Katalog

14 ARALIK 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA E K O N O M I ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Tüzmen: GB gözden geçinlsln • ÎSTANBUL(AA> Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Avrupa Birliği ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasının Türkiye yaranna gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. Tüzmen, Türkiye thracatçüar Meclisi tarafından düzenlenen toplantıda döviz kurunun ihracatçıya zarar vermeyecek şekilde dengelenmesinin gerektiğini söyledi. Mîlli gefir yüksebriyor • ANKARA (ANKA)- Devlet Istatistik Enstitüsü verilerine göre, 2002 yılında yüzde 6'lık büyümeyi yakalamak için, gayri safı milli hasılanm (GSMH) dördüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.5 artması yetecek. Ancak, GSMH, bu yıl yüzde 6 artsa bile, 2001'deki küçülme telafı edilemeyecek ve 2000'nin yüzde 4 gerisinde kalacak. Vakıflan Bankaa hedef büyüttü • Ekonomi Servisi - Valafbank, kredi karü uygulamalanyla bankacılık sektöründe liderliğe oynuyor. Vakıfbank kredi kartıyla, lObinden fazlaiş yerinde 12 aya varan vadelerle taksitli alışveriş yapılabildiği, bankamn halen 1 milyon 200 bin olan kredi kartı kullanıcı sayısııu, 2003 yılında 2 milyon 750 bine yükseltmeyı hedeflediği açıklandı. Sabah'tan haciz açddamaa • Ekonomi Servisi - Sabah Grubu şırketleri tarafindan Borsa Başkanhğı'nın talebi üzerine ÎMKB'ye gönderilen açıklamalarda, haciz uygulamalan hakkında basında yer alan haberle ılgili olarak, taraflanna tebliğ edilmiş herhangi bır yazının olmadığı belirtildi. mağazaaçtı • Ekonomi Servisi - Goldaş markasının bir dünya markası haline getirilmesi amacıyla yurtdışında 'Goldaş' mağazalan açılacak. Goldaş markasının bilinirliğini ve pazar payını artnrmak amacıyla çeşitli ülkelerde, 'Goldaş' ismi altında açılacak mağazalann teşvik edileceği belirtildi. Ilk aşamada Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya'da açılacak olan mağazalar, Goldaş Kuyumculuk'un iştiraki olmayacak. Kardemir'e yüMü fatura • KARABÜK(AA)- Karabük Demir ve Çelik Fabrikalan'nın (KARDEMİR) elektrik borcunun, 9 trilyon 500 milyar lira olduğu bildirildi. Karaelmas Elektrik Daâıtım AŞ (KEDAŞ) Genel Müdürlüğü yetkilileri, fabrikanın geçmişten bugüne kadarolan 9 trilyon 500 milyar hralık borcunun ödenmesi konusunda gerekli yazılann gönderildiğini, ancak olumlu sonuç alamadıklannı belirttiler. TÜSIAD'ın araştırmasına göre, en az güvenilen kurumlar gümrükler ve belediyeler RüşvetehoşgörüyaygınANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk Sanayıci ve Işadamlan Derne- ği'nin (TÜSÎAD) kamu reformu araş- tırması, Türk halkının, kamuda yolsuz- luğun çok yoğun olduğu görüşünde ol- duğunu ortaya koydu. Araştırmaya ka- tılanlann yüzde 81 'i, kamu çalışanlan- nın da yüzde 76 'sı, kamu kuruluşlann- da yolsuzluğun çok yoğun olduğunu be- lirtti. Rüşvetin en yaygın olduğu kesi- min ise trafik polisliği olarak gösteril- diği anket, rüşvetin