Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
EYLÜL 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET
TARÎHtN EN BÜYÜK TERÖRÜ
SAYFA
7
ord döneminde, örgütünyabancı ülkelerde suikastlar haurladığı ortaya çıktıktan sonra bu uygulamayasaklanmıştı
CIA'yaöldürmeyetkisiisteniyor
TOROTSTO - Kanadah istihbarat
tzmanlan, başta CIA olmak üzere,
:apsamlı olanaklara sahip ABD is-
ihbaratağtnınyıllık 30 milyar dolar-
ık bütçelerinekarşın, uluslararası te-
öre karşı etkisiz kaldığını bildirdi.
ZIA. FBI, NSA gıbi dev örgütlerin,
füzlerce CIA casusunun ve casus
:>ağlantısmın, muhbirlerin, casusluk
uçaklarının, askeri uydulann ve çok
ünlüEchelonadlıelektronik dinleme
sisteminin, Amerika'mn içinde et-
kınlik kuranterörübile saptayamadı-
ğına dikkati çeken uzmanlar, "Yıl-
• Başta Senato îstihbarat Kurulu Başkanı olan Cumhuriyetçi Senatör Bob Graham
olmak üzere ABD'de birçok kişi, CIA'ya yeniden yabancı ülke liderlerini ya da
istenmeyen kişileri yok etme yetkisinin verilmesini savunuyor.
lardan beri yaşanmakta olan en bü-
yük sorunun, CLA'nın herhangi bir
terörörgütüiçine sızmayı başarama-
ması otöuğumT açıkladı.
Karşı terör girişimlerinde, teknik
istihbarat olanaklannınyeterli olma-
dığını, örgütlerin içine girmeden so-
nuç ahnamayacağmı vurgulayan uz-
manlar, "Son yülarda yaşanan bilgj-
sayar hedefli, elektronik bozgu sakh-
nİannda bile, ABD hükümetinin
'Cyberterronzm'ekarşıbilegûvence-
libirkorunaksistemi kuramadığuu"
belırtiyor. 1990'lardaOrtadoğu'daki
bazı terör hücrelerine sızdıktan son-
ra, ele geçen CIA ajanlannrn, ABD
hükümetinibu girişimlerden cayma-
ya zorladığmı vurgulayan uzmanlar,
ABD'de devlet mekanizmasının iç
yapvsuu denetlemekle görevli "Ge-
ncl Muhasebe DairesTnin ozellikle
bilgısayar sistemlerinde saldmya
açık, çok büyük teknik aksaklıklar
bulunduğunu belirtiyor.
Öte yandan. ABD'deki ölümcül
saldınnın ardından,gerekKanada'da
ve gerek ABD medyasında gündem-
de ağırlıkkazananbirbaşka konunun
da, CIA'ya yeniden adam öldürme
yetkisinin verilmesi önerileri oldu.
Başkan GeraklFordzamarunda, CIA
örgütününyabancı ülkelerde suikast-
lar hazırladığı ve uyguladığı ortaya
çıktıktan sonra, bu uygulama "Baş-
kanhkErnjT-ExecutiviOrdern
olarak
kesinlikle yasaklanmıştı.
Televlıyonlar tartışıyor
ŞimdiGeorgeVV. Bushyönetimin-
de, Senato IstıhbaratKurulu Başka-
nı olan Cumhuriyetçi Senatör Bob
Graham suikast yasağırun yeniden
gözden geçirilmesini önerirken
ABDTV'lerinin ünlükonuşmacıla-
n da, CIA örgütüne yabancı ülke li-
derlerini ya da istenmeyen kişileri
yok etme yetkisinin yeniden veril-
mesini savunuyor.
Peace
ABD'de savaş h&ariıklan sûrerken bir yandan da "banş çağrüan" yapüıyor. Du\arlara "Afganlann da masum olduğu" yazüıyor.
Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rona Aybay:
Misiflemeniıı nedefi yok
Saldınnın ardından şehri boşahan New Yorklular dün e\1erine geri
dönmekistedi. Ancak güvenlik kuvveüeri buna izin vermedi.
tstanbulHaberServisi-tstanbul Bil-
gi Üniversıtesi Hukuk Fakültesi Öğ-
retim Üyesi Prof. Dr. Rona Aybay,
ABD'nin savaşhazırlıklanna girişme-
si konusunda, uluslararası hukukun
"misUlemeyi" tanıdığmı belirterek
"Misiüeme uluslararası anlamda hu-
kuka uygundur. Ancak takıldığımız
sorun hep aym, bu misillemenin hede-
fiyok"dedi.
Istanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Rona Aybay, ABD'ye yapılan saldı-
nlann, sonuçları ne olursa olsun
"dünyada yeni bir dönemT açtığını
söyledi. Amerika'nın l. ve 2. Dünya
Savaşları, Kore ve Vietnam savaşla-
nnı yaşadığım belirten Prof. Aybay,
*ABD, kendi iç savaşı dışında bir sa-
vaş yaşamarruştır. Katüdığı tüm sa-
vaşlarkenditopraklannm çokötesin-
de gerçekkşti. Bu savaşlann sürdfiğü
sırada Amerikan halkı burnu bile ka-
namadan olağanyaşantısuu sürdürü-
yorduv>
dedi.
Aybay, terörün ilk kez bu kadar ya-
kından hissedildiği ABD'de iktidann
bir karşı hareket yapmasının beklen-
diğini ifade etti. Ilan edilen savaşın
hedefinin olmadığırun altıru çizen Ay-
bay, "Şimdiye kadarkamuoyunayan-
sıyan veriler askeri harekâta girişerek
birtaknn ülkeleribombalamak içinye-
terli gerekçeyi oluşturmuyor" diye
konuştu.
Misillemenin uluslararası hukukça
tanındığını ifade eden Aybay, "Eldeki
verilerden yola çıkarak bir ülkeye sal-
dırmak mümkün gözükmüyor. Ama
fülen bir harekâta giriştikleri anda o-
nun hukuksal zeminini açıklayacak-
laruu sanıyorum" dedi.
Almanya'daki köktendinci eylemlerin ve propagandalann artışmda teknolojik gelişmeler etkili oldu
Internetfce şeriat örgiitienmesi
• Almanya'da Milli Görüş
ve diğer Türk kökenli
şeriatçı kesimlerin
ülkede gerçekleştirilen
köktendinci gösterilere
artan oranda destek
vermesi intemet üzerinden
yapılan yaytrüara
bağlanıyor.
CLAUD1ADANTSCHKE
BERLİN-Alman Anayasayı KorumaOrgütü'ne
göre şu anda Federal Almanya'da, köktendinci ola-
rak nitelenebüen ve her an eylem yapmaya hazır 2
bin 500 Arap bulunuyor. Bu topluluk, tek tek kışi-
ler bazında olduğu gibi, birkaç kişilik gruplar ve
hücrelerhalinde ozellikle Berlin, Hamburg. Frank-
furt ve Münih'te faaliyet gösteriyor. Filistinli Ha-
mas, Cezayirli GIA, Mısırlı Islami Cemaat ve ts-
lami Cihat örgütleri arasında kurulan ıletişim ağı
dışında, bu gruplara yakın duran cami cemaatleri
de yer alıyor. Yeni militanlar ozellikle camiler ve
cemaat örgütlenmeleri üzerindenyetiştiriliyor. Bu
sertçekirdeğe son dönemdeTürkşeriatçılardan ar-
tan bir destek geldiği yolundaki iddialar ciddiyet-
le inceleniyor.
