Katalog

5 EYLÜL2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA TARÜÜN EN BÜYÜK TERÖRÜ 13 ChhiJter: Sddn sizi etküemez • ANKARA(AA)- Dünya Bankası Türkiye Direktörû Ajay Chhibber, ABD'ye düzenlenen terörist saldınlann, Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkelere büyük bir etkisi olacağını tahmin etmediğini söyledi. Chhibber, bu saldınlann ekonomik etkilerinin boyutunu tam olarak hesaplamak için henûz erken olduğunu söyledi. Etkilerin net olarak görülebilmesi için biraz zaman gerektiğine de dikkat çeken Chhibber, saldınlann büyük bir etkisinin olacağını tahmin etmediğini bildirdi. Fndrt ireticisi ntiting yaptı • SAMSUN(AA)- Samsun'un Terme ilçesindeki findık üreticilen, findık taban fiyatını protesto amacıyla miting ve yûrüyûş düzenledi. Terme Ziraat Odası'nca Cumhuriyet Meydanı'nda düzenlenen mitinge, çevre ilçelerin üreticilen ve sivil toplum kuruluşlan da destek verdi. Minngde konuşan Terme Ziraat Odası Başkanı Yetkin Karamoüaoğlu, 1 milyon 500 bin lira olarak açıklanan findık taban fiyatının üreticileri mağdur ettiğini savundu. VakıfDank otelerini satıyor • ANKARAÇANKA)- Vakıfbank, turizm sektöründe faaliyet gösteren iştiraklerini satışa çıkardı. Banka, Vakıflar Turizm ve Ticaret teki hisselennin tamamı ile Taksim Otelcilik'teki yüzde 51'lik hissesini ve Side Tatil Köyü'nü satışa çıkardı. Vakıfbank, yüzde 51 oranındaki hissesini satışa çıkardığı Taksim Otelcilık'ın sermayesi 12 trilyon lıra düzeyinde bulunuyor. Otomotiv iiracat ie ayakta kaldı • BVRSA(AA)- Otomctiv Sanayi Derneği (OSD)Genel Sekreteri Ercan Tezer, ekonomik kriz tablosunun devam ettiğini belirterek sektörûn iç talebin sıfir noktasında bulunması nedeıryle sadece ihraç ürünlerinın üretimine yönelciğini söyledi. Bu dönerrde üretüen toplam 182bnaraçtanl32 binınh yurtdışı pazarlıra sunulduğunu kaydeien Tezer, bu üretin içerisinde yer alan 122 bnotomobilin yüzde 80'ini de ihraç ettıklffini söyledi. Battkredfer 7 katpüyon Ira • AlıKARA(ANKA)- Ekonımik krizin ardııuan kredi geri dönüierinde yaşanan sorunann etkısiyle hızla büyü en batık kredüer, 7 katrilr on hrayı da geçtı. Batıl kredilerin sistendeki payı yüzde 20'liibirbüyüklük oluştrdu. Bankalann tasfre olunacak alacalan yılın ilk sekiz aytna yüzde 126 oranada 3 katrilyon 930. trilyon üralık büyine gösterdi. Bu arüşa etkisiyle baük ktederin tutan ağustos ayı snunda 7 katrilyon 51.9trilyon liraya kacteyükseldi. Teröristsaldırıda ölen insanlannyakınlarına rekor tazminatlar ödenecek Görünen, buzdağınınüstiiYAVUZBARLAS Dünyarun önde gelen sigorta şir- ketleri ABD'ye yapılan terörist saldı- nda hayatını kaybeden insanlara re- kor tazminatlar ödeyecekler. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şir- ketleri Birliği'nin tahminlerine göre havayolu şirketleri en az 7 milyar do- lar, hayat sigortası kapsamında Dün- ya Ticaret Merkezi'ndeki şirketlerin çalışanlan için ödeyeceği miktar ise en az 3-4 milyar dolan bulacak. ABD'de diğer ülkelerin aksine te- rör saldınlan da sigorta kapsamı için- de olduğu için olaylarda düşen uçak- lan işleten havayolu şirketlerinin ya- • Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'ne göre havayolu şirketleri, yaşamını yitiren her bir yolcu için 25 milyon ile 1 milyar