Katalog

4 ARALIK 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA dishab(a)cumhuriyet.com.tr 11 Türk Tabupu: 2, Kâbil Karması: 1 • KÂBİL (AA)Afganistan'da ISAF bünyesinde görev yapan çeşitli ülkelerin birlikleri arasında düzenlenen futbol turnuvasında Türk Taburu, Kâbil Havaalanı Karması'nı 21 yenerek şampiyon oldu. ISAF'ta görevli Türkiye, Almanya, Fransa, Ingiltere, Avusturya, Italya birliklerinin yanı sıra 2 karma takımdan oluşan 8 takım arasında 15 Ekim'de başlayan ISAF futbol lurnuvasının final maçı, dün Türk Taburu ile Kâbil Havaalanı Karması arasında oynandı. Final maçını Türk Taburu takımı 21 kazanırken maçı izleyen ISAF Komutanı Tümgeneral Hılmi Akın Zorlu, şampiyon takıma madalyalarım taktı. Turnuvada Türk Taburu takımı birinci, aralarında Türk askerlerinin de bulunduğu Kâbil Havaalanı Karması 2., tngiliz Birliği takımı 3. oldu. Washington yönetiminin şahinleri Wolfowitz ve Grossman Ankara'dalar... ABD aktif destek istedi • ABD yönetimi Türkiye'ye olası Irak harekâti öncesi 3 önemli güvence verdi: /. Kürtfedere devleti kurulmayacak 2. Kürtgruplar silahlandınlmayacak 3. Kerkük'e lOObin Türk'ün dönüşü sağlanacak SERKAN DEMİRTAŞ ANKARA Dış politikada yoğun günlcrgcçiren Türkiye, ABD Savunma Bakan Yardımcısı PaulWolfowilz ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Marc Grossman başkanlığındaki kalabalık bir Anıerikan heyetine de evsahipliği yaptı. Türkiye ve ABD, Irak'ın kitlc imha silahlanndan anndınlması konusunda Saddam Hüseyin yönetimini "caydırma" yoluyla ıkna etmede uzlaştılar. ABD, Saddam yönetiminin ikna olmaması ve BM kararlarına uymaması durumunda yapılacak operasyon için "kuzey ve güney planlan" oluşturduklannı ve kuzey planında Türkiye'nin de aktif yer alması gerektiğini iletti. Türkiye'nin Türk askerinin Kuzey Irak'a konuşlandırılmasına karşı çıktığı öğrenildi. Birleşmış Milletler (BM) karan çıkana kadar hiçbir askeri yükümlülük altına girmeyeceğini belirlen Türkiye ise, ABD'nin, caydırma kapsamında istediği bazı önlemleri yerine gctirebileceğini dile getırdi. Bu süreçte acele edilmemesi gerektığini belirten Türkiye, bu kapsamda ilk adımını daha önce görüşmediği Irak muhalefetiyle temas kurarak atarken Bağdat yönetimine ''Saddam sonrasını diişünmeye başladık" mesi gerektiğini iletti. Türk tarafı da caydırma sürecine katılacağını ABD'ye iletti. Bunun üzerine Wolfowitz ve ekibinin, caydırma operasyonu kapsamında Türk tarafına alınması gereken önlemleri içeren bir liste sunduğu öğrenildi. • Liste kapsamında Türk sınırlan boyunca Irak'a kuzeyden bir cephe açılması, Amerikan askerlerinin Türk topraklarını kullanması, Kuzey Irak'ı yakından bilen Türk askerlerinin de sürece katılmalan, sığınmacılarla ilgilenilmesi, Türk hava ve deniz limanlannın (Karadeniz'de Trabzon ve Samsun) kullanılması ve Türkiye'nin "lojistik üs" olarak kullanılması da yer alıyor. Operasyon kapsamında sayısı 2040 bin arasında Türk askerinin de kullanılması isteniyor. • Wolfowitz, yapılacak operasyon kapsamında kuzey ve güney planlannın tamamlandığını, kuzey planına Türkiye'nin de dahil olduğunu