Almanya'da ozellikle son 1 yıldır Arap olmayan
Müslümanlanndabir ideolojikradikalleşme yaşa-
dığı gözleniyor. Nitekim 6 Ekim 2000 yılında Is-
rail karşıtı bir gösteride 1500'e yakın gösterici
yer almıştı. Çok sayıda Arap ve köktendinci Ha-
mas taraftarlan dışında, bu gösteriye Türkiye kö-
kenli enbüyük tslamcıhareketolan Milli Görüşta-
raftarlan da katılmıştı. Bu gelişme dikkat çekmiş-
ti. Milli Görüş ve diğer Türk kökenli şeriatçı ke-
simlerin artanorandabutür gösterilere destek ver-
mesi internetüzerindenyapılan şeriatpropaganda-
sı ve eylem çağnlan içinde, www.tevhid.de adresi
de dikkat çekiyor. Bu sitenin, Wiesbaden'de yaşa-
yan TaBp Tolgay'a ait olduğu belirlendi.
Şeriatçı çevrelerin ozellikle internet olanakla-
nndan yararlanarak elektronik/posta gruplan,
e-mail listeleri oluşturması, Ortadoğu'daki geliş-
melere paralel ve şiddetin son boyutlan açısından
yeni bir aşama olarak değerlendiriliyor.
BtEIRMIKI AYDIN ENGÎN aengin(n doruk.net.tr
Mizah dergisi Gırgır'dan değil,
Marmara Adası'nın gırgırla avlanan
balıkçılarından sözediyorum. Av dö-
nüşüçınarların altında, eylül akşamı-
nın yürek ferahlatan serinliğinde bir
yandan TV ekranından anahaber
bütteni izliyortar, bir yandan da ha-
berleri yorumluyorlar.
Şu "terörist" tanıırnna takıldılar.
Haber bülteninden anladıklan kada-
nyla, bundan böyle Amerika'nın
"Sen teröristsin ian" dedikleri, itiraz-
sız. terörist ilan edilmiş olacakve te-
pelerine binilecek.
Kım terörisrhr? O, neden terörist-
tir*? Ne yaparsa terörist olur, ne yap-
mazsaolmaz?..
l-ıh, bu sorulann yanrtı artık Was-
hington'dan verilecek. Korkulan da
zaten bu.
Dilimin döndüğünce "Gırgırla ba-
lık avlamakyasakdeğil. Trol çekmek
yasak. Korkmayın. Kimse sizi terörist
sa)maz" dedimse de kâr etmedi.
Önce bin çakalın öyküsünü anlat-
tı: .. ,. - .
Çakal oımanda soluk soluğa ko-
şuyormuş. Aslan merak edip niye
koştuğunu sormuş. Çakal bir yan-
dan koşarken bir yandan cevap ye-
tiştirmiş:
- Avcıiar demiş. Avcılar, ellerinde
silahlanyla ormana girdiler. Tılki kür-
kü topluyorlarmış. Ne-kadar tilki var-
sa basıyorlarmermiyi. Oyûzden ka-
çıyorum...
Aslan anlamamış:
- E, sana ne bunüan. demiş. Sen
çakalsın...
Çakal dahada hızlanıp yanıtlamış:
- lyi de bakarsın ben tilki olmadı-
ğımı anlatana kadar post elden gi-
der... Aklın varsa sen de kaç...
Bir başka balıkçı "kıssadan hisse"
çıkardr.
- E, bakarsın biz de trolcü değil
gırgırcı olduğumuzu anlatana kadar
Amerika üstümüze çullanır, postu
kaptınnz...
Gırgırcıları Aldı Bir Korku
Eh, terörist diye damgalanıp canı-
na okunma korkusu, artık tatilcileri,
yazlıkçıları evlerineyollamış, ufaktan
ufaktan yaprak dökmeye başlayan
çınarların gölgesınde sohbet eden
köylüleri, yazlıkçılardan arta kalmış
köpekleri, kedileri, motorgürültüsün-
den uzak denize dalıp çıkan karaba-
taklan ile denizin ortasında tembel
tembel gerinen Marmara Adası'na
kadar ulaştıysa durum ciddi demek-
tir.