dolar arasında olmak üzere en az 7 milyar dolar ödeyecekler. şamım yitiren her bir yolcu için 25 milyon dolar ile 1 milyar dolar ara- sında tazminat ödeyeceği düşünüldü- ğünde şirketler 4 uçakta, 266 yolcu- nun yakınlanna en az 7 milyar dolar ödeyecek. Çahşanlara yılbk maaşının on kaü lşyerlerinde çahşanlara yaptınlan Işveren Mali Sorumluluk Sigortası genelde çalışanın yıllık maaşının on katına göre hesaplamyor. Buna göre Ticaret Merkezi'ndeki ikiz binalarda ölenlenn sayısının 20 bini buhnası ha- linde önedecek tazminat miktannın ise en az 3-4 milyar dolar olacağı tah- min ediliyor. Münich Re, ve Lloyd gibi ünlü si- gorta şırketlerinden Swiss Re, Dünya Ticaret Merkezi kulelerinin çökmesi sonucunda 723 milyon dolar kaybet- tiğini, Alman sigorta şırketlerinden Allıanz, yaşanan olaylann şirketine faturasının 700 milyon Euro olabile- ceğini açıklasa da hasann uzun vade- de tahmin edilenin çok çok üstünde olacağı bildiriliyor. Sigorta uzmanlan, saldınlann ar- dından New York'ta meydana gelen kaybm en az 15-20 milyar dolar ola- cacağı tahmininde bulunmuştu. Ancak, yıkılan binalann dışında olmalanna karşın söz konusu bina- lann altında kalan binlerce kişi ol- duğu dikkate alındığında, saldınla- nn gerek zarar gören insanlara ge- rekse çevTeye verdiği hasann ina- nılmaz boyutlara ulaşacağına dik- kat çekiliyor. Saldın sonrası maddi ve manevi hasar alan ABD finans piyasalan pazartesi açılıyor Borsalar 'en uzun güne' hazır • 1. Dünya Savaşı'ndan beri bu kadar uzun süre kapalı kalmayan Wall Street, borsalann elektronik altyapısım olduğu kadar yatınmcılann bu ortamdaki psikolojisini de test edecek. Ekonomi Servisi - Tarihi- nin en büyük şokunu yaşa- yan ABD, 1. Dünya Sava- şı'ndan bu yana yasadıklan en uzun 'olağanüstü tatilin' ardından pazartesi günü bor- salann tam olarak açılmasıy- la, finansal anlamda test edi- lecek. Bu arada Dünya Tica- ret Merkezi'nde yerleri olan şirketlerle terör olaylanndan etkilenmesi beklenen hava- cılık, sigortacıhk gibi şirket hisselerinde ne gibi işlemler olacağı merakla bekleniyor. Salı gününden beri toz ve kül altında kalan New York " Uorsası önceki gün bir dene- me yaptı. Nevv York Borsası Başkanı Richard Grasso, pi- yasanın, biriken tüm stresini test edeceğini bildiklerini ve pazartesi sabahı dünyanın en büyük sermaye piyasasının, Amerikan halkına hizmet edeceğini söyledi. Manhat- tan'da, Wall Street'in 3 kilo- metre kadar uzağındaki Cre- dit Suisse First Boston Bank'ta yapılan basın toplan- tısına New York Borsası Baş- kanı Grasso'nun yanı sıra Nasdaq Borsası, Hazine Ba- Sah gününden beri toz ve kül altmda kalan Nevv York Borsası önceki gün bir deneme yapti. kanlığı ile Borsa ve Aracı Kurumlar Komisyonu yetki- lileri de katıldı. Dünya Ticaret Merke- zi'nin çok yakınında olduğu için hâlâ toz altında olan New York Borsası ve Amerikan Borsası'nın işlem gününe ye- tiştirihrıesi için hazırhklar da sürüyor. Bölgedeki bazı bi- nalann hâlâ yıkılma tehlike- si altında olduğu belirtiliyor. Aynca bölgedeki iletişim ve elektronik altyapının tam an- lamıyla hizmet verip vere- meyeceği de belirsizliğini koruyor. Ancak yetkililer 4 gün içinde hazırlıklann ta- mamlanacağını söylüyor. Bu arada yıkılan ikiz kule- lerde faaliyet gösteren