Katalog

7 E Y L Û L 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA SOYLEŞt ROBOTEK TURHAN SELÇUK .DURUST TABİATL1 İSÎÂTOJL EFENDİSİ ABDÜLCANBA2 HARİKULÂBE MACERALAR1 KISIM HEKMİLİ BİRDEN r. Erdalînönü, halktaki güvensizliğin demokrasiyi olumsuz etkilediğini söyledi Soldayeniparti ihtiyaç• Yeni oluşumun tüzüğünün büyük ölçüde tamamlandığını, son şeklinin kurucular kurulunda verileceğini anlatan Erdal înönü, "Yeni parti, bir ihtiyaçtan doğuyor. Vatandaşlann tepkileri, kamuoyu yoklamalan bunu gösteriyor. Halktaki güvensizlik büyük boyutlarda, demokrasiyi olumsuz etkiliyor" diye konuştu. • Partinin kuruluşu konusunda acele etmediğini ifade eden Erdal tnönü, yeni insanlarla geçmişin hata ve deneyimlerinden ders alındığını ortaya koyan bir manzarayla ortaya çıkacaklannı söyledi. înönü, partide demokratik bir yapı içinde her konunun tartışılacağını ancak karara bağlandıktan sonra her kafadan ayn bir ses çıkmayacağının da altını çizdi. BARIŞDOSTER Solda yeni parti için çalışmalannı sürdüren Prof. Dr. Erdal tnönü, yeni partinin mutlaka kurulacağını, bu konuyu aceleye getirmek istemediğini vurguladı. Partide hangı konumda olacağı konusunda konuşmaktan özenle kaçınan înönü, soldaki ve sağdaki diğer hareketler hakkında da yorum yapmadı. înönü, "vazgeçmediğMii" söylediği yeni partiyle ilgili çalışmalannı Cumhuriyet'e değerlendirdi. "Birkaç gûn önce Hürriyet gazetesinde 'înönü yeni partiden vaz mı geçiyor?' başlıklı bir haber çıktL Böyle bir gelişme var mı?" Tüzük tamam - Bu haberin gerçekle ilgisi yok. Yeni oluşumun tüzüğü büyük ölçüde tamamlandı, son şeklini kurucular kurulu verecek. Yeni parti, bir ihtiyaçtan doğuyor. Vatandaşlann tepkileri, kamuoyu yoklamalan bunu gösteriyor. Halktaki güvensizlik büyük boyutlarda, demokrasiyi olumsuz etkiliyor. Demokrasi partilerle yürür. Partilere güven olmazsa, halkın karılımı nasıl sağlanır? "Yenioluşum esküerden, geçmiştekUerden. ötekilerden farknıı nasıl ortaya koyacak?" - Bugünkü durumdan annmış, hiçbiı partinin devamı olmayan, hiçbiı partiyi yeniden canlaıdırmayan bir parti olacak. Tüzüt, progTam ve eylemde yeni yaklajimlar ortaya koymak şart. Üyelmn partiye sahip çıkması sağlaıacak. Klglsel çıkarlara kapalıyız Partre, ülke sorunlannın çözününe siyasal katkı yapmak için grilecek, çıkar sağlamak için değil Yerleşim birimlerindeki parti5rgütleri, bir yandan ülke soruılannın çözümü için hazırlık yapaken, bir yandan da yörelerindeki ihtiyaçlara ilişkin öneriler geliştirecekler. Bu öneriler kurultayda tartışılacak. Cenel başkan defllşlml Seçim, kurultayın tek gündemi olmayacak. Günümüzde tüm partilerde kurultaylar, seçime odaklanıyor. Eskiden böyle değildi. Eski CHP kurultaylannda ocak, bucak teşkilatlanndan gelen öneriler bir hafta, on gün boyunca ele alınırdı. Şımdi kurultaylar en çok iki gün sürüyor. Yeni partide genel başkan değişimi daha kolay olacak. Partide kişisel kavgalann azalması önemli. Bunun elbette siyasal gelenekle ilgisi var. Bu konuda arkadaşlann daha dikkatli olacağını umuyorum. 