Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 EYLÛL 2002 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER dishaba cumhuriyet.com.tr Yurttaşlık konusunda ödünyok LEFKOŞA - Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş. Güney Kıbns Rum Yönetimi (GKRY) lideri Glafkos Klerides'le dün yapnğı görüşmede, vatandaşlık konusunda ödün vermeyeceklerini söyledi. Kıbns sorununun çözûmlenebiLmesi için ayn egemenliğin şart olduğunu tekrarlayan Denktaş, vatandaşlık konusunu da egemenJiğin bir parçası olarak görüyor ve Rum tarafının "Türk göçraenkr evlerine dönecek" şeklindeki yaldaşımını kabul etmiyor. Doğrudan görûşmelerin 6. turu çerçevesinde dün sabah Klerides'le yeniden bir araya gelen Denktaş, ayn egemerüik ve vatandaşiık konusuna ilışkın görüşlerini şöyle özetledi: "Ortak deviet knrnlduğıında her ild tarafin, yani kurucu devleüerin vatandaşlan, aynı zamanda ortak devletin vatandaşı olacak. Bu, senin vatandaşhğun kabul edhoriar demektir. Y\ ÎÇte egemenlik //enktaş'la &$&* olacak, ama ieriHes f> dışakarşıburanııılendes,6 ratandaşıaynı Eylul Pans zamanda kurulacak görüşmesi yeni devletin de öncesinde vatandaş. olarak onun pasaportunu dün son da alabilecek." kez bir araya Denktaş, dünkü geldiler görüşmede ^ Klerides'le daha çok 6Eylül'deBM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın gözetiminde gerçekleşecek olan Paris Doruğu'nu değerlendirdiklerini, daha sonra da vatandaşlık konusunun ele alındığını söyledi. Paris Zirvesi'nde Annan'ın talebi doğrultsunda genel bir değerlendirnıe ve toparlama yapılacağını, taraflann bu çerçevede hazırlık yaptığını belirten Denktaş, Avrupa Parlamentosu'nun iki lidere kamuoyu önünde açık tarrjşma daveti yaptığını anımsatarak kendisinin buna hazır olduğunu, Klerides'in ise Paris Zirvesi sonrasında karar vereceğini kaydetti. Bu arada Paris Zirvesi öncesinde Ingiltere'nin Kıbns Özel Temsilcisi Lord David Hannay'ın temaslannuî ardından, bugün de ABD Dışişleri Bakanlığı Kıbns Özel Koordinatörü Thomas Weston'ın temaslan başlıyor. Weston"ın, Paris Zirvesi'nin olumlu sonuçlanması amacıyla, Denktaş ile Klerides'i cesaretlendirici girişimlerde bulunması bekleniyor. Ziyal İsrail yolcusu Bağdat trafîği hızlandı ANKARA (Cumhuriyet Börosu) - ABD Irak'a operasyon hazırlıklannı sürdürürken Türkiye diplomatik temaslannı yoğunlaştınyor. Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi Uğur Ziyal, ABD temaslannın ardından bugün îsrail'e gidiyor. Irak Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzey diplomatlanndan Büyükelçi Muhammed Emin Muhammed Ahmet ise Ankara'ya geliyor. Washington'ı operasyonun sakıncalan konusunda ikna edemeyen Ankara, duyduğu endişeleri bölgenin anahtar ülkelerinden îsrail'e ileterek destek isteyecek. Ziyal, karşıtı Büyükelçi A\i Gfl ile değerlendirmelerde \/f bulunmak üzere IVI Üsteşar bugün Tel Aviv'e Uğur Ziyal gidiyor. îsrail'e Ziyal'ingeçen . , , hafta glderken Washington'da Irakll yaptığı görüşmeler