Katalog

Cumhııriyet İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET \AKFI adına ÎLHAN SELÇUK Genel Yayın Yönetmenı: İbrahim Yıldız # Yazıişlen Müdürleri: Salim Alpaslan - Necmi Çelik # Sorumlu Müdür Mehmet Sucu # HaberMerkezi Müdürii: HakanKara Istıhbarat Cengiz Yıldırım 0 Ekonornı Öz- lem \ üzak 9 Kültür Egemen Berköz 0 Spor Abdülkadir \ ücelman • Makaleler: Sami Ka- raören 0 Düzeltme Abdullah Yazıcı 9 Bıl- gı-Belge- Edibe Buğra • Yurt Haberlen Meh- met Faraç 9 A\rupa Temsılcısr Güray Öz Yayın Kunılu. İlhan Selçuk (Baş- kan), Emre Kongar (Daruşman l. Orhan Erinç. Hikmet Çetin- kaya. Şükran Soner. İbrahim Yıİdız. Orhan Bursalı. Vlusta- fa Balbav. Hakan Kara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balba\ Ataturk Bul\ an \o 125. Kat4, Bakanhklar-Ankara Tel 4195020(7 hat), Faks 4195027•IzmırTemsılcısı SerdarKıak, H ZıyaBK 1352 S 2 3Tel 4411220. Faks 4418745 • Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu. Inönü Cd 119 S No 1 Kat l.Tel 363 12 11, Faks 363 12 15 Muessese Muduru Erol Erkut 0 Koordınator Ahmet Korulsan 9 Mu- hasebe Bülent Vener# Idare Hüseyin Gürer # Satı> Fazilet Kuza REKLAM: P.M. Ltd. Şli. • Gene] Mudur Gülbin Erduran 0 Koordınator Reha lşıtman • Genel Mudur\ rd Se\da Çoban # Fınansman Müdunj Çetin Erduran Tel 0212 51-4 07 53 - 513 S4 60-61. Faks 0212513 84 6^ Yayunla\aD: >en] Gün Haber ^jansı Basm \e ^ avıncıhk \ Ş, Baskı. Sabah Ya\ıncılık -V Ş TuAocajı C ad 39 41 Cagaloglu 14'34 Istanbul PK. 246 - Sırtecı 14415 lstanbul Tel (0 212(^1205 05(2fthat| Fak» (0 212) 5n 85 95 4 EYLUL 2002 Imsak. 4.54 Güneş6 27 Öğle 13.10 Ikındı: 16.47 Akşam: 19.42 Yatsı 21.07 'Çalışma sağlığa zararlı' • ANKARA (AA)- Bıliın adamlan. çalışmanın ınsan sağhğına zararh olctuğu konusunda yenı bulgular elde etti. tsveç'te yapılan bir araştırma, bazı ışlenn ınsanlann ciddi kazalar geçirmelen nskı taşıdığını göstenrken îngıliz bılim adamlannın araştırması, binlerce kışınin işteki gürültü yüzünden sağır olma nski taşıdığını ortaya koydu. Stockholmcieki Karolinska Enstıtüsü'nden Dr. Torbjorn Akerstedt ve ekibi araştırmalannı ülkedeki 40 şirkette çalışan 5 bın işçi üzerinde yapn. Yaşlriric haftası • ADANA (Cumhuriyet) - "Yaşhlık ve Yaşlı Sağlığı Haftası", Sosyal HizmetV.- ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağlı (SHÇEK) Adana Huzurevi'nde düzenlenen etkinlıklerle • kutlandı. Il Sağlık Müdür • Vekılı Saadettin ÖzsürekçigiL Türkıye'de, 1985 yılında yüzde 4.2 olan 65 yaş üzen nüfusun bugün yüzde 5.6'ya yükseldığını, 2005 yılında ıse yüzde 6.3 olacağının tahmın edildiginı bildirdı. Törende konuşan Adana Vali Yardımcısı Bülent Eğriboz, devletin huzurevleri kuraıak yaşlılara kucak açtığını ifade etti. Yeni bir baykuş • SYDNEY (AA) - Endonezya'nın Wallacea bölgesinde yeni bir tür baykuş bulundu. Avustralyalı bilim adamlan, Canberra Üniversitesı Uygulamah Ekoloji Araştırma Grubu'ndan Jerry Olsen ve Susan Trost, yenı türü VVallacea bölgesindeki Sumba adasında keşfettıler. Kuş bılımcılen, yıllardır adada bilınmeyen bir türün bulunduğu konusunda iddialar ortaya atmışlardı. Olsen, buranın dünyadan yalıtılmış bir bölge olduğunu, dolayısıyla VVallacea'da daha pek çok yenı kuş türünün bulunabileceğini söyledi. 