iletti. Bu kapsamda, Türk topraklannda, sayılan birkaç yüze ulaşan Amerikan askeri ile 68 bin arasında lngiliz askerinin konuşlandınlması gerektiği de iletildi. Türk tarafı ise Türkiye'nin Irak'ın diğer komşulanndan farklı olduğunu, bu tür konulann demokratik bir süreçle kararlaştınlacağını kaydetti. Ülke topraklannda yabancı askerlerin bulunması için TBMM karanna gereksinim duyulduğu, seçimlerin ardından kurulan hükümetin henüz çok yeni olduğu ve "işin içine girmesi gerektiği" de ABD'ye anlatıldı. Bu kapsamda, BM karan alınana kadar Türkiye'nin hiçbir yükümlülük altına girmediği de öğrenildi. • Türkiye caydıncıhk kapsamında sadece askeri önlemlerin düşünülmemesı gerektiğini de iletiyor. Türkiye'nin geçmiş yıllardaki politikalannın tersine Irak muhalefetiyle görüşmelere başladığı, böylece Irak'a "Saddam sonrasını diişünmeye başlıyoruz" mesajının verildiği kaydedildi. Türk tarafı, BM silah denetçilerini kabul eden Irak'ın bundan sonra da BM kararlanna uygun hareket etmesi için diplomatik baskıda bulunacağını anlattı. •Wolfowitz, Irak'ın BM'ye ilk mektubunu 8 Aralık'a kadar göndereceğini, daha sonra silah denetçilerinin çalışmalanna ilişkin ilk raporu 26 Ocak'ta göndereceğini dolayısıyla üzerlerinde bir zaman baskısı olduğunu kaydetti. Türk tarafı ise müdahale ve operasyon gibi konularda meşruiyet olmadan harekete geçilemeyeceğini vurguladı. •Türkiye Irak'a ilişkin "kırmıa çizgilerini" bir kez daha gündeme getirdi. ABD de Türkiye'nin kaygılannı anladıklannı, Irak'ın toprak bütünlüğü ve siyasi birliği konusunda aynı görüşte olduklan mesajını verdi. Bu kapsamda, ABD'nin Kuzey Irak'ta Kürt Federe Devleti'nin kurulmasına da izin vermeyeceğini ilettiği belirtildi. ABD, Türkiye'nin istemleri kapsamında, Kürt gruplannın silahlandınlmamasını da kabul ettiğıni bildirdi. Türkiye, Türkiye ile ABD arasında prüz yaratan konulardan birtanesi Kuzey planı kapsamında Türk askerinin de Kuzeylrak'a konuşlandınlması oldu. ABD'nin Türkiye'nin bölgeye yerleşmesine karşı çıktığı öğrenildi. Türkiye ise, ABD'nin güvencesine karşın bölgede istemediği oluşumlann gelişmemesi için görüşünde ısrarlı. Türkmenlerin durumunu da gündeme getirerek, "Türkmenlerin ne bugün ne de yann zarar görmemelerini istiyoruz" görüşünü iletti. ABD'nin Türkiye'nin istemleri kapsamında "sayılan 100 bini bulan Türkmenin Kerkük'e geri dönmelerine izin verileeeğT güvencesını verdığı öğrenildi. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Ödiil Medyamız birden seviniyor: "Nobel Enstitüsü, Kıbns çözülürse Denktaş'a Barış Ödülü verileceğini" açıklamış! Aslında neye sevindiklerini bilmeden seviniyorlar. Bildiğim Denktaş, bu ödülü almaz. Onun kendi halkından aldığı yeteri kadar ödül vardır çünkü. Ayrıca, bilir ki bu ödül, Kıbrıs konusu çözülsün diye değil, Denktaş ve Türk halkı "çözülsün" diye önerilmeye kalkışılan bir ödüldür. Nobel ödülü, dinamit ve öteki patlayıcılan geliştirip, önce kendi kardeşinin, sonra da savaşlarda on binlerin ölümüne teknoloji hazırlayan, ayrıca Kafkaslar'da başkalarının petrolünü, doğal kaynaklarını nice ucuz emek ve