Katalog

17 İEYLÛL 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA TARIHIN EN BUYUK TERORU Çalışmalar süruyor • Haber Merkezi- Tarihin en kapsamlı terör eylemınde yıkılan Nevv York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin enkazından canlı birilerini çıkarabilmek amacıyla gecelerini gündüzlerine katarak çalışan itfaiyecıler, dakıkalarla sınırlı tuttuklan molalannda da bölgeden aynlrruyor. Itfaiyeciler, yorgunluklannı çevrede bulabildikleri en rahat yerlerde dinlenerek atmaya çalışıyorlar. Arama-kurtarma çalışmalanna katılan ekiplerin umutlan, saldınnın üzerinden geçen günlerle birlikte giderek azalıyor. MOSSAD ABtTyİ uyapımştı • NEWYORK(AA)- tsrail haberalma örgûtü MOSSAD'ın, Nevv York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz gökdelenleri ve Washington 'daki Pentagon binasına yönelik saldınlar öncesınde Amerikan makamlannı uyardığı bildirildi. Ancak MOSSAD'ın uyansının yeterince açık olmadığı ve aynntı içermediği ifade ediliyor. Haber FOX Nevvs televizyonu tarafindan yayımlandı. ABDtuzağa düşmemeli' • PARİS(AA)-Fransa Dışişleri Bakanı Hubert Vedrine, ABD'nin maruz kaldığı tarihin en geniş çaplı terör saldınsı karşısında sağduyulu, en iyi yanıtı vereceği hususunda iyimser olduğunu belirtti. Vedrine, radyo ve televizyonun ortak mülakatında yaptığı açıklamada, "ABD, terönstlerin şeytani tuzağına düşmemeli. Bu tvzak da dinler, uyga'lıklar arası düşrranlığın körüllenmesi, Batılı devletlerin Islam devletlerine cephe alm&ıdır" dedi. Uçağa bomba ihbm • BERIİN(AA)- Frantfurt-Singapur seferni yapan Singapur Havjyollan'na ait yolcu uçağ, bomba ihban üzerne Frankfurt'a döndi. Havayolu yetklisi, uçağın Tûrkye semdarındayken Fraııdurt'a dönmek zonnda kaldığını belirti ve olası bomba için jerekli aramanın yapıdığını, yolculann sorgılandığını söyledi. Nemaziler yas mifngini dağrttı BEFLİN(AA)- Almnya'da Necıaziler, ABD'deki saldnlann kurbanlannı anmk amacıyla dûzolenen bir mitingi dağıtı. Strasund kentindeki mitagi dağıtan aşın sağclar, olay yerinde bulnan bir Amerikan bayığını yaktı. Polis, tutalanan 7 aşın sağcı gen hakkında, 'yaancı ülkelerin bayıklannı yaİoaktan' suç du) jusunda bulundu. Dünya basınında ABD'nin vereceğikarşılığa ilişkin haberler ağırlıldıyer tutuyor Bush'un yanıtı sert olacak• ABD'deki Nevv York Times gazetesi, saldınyla ilgili olarak istihbarat zayıflığını öne çıkardığı haberinde, Kongre yönetiminin istihbarat birimlerinde yeniden yapılanmaya gideceğini bildiriyor. USA Today gazetesi ise savaş haberlerine ağırlık veriyor. Dış HaberlerServisi-Dünya basımnda ABD'deki terörist saldmlann ardından yaşanan gelişmeler ve ABD'nin vere- ceği karşılığa ilişkin haberler ağırlıklı yer tutuyor. ABD'deki Nevv York Times gazetesi, saldınyla ilgili olarak istihbarat zayıflığını öne çıkar- dığı haberinde, Kongre yöne- timinin istihbarat birimlerinde yeniden yapılanmaya gidece- ğini bildiriyor. Terörle müca- dele konusunda sert önlemler içeren tasanlann da kısa süre- de yasalaşabileceğine dikkat çekiliyor. Savaş hazırlıklanna yer ve- ren USA Today gazetesi, Bush'un ülkeyi "uzun ve zor- hı