• • •
Akşama doğru ben yine çınarların
altına yürür, köyün balıkçılanyla, es-
naityla yan şaka, yarı ciddi "dünya
ahvah"r\\ tartışır, üretilen sevimli şa-
kalara kulak kabartınm.
Ama galiba şakayı aşan birtehdit-
le karşı karşıyayız.
"Teröristi cezalandırmak" hedefi
galiba ikiz kulelerde canını yitiren
Amerikan yurttaşlarının açısından
kaynaklanan duygusal bir tepki ol-
maktan çoktan çıktı, Pentagon'un
-ayakta kalan- odalarından birinde
generallerin ve siyasetçilerinyayılma
hesaplannin bir öznesine dönüştü.
Dizginsiz güç ABD, teröristleri ce-
zalandırmak değil, Asya ve Ortado-
ğu coğratyasını köklü ölçülerde de-
ğiştirecek bir hesabın ayrıntılarına
dalmış gibi.
Cezalandınlacak olan Usame bin
Ladin(ler), onlarayardım veyataklık
eden Taleban çeteleri mi, Afgan hal-
kı mı?
Ben o topraklarda bulundum.
Dostlar edindim. Triportorüyle Kâbil
sokaklarında, kendi deyimiyle "mo-
toriu hamal"\\k yapan Gulam Haz-
ret'interörle uzaktan yakından ilişki-
sı olmadığına kalıbımı basartm. Biti-
şikkomşusu, Özbek asıllı Afganyurt-
taşı Mehri'nin, onun kömür gözlü kı-
zı, "kız muallim mektebi talebesi"
Hatun'un da ilişkisi olmadığına ye-
min ederim.
Amagörünen o ki Amerikan savaş
aygrtı, Gulam Hazreti de Mehir'i de
Hatun'u da vuracak.
* * *
Peki Türkiye? Ülkemiz bu ulusla-
rarası "öç alma" operasyonunun ne-
resinde duracak?
Pakistan diktatörü Müşerref bir
gün dayandı ve ardından ABD'nin
kara üssü, hava üssü ve geniş des-
tekisteklerineönkoşulsuz "evet"de-
di.
Peki bizden istenen ne?
Ankara'da kapalı kapılar ardında
konuşulanları bilmek bizler için bir
"yurttaşlık hakkı" değil mi?
Terörülanetleyeyim, teröristiceza-
landırayım derken bir savaşın içine
mi çekiliyoruz?
Yoksa, MarmaraAdası'nda gırgır-
la avlanan balıkçıların korkusu sıra-
dan bir evham, ya da bir çınar göl-
gesi şakalaşmasından ibaret değil
mi?..
Prof. Dr. Nilüfer Narli:
Körmisifleme
Bati'yakorşı
teıöriiarttmr
StBELKlZJUŞIK
Marmara Üniversitesi (MÜ) Sosyoloji
Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nflüfer Narh,
21. yüzyıhn güvenliğinin sadece askeri ve
elektronik istihbarat toplayarak
sağlanamayacağma dikkat çekerek
"Küresel terör şebekeleri, gtobaBeşmenin
fakirieştirdiği, kendini ezümiş, çaresiz
olarak tanımlayan, bölgesel çatışmalan
yaşayan insanlann nefretini, dogmalanıu,
dhii inançlannı kullanryor, organize suç
örgüüeriyle işbirliği yapıyor. Bu süreçleri
irdelcmemizi, izlememizi sağlayaeak
sosyokojik, antropolojik ve psikolojik
istihbarat da toplanmau" dedi.
