Katalog

SAYFA 1 CUMHURİYET 17MART2002PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorus(" cumhuriyet.com.tr EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Yumurtalar ve Sepet... Prof. Dr. Mallir AYÜIJN Smop EÇıtım Fakulttsı Dekanı PENCERE kıdayanağı Ama onun sıyasal bakımdan aforoz edılmışlığını goremıyor Ayrıca Fransa Dışışlerı Bakanı Schuman'ın 9 Mayıs 1950'debelırledığı "AvrupaBirfiğp ruhu, Fransa ıle Almanya'nın ıyı geçınmesıne endekslı öbur devletlerse ancak bır aynntı Norveç, AB'ye bılerekgırme yen ve gereksınım duymayan bır ulke 1999 yılındagordum Nufusu kuçuk, amaçları ve etkınlığı buyuk bır ulke Bunu, IsraılFılıstın dıyaloğundakı rolu ve ongorusu ıle de kanıtladı tsraıl'e gelınce, bır şey soylemeyeceğım Çunku bılıyorsunuz Bana gore ABD, Avrupa'da olabıleceklenn ayırdında değıl AB şımdılık "kar tophıyor" lngıltere ve ABD Avrupa'dan dışlanmadan, bız gırışımde bulunalım ABD'yıuyandıralım lngıltere, ABD'nın dumen suyunda lsraıl ve Norveç ıse konuyu bılı yorlar Bunu, yalruzca Turkıye'run guvenlığı ıçın de gormeyelım Sonuçta, açlık ve teror kokan dunya kazanacak Ve şu sozu soyleyen o buyuk devlet adamı, bır kez daha saygıylaanılacak "Yîırtta banş, dunyada banş!" Gazetelerı karıştırıyorum, koşeyazılarını okuyorum Radyoda, TV'de haberlerı, yorumları dınlıyorum Bır karmaşıklık ıçınde zaman zaman yıtıp gıdıyorum Uzuntu mu, acıma mı, ofke mı, kar ma duygular bastırıyor Çetın Altan geçen gun nedemış "Artıkyazmasamolmazmı?"Onunda benım gıbı, bu umutsuz durumlardan bıkkınlık getırdığını duşunuyorum Yaz yaz yazi Kaç yıl 9 Çocuk yaşından bu yana1 Ellı, altmış yıl• Bır gun gıbı kısa gelır şımdı' Çetın de, ben de, yılları aştık Hep umutla, kımı zaman az, kımı zaman çok coş kuyla, yaz yaz yaz1 Sutunlar dolusu kıtaplar kı taplar dolusu1 Yaşlanma bu mudur'? Turkıye'yı en ıçınden çıkılmaz bırçıkmazda gormek Yenıden yenıden1 Hep duştuk bu tur durumlara, ama kurtardık kendımızı, umut, guç aşılamak ıstedık okurlara1 Daha da çok kendımıze Çetın'ler, llhan'lar Ken dı yazar kışılıklerını yıtırmeden Hep yazdık, ya zıyoruz Yetmış yaşları geçtık, hastalıklar mahkemeler, hapıslıkler, acılar dolusu bır zaman parçasıdır gerıde kalan Geçen akşam "Europe5"\ dınlıyorum Şu gunlerde Fransa'da başkanlık seçımı var Şımdıkı başkan bır kez daha aday Başbakan da oyle On beş aday daha var Ama gerçek çatışma, Chırac'la Jospın arasında Jospın'ın bır sozu gunun konusu, "Chırac yaşlı, bıtık, yorgun bır adamdır" dedı Baktım, Chırac 69 yaşındaymış Bır daha seçılırse beş yıl sonra yaşı 74 olacak Mitterrand, olduğunde 79'undaydı Rakıbıne yaşlı dıyen Jospın ıse 651 Yaşlanma, kaç yaşın da başlar? dıye duşunmenın sırası1 Bır de Akıl yaşta değıl