Nevv York Ticaret Borsası, işlem- lerine ara vermek zorunda kaldı. Hisseterde kaygı Öte yandan New York ve Washington'a yönelen saldı- nlardan etkilenecek şirketle- rin performanslanmn ne ola- cağı da merakla bekleniyor. Dünya Ticaret Merkezi'nde işyeri bulunan şirketler ile havacılık, enerji ve sigorta- cıhk gibi sektörlerin hissele- rinde büyük çaplı oynamalar olması bekleniyor. Yatınm uzmanlan pazarte- si günü Dovv Jones Endüstri- yel Ortalaması'nın 500 puan kadar düşebileceğini belirti- yor. Bu arada bazı analistler, televizyonlardan "Eğer Amerika'nın toparlanıp bu işin üstesinden geiemeyeceği- ne inamyorsanız, kesinlikle hisselerinizi satmaJısuuz" dı- yerek yatınmcıları psikolo- jik olarak etkilemeye ve bor- salarda hızlı bir düşüşe engel olmaya çalışıyorlar. Ouslararası piyasalarda sert düşiiş Ekonomi Servisi - Küre- sel ekonomideki belirsizlik ortarm ve ABD'deki intihar saldınlannın olumsuz etki- lerinden duyulan endişeler, Avrupa ve Asya menkul kıymetler borsalannda dü- şüşlere neden oldu. Frankfurt Borsası yüzde 5.34, Londra Borsası yüz- de 3, Paris Borsası yüzde 4.3 oranmda düşerken, As- ya'da Tayvan, Singapur, Hindistan ve Güney Kore borsalan endeksleri yüzde 3'ten fazla, Tayland borsa- sı endeksi de yüzde 8.63 puan kaybetti. Bu arada havayolu ve si- gorta şirketlerinin hisse se- netlerinde ciddi değer ka- yıplan sürdü. Ingiliz Hava- yollan hisseleri yüzde 14.5, Lufthansa yüzde 10.9 oranlannda düştü. Petrol fiyaflan yûkseMi Brent tipi petrolün varil fiyaü ise önceki güne göre 1.28 cent artarak 29.35 do- lara çıkarken, ABD Dola- n'nın da Euro karşısmdaki değer kaybı sürdü. Euro- dolar paritesi 0.92 olarak gerçekleşti. Altın fiyaflan durgun Altının ons fîyatı, saldı- nnın ardından fniadıktan sonra durgun bir seyir izle- di. Londra ve Zürih gibi borsalarda bir ons altm 280 dolar civannda seyretti. Öte yandan ABD Dolan, Japon Yeni karşısmda 0.10 yen değer kaybederek 119.12 yen düzeyine geri- ledi. Enkaz altındakiler WallStreet kayıplanm arıyor EkonomiServisi-Dünya Ticaret Örgütü'nde işyeri bulunan büyük firmalar hâlâ faciada kaybettikle- ri personelin sayısını belirlemeye çalışıyor. Yaklaşık 4 bin 800 kişi- nin hâlâ enkaz altında olduğu ikiz kulelerde işyerleri olan şirketler, kayıp listelerini yayımlamaya baş- ladılar. Yıkılan binanın 25 katında 3 bin 700 personelle faaliyet gösteren uluslararası yatınm bankası Mor- gan Stanley, 40'a yakın çalışanının kayıp olduğunu açıkladı. Morgan Stanley yöneticilerinden Phflip J. Purceü, tek bir insanyaşamının bi- le çok önemli olduğunu söylerken yine de 3 bin 700 çahşandan en fazla 40'ının hayatını kaybetme- sinin neredeyse bir mucize oldu- ğunu belirtti. Dünya Ticaret Merkezi'ne 1993 yılında düzenlenen bombalı saldı- nnın ardından Morgan Stanley fir- masının sıkı bir acil durum planı hazırladığı ve personelin bu an- lamda iyi eğitildiği bildiriliyor. Gflvende olanlar da var Kuzey Kulesi'nde bin kişi ile faaliyet gösteren Cantor Fitzge- rald firması tatilde, iş seyahatin- de ve olay sırasında dışanda olanlann bilinemediği için top- lam personel sayısmdan kaçının enkaz altında olduğunun hâlâ tam olarak saptanamadığını bil- dirdi. Yine ünlü bir yatınm bankası olan Lehman Brothers, yıkılan ikiz kulelerin hemen yanındaki Dünya Finans Merkezi'ndeki ça- hşmalanm kentin diğer bölgele- rindeki ofıslerine taşıdı. Salı günü Dünya Ticaret Mer- kezi'nin 1 numaralıbinasındabir finasla teknoloji konferansı dü- zenleyen Risk Waters Group ise toplantıya katıhnak üzere 47 de- lege ve 16 çalışanın kayıt yaptır- dığını ve olay sırasında binada ol- duğunu açıkladı. 