Katalog

S S J Ğ U S T O S 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabfa cumhuriyet.com.tr 11 Kspanya'da kapatma karanmn kaçınılmaz olduğu, ancak şiddetin artabileceği konuşuluyor Bask kazanıkaynayacakDç Haberler Servisi- îspanya'da Ba- tasuıa partisinin kapatılması karannın u d u d a n maskeh Ispanyol polisleri »ncdci gece partinin genel merkezine b a s k n düzenledi. Bask bölgesinin ba- ğrmazlığı için 34 yıldır şiddet eylem- l e r i cüzenleyen ETA örgütünün siya- s i kaıadı olmakla suçlanan Batasuna, parthin kapatılması karanna karşı Av- rvıpa însan Haklan Mahkemesi'nde mücıdele etmeyi planlıyor. Bask mil- liyetçileriyle lspanyanın geri kalanı arasndaki uçurumun derinleşmesine neden olan kapatma karannın ETA saldnlannı durdurup durdu-rmayaca- ğı k«xıusunda ise kuşkular •var. îspanya'da Yüksek Mahkerne yargı- cı BaltazarGarzon önceki gtin partinin faaliyetlerininüçyılsüreyle askıyaah- narak bürolannın kapatılma-sı ve sıya- si etkinliklerinin durdurulnıssı talima- tı vermişti. Garzon'un açıklamasından birkaç saat sonra toplanan paılamento- nun alt kanadı da 10'a karşı 295 oyla Yüksek Mahkeme'nin Batasuna'yı ya- sadışı ilan etmesi için hükümetten iş- lemleri başlatmasının resmen istendi- ği yasa tasansını kabul etmişti. Bask anavatanında dentokrasi... Polis, Garzon'un hemen yürürlüğe giren karan çerçevesinde önceki gece ülkenin kuzeydeki Pamploaa kentinde bulunan parti genel merkezini kapattı. Polis genel merkez binasını boşaltır- ken içeride bulunan Batasuna partilile- ri ve demokratik seçimlerle işbaşına gelmış olan yerel milletvekilleriyle kent meclısı üyeleri "Baskanavatanındade- mokrasi" diye bağırdüar. Karara sert tepki gösteren Batasu- na'nın Hderi ArnaldoOtegL "Önce İs- panya'daki bütün hukuki yollan tüke- teceğiz. Ardmdan Strasbourg'daki mah- kemeye gideceğiz ve emininı ki dava 10 yıl sürse bile sonunda matıkeme bizi hakhbulacak" dıye konuştu. Otegi ya- saklama karannın "Francogibi" îspan- ya'da Bask kimliğini yok etmek ısteyen "faşist Madrid hükümetinin işi" oldu- ğunu söyledi. Diktatör Geaeral Fran- dscoFranco, 1937'de, tspanya ıç sava- şı sırasında Bask bağımsızlık hareketi- ni kanh bir şekilde bastırmıştı. ETA ör- gütü de Bask halkının baskılara maruz kaldığı Franco döneminde doğmuştu. Terörden bıkan ve Batasuna'nın • ETA'nın siyasi kanadı olmakla suçlanan ve genel merkez binası önceki gece basılan Batasuna, kapatma karanna karşı Strasbourg'a gitmeyi planlıyor. ORTRE ETA'nın düzenlediği şiddet eylemle- rini kınamadığına dikkat çeken çevre- ler, kapatma karannın yerinde olduğu görüşünde. Ancak son adımlann geri tepebileceği ve eğer Bask'ta hemen masaya oturulacak bir muhatap bulu- namazsa şiddetin tırmanacağı görü- şünü savunan siyasi gözlemcilerin sa- yısı da az değil. 