baştadır" atasozu var Fransa'nın unlu generalı De Gautle de ılk seçıldığınde 68 yaşındaymışi Bu yaşlı ınsanların omru ınandıkları yolda savaşımla geçmış Zaman ne onlara kazandırmış, ne kaybettırmış? Bunu, geleceğın tarıhçılerı yazar, bızler değıl1 Ya bızde? Evren Paşa ıktıdarın başı ıken, "Yenılergelsın polıtıkaya, yonetıme " gıbı bır soz soylemıştı Ardından Turgut Ozal, Tansu Çiller, Mesut Yılmaz gıbı kırklı ellılı yaşlardakı bır polıtıkacı kuşağı ortaya çıkmıştı Hepsı bakan, başbakan olmuştu Yaşı yetmışlerı geçmış Demırel, Ecevıt, Erbakan, Türkeş bır yana ıtılmelı, yonetım gençlere geçmelıydı O da oldu Gençler de geldı geçtı? Derkenonlardayaşlandı Ulkemız, halkımız ka zançlı mı çıktı? Bır sure sonra yıne yaşlılar geldı1 Işte yetmış beşıncı yaşındakı Başbakan Ecevıt ışte hâlâ polıtıka peşındekı yetmış beşlık Demırel, Erbakan Çetın'ın "Artık yazmasam" sorusu hem kendısıne, hem bızlere Nerde, nasıl başladık, nerelere geldık Umutla, sevınçle çıkılan bır yolculuğun sonu bu mu'? Nadır Bey'ın bır sozunu anımsıyorum "Boşuna yaşamış bu adam dıyecekler " Kıme, yalnız yazarlara çızerlere değıl, herkese, en başta Ataturk sonrasının tum çırkın polıtıkacılarına Akıl Yaşta mı Başta mı? O ıgeneral Kılınç, "Balı'nııı bi/e olumsu/ haktığınr soyleyerek başka bır se^enek sıınun ca, ortalık kanştı Ama onun vcrmck ıstcdığı mesaj, tam olarak anla^ılamadı 200 yıla yaklaşan "AvrupaJıtak" çabamızda, hep bıçımsel yakla şımlar sergıledık Spor dışındu ve ozellıkle de Galatasaray'dan başka, pek başanlı olamadık Dunyada başka bır ulus yoktur kı, ulkc coğrafyasının arkasına bu denlı sığınıyorolmasın1 Başka ulııslar iılkclerini korurken u\kcnıi/, bin konıyor. Tamam, o bızım anavatanımız Ama hâlâ uaı>ne sutuyle beslenen çocuk" gıbı yız AB'yegırmekıstıyoruz Hem de ekonomık olarak en kntık bır donemde Onlar da bunu değerlendırıponumuze "enineıı/ununa"engellersıralıyorlar Bu engeller bır oyalamadır ve "un çuvah gjbi çırpbkça tozacaktır" Uın ozunde ve Avrupa'nın bılını, allında art nıyetsızce soylemek gerekırse "Lozan'ınrovan şı" var Lozan'da kazandıklanmı/ı ta^ra polıtıkası mantığıyla kaybettık LordCur/ön'adırenen İnonü'nun şımdı kenııklerı sızlıyordur Yoksa kıme ne, Furkıye'dekı ınsan haklanndan ya da ıdam karanndan ; Geçen yıl, 1 ransa'dan kopmak ıçın çalışan Korsika Ulusal KurtuluşOrdusu'nun Başkanı Santonı sılahlı bır saklırıda olduruldu Bıryıloncede, oncckı başkan Rossi Kım ne dedı ; ABÜ'nın en çok olum cezası ııın uygulandığı Ieksas eyaletın de, sayısız ıdaına gozu kapalı onay veren Valı Bush, başkan seçılmedı mı> Anadolu uzerınde yaşamak, çok buyuk avantaı Ama "kullanılaıııayan avantaj, dczavantajdır" Öyleyse, "ulusal devlet" kımlığı ıle bır vozum