hayata mal ederek servet edinen Alfred Bernhard Nobel ve ailesinin "vicdan yıkama" aracından başka bir şey değildir. ••• Paul Wolfowitz AB'ye üyelik sürecine destek veriyor. (l otograf: K.LREM GEZER) sajını verdi. ABD de Kuzey Irak'ta Kürt Federe Devleti'nin kurulmasına izin verilmemesı vc Kürt gruplannın silahlandınlmaması konusunda Türkiye'ye güvence verdi. Wolfowitz ve Grossman başkanlığındaki kalabalık Amerikan heyetı dün öğle saatlerinde Ankara'ya geldi. tlk olarak Başbakan Abdullah Giil tarafından kabul edilen heyet daha sonra Dışişleri Bakanlığf na geçerek Bakan Yaşar Yakış ile bir araya geldi. Yakış'la kısa süren görüşmenin ardından Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi UğurZiyal başkanlığındaki Dışişleri, Hazine ve Genelkurmay heyetiyle biraraya gelen Wolfowitz ve Grossman, daha sonra Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile bir araya geldiler. ABD heyeti Genelkurmay 2. Başkanı Orgcneral Yaşar Büyükanıt başkanlığındaki Genelkurmay heyetinin ardından, TBMM'de CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ile görüştüler. Amerikan heyeti, akşam saatlerinde de ABD Büyükelçisı Robert Pearson'un konutunda verilen akşam yemeğinde de AKP Genel Başkanı RecepTayyipErdoğanve bazı siyasetçilerle buluştu. Türk ve Amerikan heyetleri arasında yapılan görüşmelerde ele alınan konular ve karşılıklı verilen mesajlar şöyle: Oyelik için 1520 yıl beklenebilip • KOPENHAG (AA)AB Dönem Başkanı Danimarka'nın Dışişleri Bakanı Per Stig Möller, Kopenhag Zirvesi'nde Ankara'ya tarih verilmesi durumunda bile Türkiye'nin AB'ye tam üyelik sürecinin 1520 yıl sürebileceğini belirtti. Möller, Danimarka gazetesi JyllandsPosten'e verdiği demeçte, "Türklerin sık sık reformlar yaptığını, ancak bu reformların işlemediğini gördüklerini" iddia ederek, "1990'da Türkiye'ye yaptığım ziyarette işkencenin sona erdirileceği konusunda söz vermişlerdi, 12 yıl sonra yine aynı sözü veriyorlar" dedi. 'Kuzeyden aktif harekât' Irak: Wolfowitz, geçmişte de yaşanan deneyimler ışığında Irak'ın ancak bir güç gösterisi yoluyla BM kararlarına uyduğunu dolayısıyla Saddam Hüseyin'in "caydırma" yoluyla ikna edilme Şimdi de Avrupa Birliği, Kıbrıs Türk halkını hiçe sayarak Kıbrıs Rumlarını tarafların rızasını ve yeni Türk hükümetinin onayını sağlayarak içine almanın hukuksal ve vicdan rahatlatan yollarını aramaktadır. Bunun için Türk halkının "çözülüşünü" sağlamanın karşılığı, Nobel ödülüne denk düşmektedir. Tıpkı, AB ve ABD'ye hoş görünmek için Kıbrıs'la ilgili olarak yıllardır halkının katlandığı özveriyi hiçe saymanın AB'den "tarih için tarih" veya "koşullu tarih" almaya denk sayılması gibi... Ya da ABD yönetiminin Irak'a ilişkin isteklerinin tümünün karşılanmasının, "ılımlı ve barışçı Islamcı" olarak görünmenin ve uluslararası meşruiyet kazanmanın denkliği olarak görülmesi gibi... Oysa, AB ile müzakereler için en azından "tarih" alınmalıdır, içinde "tarih" sözcüğü geçen belirsiz sözde vaatler değil! Oysa ABD ile "stratejik" ortaklığımızın ötesinde, gelecek onyıllarımızı etkileyecek bölgesel sonuçları doğuracak