Katalog

EYLÜL2001PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA SAGLIK ROBOTEK TURHAN SELÇUK VÎABIA1L1 " İSTAflŞUL EFStfDİSİ ABDÜLCANBAZ HARİ10JÛDE MACERILLARI KIS1M tSKMİLİ BİRDEN ÂMA, N£ oi.ufi.SA Grip aslında öldüriicübir hastalık Özellikle zayıf ve bir başka hastalığı olan bedene girdiğinde çok tehlikeli komplikasyonlara neden oluyor DUYGU ASENA Grip, bunca yaygınlığına rağmen hâlâ çoğumuzun pek iyi bilmediği bir hastalık. Genellikle soğuk algınlığı ile kanştınhyor ve hafife ahnıyor. Gribi, soğuk algınlığından ayıran belirtiler, yüksek ateş, kas-eklem ağnsı, ağır bitkinlik hali... Eğer bu belirtilere rağmen gribi soğuk algınlığı diye geçiştirmeye çalışırsanız, sinüzitten bronşite, zatürreeden ölüme kadar giden durumlarla karşılaşmak mümkün. Çünkü grip, bazı kişilerde ağır ve öldürücü seyrediyor. 1957 yıhndaki Asya gribi yüzünden tam 70 bin kişi ölmüş... 1918'deki Ispanyol gribi salgııunda ise 25 milyon kişi... ölüm oranı korkutucu oranlarda — ^ — " — " — - " • — — — s Griphastalığındaki ölüm oranlan ürkûtücü boyutlarda. Gribe yakalanan her yüz bin kişiden, sağlıklı yetişkinlerden ikisinin ölüm riski var. Kalp damar hastalarından 104 kişi, akciğer hastalanndan 240 kişi, kalp, damar ve diyabet hastalanndan 481 kişi ve kalp damar ve akciğer hastalanndan 870 kişi ölüm riski taşıyor. Hastahğın ağır hatta öldürücü seyretmesi ihtimali, 50 yaş üstü herkeste, astım, kalp, yüksek tansiyon, kronik böbrek, akciğer ve kan hastalannda, sporcularda, sağlık personelinde, toplum hizmetinde çalışanlarda, toplu yerlerde yaşayanlarda daha fazla. Grip hastalığı özellikle zayıf ve bir başka hastalığı olan bedene girdiğinde çok tehlikeli komplikasyonlara neden oluyor. Bu komplikasyonlar; zatürree, krup anjini, astım, bronşit, damar sistemi hastalıklan, kalp kası hastalıklan ve akciğer, böbrek, kalp gibi kronik hastalıkların alevlenmesi şeklinde görülüyor... Grip tedavisinde kullamlan ilaçla- ise ne yazık ki sadece hastanın yakınmalannı / sterseniz elinizi ağzınıza kapatip önlem alın, hiç fark etmiyor, siz hapşırdıktan sonra havaya saçılan virüslü su damlacıklan tam 72 saat havada asılı kalıyor. Ve 72 saat içinde 0 mekâna giren bir insan, saçtığuuz virüsü alabiliyor. Virûs 4-6 saat içinde solunum hücrelerine yayılıyor, 18-72 saatlik kuluçka süresini tamamlıyor ve o insanı hasta ediyor. Havaya saçümış virüslü damlacıklan solumak kadar ani ısı değişikleri de son derece tehlikeli oluyor. giderebiliyor, virüsleri öldürebilecek bir ilaç yok. Dünya Sağlık Örgütü, dünya çapında bir grip izleme ağı kurmuş. Her yıl grip sezonu öncesinde en aktif virüsler belirleniyor ve yeni aşı formülüne dahil ediliyor. Çünkü gripten korunma aşı ile mümkün. Gribe karşı aşı yaptırmak, risk gruplan, sağlık personeli, yüksek risk grubundaki kişinin yaşadığı evdeki aile bireyleri ve özellikle çocuklar ve yaşlılar için çok önemli. Örneğin 65 yaş üstü Birgripotsamdabirkaçgûnyanpdinlensemdi>edüşünenkr.bundanvazgeçmetivepatronlannınkendikriniaşıfartmahınnısağlamalı. ölümlerinin yüzde 60'1 grip aşısı sayesinde engelleniyor. Aşı, sık seyahat edenler ve