bulalım Bu arada, ne çevrcmızdekı ulkelenn Turkıye duşmanlığı uzerı ne kurulu poltıkalarına kızalım, ne de (mney Kıbrıs'ı AB'ye almd çabalarına u/ulelım Kızıp uzulduğumuz kendımız olalım Neden şımdıye kadar bır"mirasyedi" comertlığıyle davrandığı mıza "BukoşullardaABbiziistemez, istenen koşullarda da, biziın AB'ye gereksinimüniz kalmaz!" demıyorum Ama pazarlık payı bırakmıyoruz Tıcaretle bıraz ılgılenenler, bırden çok seçeneğın ne denlı onemlı olduğu nu bılırler ve "bütunyumurtalanaynıscpetekoymazlar" Bukural, ulkelenn dış polıtıkası ıçın çok daha geçerlıdır Sayın Kılınç'ın mesajı, "Avrupa'ya koşulsuz tesllnı olrnayahm" ıçerıklıydı Verdığı Rusya ve Iran orneklerı ıse scmbolik Turkıye ıçın "Banş Kuşağı" ancak, ABD, lngıltere, Norveç, lsraıl ve Turkıye eksenınde olabılır (, unku ABD tek süper güç roluyle, tarıhımızın en zor donemını yaşıyor 11 Eylul teroru, Amerıkan toplumunun ne kadar sığ olduğunu gozler onune serdı Gıttıkçe yalnızlaşıyor Eğerdoruktanfzır veden) duşerse, Sovyetler'den daha çabuk çoker Ulusal Fuze Savunma Sıslemı'ne guvenıyor ama bu sıstem, onun Amenka kıtasına mahkum olnıası denıek lngıltere, ABD'nın Avrupa'da Zamanın Ortaklığında Yaşamak... Işık Oğutçu babası Orhan Kemal'ın hıçbır yerde yayımlanmamış gunluklerını ve şıırlerını derlemış, ortaya ılgınç bır kıtap (Yazmak Doludızgın, Tekın Yayınları) çıkmış, geçmışten bugune pulsuz mektuplar • 23 Mayıs 942 Hapıshanede Nâzım Hikmet ıle Orhan Kemal bırlıkteler, Orhan Kemal gunluk tutmuş "Gece Dışarda ılgısız bır kurbağa peydahlandı 'Vırak vırakvırak dıye bağırıp duruyor Oyle bed bırsesı var kı cenabetın Sankı gırtlaklanıyormuş gıbı Buna Nâzım Hikmet de alınıyor ' Kendını kuş zannedıyor pezevenk' dedı Boyle kendı sesı hakkında lyınıyet sahıbı hayvan ol maz ' Tam bu esnada Cenabı Allah'ın ışıyok hayvan busbutun yuksek perdeden bağırmaya başladı Nâzım Hikmet ılave ettı ' Bak duymuş gıbı kerata' " Kurbağanın bed' sesı, altmış yıl oncesınden, gece vaktı, bugune yansıyor An geçer yazı kalır 21 Hazıran 942, Cumartesı Orhan Kemal yazıyor "Beyaz bır tavşan yavrusu satın aldım 50 kuruş verdığım bu tavşana Nâzım Hıkmet'ın ne kadarsevıneceğını ıyı hesap etmışım Hapıshaneye geldığım zaman ustat radyo dınlıyordu Arkası bıze dönuktu Bulgaryalı Memet durtup de dönduğu ve elımde tav şanı gorduğu zaman Vay vay, vay1 dıye hayvanı kaptı Radyoyu falan unuttu Revır merdıvenlerınden koşarak çıkmaya başladı Öyle sevınıyordu kı her önune gelene gösterıyor, herkesın sevınmesını ıstıyordu Tavşanı karyolanın ustune bıraktı Hayvan fena halde tıtrıyordu Bu, dedı, korktuğu ıçın tıtremıyor, tıtredığı ıçın korkuyor " Nazım Hikmet bu deyışını daha sonra Kuvayı Mıllıye Destanı'nda şıırleştırmemış