Prof. Dr. Narh, ABD'nin, terörü, "dinler
çaöşması" olarak tanımlaması gibi kör bir
misilleme yapması durumunda, Ortadoğu
ve Asya ülkelerindeki gençlerin,
sokaklara dökülebileceği ve kendilerine
"düşman* olarak gördükleri sosyal
gruplara, Batı sembolleri ile kuruluşlanna
saldmlar yapabilecekleri uyansında
bulundu. Narh, sorulanmızı şöyle
yamtladı:
- ABD'deki eykmin ardından ûlkeler,
güventikleflgiliçauşmalannı yeniden
şekillendirirken neleri göz önünde
bulundurmah?
CttvenHk çalışmaları deftlşmell
- Terörist eylem, küresel terör :
••*
şebekelerinin ne gibi zararlar vereceğini j
gösterdi. Artık sadece askeri ve elektronik
istihbaratın -u
-u
'" \
Pn,(Dr.N^ \ 0 ^
stratejiler, 21.
yüzyıldaki
güvenlik
sorunlannı '
aşmamız için
yeterli değil.
Globalleşmenin
fakirleştirdiği,
kendini çaresiz s
olarak
tanımlayan *
insanlann neler
yapabileceklerini )
analiz etmemizi '
ve küçük
bölgesel \
çaUşmalann
büyük nefretlere \
ve terör »
cylemlerine dönüşmesi sürecini
irdelememizi sağlayacak sosyoloji,
antropoloji ve psikoloji disiplinleri de
güvenlik çahşmalanna entegre edilmeli.
f
• !
wf.Dr.Norb, .,
ABD'nin, terörü,
"dinlerçaüşması"
olarak tanunlaması
gibi kör bir misilleme
yapması durumunda,
Ortadoğu veAsya
ülkelerindeki
gençlerin, sokaklara
dökHlebüeceği ve
kendilerine "düşman*
olarakgördükleri
sosyalgruplara, Batı
sembolleri ile
kuruluşlanna
saldmlar
yapabilecekleri
uyansında bulundu.
Hüzün ve 6flce Içlndeler ;!
- 21.yuz>TİmgüvenUğınibeürleyen
etkenkrden biri olarak "Ortadoğu
ülkelerindeki demografik bomba^yı da
gösteriyorsunuz.
- Ortadoğu ülkelerinde nüfusun büyük
çogunluğunu oluşturan gençler,
1980'lerden itibaren hızla işsiz kaldüar,
gjdebilecekleri Batı ve Körfez
ülkeleri de artık işgûcü talebi
yapmıyor. Bunlar eğitimlerini
tamanüayamadıklan, çok sınırh kaynaklar
için rekabet ettikleri, üst sımfa
geçemedikleri ya da sımflannı
koruyamadıklan için hüzün ve öfke
içerisindeler. Bu gençler, Körfez
Savaşı'mn yaşandığı, Füistin-Israil
gergüüiğinin tırmandığı bir siyasi kültür
ortamında, giderek Araerika'yı, Israil'i ve
Batı'yı düşman olarak algıladüar ve onlan
"şeytanlaşürddar". Onlann bu durumunu
tslami güçler ile Usame bin Ladin'in
kurduğu çok büyük donamma sahip, Batı,
Ortadoğu ve Asya'da organize olmuş El
Kaide örgütü kullandı.
Kabadayı devletler
- Baa ülkeler neden teröre destek veriyor?
Bunlara 'kabadayı devletler' diyorum.
Batı'nın dışladığı Sudan, Afganistan.
Kuzey Kore ve hatta tran,
dışlanmışlıklanmn acısmı çıkarmak için
Batı'nın düşmanlannı, terörü besledi. Bir
zamanlar Batı'nın müttefıki olan ancak
daha sonra dışlanan Irak ve
Pakistan da organize suçlar ve radikal
örgütlerie ilişkilerini sıkılaştırmış
olabilirler. Yani Batı'dan dışlanrruş bir
Ortadoğu Asya ülkesi, küresel terör
gruplanna kucak açabiliyor.