35 kilogramhk karpuz • tstanbul Haber Senisi - Mısır Çarşısı'ndaki Malatya pazannda, lcüçük çiftlikte üretilen 35 kilogram ağırlığındaki karpuz görenleri hayrete düşürüyor. Istanbul'a gelen turistlerin de dikkatıni çeken Sapanca karpuzu, Dıyarbakır karpuzuna karşı savaş açsa da aynı yörenin ve tohumun bir ürünü olarak göze çarpıyor. Mal sahibi, karpuzu vitrin için getirdığini ancak isteyen olursa 100 milyondan satabileceklerini söylüyor. (Fotoğraf: SERKAN YTLDIZ) EmziHJen bebek daha sağlıklı • ANKARA (AA) - Emzirilen bebeklerin, ilen yaşlarda kolesterol değerlerinin daha düşük ve kalplerinin daha sağlıklı olduğu belirtildi. Pediatrics dergisınde yayımlanan habere göre. Ingilterenin Tooting kentindeki St.George Hastanesi'nde görevli bilim adamı Christopher Owen ve çalışma arkadaşlan, emzirilen bebeğin kolesterol değerinin ilk başta çok yüksek olduğunu tespit etti. Bilim adamlan, 1500 kişı üzerinde yaptıklan çok sayıda araştırma sonucunda, anne sütünün ilen yaşlarda kolesterol değeri üzerinde olumlu etkisi bulunduğunu ortaya çıkardı. Baba Vtfilliams'tan tehdit • NEW YORK (AA) - Amerikalı tenisçi Serena Williams"ın babası, kızının peşini bırakmayan Albrecht Stromeyer adlı Alman'ı ölümle tehdit etti. Başanlı tenısçinin babası Richard Williams. "Kızıma manevi işkence yapan bu adamı birilerinin durdurması lazım" diyerek Serena'ya zarar vermesi halinde Stromeyer'i öldüreceğini söyledi. OOİ 1 - ~ ^N. Mickey ve Minnienin jetski keyfi Disney'in belki de dünyadaki en ünlü iki karakteri Mickey Mouse ve Minnie Mouse jetsldye binmiş birbirieriyle yanşarak hız yapıyor. Yunus şeklindeki jetskilerin üzerinde tam bir masal düması görüntüsü oluşnıran ikilinin heyecanı birbirieriyle yanşmalanndan kaynaktaıunıyor. Onlann heyecaıu, Japonya'daki yeni e\1erine taşınmalannın yıldönümünü kutluyor olmalanndan. Başkent Tokyo'daki Disney Su Parkı'nın açıbşmın üzerinden bir yıl geçti. Ye açıtaşın yıldönümü olan dün kutlama amacıyla özel bir şov dü/cnlendi. Tabii, Disney'in ünlü kahramanlan da parktaki dev gölette yapüklan gösterileriyle izle>enlerden en çok alkışı alan iküi oldu. (Fotoğraf. AP) Doğulu kadınların yüzde 87.5'i başlık parasına, yüzde 64.6'sı tanımadan evliliğe karşı Görücüyürafa kaldırdılarİBRAHİM KARAASLAN DÎYARBAKIR - Eğitim Bilim ve Kültür Emekçıleri Sendikası (Eğitım- Sen) Diyarbakır Şubesi'nin 66 soru kullanarak 100 kadın üzerinden yap- tığı anket, doğulu kadının bılinç dü- zeyinin arttığını ve ev yaşamında da- ha fazla söz hakkı talebinde bulunduk- lannı ortaya çıkardı. Ankete göre. kadınlann yüzde 87.5'ı başlık parasına karşı çüayor, yüzde 12.5'i ise geleneği onayhyor. "Köyünüze tekrar geri dönmek is- ter misuıiz" sorusuna ankete katılan kadınlann yüzde 16.7'sı evet, yüzde 65.2'si ise hayır yanıtını verdi. Kaduılann yüzde 54.2'sı evde, işten arta kalan zamanlannda televızyon izlerken yüzde 33'ü kitap ve gazete okumaya da zaman ayırdıgını söyle- di. Boş vakitlenni en çok televizyon izlemekle geçıren kadınlann yüzde 30.3 ü ise "kadınlara yöneük egitici programlarT ızliyor. ' Kadınlar nekadar okumabdır" so- rusuna deneklerin yüzde 71.1 'i "Oku- yabiktiği kadar okumahdır" yanıtını verdı. "Sadecetiseyekadar okumab- djr" dıyenlerin oranı ıse yüzde 6.3 'te kaldı. Kadınlar