'Şimdi kJmi kapatacaklar?' Adının açıklanmasını istemeyen bir akademisyen Fransız haber ajansı AFP'ye yaptıgı açıklamada, "Polis ETA'nın karşı saldınya geçeceğini dü- şünüyor" derken şiddetin sona erece- ğinden kuşkusu olduğunu belirtiyor. ETA uzmanı akademisyen. Batasu- na'yı kapatma karannın. partinin ör- gütle bağlannın gittikçe güçlendiği düşünüldüğünde kaçınılmaz olduğu- nu, ancak bu adımın merkez sağda yer alan ve ıhmlı olarak bilinen Bask Mil- liyetçi Partisi'ni (PNV) zor durumda bıraktığını belirtiyor. ETA şiddetıni reddetmekle birlikte bölgeye daha fazla özerklik isteyen PNV parlamentoda Batasuna'nın ka- patılmasına karşı oy vermişti. Sosyalist- lenn iktidarla birlikte davranmasından düş kınklığına uğrayan PNV'nın söz- cüsü Inaki Anasagasti. "Bir sonraki sal- dınnın ardmdan ne olacak? Şimdi ki- mi kapatacaklar" dıye soruyor. Bomba ihban Ispanyol polisi ETA'yı temsil ettiği- ni söyleyen bir kişinin Bask bölgesin- de yayımlanan Gara gazetesine önceki gece telefonla bomba ihbannda bulun- duğunu söyledi. Polisın, söylenilen yerde birkaç kilo dinamit ve diğer pat- İayıcılardan bulduğu, bomba imha eki- binin patlayıcılan zararsız hale getirdi- §i kavdedildi. AB'den yorum yok VVashington yönetimi Ba- tasuna'nın kapatılması karannı memnuniyetle karşı- larken Avrupa Birliği Komisyonu, konuyla ilgili yorum yapmamayı tercih ediyor. AB Komisyonu sözcüsü Jo- nathan FaıüL günlük olağan basuı toplanüsında. gaze- tecilerin bu konudaki ısrarfa sorulannı yanıtlamayi red- detti ve "AB Komisyonu. tspanya*nın iç politikasuıa kanşmaz ve bu konuda yorum yapmaz" dedi. Batasu- na'nın taraftarlan ise partinin kapatılması karannı protesto için genel merkez binası önünde protesto ey- lemi düzenlediler. (Fotoğraf: AP) IRA-ETA benzetmesi yapan gazeteler Batasuna'nın kapatılmasma geniş yer verdi Ingiltere Siraı Feînle karşdaştırdı RANSA, ALMANYA, İNGÎLTERE Avrupa'nın kapatma sicili • Londra, Batasuna'ya en çok benzetilen parti Sinn Fein'i kapatmadı. Dış Haberler Servisi - Ispanyol yetkililerin kapatma karan aldığı Batasuna partisi, Batı Av- rupa'da özellikle de şiddetle bağlantılı olarak kapatılan ya da kapatılması gündeme gelen bir dizi parti ve örgütün sonuncusu oldu. tngiliz yayın kuruluşu BBC, Batı Avrupa"da benzer durumdaki uygulamalan derledi. Fr3nS3: 1936'da çıkanlan ve hükümete mi- lis gruplan dağıtma yetkisi veren bir yasa, çeşit- li aşın sağcı gruplan kapatmak için kullanıldı. Buıilann arasında neo-faşist Yeni Düzen ve Sa- vunma Birlik Grubu da bulunuyor. Fransız yet- kililer 1936 tarihli yasayı son olarak geçen ay kul- landı. Küçük bir neo-nazi örgüt olan Radikal Birlik, üyelerinden birinin Cumhurbaşkanı Chi- rac'a karşı Bastille Günü yürüyüşûnde suikast düzenlemeye kalkışması üzerine kapatıldı. Almanya: Antidemokratik olduğu kanıt- lanan partiîer, anayasa uyannca yasak. tkinci Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra bugüne ka- dar bu kapsamda iki parti yasadışı ilan edildi: Komünist Parti ve HMer'in Nasyonal Sosya- listlerinin devamı olan Nazi partisi. Almanya, 6 büı üyeli aşın sağcı Nasyonal Demokrat Parti'yi de dağıtma girişiminde bu- hındu, ancakbazı NDP üyelerinin hükümet he- sabına çalıştığı ortaya çıkınca, bu girişim so- nuçsuz kaldı. Almanya Anayasa Mahkemesi, duruşmalan, genel seçim sonrasına erteledi. İnglltere: Avrupa'da Batasuna'yla en çok ortak özelliğe sahip olan parti Sinn Fein. Ingi- liz hükümeti, birleşmiş bir Irlanda isteyen IRA'nın siyasi kanadı olarak görülen Sinn Fe- 'i friçbir zaman yasaklamad». • Guardian ve Independent parti kapatmamn sonuç vermeyeceğini savundular. Daily Telegraph'a göre ise Blair bunu örnek almalı. Dış Haberler Senisi - îspan- ya'da, ülkenin bütünlügüne teh- like oluşturduğu iddiasıyla