gelişmelerle ilgili "devlet görüşmesi" yapmak gerekir. ödüllerin en büyüğü tarihin ve ulusal bilincin kişiye verdiği ödüldür. Devlet yönetenlerin de başkalarına hoş görünmek yerine bu bilinçle yol almaları gerekir. IRAK OPERASYONU BEDELİ Ankara20 milyar dolar istiyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye ve ABD, Ankara'nın, Irak'ta yaşanan uluslararası gelişmelerden kaynaklanan ekonomık zararlannın giderilmesine ilişkin kapsamlı bir çalışma başlattılar. ABD'nin Türkiye için hazırladığı ekonomik paketin beklentileri karşılamaktan uzak olduğu öğrenildi. Türkiye'nin ABD'den beklentisı, ekonomik değeri 20 milyar dolardan azolmayacak bir paketin yaşama geçirilmesi. Türkiye'nin tasarladığı ekonomik paket kapsamında "IMFveDünya Bankası aracılıgıyla verilen desteğin sürdürülmesi, askeri borçlann ve faizk'rinin silinnıcsi, 3.5 milyar dolara varan krediler, nitelikli sanayi bölgelerin yüksekteknolojiylesınırlandınlmaması, Amerikan sermayesinin yaünma teşvik edilmesi" gibi unsıırlar yer alıyor. Dışişleri Bakanlığı'nda Müsteşar Büyükelçi UğurZiyal ile Wolfowitz başkanlığında yapılan heyetlerarası toplantılara katılan Hazine Müsteşarı Faik Öztrak, Irak'la ilgili hergelişmenin Türk ekonomisıne verdiği zararlan ve bu zararların nasıl giderilebıleceğıne ilişkin Türk tezlerini aktardı. Bunun üzerine Wolfovvitz'in de VVashington yönetiminin bir çalışma hazırladığını, bunun üzerinde iki ülke yetkililerinin biraraya gelerek çalışabileceklenni vurguladı. Ancak ABD'nin üzerinde çalıştığı, henüz miktarını açıklamaya yana^madığı paket Türkiye'nin beklentilerini karşılamaktan uzak görünüyor. ABD, Türkiye'ye yardımının yaklaşık 23 milyar dolar cıvannda olmasını ve bunun birkaç yıllık birdönemde ödenmesini amaçlıyor. Amerikan basmının haberlerine göre.Wolfowitz, Ankara'ya ziyareti sırasında 700800 milyon dolarlık ilk dilim yardım için karann verildiğini iletti. Paul Wolfowitz, Başbakan Abdullah Gülilegörüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, Türkiye'deki ekonomik bunalımın giderilmesi için IMF aracılığıyla çalışhklannı anlatırken, olası bir operasyon sırasında Türkiye'nin en çok olumsuz etkilenecek ülkeler arasında olduklannı bildiklerini, bunu anlayışla karşıladıklannı kaydetti. Türkiye'deki ekonomik iyileşmeyi destekleyeceklerinin altını çizen Wolfovvitz, "olası operasyon durumunda olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için dkrinden geleni yapacaklannı" vurguladı. Türkiye'nin paketindekı bazı unsurlar şöyle: Türkiye ilk aşamada 3.5 milyar dolarlık yeni bir askeri gereksinim kredisi istiyor. Bu istemın Genelkurmay Başkanı Ongeneral Ililmi Özkök'ün ABD ziyareti sırasında da gündeme geldiği öğrenildi. Türkiye, uzun yıllardır dile getirdiğı 6 milyar dolan bulan askeri borçlann silinmesini istiyor. Nitelikli sanayi bölgelerinde ABD, yüksek teknoloji ürünlerinin üretilmesini isterken Türkiye, böyle bir sınırlama istenıediğinin altını çizmişti. Türkiye, baştatekstil olmak üzere Türkiye'nin önde olduğu alanda üretim yapmak istiyor. Bu bölgelerde üretilen ürünler, gümrüksüz Amerikan