mıydı'? • Orhan Kemal ın ılk şıırlerı yapay ama, duzyazısı Allah vergısı gıbı doğal 10Şubat943, Çarşamba "Karyağıyor, Nâzım Hikmet de ben de onu geçe uyandık Dun gece Sovyetler yıne bır resmı teblığ verdıler Onu dınledıkten ve bır sure okuduktan sonra yatmıştım Gece yarısı revır maltasından gelen ın ın konuşmalarla uyandım Bu konuşma, gurultu, şamata bır haylı surdu Bır ara oda kapımız açıldı Içerıye ıkı kışı gırdı Oda karanlık olduğundan bunların kım olduğu bellı değıldı Nâzım Hikmet yaygarayla yataktan fırladı Gelenler ses verdıler Meğer bızım Ertuğrul'/â Recep mış Mesele anlaşıldı Revır meydancısı Nurı delırmış " • 19Ekım946, Cumartesı "Islak ve buz gıbı bır sabahla gun başladı " • Yazıya geçırdın mı an" sonsuzlaşıyor 19 Ekım 946'da sabah erken, Orhan Kemal'ın tenının uşuduğunu duşunmek de yaşamaktır Insan yalnız kendı zaman dılımınde yaşamaz kı Nâzım'ın beyaz tavşanı gorduğu andakı sevıncı bugun de bırlıkte duyumsanamaz mı? Fazıl Husnü Dağlarca çağlar boyu ortaklaşa yaşanan zamanın şıırını yazmış "Vaktı gagasından aldık Bır sabah vaktı bır acaıp kuşun Ne kadar guzel ışlıyor Şımendıfer saatı çavuşun " ^AL • 'Istimi Arkadan Gelir' Prof. Dr. İ. Reşat ÖZKAN hnu kh Musteşar B Ibrahim Artuç'un YENİDEN DOĞUŞ adlı Turk Kurtuluş Savaşı uzenne, her yonuyle belgesel, bu ıkı tıltlık yapıt, bu alandakı başluğu doldurur nıtelıktedır Kurtuluş Savaşı oncesı ve sonraM, ozellıkle devnmler ve bellı başlı kışıler hakkında bıyografık bılgıler de taşıyan bu ıkı cıltlık yapıt KASTAŞ Yayınevı tarafından yayımlandı Tel: 0 212520 59 70 ızım toplumıumız, sanayıleşme dev nmını yaşayamadı Matbaayı, ıcadının ardından, neredeyse, tam uı, yu/ yıl Anadolu'nun dışında tııtmayı başarmış(') olan bağnazlık (taassup), cehalet ve gerıcılık, elbet, bu gorkemlı devrınıe de gozlerını kapalı tutataktı Nılekım de oylc oldu Ne burjuva ve ne de enıek kcsımı oluştu Bıreyın olmadığı yerde halkın ıstencınden de soz etmenın olanağı yoktu Hıç kuşkusuz, toplumsal yaşanıın temel vazgeçıl mezı olan kuralların, toplumsal bılınvlenme ve bu bılııiLin etrafında orgutlenmede onemı de toplumsal yaşam kulturumuz ıçınde belırleyıcı bır parametre olarak yennı alamadı Kuralsız bır toplıım olaıak yaşamak, neredeyse bır temel kural durunıuna gelmıştı Bu durıını, Mustafa Kemal' ın onderlığınde, uluslaıarası emperyalızme karşı verılen Ulusal Bağımf.