bir savaşın beklediğT yö- nündeki açıklamasını öne çı- kanyor ve askeri harekâtın kı- sa süre içinde başlatılabilece- ğine dikkat çekiyor. Avrupa basını Avrupa basınırun manşetle- rinde de asıl gündem, ABD'de- ki saldnılar ve Washington'ın vereceği yanıt olmaya devam ediyor. Alman Frankfurter Allge- meine Zeitung gazetesi, saldı- n ile ilgili olarak tutuklanan bir kişinin serbest bırakıldığı ha- berine yer verirken soruştur- manın genişletilerek sürdürül- düğünü yazıyor. Gazete, FBI uzmanlannın özellikle Arap Dünyayı savaşın eşiğine getiren salchnlarda hayatını kaybeden terör kurbanlan için çcşitli ûlkelerde anma etkinlikleri düzenleniyor, baa önemli organizasyonlar erteleniyor, hemen hemen her etkinlik- ten öncesaygıdunışunda bulunuluyor. BBC Senfoni Orkestrası'mn Amerikah şef Leonard Slatldn'in yönetiminde tngiltere'nin başkenfi Londra'da verdiği konser öncesinde de birdakikalık saygıdunışun- da bulunuldu. Konser sırasında İngiliz ve Amerikan ulusal marşlan tekrar tekrar çahndı. (AP) kökenliler üzerinde durduğu- nu vurguluyor. ingiliz Independent gazete- sinin manşetinde Bush'un "Savaşa hazır oiun" sözü yer altrken ABD'de yas gününün ardından savaş hazırlıklannın başladığı ve Washington'm vereceği yanıtın sert olacağı aktanlıyor. Fransız Liberation gazetesi, Kongre'nin Başkan'a savaş yetkisi verdiğini bildiriyor ve bu yetkiyle Bush'un herhangi bir devlet, örgüt veya kişiye yönelik saldınya geçebilece- ğini belirtiyor. Israil'de yayımlanan Jerusa- lem Post gazetesi, Bush'un "Teröristlerden hesap soraca- ğız" açıklamasını öne çıkan- yor ve Savunma Bakanı Do- naJd Rumsfeld'in talımatıyla 35 bin yedek askerin orduya çağnldığını duyuruyor. İran'dan eleştiri Iran'da Tehran Times gazete- si, iki uçağın enkazında bulu- nan kara kutulann yandığına dair açıkJamamn inandıncı ol- madığını vurgulayarak saldı- nyla ilgili kuşkulu noktalara dikkat çekiyor. Gazete, tslam dünyasına yönelen eleştirile- rin dozunun giderek arttığımn altuu çiziyor. Japonya'da çıkan Japan Ti- mes gazetesi, Japonya'nın te- rörle mücadele konusunda ABD'ye destek verdiğini, an- cak ülkenin çokuluslu bir aske- ri güç içinde bulunmayacağını yazıyor. 'Halk BusrTu destekliyoı^ Güney Afrika'da yayımla- nan Sunday Independent gaze- tesi de, ABD Başkanı Bush'un ülkeyi uzun ve çetin bir sava- şa hazırladığını, bu konuda halkın Bush'a tam destek ver- diğini bildiriyor. Gazete, her- kesin saldınnın ne zaman ve nasıl olacağını konuştuğunu yazıyor. Pakistan kaynaklı Dovvn ga- zetesi, Islamabad yönetiminin ABD'den gelen işbirliği öneri- sini kabul ettiğini ve "Afganis- tan suuruu kapatmak, Afganis- tan'a yakrt tkaretini durdur- mak ve hava sahasuu ABD uçaklannaaçmak" gibikonu- larda anlaşmaya vanldığım be- lirtiyor. 