büyükelçi de buziyaretin Ankara' va önemını daha da A n K a r a y a arttınyor. ABD'nin geliyor. bölgedeki iki stratejik ortağı Türkiye ve İsrail'in yapacağı değerlendirmelerin Washington üzerinde de etkide bulunması bekleniyor. Türk tarafı, Îsrail-Filistin anlaşmazlığına çözüm bulunmadan Irak'a operasyon gerçekleştirilmesinin Ortadoğu'da çok daha büyük sorunlar ^^aratabileceğı endişesini taşıyon Irak da, Ankara ile görüş alışverişinde bulunmak üzere Dışişleri Bakanlığı'nın önemli isimlerinden Büyükelçi Ahmet'i Türkiye'ye gönderdi. Ahmet, bugün Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi AH Tuygan ile bir araya gelecek. Şanlıurfa'nm Akçakale bölgesinde açılacak smır kapısı, Türkiye'nin ticaretine hız katacak GAP'ın OrtadoğukapısıŞanlmrta 9 Türkiye '> Axçakale % Suriy. Irak ""* Bağdat • Irak'a 2. sınır kapısından vazgeçilmesi üzerine Türkiye, Suriye'yle Akçakale'de sınır kapısı açmaya hazırlanıyor. SERKAN DEMtKTAŞ ANKARA - Türkiye'nin 21. yüzyıl- daki en büyük projesi olan GAP'ın Or- tadoğu ülkelerine açıhmı Suriye ile açı- lacak Akçakale sınır kapısından ger- çekleştirilecek. GAP bölgesinin sanayi ve tarun ürün- lerinin Ortadoğu ülkelerine satılması açısından büyük öneme sahip olacak Akçakale sınır kapısı. Suriye'deki mev- cut hatlarla birleşerek 36. paralelin gü- neyine ulaşacak. Mayınh bölgenin temiz- lenmesinin ardından sınır kapısı inşaah başlatılacak. Kapı, Kuzey Irak'taki Kürt gruplann by-pass edilmesi \e Türki- ye'nin doğrudan Türkmenlere ulaşabil- mesi açısından büyük önem taşıyor. Türkiye, 9 ili kapsayan Güneydoğu 'Anadolu Projesi'nin tanma dayalı sa- nayi ürünlerinin 250 milyonluk Arap ve Ortadoğu dünyasına ticareti için ye- ni yollaranyor. GAP'uı ürünlerinin kı- sa yoldan Ortadoğu"ya ulaştınlması için Şanlıurfa sınırlanndaki Akçakale sınır kapısından yararlanılacak. Şanhurfa Valilıği ve Gümrük Müsteşarlığı arasın- da imzalanan protokol uyannca proje- nin hazırlandığı ve askeri yasak bölge içerisinde kalan yerin mayınlardan te- mizlenmesinin ardından ınşaata başla- nacağı öğrenildi. 1 rrilyon liraya mal olması beklenen sınır kapısının 8-9 ayda tamamlanabileceği bildirildi. Projenin uzun süre askıda kalmasının nedeni kapının askeri yasak bölgede yapılacağı için bölgede bir de askeri karakol konuşlandınlması koşuluydu. Maliyeti yüksek tam teşekküllü karakol yerine "semboük birsmır saygıkarako- İu" yapılmasıyla sınır kapısının öngö- rüldüğü sürede tamamlanması bekle- niyor. Sınır kapısı konusu, Suriye Baş- bakanı Muhammed Mustafa Miro'nun Türkiye'ye yapacağı ziyaret sırasında da gündeme gelecek. Haseki Valiliği de yapan Miro'nun konuyu yakından bil- diği ve bu kapının açılmasına sıcak bak- tığı kaydediliyor. Akçakale sınır kapısının tamamlan- ması, Güneydoğu Anadolu'nun sosyo- ekonomik çehresini de değıştirecek GAP'ın Arap ve Ortadoğu dünyasına da kısa ve etkin yolla ulaşmasını sağlama- sı açısından önem taşıyor. GAP Master Planı'nda öngörülen temel kalkınma