Türk toplumu tara- findan kanıksandığını da gösterdi. An- kete katılanlann yüzde 75.4'ü, memur maaşlannın düşüklüğü nedeniyle rüş- veti anlayışla karşıladığını belirtti. An- kette en az güven duyulan kurumlar TÜSİAD uyardı: Programdan , vazgeçilmesin ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TÜSİAD Başkaru Tııncay Örilhan, hükümeti ekonomik alanda atacağı adımlar konusunda uyardı. Uygulanan ekonomik programın sürdürülmesinin yaşamsal önemde olduğunu belirten Özilhan, mali miladm kaldınlmaması gerektiğini belirtti. thale Yasası'nm ertelenmemesini de isteyen Özilhan, "Enflasyonla mücadeleden vazgeçilmemeli, faiz dışı fazla nedefi korunmab" dedı. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, TÜSIAD'ın Yüksek Istişare Kurulu toplantısı, dün Ankara'da gerçekleştirildi. tşadamlannın çok yoğun ilgi göstermediği toplantının açılışında konuşan TÜSİAD Başkanı Özilhan. ekonomik açıdan 2003 yılının önemli olduğunu söyledi. Hedef enflasyon Özilhan'dan sonra söz alan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener ise, hükümetin öncelikJerini enflasyonu AB düzeyine çekmek, borç stokunu azaltmak ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamak olarak sıraladı. Şener. "ÖncefiM hedefimiz, enflasyonu AB düzeyine çekmektir. Kamu borç stokunu düşürmek ve verimlilik arüşı ile büyümeyi sağlamak da diğer hedeflerdir" diye konuştu, Şener, Acil Eylem Planı'na gelecek haftakı Bakanlar Kurulu'nda son şeklini vererek, kamuoyuna açıklayacaklannı da sözlerine ekledi. • Trafik polisliğinin rüşvetin en yaygın olduğu kesim olduğunu ortaya koyan TÜSÎAD'ın anketine göre, maaşlann düşüklüğü nedeniyle rüşvet alan memur anlayışla karşılanmalı. gi sistemi, yüzde 62.2 ile sağlık sistemi izliyor. Eğitim sisteminin çok kötü ol- duğunu düşünenlerin oranı yüzde 58 iken, emniyet sistemine çok kötü diyen- lerin oranı yüzde 42'yle sınırlı kaldı. • Türk halkının yüzde 9O'ı Türki- ye'nin kötü yönetildiğini düşünüyor. • Ankete katılanlann yüzde 59'u, ka- mu kurumlannın daha iyi hizmet ver- mesi için devletın daha fazla vergi top- lamasına gerek olmadığını düşünüyor. • Ankete katılanlann yüzde 81 'ine, gümrükler, belediyeler ve sağlık kurum- lan olarak sıralanırken, en kötü yöneti- min ekonomide olduğu görüşü ağırlık kazandı. TÜSIAD'ın, "Kamu Reformu Araş- ünnası"nın sonuçlan dün Ankara'da açıklandı. Çeşitli gelir gruplanndan top- Iam 2 bin 400 kışiyle gerçekleştirilen araştırmada şu saptamalara yer verildi: i/ Ankete katılanlann yüzde 88'i en kötü yönetimin ekonomide olduğu gö- rüşünde. Ekonomiyi, yüzde 72.9'la ver- kamu çalışanlannın da yüzde 76'suıa göre kamuda yolsuzluk çok yoğun. • Ankete katılanlann yüzde 77.3'ü, yolsuzlukla mücadelede etkin yöntem- lerin başında yolsuzluk yapanlann teş- hir edilmesi gerektiği görüşünü belirtti. • Ankete katılanlann yüzde 75.4'ü, memur maaşlannın düşüklüğü karşısın- da bazı memurlann rüşvet yoluna sap- masını anlayışla karşılanması gerektiği