nazarlanna ©rebiliyor. Türkiye, Amerikan yatınmlannın teşvik edilmesıni istiyor. ABD'nin IMF ve Dünya Bankası aracılığıyla desteğini sürdürmcsini istcycn Ankara, başta tekstil olmak üzere bazı kotalarda da ayncalık •lygulanmasını bekliyor. MOSSAD da biliyormuş • ANKARA(AA)tsrail istihbaratının, Kenya'daki saldınlardan önce, El Kaide'nin bir Afrika ülkesinde saldın düzenleyebileceği bilgisine ulaştığı bildirildi. Israil radyosu, Kenya'nın Mombasa kentinin, Israil istihbaratının, "saldın düzenlenebilecek bölge" listesinde yer aldığını, ancak Israillilerin hedef alınabileceğine ilişkin bir bilgiye daha önce sahip olunmadığını bildirdi. enetçilerin El Sucud Sarayı'na yaphkları ziyareti görüntülemeye çalışan gazeteciler zorlandı. (Fotoğraflar: REUTERS/AP) Bağdc iat, raporunu 7' Arahk'ta sunacak... Ancak ABD kararlı: Retiine yakınları şikâyetçi • MOSKOVA(AA)Rusya'nın başkenti Moskova'da ekim ayında silahlı Çeçenler tarafından düzenlenen tiyatro baskınında rehin alınan ya da yakınlan ölenlerden bazılannın Moskova Belediyesi hakkındaki şikâyet başvuruları kabul edildi. Rehın alınan ve ölen rehinelerin yakınlarının avukatı Igor Trunov, başvuruların 24 Aralık'tan itibaren incelenmeye başlayacağını belirtirken belediye, söz konusu şikâyetleri "dayanaksız ve adaletsiz" bulduğunu açıkladı. Irak silah yok derse yalandır Dış Haberler Servisi Ankara'da temaslarını sürdüren ABD yönetiminin şahinlerinden Savunma Bakanı Yardımcısı Paul Wolfowitz Irak konusunda "Barışçı çö/üm mümkün" ifadesini kullanırken, Washington ve Bağdat'tan gelen haberler gerilimin yükselmekte olduğuna işaret ediyor. BM Silah Denetçileri dün Saddam Hüseyin'in saraylanndan birine girerek denetimlerini sürdürdü. Irak Dışişleri Bakanı Naci Sabri ABD'yi denetçilerin faaliyetlerini "kanşürmayaçabşmakla" suçladı. Bağdat'tan dün yapılan açıklamada, Irak'ın silahlanma ile ilgili raporunu //enetçiler dün ilk kez Saddam Hüseyin'e ait bir sarayı denetledi. Kuveyt, bir Irak gemisinden sahil güvenlik devriyesine ateş açıldığını öne sürdü. bildirildi. önceki gün "Irak 8 Aralık'ta ya da öncesinde kitie imha silahlan ve baüstik füze programıyla ilgili olarak tam ve doğnı bir bildirimdc bulunmakzorunda" diye konuşan ABD Başkanı George Bush, Saddam Hüseyin'in savaşı engellemekte ciddi olduğunu kanıtlamak için pazar gününe kadar süresi olduğunu söylemişti. Bush, Irak'ın yapacağı silah bildiriminin "inanıhr ve tam" olması gercktiğini, aksi halde "bunun sonucunun sa 7 Aralık günü teslim edeceği detmişti. Beyaz Saray Sözcüsü Ari Fleischer da önceki gün yaptığı bir açıklamada, Bağdat'ın kitle imha silahlanna sahip olmadığını söylemesi durumunda, "yalansöylemiş olacağuu" belirtmişti. Denetçüer dün ilk kez haber vermeden, Saddam Hüseyin'in Bağdat'ın Karh semtinde bulunan sarayına girerek, 2 saate yakın inceleme yaptılar. El Rafidain dergisine göre, Irak Dışişleri Bakanı Sabri, "Amerikalı yetkililerin açıklamalan, BlVf Silah vaş anlamına gelecegini" kay Denetçileri Komisyonu ile Uhıslararası Atom Enerjisi Ajansı uzmanlannın çalışmalannı kanşbrma amacını