gribe yakalanmak istemeyen herkese tavsiye ediliyor. Grip aşılan, gribe neden olan virüslerin inaktive edilmiş formlanru içeriyor. Vücuda verilen virüs, antikor oluşumunu sağlıyor ve aktif bir bağışıklık elde ediliyor. Grip aşısı olmak için en uygun mevsim eylül sonu ve ekim ayı. Grip aşısı yalnızca altı aydan küçük bebeklere uygulanmıyor. Yumurtaya alerjisi olanlann ise doktora danışmalan gerekiyor. Ekonomlk boyut Grip hastalığınnı işgücü kaybı yani ekonomik boyutu da düşünülüyor... Tüm dünyadaki işe devamsızlığın yüzde 12'si grip yüzünden gerçekleşiyor. 1995 yılmda yapılan bir araştırmada, gribin Amerika'da bir yılda 75 milyon günden fazla işgücü kaybına neden olduğu ortaya çıkmış. Grip, her çahşan için üç ila yedi günlük iş kaybı anlaıruna geliyor. Çahşan birey gribe karşı aşılanırsa işe gelmeme oranı yüzde 43'e varan düzeyde azalıyor. Aşılanan kişilerde kişi başı 47 dolar tasarruf sağlanmış. Aşılanmaya harcanan her bir dolar, dört dolar olarak geri kazanıhınş. Bu bilgiler, işverenlerin, çalışanlannı gribe karşı aşılatmasımn mantıklı olacağını gösteriyor... "Birgrip olsam da birkaç gün yaup dinlensem''diye düşünenler, bundan vazgeçmeli ve patronlannın kendilerini aşılatmalannı sağlamalı. Işten kaytarmak ya da dinlenebilmek için grip olmayı özlemeyi unutalun, çünkü bu ölümcül bir hastalık, hiç şakası yok... Onun yerine nezle var, soğuk algınhğı var... Siz aşınızı olun, dinlenmenizi nezle ile yapın! Sungur: Bu tedavi, kolay anlaşılabilir, kısa, amaca yönelik ve öğretilebilir olması nedeniyle kendine yer buldu Psikolojik sonuılara davranış terapisi tstınbulHaberServisi- Ankara Tıp Fakül- tesi ^sikiyatri Anabilim Dah'ndan Prof. MehnetSungur. kognetif ve davranışsal psi- koloıde tedavinin, geleneksel yöntemlere göredaha çabuk ve daha kolay olabildiğini söyledi. Bu yöntemde, hayatımızı belirleyen olayara verdiğimiz anlamlarm önetn kazan- dığuı söyleyen Sungur, "Örneğin otobüse bineneyen kişininotobüsebinmesini sağhyo- ruz. 3aç değü, eğjtim temelli bir tedaviyönte- mi" iiye konuştu. Geltneksel psiklyatrlk yaKaşımlardan farklı 31 Avrupa Kognetif ve Davranış Terapi- leri Longresi, The Marmara Oteli'nde yapı- • Davranışsal ve kognetif terapilerin 20 yü önce ortaya çıktığını da söyleyen Avrupa Davranış ve Kognetif ferapiler Birliği Başkanı Prof. Mehmet Sungur, tüm hastalıklarda kullanılabilen tedavinin özellikle panik, fobi ve cinsel terapilerde yüzde yüze yakın başanh olduğunu belirtti. lıyor. Aynı zamanda Avrupa Davranış ve Kognetif TerapilerBirliği Başkanı olan Meh- met Sungur, bu alanm geleneksel psikiyatrik yaklaşımlardan farklı olduğunu söyledi. He- deflerinin doğrudan uyumsuz davranış oldu- ğunu vurgulayan Sungur, "İnsanlar hasta- hklan nedeniyle beküne gitmiyor, sonuçlan nedeniyle hekinıe gidiyor" dedi. Sungur te- daviyi şöyle anlattı: "Hayannuzı belirleyen olaylara yüktediğj- miz anlamlar önemli. Bunlardaki uygunsuz duyguları ortadan kaldırabilirsek tedavi mümkün. Bu tedavi, kolay anlaşılabilir, kısa, amaca yönelik, kolay uygulanabilir ve öğretilebilir olması nedeniyle kendine yer buldu. TedavV- de uzun dönemdeki