12 Eylül'de partilerin kapatılması, ınsanlann siyasetten uzaklaşması nedeniyle, insanlann sıyasi mücadeleye susamış olabileceklerini düşünüyorum. Parti içinde ve dışında sürekli seçim mücadelesi yapılıyor. Yerleşik demokrasilerde parti kongrelerinde fıkirler, öneriler tartışılır, bunlar oylanır. Yeni partide, genel başkan ve Parti Meclisi adaylannın kurultaydan bir ay önce belli olması gerektiğini düşünüyoruz. Eğitim ve etik kurallar çok önemli. Programda temel alanlara değinilecek, her konuda vaatte bulunuhnayacak. • Kişisel kavgalardan uzak bir parti olacaklannı vurgulayan înönü, "Bunun elbette siyasal gelenekle ilgisi var. Bu konuda arkadaşlann daha dikkatli olacagını umuyorum. Yeni partide, genel başkan ve parti meclisi adaylannın kurultaydan bir ay önce belli olması gerektiğini düşünüyoruz. Eğitim ve etik kurallar çok önemli" dedi. tnönü, yeni partide genel başkan değişiminin de daha kolay olacağını anlattı. Kıbrıs'ta banşı kabul ettiremedikTinaye'nin Avrupa Birliği (AB) De ihkilerini AB'nin dayatma boyıuna varan istemlerini nasıl değdendiriyorsunuz? Bu durum, Cuıhuriyeti kuran kadronun, tamıağımsıznk inancryla örtuiyor mu?" - Alye tam üyelik, uygarlık hsdnmizin geldiğı nokta. Bu kMida üzenmıze düşeni vapıaktan korkmamalı, gereğini yapıalıyız. Zamanı iyi cfeğ-lendirmeliyiz. AB üyeliği btzn güvenliğimizi azaltmaz, alcs.e arttınr. Ismet tnönü, 19fde Ankara Antlaşması'nı oniadıktan sonra, "Türkiye'nin \1llrd1r peşinde koşruğu bir kerfe vanyoruz" demişti. .^.tark sağ olsaydı, AB üyeliği onun da politikası olurdu. Atatürk ve arkadaşlan tam bağımsızlık için çok uğraştılar. O günün koşullannda bu doğruydu. Zaman içinde uluslarüstü kurumlar ortaya çıktı. Biz de NATO, Avrupa Konseyi, OECD, Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslarüstü kurumlara üye olduk, kurallannı kabul ettik. AB'de bu durum daha da çoğalacak. Bu konulara duygusal yaklaşmak doğru değil. Zamanın getirdiği gelişmeleri görüp, reformlan kendiliğinden yapmalıyız. Gecikince, bunu bize soruyorlar, biz de 'tçişlerimize kanşamazsınız' dıye kızıyoruz. 2. Dünya Savaşı'nda bir sürü ters işler yapan ülke var. Ama şimdi onlar insan haklan şampiyonu oldular. Mahalli dilleri de bu anlayış çerçevesinde ele ahnak lazım. Türkiye'de bu konuda öteden beri ileri bir anlayış vardı, aynlıkçı terör nedeniyle geri gittik. Şimdi yeniden ileri adımlar atmaya çahşıyoruz. Geçmişten gelen korkular, konuyu istismar etmek isteyenler var. Ama bu kadar kan ve can pahasına, ülkemizin bölünmeyeceği anlaşıldı. Zamana ayak uydurmak, konuyu güvenlik meselesi yapmamak gerekiyor. Kıbrıs'ta barış düzenl "Eski bir Dışişkri Bakanı olarak, Kıbnstaki gelişmeleri nasıl yorumluyorsumız?" - Ne yazık ki Kıbns'taki banş düzenini kabul ettiremedik. Güney Kıbns üye olunca, belki Kuzey Kıbns'1 ilhak edeceğiz ve AB'ye girmemiz çok zorlaşacak. Bu çok yanlış bir durum. Halklar arasındaki dostluğu, siyasete taşımak gerekli. Yeni çözümler, değişik yollar bulunmalı. Bazı konularda uluslararası hakemlere, bazılannda Uluslararası Adalet Divanı'na başvurabiliriz. Dışişleri Bakanı'yken, tüm konulann birlikte ele alınması gerektiğini, bunun uzlaşmayı kolaylaştıracağını önermiştim. Atatürk ükeleıi var,afa okyok "Tfeni partinin kadrolarmda kbnler olacak?" - Kurucular henüz tam belli değil. Yeni insanlar olacak, geçmişin hata ve deneyimlerinden ders alındığını ortaya koyan bir manzara verilecek. Keşke ben de olmasam, heTkes yeni olsa, tamamen yeni olsa diye düşünüyorum. Çünkü bir tek ben olsam bile, o parti tam yeni ohnaz. Partide demokratik bir yapı içinde her konu tartışılacak, ama karara