senaryosu, bölgenin tanma dayalı sana- yi ürünleri ihraç eden "ihracatüssüne" dönüşmesini öngörüyor. Bu nedenle, Akçakale sınır kapısının önemi GAP'ın tamamlanmasıyla daha da büyüyecek. Akçakale'nin güney sınırlanndaki "üdn- ci Habur" olmaya aday olduğu belirti- liyor. Şanlıurfa Valisi Muzaffer DOek, Akçakale'nin 250 milyonluk Arap dün- yasına açılan bir kapı olarak hem böl- geye hem de Türkiye'ye büyük yarar- lar sağlayacağını kaydediyor. Kuzey Irak'a by-pass Akçakale sınır kapısının bir başka özelliği ise Kuzey Irak'ı ve bölgedeki Kürt partilerini by-pass ederek Irak'a ulaşması. Türkiye, Irak'Ia ikinci bir sı- nır kapısı açmak için tüm çalışmalan- nı tamamlamış ancak ABD'nin basta- sı sonucunda askıya almak zorunda kal- mıştı. Akçakale'nin tamamlanmasıyla Urfa'dan çıkan yol, Ar Rakka ve Dayr az Zawr üzerinden 36. paralelin güne- yinden Irak'a ulaşacak. Böylece Türki- ye, Kuzey Irak'taki IKDP ve IKYB'yi aşarak hem Türkmenlere hem de Bağ- dat yönetimine ulaşmış olacak. Dir paket pirinç için Johannesburg'daki BM 2İrvesinde, dünyanın en can abcı sorunları açlık. yoksulluk ve doğanın tahribaü konusunda yine somut adımlar atılamadı. Oysa bunlar insanlığın en acil çözüm bekleyen sorunlan. Hong Kong'da gjttikçe kötüleşen yaşam koşullan, yaşhlan hiç hak etmedikleri bir mücadeleye zoriuyor. Yaklaşık 8 bin yaşh, bir vakıf tarafindan dağralan bedava pirinci ahnak için uzun kuynıklarda saatlerce beklemeyi göze akn. 5 kiloluk paketlerde dağıülaa, 5 buçuk dolar değerindeki pirinç, ülkede ekonominin körüye gittiğinin de bir göstergesi olarak değerfendiriliyor. (Fotoğraf: REUTERS) Yenilenebilir kaynaklar arttınlacak ama ne ölçüde ve ne zamana kadar belli değil Iiderler aıdaşmış olıııak içiıı aıılaştı • Çin, küresel ısınmadan sorumlu tutulan, karbondioksit gibi sera etkisi yapan gazlann atmosfere salınımının azaltılmasını öngören Kyoto Protokolü'nü onayladığını duyururken Rusya da sözleşmeyi onaylayacağmı bildirdi. Dış Haberler Servisi - Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde süren Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi nde yenilenebilir enerji konusundaki anlaşmazlık aşılırken çevreciler uzlaşmanın yetersiz olduğunu belirtti. Çin, küresel ısınmadan sorumlu tutulan, karbondioksit gibi sera etkisi yapan gazlann atmosfere salınımının azaltılmasını öngören Kyoto Protokolü'nü (1997) onayladığını duyururken Rusya da sözleşmeyi onaylayacağmı bildirdi. Zirveden çıkacak eylem planının önündeki en büyük engellerden biri olarak gösterilen enerji anlaşmazlığı, önceki gün bakanlar düzeyindeki görüşmelerde aşıldı. Ancak eylem planının önündeki ikinci bir engel olan kürtaj ve doğum kontrolü çerçevesinde kadın haklan konusu henüz aşılamadı. Saatler süren tartışmalar sonunda kabul edildiği bildirilen enerji konusundaki anlaşma metninde, güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklan kullanımının dünyada önemlı ölçüde arttınlacağı belirtiliyor. ancak bunun ne zamana