köylerinden göç ettikten sonraki yaşamlanyla ilgilı sorulara da yanıt verdı. "Onceki yaşamım da- ha iyi, iyi veya çok ıyi" diyenlenn ora- nı yüzde 30da kaldı. Bu oran kadın- lann kentteki yenı yaşamlannı olum- suzluklara rağmen ıyı gördüklerinı ortaya koydu. Kadınlann yüzde 68.8'i çok çocuk yapmayı "ileriki yaşamın destekçis" olarak gördü. Yüzde 43.8'i kızlannın e\ leneceği erkeğin eğitim dunımunun önemli ol- duğunu belırtirken yüzde 6.3'ü eko- nomik durumu, 14.6'sı da dini özel- likleri dikkate alacağını vurguladı. Görücü usulü evliliği onaylamadıkla- n anlaşılan kadınların yüzde 64.6'sı ev- leneceğı erkekle görüşmek ve tanış- mak ıstedığıni söyledi. Kadınlann an- cak yüzde 22.9'u bir kez görüşmenın yeterli olacağını belirtti. Ankete katılanlann yüzde 83.3'ü akraba evhlığine karşı çıkarken yüz- de 16.7*si ıse onayladı. Çarpıcı bir başka sonuç da e\ lenme yaşı üzerine. Deneklenn yüzde 95.8"ı evlilik yaşı- nı 18-22 olarak tanımlarken 16-18 yaş aralığını önerenlerin oranı ıse yüz- de 4.2'de kaldı. Kadınların yüzde 33.3'ü seçimlerde oy kullanırken eşi- nın fiknni alacağını belırtirken yüz- de 58.3'ü ıse kımseye danışmadan oy kullanacağını söyledi. MONTREAL'DE EN ÎYÎ YÖNETMEN ÖDÜLÜNÜ ALDI Sophie Marceau'ya ilk fîlıııi ödül getirdi SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN ÖMERF.ÖZEN MONTREAL - Geniş katılım özelli- ği ve fılm çeşitliliği ile ünlü 26. Mont- real Dünya Filmleri Şenliği, 2 Eylül Pa- zartesı akşamı görkemli bir kapanış tö- renıyle sona erdı. Bu yıl 75 ülkeden 406 fılmın gösterildiği şenliktejüri, şenlık ge- leneğini bozmadı ve yenı yeteneklenn yollannı açmayı yeğledi ZuhalOteay'ın başrolünü oynadığı, Tayfün PirseHınoğ- hı'nun yönettiği"Hiçbiryerde" Jün Özel Ödülü'ne layık görülürken ünlü Italyan sınemacı Comencini ailesinden Crîsti- na Comencini'nin son filmi "D Pui Bel GkmoDeDaMiaVlta/^aşamıınınEnGü- zel Günü", u Grand Prbt des Amariqu- es/BüyükAmerikaÖdüIü"nüaldı. Tay- fun Pirselimoğlu, ödül töreninin hemen ardından Cumhuriyet'e şunlan söyledi: "Çok mutluyum. Şu anda duygularımı ifade etmek için kelime bulmak çok zor. Bu arada, ilk kez çıköğımız uluslarara- sı bir >anşmada, ilk adımın ödüDü olma- sı kuşkusuz bizim için çok önemli''. Sosyal problemler ve aıle sorunlannı işleyen fılmlerin ağırlıkta olduğu bu yıl- ki yanşmada, ünlü Fransız oyuncu Sop- hie Marceau, ilk yönetmenlik deneyımi "Partez-moi d'amour / Bana Sevdadan Söz Edm" ıle En tyı Yönetmen Ödü- lü'nü alırken daha önce "Kanh Düğün, Carmen, Tango, Goya Bordeaıu'da gi- bi görkemli filmlerin yönetmeni büyük Ispanyol usta Carlos Saura'ya, yine ko- nusu dans olan son fılmı "Salome" ile Sanata En iyi Katkı Ödülü venldı. Bu yılGerard Depardieu, RobertdeM- ro gibi ünlüleri de konuk eden Montre- al Dünya Filmlen Şenliği, aynca sine- ma sanatına katkılanndan ötürü ünlü Fransız yapımcı Luc Besson'a da Onur Ödülü verdi. 