Ba- tasuna partisinin 3 yıllığına ka- patılması, tngiliz basınında ge- niş yer buldu. ETA örgütünü IRA, Batasuna'yı da Sinn Fe- in ile karşılaştıran yayın or- ganlanndan Guardian ve In- dependent, yüzde 10'luk oy potansiyeline sahip partinin kapatılmasının hıçbir sonuç vermeyeceğini belirttiler. Mu- hafazakâr Daily Telegraph ga- zetesiyse, tngiltere Başbakanı Tony Blair'in, bu karan örnek alarak Kuzey trlandVda da uygulaması gerektiğini savundu. Guardian gazetesinde "Batasu- na'yı bastırmak" başlığıyla ya- yımlanan yazıda, tspanyol yöne- timinınin. Bask bölgesınde banş is- tiyorsa ETA'yla masaya oturması gerektiğini yazdı. Gazete, yasağın kısa vadede şiddeti körükleyebile- ceğıne ve partiye yönelik desteği daha da arttırabileceğine dikkat Batasuna taraftarlan, merkez binasından önceki gece çıkanldı. (Fotoğraf: AP) çekti. Gazeteye göre hükümet, şid- det durmadan önce ETA'yla görüş- meyi reddetse de ülkede, gergin- liğin azaltılması için artık masaya oturulması gerektiğini düşünenle- rin sayısı giderek artıyor. Independent gazetesi, "tngilte- re ve tspanya arasındaki paralel- likler kesin olmamakia birlikte, İıianda banş süreci, İspanya için de birçok ders içeriyor. En önem- Ksi, bir partinin kapatılması. asla bir işe yaramaz" sözlerine yer verdi. IRA'nın siyasi kanadı Sinn Fein'e getirilen yasaklann, şid- dete başvurulmasını arttırdığını kaydeden gazete, Sinn Fein"in ba- nş sürecinin bir parçası ohnasın- dan sonra anlayışın değiştiğini ve partinin banşçıl yöntemlere katı- lımma göre oy aldığını belirtti. Daily Telegraph gazetesi, iki parti arasındaki "en böyükfarkin şöyle değerlendirdi: "İngüiz hükümeti, terörisüeri mutiu etmek için her yolu dener- ken İspama, şiddeti yasalaşürma- ya yanaşmadı." Yine Garzon imzası Dış Haberler Servisi - tspanya'da Batasuna Partisi'ni kapatma karan alan tspanyol yargıç Baltazar Garzon, daha önce de Şilili diktatör General Augusto Pinochet ile ilgili açtığı davayla adını duyurmuştu. 1955 yılında tspanya'nın güneyinde doğan Baltazar Garzon, 23 yaşında geçici hâkim oldu ve 32 yaşında da tspanya Ulusal Mahkemesi'ne katıldı. 1993'te görevinden aynlarak sosyalistlerin yanmda tspanya parlamentosuna giren Garzon, kendisinin sosyalist parti tarafmdan sadece bir "vitrin'' olarak kullanıldığını düşünerek politikayı bu-aktı ve yargıçhğa geri döndü. Garzon, uyuşturucu trafiği, rüşvet, ETA ve Basklı aynlıkçılara karşı kirli savaş yürüten kontrgerilla GAL örgütü ile ilgili ses getiren davalara baktı. Özellikle GAL davalannda, Garzon'un eski siyasi müttefiklerinin birçoğu cezaevine girdi. Pinochet davası Garzon, asıl büyük çıkışını, General Pinochet hakkında hazırladığı iddianameyle yaptı. Garzon, 1976- 1983 yıllan arasındaki diktatörlüğünde işkence ve soykınm suçlan işleyen Pinochet hakîanda, tngiltere'de tedavi gördüğü sırada uluslararası bir turuklama karan çıkartmış, ardmdan da Londra polisi eski diktatörü gözaltına almıştı. Basklı aynlıkçılann tutuklanmasında da önemli bir rol üstlenen Garzon, 1998'de bağımsız gruplardan oluşan, ancak gerçekte ETA'nın stratejik bir kolu durumundaki KAS'ı dağıttı. 2 ay sonra da ETA'nın sözcüsü olarak kabul edilen Egin gazetesini kapatan tspanyol yargıç, ardmdan da KAS'uı varisi olarak görülen Ekin'in üyelerini tutuklattı. 