bağlandıktan sonra her kafadan ayn bir ses çıkmayacak. E$lm sessiz -Aileniziruözfllikledc eşinizin siyasete girmenize karşı çıkoğı söyleniyor. Onlan ikna ettiniz mi?" - Eşim siyasete girmemi istemiyordu, hâlâ da çok istediğini söyleyemem. Şimdilerde sesini çıkarmıyor. Geçmişte siyasete girdiğimde de istememişti, ona rağmen girmiştim. Yeni parti ne zaman kurulacak? "Parti ne zaman kurulacak?" -Acele etmiyorum, zaman söyleyemem. Bazı arkadaşlanm S-akti geçti' diyorlar. Zaten henüz siyasetçi saymıyorum kendimi. "Parti programının oncelikieri nekr olacak?" -Kopenhag Kriterleri'ni, Sosyalist Enternasyonal'in ilkelerini, insan haklanna saygıyı, demokrasiyi, hukuk devletinin üstönlüğünü, piyasa ekonomisini, her alanda girişimciliğin desteldenmesini savunacağız. Ünlter devlet Programrmızda 6 ok yok. Ama elbette Atatürk ilkelerine bağhyız. Demokrasiyi, cumhuriyeti, laikliği ve üniter devleti savunuyoruz. Programda, piyasa ekonomisinin uygulanmasrndan doğacak mahsurlan önlemek için gereken düzenlemeler de olacak. DUZYAZI ORHAJV BIRGIT Meclisin Görevi... Koray Aydın'a Cumhur Ersümer'in yaptığını yapmasını salık vermiştım. O, sadece bakanlıktan değil milletvekilliğinden de istifaederek Ersümer'in bir adım önüne geçti. Kararlannı açıklart<en birtektelevizyonu seçmiş; medyayı planlı bir iftira kampanyası yürütmekle suçlamış. Dahası, açıklamasında eski dönemlerin ülkücü jargonuna gönderme yapmış... Bitmedi, istifasında gecikmiş. Bunlann hepsi söyleniyor ve eleştiri konusu yapılıyor. Eleştirilerde haklılık payı ağır bassa da unutma- mak gerekiyor ki, eski Bayındırlık Bakanı hem partisini hem de demokratik yapıyı çok daha faz- ia zedelemeden doğru olan yoiu seçti. Ve müte- ahhitler, şayet söyleyecekleri "makam"da oturan kimse ile de ilgili ise bundan ötürü kendilerine ge- lebilecek zararlan hesap etmek zorundaydılar. Is- tifa, en azından bu tur kuşkuların doğmasını en- gelleyen bir eylemdir. Dahası, anayasanın milletvekıli ve bakanlar için tanıdığı çifte dokunulmazlık zırhını da kaldıracak biroperasyon olduğu için, savcılann elleri iddiana- melerin hazırlanışı sırasında daha özgür olacaktır. Ama en azından bir önemli engelin daha aşıl- ması koşulu ile. O koşul, maalesef Koray Aydın ya da bir başka parlamenterin "Ben TBMM üyeliğin- den aynlıyorum" türünden vardığı karara karşın, 1982 Anayasası'nın 84. maddesinde yer alan ve "üyeliğin düşmesı" ile ilgili maddede yer alan ve adeta, "Ben artıkbu çatı altında kalmak istemiyo- rum"diyen kişiye karşı, "Durbakalım, sen öytedü- şûnüyorsun ama, geride kalan milletvekilleıi ne di- yecek" biçiminde akla hayale gelmez engeller çı- karan hükümlerdir. Sade anlatımla Koray Aydın'ın istifasına, öteki milletvekilleri üye tam sayısının salt çoğunluğu ye- şil ışık yakarsa, eski bakan kendi deyimi ile "ca- nından çok sevdiği Türk milletinin kutlu sinesine" dönmüş olacaktır. Aksi halde, dokunulmazlığını sürdürecek hatta maaş ve ödenekleri TBMM Say- manlığı'nca tahakkuk ettirilıp Ziraat Bankası'nda- ki hesabına muntazaman yatırılacaktır! "öy/e şey olur mu" diyebıleceklerin, bir parça daha sabrederek şu satın da okumalannı isterim: Koray Bey, "Ben 5 Eylül 2001 gününden itiba- ren artık milletvekili değilim. Bu nedenle 17 Ekim'de başlayacak çalışmalara da, ondan son- rakilere de katılmıyorum. Meclis