'ta 'Daha kötü olacak' başlıklı ve William Rasberry imzalı makale: Biızıııı Dış Haberier Servisi - TV ek- ranlannda gördüğümüz ve ga- zetelerde okuduğumuz vahşet, ölümün acımasız yüzüyle -ta- butlar, sakinleştirici olamayan sözler, kaybettikleri için tutu- lan bir günlük yaslar- tamşan her yeni aileyi gördüğümüzde bir üst düzeye çıkacak. Felaketin doğrudan kurbanı olmaktan nasıl kıl payı kurtul- duğumuzu keşfedince, nere- deyse hepimizin bir tanıdığını kaybeden birini tanıyor olduğu- muz anlaşılınca daha kötü ola- cak. Salı günü yaşananlan açık- larken tatmin edici bir yanıt bulma konusundaki çaresizli- ğimiz üzerimize çökünce daha kötü olacak. Katliamda 50 kişinin doğru- dan görev aldığı ve bunlardan 40'ının da kurbanlarla birlikte öldüğü kaydediliyor. Varsayın kı diğer 10 kişiyi ele geçirdık, Usame bin Ladin ve arkasmda- ki 100 kişiyi de. Onlara, bize karşı yaptıklan saldınya eşde- ğer olarak ne yapabilirdik? Pe- arl Harbour'da karşılığımızı orantıü olarak vermiştik, bu te- yararorizme ise aynı oranda bir kar- şılık verenıeyiz. Önünde sonunda bir şeyler yapmak zorunda kalacağız, bunda ısrarlı olacağız. Kan is- tiyoruz. Belkı de kanımızm in- tikamını almayı da hak ediyo- ruz. Fakat, doğru kam döktüğü- müzden de emin olmak isteye- ceğiz ve -liderlerimiz teröristle- rin başmın Bin Ladin olduğunu IF-N ımız bir şeytangösterilen bu kişilere yönele- cek anlamsız ve öfke dolu ha- reketler, utancımıza katkıda bu- lunacak. Ve bu bağnazlık manzarası, yetkililerin Bin Ladin'i yakala- mak için Afganistan'a saldır- mak gibi biraz dramatik ve bı- raz da çabuk bir şeyler yapma- ması halinde yoğunlaşacak. Bin Ladin'i ortadan kaldırma- nın. sorunlan ortadan kaldır- gerektiriyordur. Acaba eğirim- li pilotlann değil de bağnazla- nn. düşmanlanna -bize- karşı, büyük bir saldın gerçekleştir- mek amacıyla ölmeye teşebbüs edecekleri gelecek sefer ne ka- dar dâhilik gerekecek? Tüm bunlar iki soruyu orta- ya çıkanyor: Neden, Müslü- man dünyasındaki pek çok kişi -sadece teröristler değil, sıra- dan insanlar da- bizi düşmanla- • William Rasberry makalesinde "Önünde sonunda bir şeyler yapmak zorunda kalacağız, bunda ısrarlı olacağız. Kan istiyoruz. Belki de kanımızın intikamını almayı da hak ediyoruz" diyor. Ancak doğru kan döküldüğünden emin olmak istediklerini belirten Rasberry "Liderlerimiz terönstlerin başının Bin Ladin olduğunu söylese de bu öyle çok kolay olmayacak" diye yazıyor. söylese de- bu öyle çok kolay olmayacak. Intikamımız için uygun he- defler olarak gösterilen Müslü- man ve Araplara (ABD'li Arap ve Müslümanlaî da dahil) bak- tığımızı fark ettiğimizde çok daha kötü olacak. II. Dünya Savaşı'nda Ameri- ka'daki Japonlara yaptığımız gibi resmi olarak onlan kolla- mazsak kan davalılanmız gibi madığını fark ettiğimizde ise daha da kötü olacak. Belki de o, bızim yarartığı- mız gerçek şeytan ve açıkgöz bir dâhidir. Belki de, ticari uçaklan birer bomba gibi ina- nılmaz etkili olarak kullanabil- meyi düşünebilmek ve Dünya Ticaret Merkezı ve Pentagon'u (Beyaz Saray mı ohnalıydı?) da etkili birer hedef olarak görebil- mek canavarca bir dâhi ohnayı n olarak görüyor? Ve bu konu- da bizim yapabileceğimiz man- tıklı bir şeyler var mı? Ben, Wfl- lianı O. Beeman'in verdiği ya- nıttan tatmin olmadım. Brovvn Üniversitesi'nde bir Ortadoğu uzmanı olan Be- eman. birkaç gün önce Pasifik Haber Merkezi'ne bir makale yazdı. Beeman'e göre Bin La- din, ABD karşıtı bir terörist