1988'de İçişleri Bakanı olan Doagbs Hnrd, televizyon ve radyolarda şiddet içeren sözlerin kullanılmasını yasakladı. Sinn Fein'le ilgili ha- berleri verirken parti üyelerinin konuşmalannı ya- yımlayan tngiliz televizyon ve radyolan yasağa tepki gösterdi, yasak 1994'te kaldırıldı. Seçim planları Belçikada köktendinci parti korkusu BRLTKSEL (AA) - Belçıka'da köktendinci Arap örgütlerinin, bir parti kurarak gelecek yıl yapüacak genel seçimlere ve 2006"daki yerel seçımlere katılacaklannı açıklamalan, siyasi alanda rahatsızlık yarattı. Brüksel bölgesinde etkili olan ve liberallerle koalisyon yapan FDF partisi. "aşm sağa ve aşın dinci partilerin kapaülmasım öngörenr bir yasa tasansı hazırlanmasını kararlaştu"dı. FDF, Belçika anayasasındaki demokratik ilkeleri dikkate almayan partilerin yasaklanabilmesi için yasal önlem almması ve anayasa değışikliği yapılması gerektiğini sa\iınuyor. Flaman Liberal Parti (VLD) Başkanı Karel De Gucht da AB dışı yabancılara yerel seçimlerde oy hakkı verilmesine yönelik yasa tasansına karşı olduklannı, köktendinci yabancılann tavırlarıniû. partisinin bu konudaki haİdılığını gösterdiğini söyledi. Belçika"da büyük çoğunluğu Arap olmak üzere yüz binlerce yabancı asıllı göçmen, bu ülkenin pasaportunu taşıyor. Avrupa Birliği adlı köktendinci bir örgütün Lübnan asıllı lideri Dhab Ebu Yahy^, "Arap asılh Belçikahlann sayısı göz önünde buhındurularak Arapcanın ülkenin dördüncü resmi düı olarak kabul edümesini" istedi ve uluslararası hukukun bunu gerektirdiğini savundu. Yahya, "Bizi sorunhı örgüt olarak nitelendirnıeye devam ederlerse, seçimlere kendî listenıizle katılacağız*" dedi. Belçika tslam Merkezi (CIB) örgütü de gelecek yıl yapılacak seçimlere. Genç Müslüman Hareket partisine katılacağını iu> r urdu. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Merkez Bankasrnın TBMM'ye Ambargosu!.. Söz hayli iddialı ve büyük ve de siyasal partile- re ambargo niteliğinde: "Brezilya'da olduğu gîbi, Türkiye'de siyasal partiler seçimden önce, yani daha şimdiden, halen uyguladığımız IMF programını sürdüre- ceklerine ilişkin birtaahhütte bulunmalıdırlar." Duyunca, inanmak istemıyorum. Ama, araştı- nnca, gerçek ortaya çıkıyor. Bu akıl almaz söz, Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeç- ti'ye ait. Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı'na bağlı ku- rullardan bıri de Üretim ve Finans Danışma Ku- rulu. Kurulun üyeleri arasında Hazine ve Merkez Bankası başta olmak üzere, işadamlan (TOBB) ile kamu ve özel kesime ait bankacılar var. Kurul ış dün- yası ile devlet arasında köprü kuruyor. özellikle, re- el sektörün sorunlarına çare arıyor. Üretimin art- ması için devletin eşgüdümünde, bankalardan ma- li destek arıyor. Kuruluş mantığı açısından yarariı. Işlevi açısın- dan son derece önemli. Çünkü, enflasyonun dü- şürülmesi, uygulanan IMF programının ilk amacı ise, ikincisi de, istihdamın ve üretimin artması. ll- kinde bellı bir gelişme var, ancak üretim artışı ile işsizlığin önlenmesınde, o nokta uzak. Bakan destekli mektup!.. Işte, bu kurul geçen hafta, yeni bakan Masum Türker başkanlığında toplanıyor. Toplantıda Mer- kez Bankası Başkanı Serdengeçti söz alarak, IMF programının bundan sonra da uygulanması üze- rinde