eriman Polat, Meüh Gör- Alternatifsunumlar Alternatif sergiler arasında Eczacıbaşı'nın Sanat Fuan'nda düzenlediği '60 Yıl 60 Sanatçı' sergisi, hem kapsamh ve interaktif yapısı, hem de farklı disiplinleri bir araya getirmesiyle başta yer ahyordu. Küratörlüğunü Levent Çalıkoğlu'nun yaptığı 'Tehükeli Şeyler' sergisi Karşı Sanat Çalışmalan'nda; genç sanatçılan alternatif anlahmlanyla bir araya getiren 'Yeniden Bak' ve 'Yerleşmek' sergileri, Kutiuğ Atanıan'ın 'Peruk Takan Kadınlar' adlı video çalışması Proje4L'de; 'Yeni Öneriler/Yeni ÖnermeJer' dizileri Borusan'da; Selini Birsel'in sergisi Maçka ve Galeri Apel'de; Hahık Akakçe'nin mekânla ilişkilendirdiği işleri, Leyla Gediz'ın 'Sahte Özgürlükler', Seza Paker'in savaş araçlannı onaran koleksiyonerlerin dünyasını yansıttığı 'Kamuflaj', Ayşe Erkmen'in sanatçının boş zamanlannı sorguladığı 'Boş Zamanlar' sergileri ise Galerist'teydi. Galeri Nev'de, HaleTenger, 'Tûrk Olmak' adlı yerleştirmesiyle Türkiye'nin değişmeyen gündemi; Erdağ Aksel, koltuk değnekleri, sehpalar, aynalı raflar üzerinde turşusunu kurduğu objelerin yer aldığı 'Tereddût Nesneleri' sergisi ile bellek üzerine düşündürüyordu izleyicileri. Mustafa Ata'nın Adnan Çokerie ortak projesi 'Vhm' üzerine yaptığı resimleri ise Akbank'ta sergilendi. gün, Şeyda Cesur ve Ayşegül Izer katıldı. Retrospektif sergiler arasında ise AKM'deki sergisiyle Leyla Gamsız. Akbank ve Eczacıbaşı Sanal Müzesi'ndeki iki sergiyle Turan Erol, Iş Sanat'taki sergi- siyle Avni Arbaş, Türk ve tslam Eserleri Müzesi ve Kasa Gale- ri'deki iki sergiyleAlev Ebüzziya, Milli Reasürans Galerısi'ndeki sergisiyle Orhan Peker'in yapıt- lan yer ahyordu. Yeni mekânlar Gülsün Erbil'in Harlem'de kur- duğu Galeri X'in Istanbul'da açı- lan şubesi Rieko Seto'ya ayırdığı ilk sergisiyle, bu yılın yeni sanat mekânlarından biri oldu. Sanat danışmanlığını Komet'in üstlen- diği yeni mekânlardan biri de Di- rimart Sanat Galerisi'ydi. UPSD, etkinliklerini bir kültür merkezi olarak düzenlenen Maçka'daki yeni mekânında sürdürmeye baş- ladı. Fotoflraf 18si düzenlenen tstanbul Fotoğ- raf Günlerı'nın bu yılki teması 'Öteki'ydi. Etkinlik kapsamında 'World Press Photo' retrospektif sergisi, fotomuhabirliğinin yakm geçmişini yansıtan bir sergiydi. Magnus Saideman, Antoine D'agata, Joachim Ladefoged fo- toğraf günlerine katılan sanatçı- lar arasındaydı. Portreleri ile tanınan fotoğraf- çı Feüx Nadar'ın Fransız Kültür Merkezi'ndeki sergisinde Baude- laire, Alexandre Dumas, George Sand, Victor Hugo gibi sanatçı- lann fotoğraflan vardı. 7. îstanbul Saydam Günleri di- siplinler arası geçişkenliği yansı- tan ve her yıl sağlamlaşan yapı- sıyla önemli bir etkinlikti. Saydam Günleri'ne Orhan Cem Çetin, Ar- zu Şenyurt, Özgür Nizam, Cemil Ağacıkoğlu ve Akgün Akova gi- bi isimler katıldı. CaferT.Türk- men'in fotoğraflan 1945 - 1960 döneminin Türkiyesi'ne ışık tutan retrospektif sergiyle MSÜ Gale- risi'ndeydi. Schneidertempel Sa- nat Merkezi, Anne Frank'ın top- lama kampında son bulan yaşa- mından yola çıkarak bir araya ge- tirilen belge ve fotoğraflan ser- giledi. Yapı Kredi'deki Ara Gü- ler'm objektifinden edebiyatçıla- nn portrelerini sunan '100 Yüz' sergisi Türk edebiyatının geçmi- şini ve bugününü belgeleyen bir sergiydi. 