görüşünü savundu. • Anket, Türk halkının hak arama konusunda da çekingen ve bilgisiz ol- duğunu ortaya koydu. • Kamu kurumlanna hiç güven- mediğini belirtenlerin oranı, yüzde 55.1 olarak belirlendi. Özflhan, AKP hükümeti tarafindan yürürlükten kakhrdan mali miladm da kayıtabir ekonomi için zorunlu olduğunu beKrtti. Mali miladın sadece bir vergi düzenlemesi ola- rak görülmemesi gerektiğini kaydeden Özilhan, "Ancak uygulamamn başanh olabil- mesi, mükeDeflerin güven duyduğu bir vergi ortamnun yaratdmasına bağhdır" dedi. GELENEK BOZULMADI Güler'e akrabadan danısman ANKARA (ANKA) - Türkiye'de hükümetler değişıyor; ama eş, dost ve akrabaya bürokraside tanınan ay- ncahk değişmiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı HitaniGüier de bu geleneği sürdürerek, kayınbiraderi Osman Öter'i danışman olarak yaru- na aldı. Gürel'in, REFAHYOL'un Enerji Bakanı Recai Kutan'ın özel kalem müdürü Yasin Kafem'i de baş- danışmanı yapması dikkat çekti. Edinilen biîgiye göre, Bakan Gü- ler, göreve başlar başlamaz öncelik- le çayçı ve hizmetli kadrosunu tü- müyle değiştirdi. Bu kadrolan yeni- leyen Güler, geniş bir danışman kad- rosuyla çalışmaya başladı. Güler'in danışmanlığa getirdiği 10 kişi ara- sında en dikkat çeken Özelleştirme Idaresi BaşkanlığVnda (ÖİB) uzman olarak çahşan Osman llter oldu. Ba- kan Güler'in, Osman Öter'in enişte- si olduğu belirtildi. Güler, REFAHYOL hükümetinin Enerji Bakanı Recai Kutan'ın özel kalem müdürlügünü ve Meclis'te da- nışmanlığmı yapan Yasin Kalem'i de başdanışmam yaptı. Güler'e, ba- kanlığının ilk günlerinde özel kalem müdürlüp yapan Kalem, daha son- ra başdanışmanlığa getirilerek yeri- ni Nazan Onay'a bıraktı. Bakan Güler'in, bakanlığın bağlı ve ilgili birimlerinde geniş çaph bir değişikliğe gitmek üzere çalışma yaptığı belirtildi. Bu kapsamda ön- celikle Türkiye'deki en büyük yol- suzluk operasyonlanndan biri ola- rak gösterilen "Beyaz Enerji" sıra- sında eleştiri ve suçlamalara hedef olan Müsteşar Y'urdakul Yiğitgü- den'in değiştirileceği belirtiliyor. Yi- ğitgüden'in yerine Gökhan Yazı- cı'nın getirüeceği kaydediliyor. Taksitlendirme çalışmalan süren zorunlu tasarruf için Türk-îş çalışanlardan görüş alınmasını istiyor Nema ödemelerine çözüm arayışı sürüyor Ekonomi Servisi - Kamuoyunda "zorunlu tasarruf" olarak bilinen Ça- lışanlann Tasarruflannı Teşvik Hesa- bı'nda biriken paralann hak sahiple- rine ödenmesi için çözüm arayışı sü- rerken Hazine'de sürdürülen çalışma- larda Türk-îş'in görüşüne başvurul- madığı bildirildi. Devlet Bakam AB Babacan'ın tali- matıyla Hazıne Müsteşarlığı'nda ha- zırhklara başlandığı bildirilirken Türk-lş uzmanı Celal Tozan, henüz çalışmalara katıhnak üzere çağnlma- dıklannı bildirdi. Celal Tozan, Türk- Iş'in fıkrinin alınması gerektiğini be- lirterek çalışanlann mağduriyetinin giderileceği bir formül bulunmasını istedi. Bu arada çalışanlar, yasal boşluk olması nedeniyle nema hakkıru yar- gıda aramak zorunda. Anayasa