26. Montreal Dünya Film- leri Şenliği'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü iki yorumcu arasmda paylaştınl- dı. OleBornedalın bir tskandınav filmi "I am Dina/Ben Dina'yım'' adlı filmin- deki rolüyle Maria Bonnevie ve Iran'dan AH Rıza Reisian'rn "Istigeh-ı Metruk / Terk Edilmiş tstasyon" filmindeki rolüy- le Leyla Hatemi, En tyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü alrrken En tyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne Rus - Çeçen çatışmasını işle- yen, Rusya'dan Aleksi Balabanov'un "Savaş" filmindeki rolüyle AleksiÇadov layık görüldü. En 1yı Senaryo Ödülü'nü ise "El L Itinıo Tren / Son Tren" filmıy- le Uruguy'danDiego Arsuaga aldı. 26. Montreal Dünya Filmlen Şenlığı'ne Tür- kiye'den Yönetmen Tayfun Pirselimoğ- lu, CO Prodüksiyon'dan Zejnep Özba- tur ve Istanbul Film Şenliği Yöneticisi Hüha Uçansu katıldılar. N'Svııc grubunun solisti. gereken 20 mihon dolan da ödeyememişti. Bass 3. uzay turisti olamıyor MOSKOVA (AA) - Amerikalı pop müzik grubu N'Sync'in solisti Lance Bass, 3. uzay turisti olamıyor. Rusya Uzay Ajansı, Bass'tan, Rusya'daki kozmonot eğitim programından aynlmasını istedi. Ajans"ın sözcüsü Sergey Gorbunov, Bass'la temasın sona erdirilmesi karannın, şarkıcı anlaşmalan ihlal ettiği için alındığını belirtti. Gorbunov, Rus { Soyuz uzay aracıyla 28 Ekim'de ' Uluslararası Uzay tstasyonu'na | (UUl) gitmeyi planlayan Bass'ın, J kozmonotluk eğitiminin verildiği 1 Yıldız Kent'ten birkaç saat içinde '' aynlacağını söyledi. 'Solculuğu', Kim Kaybetmiş de!.. Halk arasında meseldir, anlatırlar: karla peynırek- mek yemeyı, Nasreddin Hoca ıcad etmiş, o da be- ğenmemiş! Tuhaftır ama, dunyadakı lıberallenn nice önemlı- lerı, birer ikışer. Nasreddin Hoca'ya benzemeye başladı; gün geçmıyor ki, ıçlerınden bırısı çıkıp, 'Ye- ni Dünya Düzeni', yânı 'Küreselleşme' ve 'Özel- leştirme' uzerine, atıp tutmasın! Hele bu düzenın kı- lavuz kuruluşlan, Dünya Bankası ve IMF, -bırakın başkalarını- bırbirıni beğenmıyor, icraatlannı karşı- lıklı eleştinyorlar. 12 Eylül sonrası, Türkiye, 'Yağma Hasan'ın Bö- reğı' ekonomisine ('Özal Liberalliği'), balıklama dal- mıştı; sonuç ortadadır: krız üstüne krız, bağımlılığın yoğunlaşması, ıtilıp kakılma. yarı/somurge muame- lesi vs. Bu kargaşada, çekilenler yetmezmiş gibi, 'Soğuk Savaş'dan 'müdevver' politika esnafı; du- rumu düzeltsin diye, o ıplığı çoktan pazara çıkmış kuruluşlardan, medet umuyor; daha da müthişi, on- lann 'postaladığı' kişılen, 'merkez solcu' etıketiyle bağ- nna basıyor: 'Solculuğu' kım kaybetmiş de, buniar bulmuş? Bu 'solcular'ın maskesini ındırmek, son derece kolay; burnumuza yine reçetelerini dayaya- cakları, o 'Kumarhane Ekonomisı' ve o ekonominin 'güzide kuruluşlan' hakkında; işin 'bizzat' içindeki- ler neler söylemış, ona bir göz atacaksın! Bildığiniz gibi Joseph Stiglitz, bayrağı ilk açan- lardandı; 'Zenginler Kulübü'ne çalışan 'Yeni Dün- ya Düzeni'ne veriyor dumanı; iki önemli 'tespit'in- den birisi, öyle yüzeysel bir tespit değıl; hem 'yap\- sal', hem de 'işlevsel' birtesp'ıt: Serbest Piyasa Eko- nomisi'nin, kendi kendıni ayarlayıp duzenledıği id- diası var ya, doğru değil bu; yapılanışının tabıı so- nucu olarak yanlış işliyor, yanlış sonuca varıyor. (Bkz. 'Kapftalizm Kafayı Yedü' Cumhtıriyet, 12 Ağustos 2002) öteki 'Tespit', daha da acı: yanlışları düzeltsin diye 'Sistem'in oluşturduğu uluslararası örgütler (IMF ve Dünya Bankası), muhtaçların ve Mazlumlar'ın aleyhıne çalışıyor. İşin 'matrağı' şu ki Serbest Piyasa Ekonomi- si'ne de, onun uluslararası örgutlerıne de, 'içerden' yüklenen, tek başına Stiglitz değil! Piyasa kendi kendisini düzenleyemez! George Soros adını duymayan kaldı mı? Yunan kökenli Amerikan, uluslararası yatırımcı ve speküla- tör; bir iddiaya göre, 'YDD'nin kaymağını yiyenlerin başında gelıyon ne hikmetse, hem Rus hem Turk eko- nomisıyleyakından ılgılidir. Bilmem Ergin Yıldızoğ- lu'nun onunla ilgıli haberine dıkkat ettiniz mi? 