'Başka Bir Dünya Afganistan' sergisi, Times, Newsweek gibi dergilerde kapak olmuş Türkiye- li fotomuhabirlerin savaş fotoğ- raflannı sunuyordu. Hevkel, afls, karlkatür 100. doğum yıldönümü nede- niyle Karikatürcüler Derneği 2002'yi Cemal Nadir Ydı ilan et- ti. Yıl boyunca yapılan etkinlik- lerin yanı sıra Cihan Demirci ta- rafından Cemal Nadir Güler ki- tabı hazırlandı. Türk karikarürü- nün önemli isimlerinden Turhan Selçuk60. sanat yılını düzenlenen biretkinliklekutladı. Heykeltıraş MehmetAksoy 40. sanat yılı do- layısıyla açılan retrospektif ser- gisinde, Aksoy'un farklı dönem- lerine ait heykellerine anıt heykel- lerinin fotoğraflan eşlik etti. Maç- ka Vişnezade Şairler Parkı'nda Gürdal Duyar'ın yaptığı Necati Cumalı heykeli 13 Ocak'ta açıl- dı. 20 yıl önce Avignon'da kuru- lan 'SınırsızRestoratörler' Istan- bul'da sürdürdükleri onanm ça- hşmalannı Fransız Kültür Merke- zi'nde bir fotoğraf sergisiyle sun- dular. Düzenlenen iki afiş sergi- si, hem afiş sanatı, hem de siya- sal tarih açısından önem taşıyan özellikleriyleilgiçekiciydi. 1968 Mayısı'nda Paris'te başlayan öğ- renci hareketleri sırasında basılan afişler Marmara Üniversitesi'nde, yaşadığımız 17 seçimde partile- rin kullandığı afişlerle siyasi ta- rihimizden bir kesit sunan 'Se- çim Afişleri' sergisi ise Garanti Sa- nat Galerisi'ndeydi. Konuk sergiler Türkiye'ye konuk olan yaban- cı sanatçılar ve sergiler arasında Rosa Martinez'in küratörlüğunü yaptığı Borusan'daki sergi, gü- nümüz îspanyol sanatçılannın iş- lerine yer veriyordu. Venedik Bi- ÖDÜLLER • Karikatürcüler Vakfı Suat Yalaz'ı yılın karikatürcüsü seçti. Onur armağanı ise Oğuz Aral ve Tonguç Yaşar'a verildı. • 38.'si düzenlenen Sanat Kurumu Ödülleri plastik sanatlar dalında Halil Akdeniz'in oldu. • 2002 Yunus Nadi Ödülü fotoğraf dalında thsan Özçelik'e venldi. • 11. Ulusal Cemal Nadir Yanşması'nda Mahmut Akgün birinci oldu. • ÎFSAK, Hasselband Austrian Super Circuit yanşmasında dia dalında 'Dünyamn En tyi Kulübü' ödülünü kazandı. YİTİRDİKLERJMJZ Ermeni asıllı fotoğraf sanatçısı Yiısııf Karsh, fotoğraf sanatçısı Sid Avery, ressam NeşetGünal, Lürfü Cülcüİ Sühendan Fırat, karikatürist Zeki Beyner, tspanyol heykeltıraş Eduardo Chilüda, arkeoloji dünyasuıın önemli ismi Ekrem Akurgal yaşamuu yitirdi. enali'nde Beral Madra'nın küra- törlüğünde düzenlenen 'InrhBah- çe' sergisinde yer alan yapıtlar bienal sonrasında Borusan'da ser- gilendi. Sergide, Murat Morova, Ahmet Öktem, Sermin Sherif ve xurban.nef ın çalışmalan yer al- dı. Alman modernizminin me- lankoliktemsilcisi PaulaModer- sohn Becker desen, gra\nür ve fo- toğraflanyla Karşı Sanat Çalışma- lan'ndaydı. Amerikalı video sa- natçısı BurtBarr'ın işleri ise Plat- form'da sergilendi. 'DurBir Da- kika: Anlab Olarak Resim' ser- gisiyle, Kuzey Avrupa ükelerin- den 7 ressamın öyküler anlatan fi- güratif resimleri ve 20. yy.'ın önemli mimar-tasanmcılanndan Arne Jacobsen'in yapıtlan 100. doğum yıldönümünde Proje4L'de yer aldı. Sanat ve kltap Aydın Engin, Mehmet Aksoy'un yaşamını ve sanatını anlatan söy- leşi kitabı 'Heykel Oburu'yla bir heykeltu"aşın portresini sundu. Ilhan Mimaroğlu'nun, 'New York Kapı Dışı Sanatı' adlı kita- bı. sanat, yapıt, sanatçı eksenin- de resmin zemini olarak sokak- lan kullanan New York'lu ano- nim sanatçılan ele alan 2002 sa- nat kitaplanndan bir diğeri. rh+ sanat ve Sanat ve Hayat dergileri 2002'de yayın hayatına başlayan sayılı sanat dergilerin- den oldular. Marmara Üniversi- tesi Güzel Sanatlar Fakültesi ana teması 'Istanbulasyakası' olan ça- lışmalar çerçe%esinde düzenle- dikleri sergilerin yanı sıra bu te- ma çerçevesinde yazılarm yer al- dığı bir de kitap hazırladı. George Baselitz sergisi Alman yeni-dışavurumcu akımın önemli isimlerinden George Baselitz, dekoratif eğilimli soyut resme karşı tavır olarak Nazi Almanyası sonrasındaki kuşağın ruhunu yansıtan figüratıfresimleriyle Yapı Kredi Sanat Galerisi'ndeydi. DEFNE GOLGESt TURGAY FİŞEKÇİ Yılın İlk Günü Kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Işte herhangi bir gün. Dünya oluşalı beri süregelmekte olan milyarlar- cagünden biri. Biz insanoğlu ona yaklaşık ikibin yıl önce, IÖ 46'da Jülyen takvimiyle yılın ilk günü adını ver- dik. O güne dek anlamsız olan gün, anlam kazan- dı, yeni birbaşlangıcı gösteriroldu. Hayatımızı ona göre düzenlemeye başladık. Bir yılbaşı kültürü oluş- turduk. Eğlence, neşe ve sevinç içinde başlarsa yılımız, öyle süreceğine inanıyoruz. Kime ne zararı var? Keşke her gün bir neden bulsa da eğlenebilse in- sanlar. Karacaoğlan'ın "Azrail gelmiş can talep eder I Benim can verecek dermanım mı var" deme- si gibi, doğrusu bende de eğlenme isteği uyan- madı bu yıl. Doğanın bu sıradan gününü, ben de yaşamımın sıradan bir günü gibi geçirdim. Evim- de oturdum, penceremden dışanyı seyrettim, bir- kaç kadeh şarap içtim, sevdiklerimi düşündüm. Yaşadığımız günler, dönüp dolaşıp Ceyhun Atuf Kansu nun o unutulmaz dizelerini anımsa- tıyor bana: Bağları güzel olurmuş Zile'nin baharda Ama o eski tadyok ki kirazlarda Bir kerre yitirmiş halkım neş'esini... Evet, ulusça yitirdik neşemizi, yaşama sevin- cimizi, binbir yönlü ekonomik ve kültürel saldın- lar altında... Yoksullukla, baş tacı edilen yoz kül- tür değerteriyle, sahteliklerle söndü yüzümüzün ışığı. Kimsenin yüzü gülmüyor sokaklarda, oto- büslerde, trenlerde... Insanlar tanınmaz halde, yüzlerinde yılların birikmiş mutsuzlukları... Bakmayın ekranlardan yansıyan sahte eglen- celere. O parayı kime verseniz o sevinci yaşar. Iz- leyenlerin sevinci nerde? Onca sıkıntıya, yoksul- luğa bir de geliyorum diyen savaş... Yılbaşı eg- lenceleriyle bomba yüklenen uçaklann görüntü- leri aynı anda ekranlarda. Hangisi gerçek? Eğlenecek miyiz, ölecek miyiz? Fransız Devrimi'nin öncü düşünürlerinden Sa- int-Just, "MutlulukAvrupa 'da yeni bir düşünce- dir" demişti. Ne demek istemişti dersiniz bu söz- lerie? Mutluluk kavramı elbet önceden de bilini- yordu, ama Fransız Devrimi, insanlığa "eşitlik, özgüıiük, kardeşlik" ilkelerini armağan etmişti. Düşünürümüz, bunlar olmadan; insanlar arasın- da eşitlik, özgüriük ve kardeşlik gerçekleşmeden mutluluğun da gerçekleşemeyeceğini mi söylü- yor? Yılın ilk günü. Tatil. Evdeyim. Yeni bir başlangıç yapma, "umutsuzluktan umut yaratma" isteğiyle dolu içim. Katlanılmaz bir şey bunca umutsuz bir toplum içinde yaşamak. Yılın ilk günü. Ayçiçeklerinden söz eden bir şiire başlayacağım bugün. Doğayı sevince boğan sarı ışıkları, insanın da gözünü alsın, onu yaşadığı karanlıklardan çekip çıkarsın, hiç değilse iç dün- yalannı aydınlatsın. Küçük Prens'teki kahramanın gökyüzünde bir yıldızı kendisinin sayıp, o yıldız gökte göründük- çe mutlu olması gibi, ben de kendime bir ay- çiçeği bulayım umudumu hep sıcak tutacak. Ay çiçeğim, ışığın içimde. tfisekcirr; superonline.com Eskişehir'den bir yıldız geçti • ESKİŞEHİR- Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Senfoni Orkestrası'nın konuk solisti Yıldız tbrahimova seslendirdiği eserlerle Eskişehirlilere unutulmaz bir gün yaşattı. Klasik müzik, caz ve blues eserler çalan orkestra bir kez daha gelecekte kendilerinden çok şeyler beklenebileceğinin işaretlerini verdi.Eserlenn büyük çoğunluğu sürpriz olarak seçilirken özellikle Yıldız tbrahimova'nın seslendirdiği Balkan türküleri ile şef Erol Erdinç'in Türk müziğinden düzenlemeleri büyük ilgi gördü ve dakikalarca alkışlandı. Günün sürprizi ise Yıldız tbrahimova'nın kendisini izlemeye gelen eşi Ali Dinçer için okuduğu "Alişimin Kaşlan Kara" adlı rürkü oldu. K Ü L T Ü R İ Ç İ Z İ K K  M Î L M A S A R A C I