100 delegenin zamanında binaya varamadığı için hayatta olduğu bildirilirken 74 delegenin ise durumunun ne olduğu belirlenemedi. İŞÇMN EVRENİNDEN ŞUKRAN SONER Savaş mı Terör mü? Olayın ilk sıcak saatlerinde Başkan Bush adını koydu. "Savaş" dedi. Üstüne savaş hali ilan edildi. Herkesin bildiği gibi teröristlerin savaşımını "sa- vaş" olarak ilan edenler, teröristler ya da onlan des- tekleyen cephe olur. Teröristlerin konumunu yüceJ- ten bir durum olduğu için bizde cezaevlerinde tu- tuklu teröristler kendilerini "tutsak" ilan ederler. Ya- şananın "savaş" olarak tanımlanması, elbette sim- gesel bir güç sergilemesi ile sınıriı değil. Devlet gü- cünün karşısmda eş konumda olmak, ayinmcılık he- defi olan teröristler için aynca toprak, sınır savaşı- mını simgelemek gibi sonuçlan da vardır. Savaş iki ya da daha fazla devlet arasında çıkar, toprak paylaşımı üzerine olur. Düzenli ordulann, res- mi devletlerin işin içinde olması söz konusudur. Te- rör eylemlerinde ise adı üzerinde iç ya da dış odak- lı teröristler düzenli ordu ile karşısına çıkamadıklan devleti, iktidan sarsmak üzere; sivilleri, stratejik nok- talan hedef alarak gerçekleştirdikleri eylemlerin tü- münü içeriyor. Terorizmin kökeninde zaten düzenli ordu ve dev- let gücü ile başa çıkamayacak koşullarda olmak, haklılığına çok fazla inanılan bir dava uğruna silah- lanmak, düzensiz silahlı güç oluşturmak, savaş için yeterii güce sahip olunamadığının bilincinde olarak da, her yolu kendine geçerii sayarak sivil hedefler- den vurmak vardır. Dünyanın en büyük, küreselleşmenin simgesi ül- kede, ekonominin ve askeri gücün en can alıcı odak- lannı seçen terör eyleminin on binlerce cana mal ol- ması, etkinliğin tipik bir terör eylemi olması niteliği- ni değiştirmiyor. Kaldı ki kimse eylemi yapanlara ".. ülkenin askerieri" demiyor, "terörist" tanımlamasın- da buluşuluyor. Eylemin yakıcı, yıkıcı etkileri, sonuçlan, önemi ne- deniyle mi adına "savaş" denilip, "savaş hali" ilan edildi? Beklenmeyen bir biçimde, etkinlikte vurulma- nın şokunun, ilk öfkenin payı olsa bile, savaş ilanı- nın çok daha önemli, fazladan anlamı olduğunu ilk saatlerin şoku içinde bile herkes anlıyordu. Stratejistler, yorumcular ABD'nin sadece eylemi yapan tetikçileri yakalayıp cezalandırmakla yetin- meyeceğini, terörün odaklannı hedef aldığını, duru- ma göre teröre yataklık yapan ülkelere gireceğini söylüyoriardı(ki bu olayın özelinde çoğunluğunun birer teknoloji uzmanı, pilot olduklan, etkili silah ye- rine sivil uçak kullandıklan, çoğunun da eylem için- de intihar ettikleri hemen ortaya çıkmıştı). Yaşanan olaylann boyutunda ABD'nin terör odak- lanna gitme kararlılığında yadsınabilecek bir yan yoktu. En güçlü savunma duvarlannı, sinemacılann bile kurgulayamadığı yöntemlerle aşabilmiş bir te- rör örgütlülüğü duvarların yıkılmazlığı efsanesini yık- mış, dehşet, korku egemen olmuştu. Kendinı