Mah- kemesi, sistemden emeklilik öncesin- de aynlan çalışanlara birikimlerinin tümünün ödenmemesini eşitlik ilke- sine aykın bularak yasanın ilgili mad- delerini iptal etmiş, 28 Kasım'a kadar yeni bir düzenleme için süre tanımış- tı. Ancak bugüne kadar yasanın ne- malann ödenmesiyle ilgili maddele- ri yeniden düzenlenmedi. Tek çözüm mahkeme Bu nedenle, çalışanlann şu anda da- va açması dışında bir çözüm bulun- mazken Türk-Iş uzmanı Celal Tozan. bir an önce Anayasa Mahkemesi'nin karan dikkate alınarak yasal düzenle- me yapılmasını istedi. Tozan, mah- kemenin karannın çalışanlann mağ- duriyetini gidenneye yönelik olduğu- nu belirterek "Ancak çanşanlaraçısm- dan yıDarca sürecek dava açarak hak aramakda uygun degiL Sonuçta o pa- ra çalışanlann parası. Kendi paranızı almak için zaman ve yine yüklü para- lar harcayarak hak aramak zorunda bırakıhvorsunuz" dedı. GÖREVDEN ALINAN VEDAT BİLGİN: Kurdeleyi onlar kesecek Ekonomi Servisi- AKP hükümeti tarafindan görevden alındığını ve pa- zartesi gününden itibaren görevi bı- rakacağını açıklayan Devlet Demir- yollan Genel Müdürü Vedat Bilgin, bir dizi başanh çalışmayı son aşama- ya getirdiklerini, yeni hükümetin yal- nız kurdele keserek puan toplayaca- ğını söyledi. Yeni hükümetin, icraata duble yol- la başlayacağmı ilan eden ve beledi- yecilikten gelen bir kadronun oldu- ğunu hatırlatan Bilgin, "KendS kad- rolannı oluşturuyorlar, bu normal. Ancak onlarm gündeminde öncelik- K olan şeyler demiryollan değiL Ger- çi biz Ankara-tstanbul Hızh Tren Projesi'ni tamamladık %e flnansma- nım sağladık. Çok hazır bir iş olduğu için kurdele keseceklerdir" dedı. Aynca modern lokomotif olarak tabir edilen çekış gücü yüksek loko- motiflerin üretimıne başlandığını ve 6 tanesinin tamamlandığını anlatan Bilgin, toplam 70 lokomotifin üretı- minin iki yılda tamamlanacağmı, bu- nunla Devlet Demıryollan'nın hem her yıl 40 milyon dolar tasarruf sağ- ladığını hem de çekiş gücünün arttı- ğını dile getirdi. YALOVA (AA) - Malıye Bakanı Kemal Unakitan, 2003 yılını tasarruf yılı ilan edeceklerini belirterek "Lü- zumsuz, herhangi bir ekonomik kat- la sağlamayacak her türlü yannmı durdunıyoruz. Kamudald araç salta- naüna son vereceğiz" dedi. Unakıtan, kamuda hiçbir israfa yol vermeyeceklerini ifade ederek, bu- nun için her türlü önlemin alınacağı- nı kaydetti. 2003 yılını tasarruf yılı ilan edeceklerini ve milletin parala- nnı çarçur etmeyeceklerini söyleyen Unakıtan, "Yenibinalarmyapımında da lüzumsuz, herhangi bir ekonomik katkı sağlamayacak mı durdunıyoruz. Taşrtlariçin de ba- kanhgımız çanşma yaprvor. Onunla ilgili de yeni bir Taşrt Kanunu'nu tek- rar gündeme getireceğiz. Kamudaki araç saltanatuıa son vereceğiz. Bu ke- sin. Bu hükümetimizuı bir kararıdır. Bakanbğmuza gerekti talimat veril- miştir" dedi. Hükümetin bu konudaki niyetinin, kamu açıklannı sağlıklı vergi gelir- leriyle kapatmak suretiyle ekonomi- yi rayına oturtmak olduğunu ifade eden Bakan Unakıtan, tasarrufu