Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 OCAK 2002 SALI HABERLER 10 Ocak, çalışan gazetecilere asgari sosyal, ekonomik güvence getiren, kimlik tanıyan, çalışma koşullarını düzenleyen 212 sayılı yasanın yıldönümü kimliğini,haklannıanyor ( 1 1 s < 12 ı<l Ocak 1961 - Bas »4ECBUIU IBTOCAMTr n Gazetesı'ndenŞUKRANSONER V # azetelerin Babıâh'den tkitelli'ye taşınmalan, gazeteci patrondan holding patronuna geçiş, gazetecıliğin medyaya dönüşümü süreçlen ile de çakışır. Ne yazık ki televizyonlarla radyolar, çok seslilik, ilen teknolojılen dünyanuı gelışmiş, en zengin ülkelennden bile önce kullanma, medyanın büyük sermaye yatınmına dönüşümü, olması gerekenin aksine, gazetecılik kalitesınde gelışme yerine erozyonu getirmiştir. Holding patronlan bir yandan insana yatınm yenne renge, promosyona, lotaryaya yannmlann getirisinin daha yüksek olduğunu keşfetmişler, diğer yandan da medya araçlannı holding çıkarlannın bütünü içınde kullanmayı seçmışlerdır. Sonuçta geleneksel gazetecılik yapısında olması gereken genel yayın müdürlüğünün üstüne idare müdürlükleri çıkmış, promosyon, lotarya, reklam müdürleri yıldızlaşmıştır. Gazetecilikte, medyada yaşanan kalıte, krmlik deformasyonu tartışmasız toplumda yozlaşmayı beslemış, karşılıklı etkileşim ile olumsuzluklar olumsuzluklara eklenmiştır. Türk medyası dünya medyasına lotaryayı öğretmıştır. Sadece onu mu? îngiltere'de Thateher iktidannda, ünlü Mordac'ın basın tekellenndeki büyük grevi anımsıyor musunuz? Grevler sırasında îngiliz sendikacılık hareketınin konuğu olarak Londra'ya çağuılmıştmı. îngiliz gazetelerinın modern teknolojiye geçisinde toplu işçı atılmasına karşı yapılan grevlerde, sendikalar, işçiler atlatılarak kent dışında yapılmış dev tesisler elektrikli teller, maym ve atlı pohsler korumasına alınmış, modern teknolojiyi kullanmak üzere gızli eğitihniş özel grev krncılan kurşun geçirmeyen araçlarla ışyerlenne taşınmıştı. Grevci işçiler her gün bu işçileri taşuna ve gazeteleri dağıtma saatlerinde ana yollarda miting yaparak, trafiğı tıkama yöntemi ile engelleme yapıyorlardı. Sendika yönetıcılen sürekli "Aranuzda bir Türk gazeteci ve sendikaa var" diyerek duyuru yapıyor, konuşmamı istiyorlardı. Beklenmedik ilginin anlamını önce kavrayamamıştım. Sonra grev kıncılann sendikalardan gizlı eğıtılebıhnesı ıçın Avrupa'dan eğitici çağrrmanın göze alınamadığını, Yeni Asır'dan iki genç kızurnza bu işin yaptınldığını öğrendim. Örgütsüz gazeteciye değer verilmeyen bir ortamda, medyamız teknolojide öncülüğü, îngiliz grev krncılannın eğitılmesine kadar uzatmıştı. 40 yıl önce A. 961 yılında gazetecilenn çalışma haklannda önemli ıyıleştirmeler getıren 212 sayılı yasanın yürürlüğe gırmesı üzerine, 9 büyük gazeterun sahibi, yasayı protesto etmek için 3 gün boyunca gazetelerinı yayımlamama karan aldılar. Gazeteciler, Sendika'nm öncülüğünde 'Basın' adıyla kendi gazetelerini 11-13 Ocak 1961 tarüılerinde üç gün süre ile yayımladılar. Hem okurun haber alma hakkına sahip çıktılar. hem de gazetecının kimlik, özlük haklan, sorunlan ile toplumun sağlıklı haber alma arasuıdaki ilişkiyi vurguladılar. Aziz Nessn, YaşarKemaL, Emil Galip Sandalcı, 1\ırhaııSelçiu,AKUlvi, Mısük,CaferZorhı, Yurdagün, Suad Enginer, Cevat Fehmi Başkut, Harun SeL, Ömer Sami Coşar, Ümit Deniz, thsan Ada gibi ünlü isimlerin ilk anda yazı ve çızgileri ile dikkat çektikleri Basın gazetesi, günlük haberler yanında gazetecının kimlik ve sendıkalaşma, örgütlenme haklan, 212 sayılı yasanın anlamı üzerinde bılgilendirmelen ±961 yılında 212 sayılı yasanın yürürlüğe girmesi üzerine, 9 gazete sahibi, yasayı protesto etmek üzere 3 gün gazeîeîerini yayımlamadılar. Gazeteciler haklarına ve basın özgürlüğüne sahip çıkmak üzere, sendikaları öncülüğünde 'Basın' adıyla günlük gazete çıkardılar. Vilayete yürüdüler. kT*•*<, 14 Ocak 1961 - Cumhurıyet Gazetesi'nden - Bırak elinden o sopayı \ 12 Ocak 1961 - Basın Gazetesı'nden GAZETECİ PATROH — AL DA CAJCHtl K3RTA» PATBOI* — Alm» içenyordu. Kapatılan 9 gazetenin yazıişleri müdürlen Abdi tpekçt Veafi Kızıldemir, Gökşin Sipahioğlu, Hikmet Çağlayan, Sami Karören, Te\iîk Enri, Dhan T\ırah, Oğuz Akkan ortak bir duyuru ile patronlann değil gazetecilerin yanında yer alıyorlardı. 212 sayıb yasanın çıkanlmasının MBK'den sorumlu bakanı AhmeC Yıkbz, Sendika, Basın gazetesi çalışanlan ve Cemiyet'ı ziyaret ediyordu... 212 sayılı yasa gazetecinin kimlik ve sosyal haklannın savunuhnasında 40 yıl sonra elbette yetersiz karmakta. Ancak gazeteciler bu yasanın değiştirilmesini, çağın gereksinmelerine yanıt vermesini isteyemiyorlar bile. Çünkü bugünün siyasal ortamında, medya patronlannın siyaset üzerindeki etkinliğinde çıkacak yasalarda kazanılmış haklann bile uçurulması gündemde olabilir. 40 yıl sonra KAZANAN 4o yıl sonra gazeteciler kimliklerinden, özlük haklarından çok şey yitirmiş konumdalar. Çoğunluk gazeteciye 212 sayılı yasa uygulanmıyor. Medyada kuralsız düzen, kuralsız çalıştırma, örgütsüz, sendikasız gazeteci çoğunluğu eziyor. ugün medyamızda yaygın bir biçimde 212 sayıh yasa bile uygulanmıyor. Gazeteciler 212 sayılı yasa kapsamında işe alınmıyorlar. Ya telif ya yasalara karşı her tür hile ile özel akitler, işçi statüsü, dahası ücretlerin önemli kısmrrun zarf yöntemi ile ödenmesi.. yollan geçerli. Medya çalışanlan ağırlıklı kuralsız düzende, yasalardan, hukuktan gelen haklann çoğunluğu geçerli olmaksızın, çok ağır bir özlük haklan kaybı içınde ve kimlik baskısı altında çalıştınünaktalar. Gazetecının özlük ve kimlik haklan erozyonu, hele de binlerce gazetecinin knz gerekçe yapılarak işten atılması, havuz sisteminde ağırlıklı ajans haberlerinin montajlanmasında yaşanan kalite erozyonu, elbette toplumun haber alma hakkının gasp edilmesi sonucunu getiriyor. Yönlendirilmiş, sansürlenmiş, içeriksız bilgi edınme ile kitleler gıderek daha boyutlu olarak gerçeklerden, çıkarlan doğrultusunda bilgüenme, bilinçlenmeden uzaklaştırümış oluyorlar. Elbette çok yakrndığımız siyasal kirlenmeden, her tür toplumsal kirlenmeye medyanın bu halinin olumsuzluğun olumsuzluğu üretmesi biçiminde çok fazla katkısı oluyor. Çok boyutlu sorunlan sayfalar tutacak yazı ve örneklerle anlatmaya çalışmak yerine, sorunlan en çarpıcı, etkın sunma aracı olan kaıikatürlerden yararlanmak istedik. îşte size hepsini de çok yakından tamdığınız Türk basımnda yıllarca çizmiş gazeteci karikatüristlerin penceresinden, 40 yıl önce ve 40 yıl sonra, Türk basını, gazetecilerin kimlik, özlük haklan üzerine sayfamızın elverdiği ölçüde kimi seçmeler... Ocak 1961 - öncii Gazetesi'nden 12 Ocak 1961 - Basın Gazetesı'nden 12 Ocak 1961 - Basın Gazetesı'nden