taşımaktadır" dedi. Arabistan yanmadasındaki eneıji kaynaklan konusunda yayın yapan bir dergide, ABD kaynaklanna dayanılarak verilen haberde, Irak'a saldın halinde her türlü senaryonun düşünüldüğü, bunlar arasında Bağdat'ın petrol kuyulannı ateşe vermesi olasılığının da bulunduğu belirtildi. Kuveyt tçişleri Bakanlığı, Körfez'in kuzeyinde Varba Ada'sı yakınlannda bir Irak gemisinden, Kuveytli sahil güvenlik devriyelerinden birine ateş açıldığını açıkladı. AB için destek, Kıbnsta çö/üm1 AB: Paul Wolfowitz, Türk yetkililerle yaptıklan görüşmelerde Kopenhag Zirvesi'nde Türkiye'ye müzakere tarihi verilmesi konusunun da ele alındığını ve VVashington yönetiminin bu yönde her türlü çabayı göstereceğini söyledi. ABD'li bir yetkili, Grossman'ın Ankara'dan sonra Almanya, Fransa ve Hollanda'ya giderek Türkiye için lobi faaliyetlerinde bulunacağını da aktardı. Kıbns: Paul Wolfowitz, Kıbns'ta "mutlaka adil bir çözüm" istediklerini basına yaptığı açıklama sırasında bildirdi. KofiAnnan'ın çözüm belgesine atıfta buluna Wolfowitz, Türkiye'den süreci desteklemesini istedi. Wolfowitz, adada bir çözüm bulunmasının Türkiye'nin AB ile ilişkilerinin geleceği açısından da büyük önem taşıdığını anlattı. Israil yaşlı kadını öldürdü • RAMALLAH(AA)Ramallah'ta bir Filistinli kadının tsrail askerlerince öldürüldüğü bildirildi. 95 yaşındaki kadının, sokağa çıkma yasağının kalkmasının ardından Ramallah'a girmek için sırada beklerken, tsrail askerlerince açılan ateşte öldüğü öğrenildi. Türkiye üslerini kullanchracak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, ABD'nin Irak'a müdahale etmesi durumunda "Türkiye'nin hava sahasını açacagını ve tesislerini kullandıracağınr söyledi. Dışişleri Bakanı Yakış, temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya gelen Ingiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'la dün akşam yemekli toplantıda bir araya geldi. Yakış ve Straw, yaklaşık bir saat süren yemekli görüşmenin ardından basına açıklama yaptılar. Irak sorununun askeri müdahale gerekmeksizin çözülmesini istediklerini ve bunun da öncelikleri olduğunu belirten Yakış, askeri müdahaleden önce tüm diğer seçeneklerin denenmesi gerektiğini vurguladı. "EğergereklilikdogarsaABD ile işbirliği içine gireriz; çünkü ABD bizinı müttefikimiz ve ABD ile mükemmel ilişkilerimi/. var" diyen Yakış, olası operasyonda üslerin kullanılmasına yeşil ışık yaktı. Yakış, işbirliğinin çerçevesinin sorulması üzerine, "İşbirliği şu anlama geliyor: İlk olarak hava sahasının açılması ve Iürkiye'deki tesislerin kullandınlmasr diye konugtu. Yakış, Irak'a askeri müdahale için ikinci bir BM Güvenlik Konseyi karanna ihtiyaç olup olmadığının sorulması üzerine, Türkiye'nin yaklaşımının bu yönde olmasının mevcut 1441 sayılı karann, otomatik güç kullanımına izin vermemesinden kaynaklandığını söyledi. Yakış, operasyon konusunda askeri bazı hazırlıkların yapılıp yapılmadığının sorulması üzerine, böyle büyük operasyonlara bir gece içinde hazırlanmanın mümkün olmadığını, bu nedenle de Türk ve ABD'li askeri yetkılilerle arasındaki danışmaların sürdüğünü kaydetti.