kadar ve hangi ölçekte gerçekleştirileceği belirtilmiyor. Petrokü muhalefeti AB, yenilenebilir enerjı kaynaklannnı 2010 yıhna dek dünya enerji piyasasının yüzde 15'ini oluşrurması yönündeki önerisi özellikle ABD ve petrol üreticisi ülkelerin muhalefeti yüzünden kabul edilmedi. Anlaşma metniyle ilgili görüşlerini belirten bir Greenpeace (Yeşil Banş) örgütü yetkilisi, karann yetersiz olduğunu belırterek "Dağ fare doğurdu" dedi.Ote yandan, Çin Başbakanı Zhu Rongji, zirvede dün yaptığı açıklamada, Pekin yönetiminin Kyoto Protokolü'nü onayladığını bildirdi. Zhu, zengin ülkelere, gelişmekte olan ülkelerin sürdürülebilir kaUanma sağlamasını önleyen ticari engelleri kaldınnası çağnsı da yaptı. Kyoto Protokolü, küresel ısınmaya neden olduğu belirtilen ve sera etkisi yapan karbondioksit gibi gazlann atmosfere salınımının sanayileşmiş ülkeler tarafindan azaltılmasını öngörüyor. Rusya Deviet Başkanı VTadimir Putin de Moskova'da yaptığı açıklamada Kyoto Protokolü'nü çok yakında onaylayacaklarmı belirtti. Irak Güney Afrîka'da sihirli çözüm arıyor Irak Başbakan Yardımcısı Tank Aziz Johannesburg Zirvesi'nde ülkesini savunmaya hazırlandıklannı belirtirken BM Genel Sekreteri Annan Irak'ın bütün konulara çözüm bulmak zorunda olduğunu belirtti. Dış Haberler Servisi - Irak Başba- kan Birinci Yardımcısı Tank Aziz, ülkesinin bütün topraklanndaki ba- ğımsızlığını yeniden kurması ve yap- tınmlann sona ermesi gibi kapsamlı konular çerçevesinde Birleşmiş Mil- letler (BM) silah denetçilerinin geri dönmesini tartışmaya hazır oldukla- nnı belirtti. BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile Johannesburg'daki "DünyaSürdürü- lebilir Kalkınma Zirvesi" sırasında yarım saat süren bir görüşme yapan Aziz, "Bir kriz var. ABD tehdidini çokciddiyeahyoruz. Ülkemizi savun- maya haarlaıuyoruz" dedi. Aziz. "Çözüm istiyorsamz, bütün bu konu- lara çözüm bulmakzorundasnuz. BM Genel Sekreteri'ne söylediğim gibi eğer bütün konulan dengeli ve man- ükh bir şekfldeele alabilecek sihirli bir çözüm varsa bu rür bir çözümü bul- mak ve BM ile işbirtiği için hazuiz" dedi. Annan ile görüşmesini "görüş ahşverişi" şeklinde değerlendiren Aziz, işbirliği çerçevesinde yapıla- cak görüşmelerde sadece BM silah de- Tank Aziz, Annan ile yanm saat süren bir görüşme yapn. (REUTERS) netçilerinin geri dönmesinin ele alın- maması gerektiğini vurguladı. Aziz, "Görüşmeler, yapünmlann kalkma- sı, ülkenin güney vekuzeyinde Irak'ın egemenhğinin yeniden kurulması ve siyasi sistemimizin değiştirilmesi yö- nündeki Amerikan tehditlerine son verilmesini kapsanıabdır" dedi. hington'ı diyalog kurmamakla suçla- yan Aziz. "Sözde kitle imha silahla- n sorunu gerçekten .VBD'nin soru- nuysa, bu konu mannkh ve dengeli bir şekilde çözülebilir. Sonuçta bize saldırmak için ellerindeki her rür ba- hanevi kuflanacaklar. Bizülkemizi sa- vıınmayahazırlanıv'oruz'' diyekonuş- tu. Öte yandan, Irak'ın iki numaralı adamı tzzettbrahim, Arap ülkelerin- den