ızlık Savaşı ve onunla koşut olarak başlatılan ve surdurulen, yıne Atatıırk'un onderlığındekı "Turk Aydınlanma I)evrimir'ne değın surdu, geldı Ataturk bır gerçeğı çok ıyı bılıyorve goruyordu Yuzyılların tortulan ve onunla bırlıkte yaşanmış olan yıkıntıların sonuçları, bır çırpıda ortadan kaldııılanıazdı Ote yandan, emperyalıst devletler de Turkıye uzerındekı emel ve planlanndan, kendılıklerınden, vazgeçmeyeteklerdı Ustune ustlıık, Tanzımat Batıulığf nı, bu ulkede, çağdaşlaşma olarak dayatmaya kalkan mandatı zıhnıyetın, gelen yıllar ıçuıde, yenı adlar, yenı kımlıkler ve yenı yandaşlıklar ıle ortaya çıkacagını, O, elbette \e herkesten çok daha ıyı bılıyordu ü yuzden, tek çıkış yolu olarak çağ celıkle, ulkenın, toplumun ve ınsanın yaranna, banşuıa ve esenlığıne uygun bır bıçımde daş uygarlığı, barışı gostenrken orneğın Bugerçekleştırmek, sonrasında da bu oluşumu, yuk Nutuk'un gunumu/ dılıyle Soylev'ınsokendı merkezınden etrafa yayılan banş ve nuna ekledığı "Gençliğe Sesleniş"ı ıle de tamutluluk dalgalan halınde tum dunyaya ve tum nhsel uyan gorevını bır kez daha yenne gedunya ınsanlanna yayabılmektır Atatıırk'un tırıyordu 1 urk toplumu keşı fler ve ıcatlar ta " Yurtta Banş ve Dunyada Banş" ozdey ışının rıhıne, ozellıkle sanayıleşme ve teknolojı alaçağnştırdığı bır başka onemlı ıletı de budur nında, onemlı sayılabılecek katkılarda bulunIcatlan yapmadık dıye kullanamayacak ya madı İjjte bu yuzden de bır sanayı toplumu da bız keşfetmedık dıye başka kıtalara gıtmeve bır kentlı toplum konumıına gelemedı Buyecek mıyız7 Elbette hayır Modern ve çağnu başaramamak, aslında, kırsal kesımın sodaş yaşamın tum guzellıklennı ve olanaklarunldrını aşmakta var olan zorluklan da artnnı, banş, demokrası ve adalet anlayışı ıçıntırnıaktadır Kurallı bırbıreysel ve toplumsal de ulkemıze aktarmak, ulusumuzu bunlarla yaşamın yerleştınlememesının altında yatan tanıştırmak hepımızın en onde gelen yurttaşbır dığer onemlı neden de, Anadolu'nun velık gorevıdır Bunu yaparken, hangı alanda bu nmlı topraklarındakı yaşamın, herkese yetelunuyorsak, o alanın çağdaş gerçeklerı ve kubıletek kadar bır verımlılığe sahıp olması ve rallanyla ulkemızın koşullan mutlaka gerışte bu nedenle, ınsanlar ve kesıtler arasında çekçı bır bıçımde goz onunde tutulmalı ve hal"Birlokma,bir hırka" ıle ozetlenebılecek bır kımızın yararlan, hem bugun ve hem de yafelsefenın bağlamında, yaşamsal bırçıkarçannlar ıçın, kesınkes bınncı derecede bır ontışmasınm meydana gelmesıne gerek buluıv celık ıJe gozetılmelıdır mamasıydı * '*u "Bu^hî^istimbot" çalıştırmaya benzemez İstinı, tngılızceden devşınlerek 1 urkçeleş Ulkemızın ve ulusumuzun bugunu kadar, ge tırılen ve boylece kullanılmakta olan bır sozleceğı de soz konusu "İstimi arkadan gelir" cuk buhar anlaınına gelıyor Daha fıyakatelsefesıyle, bugunun zorluklannı katlanmış lı olsun dıye lngılız ağzıyla caka satanlarsa, ve devleşmış olarak yarınlara aktarmaktan daha çok "stim" bıçımını kullanıyor "İstimbaşka bır ışe yaramayacak olan IMP polıtıbot" gıbı tumdcn