çalışmalanna özürsüz olarak bir ay içinde toplam beş biheşirn günü katılmayanlann üyeliği düşer. Ben süresiz devamsızım" dese bile, kendisine "Öy/e ama ne yapalım, genel kunıl, üye tam sayısının salt ço- ğunluğu ile aramızdan aynlmanı kabul etmiyor, hasretine dayanamıyoruz" yanıtı verilebiliri • • • Çünkü 12 Eylül Anayasası'nın 84. maddesi ay- nen böyle yazmaktadır! Tıpkı aynı anayasanın mil- letvekillerinetanıdığı "yasama dokunulmazlığı" ile bakanlann görevlerı sırasında işledikleri kimi ey- lemler nedeniyle hakJarında Meclis soruşturması açılmasını, bin bir olmaz ile engelleyen 83 ve 100. maddelerinde de yazılanlar gibi. Koray Aydın'ın Bayındırlık Bakanlığı'ndan aynl- ma karan, birkaç saat içinde yeni bakan atanın- caya kadar MHP'İİ Devlet Bakanı Tunca Tos- kay'ın vekâlet etmesi iie ilgili tezkereyi Başba- kan'ın, Cumhurbaşkanı'nın onayına sunması ile kesinleşti. Ya milletvekilliği? Ona karar verecek olanlar, öncelikle MHP'nin yetkili organlan ve elbette MHP milletvekillendir. Daha sonra da koalisyonun öteki iki grubunun üyeleridir. Bakalım, başta parlamentodaki üye sayısını ekim ayında yapacağı transferlerle çoğaltmak is- tediği söylenilen MHP, salt çoğunluğa katkıda bu- lunacak aritmetiği elinde tutan öteki iki koalisyon partisi, nasıl bir strateji izleyecekler? Kamuoyunun beklentisi yönünde mi yoksa dar particilik açısından mı hareket edecekler? Dahası, 83 ve 100. maddelerde yer alan bu yük- sek dokunulmazlık duvarlan, 17 Eylül birleşimin- de yıkılarak TBMM'nın saydamlaşması sağlana- cakmı? Ve o arada, milletvekillerinin seçıldıkten sonra eski işlerini ya tasfiye etmeleri ya da uyelikleri sür- düğü müddetçe bir kayyumun yönetimine devret^ melerini öngören değişiklik gerçekleşecek mi? Sayın milletvekillerini tatil dönüşünde ağır bir görevler dosyası bekliyor. Faks:0212-6770762 E-mail: obirgitCa e-kolay. net Yeni partilerin tüzük hazırlıkları Ortok nokta başansızhktu istifa ANKARA(ANKA)- Solda Erdalİnönü'nün önderliğindeki oluşum ile aralarında Mümtaz Soj'sal'ın da bulunduğu Bağımsız Cumhuriyet Hareketi'nin (BCH) partileşme çahşmalan son aşamaya gelirken, iki oluşumun da üze- rinde çalıştığı tüzük taslaklan büyük ben- zerlikler gösteriyor. Özellikle tt Seçimbaşa- nsızhğında istifa" ilke- si tüzüğe taşınıyor. Mümtaz Soysal'ın önderliğinde kurulma aşamasına gelen ve tü- zük taslağını tamamla- yarak illerde tarhşmaya açan BCH, bu ayın or- talannda da program taslağını kamuoyuna açıklayacak. înö- nü'nün liderliğındeki yeni partide ise Tarhan Erdemtüzük, YiğitGü- löksüz de program ça- lışmalannı tamamlaya- rak haziran ayı başında Erdal lnönü'ye iletir- ken, bu partide de tü- zük ve program üzerin- dekı çalışmalar son aşamaya geldi. iki par- tinin de çahşmalan sü- ren tüzük taslaklannda ilk olarak seçim başan- sızhğında istifa ilkesi göze çarpıyor. BCH taslakta, siyasi partiler- deki lider sultası ve kol- tuk sevdasını ortadan kaldırmak için partide- ki bütün organlann gö- rev süresini 3 dönemle sınırlarken, bir önceki genel, yerel ya da ara seçimden daha az oy alan her yönetim biri- mınin başkan ve tüm üyelerinin görevden çe- kilmiş sayılacağı hük- müne de yer veriyor. înönü ise kuracağı par- tinin tüzüğüne, herhan- gi bir seçimde alınacak başansız sonuçta genel başkan ve parti yöneri- minm istifa edeceği hükmünü koyuyor.