etkiler önemlL İlaç teda- visini bıraküğmızda belirtiler yeniden görü- lebilir. Ama burada beceri kazandınyoruz. Tedavi, eğhim üzerine odaklaşryor. Biz 'has- ta' kelimesinideğjL 'daruşan' kelimesinikul- lanıyonız. Terapist ve hasta işbirliği içinde, grup olarak çahşıyor. Kişinin bağunsızfağuu gerigetiriyoruz.Daç veripgöndermiyoruz. İş, sosyal ve özel yaşannsındaki sorunlan hedef ahyoruz." Motlvasyon ve Işblrllfll şart Davranışsal ve kognetif terapilerin 20 yıl önce ortaya çıktığını da söyleyen Mehmet Sungur, tüm hastalıklarda kullanılabilen te- davinin özellikle panik, fobi ve cinsel tera- pilerde yüzde yüze yakın başanlı olduğunu belirtti. Sungur tedavinin, sadece hastanın motive olmadığı ve işbirliği yapmadığı za- manlarda başanlı olamadığını belirtti. GEÇMtŞTEN " GELECEĞE j ORHAN ERİ1NÇ \ Ya Öteki Masumlar?.. ; Küresel terörün hedefi Amerika Bırieşik Devlet-j| leri, doğan küresel üzüntü ve kaygılart kendi çıka-» nna kullanmak için elinden ne geliyorsa ardına koy-J muyor. > Sarsılan "tek dünya devleti olma" özelliğini ko-J rumak kadar, yurttaşlarını bir arada tutmak için» "halkla ilişkiler ve tanıtım" alanlanndaki bütün oîa-*« naklan kullanmakta da kararlı görünüyor. » Binlerce masum insanın can verdığı terörist sal-ş dında ABD'nin iddialı olduğu özelliklerinden ikisK* ciddi şekilde sarsıldı. < Birincisi dünya jandarmalığıydı. Hava sahasınvj ve ünlü Pentagon'unu korumaktaki başarısızlığı,< şemsiyesi altındaki ülkelerin yöneticileri ile ABD'y^ inanmayı sürdüren yurttaşlannı etkiledi. « Dünya ekonomisinı, küreselleştirerek yönetme* amacının simgesi olan ikiz kulelerin yerle bir olrna-» sı, bu alandaki gücünün gelecegine ilişkin kuşku-J lan gündeme getiriverdi. » Saldırı sonunda yapılan açıklamalar ve uygula-*. malar, ABD'nin "demokrasinin ve özgüriüğün" kas lesi olduğu savlannın da tehlikede olduğunu gös-»l teriyor. • Her ırktan ve dinden vatandaşlan olmasına kar-1 ! şın aynmcılık yaparak Arap kökenli ve Müslümari; olanlan hedef haline getirmesı, sonradan yaptığı-î nın farkına varmasına karşın yaydan çıkmış bir ok; benzeri etkisini sürdürüyor. i Sadece ABD'de değil, kimi Avrupa ülkelerinde de*j araJanndaTürklerin de yer aldığı insanlara duyulan tozgınlık ve eyleme dönüşen baskılardilerizyaygın- laşmaz. ABD de teröre kurban verdiği binlerce masum yurttaşının acısını çıkarmak ve kınlan onurunu onar- mak için, başka ülkelerin masum yurttaşlarını he- def alacak girişimlerde bulunmaktan kaçınır. ••• ABD'nin terörist saldınyı ekranlarayansrtan ulus- lararası haber kanallannın yayınlan, Türkiye'deki televizyon kanallannın kimi yanlış uygulamalannı da tartışmaya açtı. Uiuslararası haber kanallannın, ikiz kulelerin iki uçakla vurulması anını pek çok kez göstermekle yetinerek yaralı, ceset torbası, mikrofon uzatılmış- aşın tepkili insanlan ekrana getirmemesı, hem te- rörün amacına alet olunmaması hem de meslek il- kelerinin birine uygunluğu nedeniyle bizdeki gaze- teciler arasında da yandaş bulmuştu. Söz konusu ilke, Türkiye Gazetecileri Hak ve So- rumluluk Bıldirgesi'nde şöyle özetlenmişti: "Üzün- tû, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaketya da şok halinde- Winsanlarsöz konusu olduğunda, gazetecinin yak-ı laşımı ve araştırması insani olmalı, gızliliklere uyu-<. larak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır." < ABD'deki yerel kanalların olaylan nasıl aktardığı-; nı bilemıyoruz ama saldınyı izleyen günlerde de uiuslararası kanalların yayın ilkelerinı gazetecilik kurallannın mı ya da kimi uyarı ve istekierin mi yön- lendirdiğini kesin bıçimde öğrenemedik. Özellikle Pentagon'un yıkılan bölumlerinin bir kez ekranlara yansıtılması kuşkulan yoğunlaştırdı. "Medya" kelimesinin, yayın organlannın kendif aralannda aynşmış olmalanna karşın genel bir kav-' ram olarakalgılanmasından doğan değertendirme,4 enazından salt habercilikyapanTürk televizyon ka- ' nallannı da giderek artan bir eleştiri bombardıma-- nı ile karşı karşıya bıraktı. ' Övülen ve örnek gösterilen uiuslararası kanalla-, nn ABD dışındaki deprem ve terör olaylannı, şid- \ deti, hatta çocuk pomosunu yansıtırken izlediği, yöntemi unutmuş olabilıriz. Kendi kendimizi eleştirelim ama, kendimize faz-' la haksızlık da etmeyelim. oerincığ cumhuriyet.com.tr. Doğmak mı zor ölmek mi? ANKARA (AA) - Türkiye'de ortalama bir hastanede doğum yapmanın maliyeti gi- derek artarken hasta olma ya da ölme duru- munda da yüklü fatu- ralar bekliyor. Derlenen bilgilere göre, Ankara'da hasta- ne ve doğumevleri ara- sında en ucuz doğum 801 milyon lira ile 150 milyon lira arasmda değişen fiyatlarla Eti- mesgut Hastanesi'nde yapılırken en pahalı doğum 1 milyar 833 milyon lira ile Bayın- dn" Tıp Hastanesi'nde geTçekleştinliyor. An- kara ve Istanbul gibi Türkiye'nin metropol şehirleri dünyaya gel- menin en pahalı oldu- ğu yerler. Büyük şehir- lerde özel hastaneler- de normal ve sezar- yenle yapılan doğum- larda ortalama 1.5 mil- yar lira hastane ücreti, yaklaşık 1500-2000 dolar da doktor ücreti ödemek gerekiyor. Ör- neğin lstanbul Floren- ce Nightingale Metro- pol Hastanesi'nde nor- mal doğum 1 milyar 85 milyon lira iken se- zaryen doğuma 1 mil- yon 700 milyon lira hastane masrafı, ayn- ca 1500-2000 dolar arasında da doktor üc- reti ödemek gerekiyor. * Ankara Üniversitesi * tbn-i Sina Hastane-' si'nde ise normal do-' ğum içm 200-345 mil-' yon lira arasında, se1 \ zaryenle doğum için ' de 400 milyon hastane, \ 400 milyon lira da' doktorücreti ödeniyor. -» Hastanede. ameliyat,' anestezi, oda, ameliya- ^ ta özgü malzeme üc-- retleri, hemşirelik üc- retleri, kattakullamlan malzeme ücretleri, l hasta yemek servisi ve \ gerekli tetkikler dahil. ; ölmek de zor Büyük şehirlerde ~, doğmak gibi ölmek de pahalı. Ankara Büyük- şehir Belediyesi Me-., zarlıklar Sube Müdür-;. lüğü yetkililerinin ver- i diği bilgiye göre, An- ^ kara'dabeton lahitli bir \ mezara defin. taşıma, mezar ve yıkama üc-? retleri toplamı en ucuz"' 100 milyon liraya mal oluyor. ,• Vefat etmiş eşin ya- •: nında mezar yeri al-,, mak için, beton lahitli,; mezar yerlerine 600 -> milyon lira, toprak me- zar yerlerine 400 mil- ; yon lira ödemek gere- o kiyor. Aile mezarlıkla- n yaklaşık 1 milyar * 500 milyon lira. >