devşırme olanlann yanı sıkalanna teslımıyet de kuralsız yaşamımızın ra, bızım de urettığımız karma tıpten olanlar çarpıcı bır orneğıdır Evet bazı kurallar var, da var, "Çek bir istinı kebabı; buhan üzerin ama bu kurallar, bızım çıkarımızı değıl, başdeolsun"gıbı Yaşam ışte bu Toplum gcrekkalannın yaranna yonelık planlan kurgulusınmc duyduğunda uretecektır, adı ve soyleyor Uluslararası tekelcı sermayenın ve emnış bıçımı ne olursa olsun Bır başka deyışle, peryalızmın bu temel kuralının sınsıce ışyaşam ve toplum, ıç ıçe ve sureklı bır etkılelemekte olduğunu ne zaman anlayacağız9 şım ıçınde bırbırlerını uretırler Onemlı olan Yoksa, Arjantın yeterh bır ornek oluşturmuyor bu yaşam bıçımım ve toplumsal uretımı, on mu'' NÂZIM HİKMET şarkılcırı Buzdolabı, Fınn, çamaşır, bulaşık makinesi ya da televizyon* alın. Istediğiniz avantajı seçin! Elektrikli süpürge, Robolio ya da mini Fınn! • Hediye*: Kadınldrımız Japoıı BalıkviM Karlı Kayın ürıııanında Kanatları (ıumu> Tahır'le Zuhre Meselesı Senı Duşunmek MJVI I ıman Ruhı Su Sumeyrd Zulfu Lıvanelı Cem Karaca Inu Çayırlı l sın Af^ar Lmın Igus 51 Ekran televizyon veya derin dondurucu Nâ/ını llıkmıl Küllur ve Sanal \ akfı VC D Kıtap vakıl mcrke?ınden ve kıtabevknndı.n lemın ı.dıltbılır Sıraselvıler C ad No 48 Kal I laksıın lel&haks (0212)252 61 14 IS TC Kullur Bııkıınlığı nm kulkılarıvla hazırlanmıştır 159milyonTL Prof DİA Hasan Hüseyin 75 Yaşında Gelcneksel Aıııııa Etkinlığindc Buluşuyoruz. Gurun Yardımlaşnıa Derneğı Yon. Kurulu A^ılı*> Knmı>nı ısı h a l ı h K o r k m a ^ Dt N u r e t t m S o / t n lîarkovı/ycm < rosttııını (Y ı> ı m o y k u s u ) I lyatro M ıuj^ 11 ıı ıf ıml ıtı h ı/ırl ı n j n oyıın Arçelik'ten kazandıran Martfırsatlan! Sımdı, Arçelik'ten peşın fıyatına 8 taksıtle, bır buzdolabı, Fınn, camasır, bulasık makınesı ya da televizyon* alanları çok avantajlı ıkı secenek beklıyor Avantaj 1: Isteyene S 6380 elektrikli supurge, ısteyene ARK 90 Robolio, ısteyeneMF4mını Fınn hedıye' Avantaj 2:1BS mılyon TL'ye 2251 TV 51 ekran teletextlı televizyon veya 2021 D derın dondurucu . • Promosyon olarak verılecek urunler uretım ımkanları ter;evesındeTemmuz İODİ ye kadar teslım edılecektır • TV dekı promosyon kampanyası SS ekıaıı ve uzerı televızyanlar ıcın geçerlıdır Soyle 1 )! (*>ıııı \ »•jinıı Konıılıı) A/ıme Korkına/^ıl /*ki C oşkun Mukaddıs (, thk \ydan(,elik Şıır DınİLtısı (.ulsın I unccr 7eynep Alive Mıızık Dınletisı Ruhı Sıı Dostl ıı Koıosu Yer Tarıh Mctıdıytkoy Kultur Mcrktzı 17 Mart Pa/ar saat 14 00 Alı Sanıı Yen Stadyıım >anı kıtlı otopark ustu trtıbat 1 el 02 1 2 2 M) 00 62 S43 32 69 MERKEZi (.İRİ!>t!( RETSİ7 www.arcehk.com.tr Progr ım sLinııij ve •jiıılert ıle M e l t e m K a v a