ABD karşısında kararlı da\Tan- malannı istedi. Bağdat'ta Parlamen- tolararası Arap Birliği toplantısının açıhşında konuşan Irak Devrim Ko- muta Konseyi Başkan Yardımcısı Iz- zet Ibrahim, "Arap ulusu, Irak ya dabaşka bir Arap ülkesine karşı giri- şüebiİecekbir sakün karşısmda karar- lı ve diri obnah, bu rür saldınlan so- nuçsuz bırakmak için bütün olanak- laruuseferberetmeli"dedi. "Bugün- kü koşıülann,Araplan ABDiletarih- sel çaöşmayı doruğa ürmandırnm a zoriadığını n söyleyen îbrahim, Arap- lann Filistinlilere siyasi, ekonomik ve askeri yardımda bulunması gerek- tiğini de kaydetti. DIŞİŞLERİ BAKANLIÖI Âtamalar sorun oldu • Kurum dışı kişilerin büyükelçi olarak atanacağı iddia ediliyor. MÎT Müsteşan Atasagun'un büyükelçi olarak yurtdışı görevine atanması söz konusu. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanlığı'ndaki kararname sıkıntısı büyüyor. İsmail Cem'in döneminde hazırlanmaya başlanan kararnamenin bir türlü Çankaya Köşkü'ne gönderilmemesiyle başlayan sıkıntı, Şükrü Sina Gürel'in bakanlığa gelmesiyle değişik bir boyuta büründü. Yüksek Askeri Şûra kararlanyla sürpriz şekilde emekli edilen Orgeneral Edip Başer ile MİT Müsteşan Şenkai Atasagun'un da önemli başkentlere atanmak üzere kararnamede yer aldığı savlanıyor. Dışişleri Bakanlığı'nda geçen ay tamamlanması gereken sonbahar kararnamesi henüz Çankaya Köşkü'ne ulaştınlmadı. Kararnamenin gecikmesi nedeniyle bakanlıkta görev değişikliklerinin birçoğu henüz gerçekleştirilemedi. Okullann kayıt dönemine rastlaması nedeniyle birçok aile sıkıntı çekerken görev değişikliği yapılacak makamlann boşaltılamamasından dolayı da sorunlar yaşanıyor. Edinilen bilgilere göre Gürel'in kararname çalışmalan son aşamasına geldi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Güney Afrika'dan, Gürel'in de Brüksel'den dönmesinin ardından kararnamenin Cumhurbaşkanlığrna gönderileceği kaydedildi. Köksal Madrid'e gidiyor Kararnamenin gecikmesi kadar kurum dışı isimlerin eklenmesi de Dışişleri'nde sıkuıtı yaratıyor. Söz konusu kararnamede Dışişleri'nde uzun yıllar görev yapan deneyimli diplomatlann yanı srra ilk kez büyükelçi olarak atanacak diplomatlar da yer alıyor. Bu kapsamda AB Genel Sekreterliği yapan Büyükelçi Volkan \^ıral'uı Londra'ya, Londra Büyükelçisi Korkmaz Haktanır'ın Kahire'ye atanması söz konusu. Eski Paris Büyükelçisi Sönmez Köksal'm Madrid'e gönderileceği de iddia ediliyor. Büyükelçi olarak ilk kez yurtdışına atanacak diplomatlar arasrnda ise Cumhurbaşkanhğı Dış Politika Başdanışmanı Tacan tldem ile Dışişleri Bakanlığı sözcülüğü yapan Hüseyin Diriöz de yer alıyor. Kara Kuvvetleri Komutanlığı için ismi geçerken sürpriz şekilde emekli edilen Orgeneral Edip Başer'in de büyükelçi olarak atanabileceği kaydediliyor. Aynı - şekilde MlT Müsteşan Atasagun'un da yurtdışında büyükelçi olarak görevlendirilebileceği bildiriliyor. Başer ve Atasagun'un yanı sıra birkaç sürpriz ismin daha kararnamede yer alabileceği belirtiliyor.