de- ğil, ABD'nin, Kudüs de dahil olmak üzere, -kendi deyişiyle- "tslaımn kutsal topraklannı iş- gal" etmesini durdurmaya ka- rarh bir Islam savunucusu. "Bin Ladin,ABD bölgeyi terk etmediğisürecemuhalefetinige- ri çekmeyecek" diye yazıyor Beeman. Eğer, ABD karşıtı hassasiyetin ardındaki neden, ABD ve diğer Batı ülkelerinin tamamen bölgeden çekilmesi ve ABD'nin Israil'e desteğini çekmesi isteği ise bunun nasıl gerçekleşeceğini söylemek hayîi zor. Fakat eğer bu hassasiyet yay- gmlaşır ve Bin Ladin'inkinin de dahil olduğu etkili terörist örgütler büyük oranda "hücre- sd"leşirse bu tehdit Bin Ladin'i kurtarabilir. "Hücresel" kavra- mı hem örgütsel hem de Be- eman'in kullandığı gibi tıbbi göndermelere sahip. Şımdiden dünyanın her tarafina yayılmış durumda olan terörist hücreler, metastas yapmış olan Batı kar- şıtı kanserin birer göstergesi. Olağan savaş dönemi tepkileri, bu kanseri daha da saldırgan hale getirecek gibi görünüyor. Daha kötü olacak. Futbolcularm saygı duruşu ABD'de meydana gelen terörist sakhnlarda yaşammı.VTtiireıüerianmakiçinltahaSieriA'da fig maçian 15 dakika geç başlarken takımlar büyük bir dayauşma örne^ gösterdi. Her maçta futbokular ve hakemkr orta sahada el ele tutuşup 1 daldka- hk sayş duruşunda tMihındıı. Seyireikrin beyaz mendü saliadığı statiarda, ABD ba>raklan da göze çarptL tn- gtttere'de ise vapüan maçlarda futbokular koUanna siyah pazubant taku. (Fofograf: REUTERS) THEINDEPENDENT MI5 işbaşında LONDRA(AA)-İngi- liz iç istihbarat birimi MI5'in terörist Usame bin Ladin'in Ingilte- re'deki bağlantılannı or- taya çıkannak için kap- samlı bir araştırma baş- lattığı bildirildi. The Independent gaze- tesinin haberinde, MI5'in, dış istihbarat bi- rimi Mlö'nın da desteği- ni alarak Bin Ladin ile ilişkili olabilecek bütün kişi ve oluşumlan yakm izlemeye aldığı belirtil- di. Bin Ladin'in Ingilte- re'de güçlü bir örgütlen- meye girdiğini belirten gazete, halen Ingiltere içinde Bin Ladin'in kamplannda eğitim gö- ren yüzlerce kişi bulun- duğunun saptandığını kaydetti. Gazete, MI5 direktörü Stepnen Lander'in, ko- nuyla ilgili araştırmala- nmn ilk sonuçlan konu- sunda Başbakan Tony Blair'e brifing verdiğini belirtti. Bin Ladin'in ör- gütüyle ilgili olarak bun- dan böyle tngiltere'nin tavnnı sertleştirdiğini yazan gazete, bunun ne- denini de, üst düzeydeki bir istihbarat yetkilisinin, "ABD'de olanlann tngil- tere'de de yaşanmaması için bir neden yok" söz- leriyle açıkladı. The Moskovv Times Bu savaş terorizmdJr NICHOLAS BERRV (*) Dış HaberierServisi-Ilk tepki şiddet- le saldırmak. CNN'de başlık, "Ameri- ka,ateş alünda". Öflce büyüyor. Kong- re üyeleri askeri bir müdahale çağnsı yapıyor. Ortalama akıl intikam bekli- yor. Yetkililer ve köşe yazarlan "Bu sa- vaşör'' çığlıklan atıyor. Bu savaş değil- dir. Bu bir diğer Pearl Harbour değildir. Bu terorizmdir. Askeri harekât şu anda bir zorunlu- luk olsa da, terorizme, ABD'ye başka birülke tarafindan yapılan saldınya ve- rilenden farklı bir yanıt verilmelidir. Savaş, düşmamn direncini kırmak için askeri güç kullanılmasıdır. Düş- mamn ekonomisi, halkı ve politik