da bu amaçla yaptıklannı söyledi. İŞÇİI>nnVEVREM]NDEN ŞÜKRAN SONER Arka Bahçede Uzmanlar konuştukça kafamız kanşıyor. Turkiye'nin istediğı takvime uymasa da sonuçta Türkiye'ye tarih verilmesinin de bir adım olduğunu düşünenden, 25 üyeli AB'de de hiç şansımızın kalmadığına uzanan bir yelpazede görüşler çok çelışiyor. Biraz arabesk kaçacak belkı ama AB, "Ne seninle ne senslz" dıyor. Konuklar, parti evınin on bahçesin- de; Türkiye bir gün ön bahçeye ahnacağı umudu bes- lenerek arka bahçede tutuluyor. Evin dışına atılsa, ön bahçeye alınma umudu tümden kınlsa, belkı başının çaresine çok daha iyi bakacak. Ya ön bahçede olma- yı zorunlu kılan sağlıklı bır ılişki kurulacak, ya da eşit- siz, bağımlı ilişki kopacak. AKP ve Tayyip Erdoğan'ın piyasa tuccarlığı kultü- rünü siyasete taşıma gırışımlerine, resmi kımliği ol- maksızın, yetkisiz, sorumsuz, kendini pazarlama ağır- lıklı, Kıbns, Irak, Türkıye-AB ilişkileri iç içe girmiş pa- zarlıklanna medyamız çok pnm verdi. Ancak AB'de de ABD'den, özellıkle Irak için ödün karşılığı kokan Tür- kiye baskısının alerji yarattığı yorumları ağır basıyor. Bu arada perşembenin gelişini çarşambadan gören Cumhurbaşkanı'nın, Kopenhag'a gitmeyerek, AB üye- lerine yapmaya çalıştığı son dakika uyansı gölgede kal- dı. Türkiye Kopenhag kriterierinde ödevinı elinden gel- diğince yerine getirmiş olarak hem AB üyeliğınde hak- kı olduğuna inandığı uyelıktakvımınden oldu, hem de Kıbns ve Irak'ta daha gen bir çizgiye duştü. ABD ve Bush'un, ABD'nin günlük sıyasi hesapları içinde, AKP ve Tayyip Erdoğan'ın var olma, iktidar ol- ma uğruna, piyasa tüccarı kultürü ile dış politikayı, si- yaseti yürütme stratejilerinden çok hoşnut olduğu or- tada. Doğrusu gelişmeler, AKP ve Tayyip Erdoğan çiz- gisinin, iktidannın, ABD'den doğrudan pazarianmasa bile çok fazla destek gördüğünün de kanıtlannı orta- ya koyuyor. ABD'nin Irak polıtikasına açıkça karşı çık- mış Ecevit hükumetinden sonra, AKP iktıdan biçilmış kaftan. AB ile ABD zengin kuzeyın çıkar ittıfaklarında etle tırnak gibı birbırlerinden ayrılmasalar da, AB ve ABD çıkariannın her noktada buluştuğunu soylemeye ola- nak yok. Hele de iktidar alanı paylaşımında içten içe çok boyutlu çatıştıklannı sağır sultan bile duymuş du- rumda. AB'nin büyüme stratejisinde de anlamlı çıkar çatışmaları var. AB'nin Kopenhag kriterten ölçusünde elinden ge- lenı gecikmelı de olsa yapmaya çalışmış Türkiye'ye ilişkin karan, tartışmasız haksız, çifte standartlı. Bu bi- zim duygusal bakışımız, tepkımiz de değil, gerçeklik. Yine de olaya AB'nin güçlu, kararlarda etkin ortakla- nnın çıkariarı açısından baktığımızda, duygusal tepki- de haksız konuma bile düşüyor olabiliriz. Ölçü aslında pazarlıklann gündemı, Kopenhag kri- terleri, ev ödevieri değil ki. Olup bitenlere "tamamen duygusal(!)" çıkarlar ölçeğinde baktığımızda, Doğu Almanya'nın katılmasında bile zenginlığınden bedel ödemek zorunda kalmış, Ispanya, Yunanistan, Porte- kiz ile zenginlik