'Mu- maıleyh', 'Amerikan muhafazakâr elitinın düşünce dergisı The New Republıc'de' bir yazı yayımlamış; başlığı bıle, bazı IMF ve Dünya Bankası 'dervişleri- ni' titretmeye yeter: "Piyasalar Neden Kendi Ken- dilerinı TamirEdemez? I Why The Markets Can 't Fix Themselves?" George Soros, onlar sayesınde, 'malı götürmüş' olsada, önceolayın 'yapısallığını veışlevsellığını' vur- gulayarak; daha önce Stiglitz in ustune bastığı doğ- rulara katılıyor, bakar mısınız ne demış: "... Soros, mâlı skandallara ve yolsuzluklara şaşır- mamak gerektığinı; bunlann aslında, tanhsel olarak, mâli piyasaların kendini tekrarlayan bir özellıği ol- duğunu; her spekulâsyon ve hızlı yukselış donemı- ni bir çöküş ve reform dalgası izledığini, vurgula- dıktan sonra; esas, bu deneylerden hâlâ bir şeyler öğrenitememiş olmasının, hayret vencı olduğunu söy- lüyor. (Buraya dikkat!) Soros a göre bugün 'piyasa- ların dengeye eğilimli olduğunu, dığer bir deyişle arz ve talebin birbırini dengeleyeceğini' savunan ege- men görüş yanlıştır. Bundan vazgeçilmediği takdır- de bu skandallann, mali yolsuzlukların sonu gel- mez!.." Yânı 'Serbest Piyasa', netıcede 'Yağma Hasan'ın Böreğı'dir: adam gıbı ışlemesı ıçın, devletin müda- halesı gerekır. Evet, hoş geldın Stiglitz! Soros, ışı- nın ehlı bir spekulator olarak, bunun gerekçesını de, güzel güzel açıkiamış: "...Soros, belki mal piyasalannda bir denge eği- limi olabilir ama, mâlı piyasalarda yoktur dedikten sonra, mâli piyasaların 'günü değil, geleceği alıp satmakta olduğunu', bunun da 'öngörmeyi imkân- sız kıldığınf savunuyor. Üstelik mâlı piyasalarda, arz ve talep arasında, mal piyasalanndan farklı olarak, tek yönlü değil iki yönlü hareket vardır: 'fiyatlar da arz ve talebi değiştıriyorlar!', bu özellik istikrarsızlık- lan güçlendiriyor..." (Cumhurıyet, 24 Ağustos 2002) Nasıl, iyi mi? 'Müdahaleyi' kim yapar? Guler mısin, ağlar mısın? Liberalliğin o 'vahşi' yük- selişyıllarında, bu 'yapısal' ve 'işlevsel' kusurlarıza- ten görüldüğu için, 'Sol'dan şiddetle eleştırılmış; 'düzenın insanca iştemesi' için, sosyal demokrat, sos- yalist ve komunıst çozumler önerılmiştı. 'Soğuk Sa- vaş' ertesinin 'Vahşı Lıberalleri', burunlan sürttükçe 'Amerika'yı yenıden keşfediyorlar. 'Sistem' zaten 'yapısal olarak' hatalıymış, kendisini duzeltmesı, im- kânsızmış da, ona 'dışardan müdahale gerekir'miş! Sevsinler! 'Mudahale'nın. onlarca nasıl yapıldığı, ne sonuç verdiği de mâlûm: 'Sistem'in dısıplin örgütlennden (IMF ve Dünya Bankası) mutemed bir uzman, ışle- rinaksadığı ülkeyepostalanır; 'Solcu' -solcu da lâf mı, sosyal demokrat, hatta niye sosyalıst olmasın?- bırpartiyi; ya orgütleyerek, ya da tepesine paraşüt- le indinlerek, yönetimini ele geçırip, ışlenn tıkırında gıtmeslni sağlar (mı?) Yânı, işin erbabı, başka türlü konuşuyor da!. e-mail:tilahancı isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0-212 / 260 19 88