oto- ritesi, savaşuı ve de psikoloj ik harekât- lann hedefidir. Şaıîlar kabul edilince savaş biter. IRA'nın dışında, böylesine karmaşık ve profesyonel bir terörist saldınyı ger- çekleştırebılecek tek örgüt olan Usame bin Ladin'in terörist ağı El Kaide bir devlet değildir, ekonomisi yoktur ve bir ulusa karşı kurumsal bir siyasi sorum- luluğu bulunmamaktadır. Liderleri ve üyeleri var olduğu süre- ce ayakta kalabilir. Şartlan kabul et- mek için bir zorunluluklan yoktur. Za- ten ABD'nin önerdiği herhangi bir şart da bulunmamaktadır. ABD'nin, El Kaide ve destekleyjci- lerine karşı güç kullanımı arttıkça, te- röristlerin de politik davalannın önemi artacaktır. ABD'nin herhangi bir başansızlığı, örneğin uçak kaybı, saldında birlikle- rinin bir kısmının yok olması veya ele geçmesi, teröristler için zafer olacaktır. ABD bu oyuna gelmemelidir. Bunun yerine sabırh olmalıdır. Kanıt toplama- lıdır. Özellikle, teröristleri ve hücrele- rini izleyebihne yeteneği gelişmiş olan Ingiltere, Fransa, Almanya, Rusya, Mı- sır ve Israü gibi ülkelerin dış istihbarat kaynaklan ile iletişime geçmelidir. ABD'ye ve dünyaya suçlu anlatılma- lıdır. Ancak, başan ihtimali yükseldi- ğinde harekete geçilmelidir. Bu da za- man ve geniş bir planlama gerektiri- yor. Peki bu teröristleri banndıranlara ne olacak? GeorgeW.Bush'un, "Bute- röristler veonlan banndıranlar arasın- da biçbir fark gözetmeyeceğiz'" şeklin- de konuşması yanlıştı. Bir aynştırma yapılmalı. Afganistan, lran veya Irak'a saldırmanın ciddi sonuçlan olacaktır. Bu bir savaş değildir ve olması sağ- lanmamalıdır. (*) Savunma İstihbaratMerkezi'nin önde gelen analizcilerinden... THE SUNDAYTIMES ABD'ye 'Acele etme' uyarısı REŞATAKAR LONDRA - İngiliz The Sunday Ti- mes gazetesinin "Bu bir dünya sava- pdn"" başhğıyla yayımladığı başyazı- da, ABD'ye yönelik terör saldmsı sonrasmda dünya düzeninin yeniden değişeceği vurgulanırken ABD yöne- timine "Acele etme" uyansuıda bulu- nuldu. Amerika'nın bütün cephelerde te- rorizmle savaşacak global bir koalis- yon önerdiğine dikkat çeken gazete, "Bunun anlamı şu: Terorizminnerede olursa oisun, basını nerede kaktınrsa kaldırsın ve her ne türde olursa olsun şiddetle eziknesi oneriüyor" değerlen- dinnesini yaptı. Yeni ittifak şeklinin Truman doktri- ninden sonra dünyaya şekil verecek yeni bir doktrin olarak kabul edildiği- ni vurgulayan gazete, Harry Trıı- man'm 50 yıl önce Sovyetler Birliği ve komünizmin yayılmasını önlemek için güçlü bir ittifakı önerip bunu ha- yata geçirdiğini anımsattı. ABD'nin tek başına terorizme kar- şı yeterli önlemleri alabileceğini, an- cak bunun birtakım tepkileri de bera- berinde getirebilecegini yazan gazete, önemli birkaç noktaya daha dikkat çekti. Bunlardan birisi ABD'nin bun- dan böyle eskisi gibi her şeyi tek ba- şma yapmak yerine dünya ile bütün- leşerek yapması...Bir diğeri de acele- cilik içinde Müslümanlann tümünü aynı kefeye koyması. The Sunday Times, son olarak tüm okurlannı ve dünyayı şu ifadelerle uyardı: "Bu şimdiye kadar gördüğümüz sa- vaşlar gibi değiL, başka türden bir sa- vaş olacak. Bütün cephelerde olacak,"