standartlannı paylaşmak konumunda olmuş zengin Avrupalılann, Turkiye'nin üyeliğı ile pay- laşmak zorunda olduklannın hesabını yaptıklannı gö- rüyoruz. Gumrük birliği ile, ömürboyu ortaklık umudunu bes- leyıp ortada bırakarak, bizi arka bahçelerıne yerteştır- miş oiarak, zengin kuzey-yoksul güney ilişkisinde, ala- bıleceklerinı zaten fazlası ile alıyorlar. On bahçeye, eşıt ilişkilere, yönetim, gelir paylaşımına, kendıleri için önemli bedel kaybı anlamına gelecek sonuçlara ne- den katlansınlar? Üstelik olaylara "tamamen duygusal(!)" pencereden baktığımızda, Türkiye'de gelir dağılımı geçen yıllar içinde AB ülkeleri ile kıyaslanamaz ölçülerde bozul- muş, yoksullaşma, yoksunluk, genç nüfus, işsız, eğı- timsiz, umutsuz kitlelerde patlama olmuş. Küftür uçu- rumu dennleşmış, AB içinde ve Türkiye'de daha güç- lü olmak üzere, zrt kutuplarda ırkçı, dincı eğilımler. din- den güç alan siyasal yapılaşmaların etkinlıği artmış. AB'de çok kültürlü toplumdan, daha doğrusu ge- lişmiş kültürlerin çıkar ittifakı çizgisinden Hırıstiyan it- tifakına giden eğilimler artmış. Türkiye'de siyasal is- lam laıkliğı tehdit eder güce ulaşmış. AKP iktidan la- iklik, demokratiklik için söz verse de sokaklarda tür- banın artık burun üstunden bağlandığı, çarşafın pat- lama yaptığı görüntüler egemen. Kayıt dışı ekonomi almışbaşınıgrtmiş... Türkiye'nin bu son gelişmelerie en çok trtreyip ken- dine dönmeye gereksinimi var. Çağdaş uygarlık. de- mokrasi yolunda genç Cumhuriyet'in yaptığı gıbi, ken- disi için devrimler yapmaya. Insan haklannın evrensel değerlerinden, Kopenhag kriterlerınin özünden bile kopulmuş, siyasi çıkar hesaplarıyla oluştumlmuş ni- yet mektuplan ile bu işler olmuyor. soneno cumhuriyet.com.tr TİSK, İş Yasası'nda ısrarb • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye tşveren Sendikalan Konlederasyonu (TÎSK), çalışma yaşamındaki sorunlann çözülmesi için ulusal istihdam politikası oluşturularak çalışma mevzuatının esneklik ile güvence arasındaki dengenin gözetilip yenilenmesini istedi. TİSK, "iş ve işin" güvencesini sağlayacak Iş Yasası Taslağı'nın da 15 Mart'tan önce yasalaşması gerektiğine işaret etti. TlSK'in 40'ıncı kuruluş yılı etkinlikleri kapsamında düzenledıği "İstihdam Politikalan" konulu seminenn sonuçlan açıklandı. BfCONOHİ MALtYE BAKANI KEMAL UNAKITAN: L 2003 tasarruf yılı olacak ( 1 1960t Türkiye, 18 Batılı ülke ile "Iktisadi "^ Işbirliği ve Kalkınma Anlaşması" imzala- dı. 1972 Maden-lş Sendikası tarafindan Si- lahtarağa'daki Türk Demir Döküm Fab- rikası'nda sürdürülen grev, 72. gününü doldurdu. 1974: Denizcilik Bankası Şehirhatları Iş- letmesi için inşa edilen "Adem Yavuz'1 yolcu gemisi, HaliçTersanesi'ndetören- le denize indîrildi. 1976: Istanbul Belediyesi'nde görevli 13 bin işçi maaş alamadıkları için di- renişe geçti. 1982: Bankalann vereceğifaizler, ka- rarnameyle yeniden düzenlendi. fSöa NETAŞ'ın yüzde 15-3 his- sesi borsanın bugünkü seansında blok olarak satıldı.