durarak şunu vurguluyor: "IMF programına devam etmeyeceksiniz de ne yapacaksınız?.. Gevşek maliye polrtikaları uygulayıp olmayan kaynaklan mı dağıtacaksı- nız?.. Bu programın seçimden sonra uygulan- mayacağını düşünmek dahi istemiyorum. Onun için, Brezilya'da olduğu gibi, partiler, da- ha şimdiden IMF programını uygulayacaklan- nı taahhüt etmelidirler." Çiçeği bumunda bakan Türker, bu görüşü des- tekhyor ve hatta "Bu yönde bir metin hazırlan- sın, bunu partilere gönderelim" dıyor!.. Bakan, başkandan hızlı çıkıyor!.. Merkez Bankası'nın işlevi Böyle bir onerıde bulunmak, talıhsizlik ötesi. Se- çimden sonra ülkeyı hangi parti yönetecekse, ona ve TBMM'ye şimdiden IMF ambargosu koymak- la eşanlamlı. Yani, seçim boşuna!.. Merkez Ban- kası Başkanı'nın görevı mi bu?.. Yıllar yılı Merkez Bankası'nın bağımsızlığı sa- vunuluyor. Iktidarlarkarşısında, bağımsız davrana- bilmelı ki, ekonomi siyasete alet edilmesin. Bunu dikkate alarak bir düzenlemeye gidiliyor. Hükümetle birlikte fiyat istikrannı sağlayıcı kararlar almak, bu kararlarla ilgili para politi- kası araçlarını bağımsız kullanmak. Büyüme- yi ve istihdamı dikkate aiarak hükümetle işbir- liği yapmak. Merkez Bankası'nın bağımsızlığı bu biçimdeta- nımlanıyor. Burada dikkat çeken nokta, araçlan kullanırken Merkez Bankası bağımsız. Ama, han- gi politikalar uygulanacak, ona hükümetle birlikte karar verilıyor. Oradaki öncelik, elbette seçimle ik- tidara gelmiş hükümete ait. Yoksa, herhangi bir parti, daha iktıdara gelme- den önce, "Ben IMF politikası uygulayacağım" diye söz verecek!.. 0 zaman ne seçime gerek var, ne de siyasal partilere ve de hatta siyasal iktidara!.. Iktidar da- ha şimdiden IMF'ye teslim!.. Olayın garıpyanı, haydi Merkez Bankası Başka- nı abartıyor, ya son anda bile olsa, bakan koltuğu- na oturmuş siyasal kimlik taşıyan biri, böyle bir önerıye nasıl sıcak yaklaşıyor, orasını anlamak iyi- ceguç!.. E-mail: ydogan@cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 Proje Türkiye'yi de kapsıyor ABD, Avrupa için ortak füze kalkanı önerdi • Bir Pentagon heyetinin Ankara'yı ziyaret ettiği ve Türkiye'nin öneriyi ilke olarak olumlu karşıladığı bildirildi. \VASHENGTON (AA) - ABD, Avrupa'daki NAT0 müttefiklerini fiize tehdidinden koruyacak ve Türkiye'yi de kapsayacak ortak bir hava savıınma sisteminin kurulmasını önerdi. AA'nuı Washington'daki sa\r unma çevTelerinden edindiği bilgiye göre, ABD Başkanı George Bush yönetimi. Avrupa'da ortak füze sistemi kurulmasuıa ilişkin önerisini aralannda Türkiye'nin de bulunduğu NATO müttefüderine iletti. Washington'ın önerisinde, arzu eden NATO üyelerinin, Amerikan şirketlerinin önderliğinde gerçekleştirihnesi düşünülen projeye ellerinden gelen endüstriyel, mali ve lojistik katkıda bulunmalan öngörülüyor. Konuyla ilgili olarak ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'dan bir heyet, geçen haftalarda çeşıtli NATO başkentlerini ziyaret etti. Türkkatkısı Heyet, temmuz sonunda da Ankara'da görüşmeler yaptı. Savunma kaynaklan, Türkiye'nin, Avrupa'nın füze tehdidinden korunması için ortak bir hava savunma sistemi kurulması fikrini ilke olarak olumlu karşıladığını = belirttiler. Gerçekleşmesi durumunda, Türk savunma sanayiinin de projeye katkıda bulunabileceği kaydedildi. j