güven- likte görebilecek bir tek ülke ortada kalmadığı gibi küreselleşmenin, düzenin ayakta kalması, tehdidin durmasına bağlı bir noktaya gelinmişti. Yoksa AB, NATO dışında bir silahlı güç için AB- D'yi o kadar zoriamış, onca yıl çaba vermiş ve yol almışken bir çırpıda NATO'nun yeniden en anlamlı ıttifak olarak öne çıkması, ABD topraklanndaki te- rörün bütün NATO üyesi ülkelere yapılmış kabul edü- mesi kararı öyle oybiriiği ile alınır mıydı? Çağın stratejistleri yıllardır yazdıklan kitaplarda, verdikleri konferanslarda, zengin kuzeyde, devletler arasında artık savaşlann olmayacağını söylüyoriar- dı. Savaşlaryoksul güneyde, yoksulluğu paylaşma- mak isteyen ülkeler arasında alt kimlikler ölçeğinde, din veya ın\ odaklı olarak yaşanacaktı. Sadece zen- gin kuzeyin güvenliği için örülmek gereği duyulan güvenlik duvariannın yüksek maliyetlerinden yakını- lıyor, zengin- yoksul uçurumunun bir tehdit oluştur- ması uyansı yapılıyordu. Ancak her şey çok hızlı, çok boyutlu stratejistle- rin algılama, yorumlama sınıriannı aşan boyutlarda gelişti. Şimdi zengin kuzeyin toptan savaş ilanı ola- yı ile karşı karşıyayız. Düşmanlan mı? Çok belli de- ğil. Yoksul güneyin topuna savaş ilanı söz konusu olmadığı gibi, yoksul güneyden pek çok ülke de bu savaşta zengin kuzeyin yanında taraf olmak duru- munda. Çünkü terörden onlann da canlan çok faz- la yandı. Dünyanın en güçlü ülkelerinin, zayıflan da yanla- nna katarak, teröristlere ve teröre yataklık eden ül- kelere savaş ilan ettikleri gibi bir garip, trajik komik durum var ortada. Savaşı ilan edenlerin cephesi bel- li de, savaş ilan edilenlerin cephesi hiç belli değil. Her şeyden önce Afganistan, Usame bin Ladin'in ken- disi bile bu öfkeye hedef olmamak için, eylemi üst- lenmiyorlar. Diğerteröre yataklık etmiş ülkeler, Ame- rika'nın yanında açıklamalar yapıyoriar. Gerçi kanrtlar toplanmadan savaş açılmayacak gibi bir durum söz konusu ise de kesin teröristler ve yataklık edenler bulunduktan sonra dahi olsa, dün- yanın bütün güçleri, yataklık edenleri cezalandırmak üzere dünyanın en yoksul, en garip ülkelerin üzeri- ne bomba mı yağdıracaklar, teröristlerin stratejisi ile sivil yoksul ve de en yoksun halklan mı vuracaklar? Her şey birbirine ne kadar da kanştı değil mi? De- linin kuyuya attığı taşı akıllılar çıkarmak için debele- nip duruyoriar. Hiç kimseler akıllannı başlanna dev- şirip terörü yaratan bataklığı kurutmak üzere dün- yanın düzenini sorgulamayacaklar mı? • . IMF veDünya Bankası politikalanylayoksullaştırılan Türkiye'ye borç verüiyor 500 milyon dolarlıkyoksullukkredisi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF ve Dünya Bankası politikalanyla yoksullaşttnlan Türkiye'ye "Sos\al Riski Azaltma Projesi" kapsamında 500 milyon dolarlık "yoksuüuk kredisi" onaylandı. Devlet Bakanı Hasan Gemici, bu yıl 100 milyon dolan alınacak kredinin tamamının 4 yılda, 4 bölüm halinde kullanılacağını açıkladı. Hazine Müsteşan Faik Oztrak'la Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chhibber'in Sosyal Riski Azaltma Projesi kredi anlaşması imza töreninde konuşan Devlet Bakanı Hasan Gemid, bu kredi çerçevesinde 1 milyon 50 bin ilk ve ortaöğretimdeki ihtiyacı olan çocuklann eğitim harcamalan için kullanılmak üzere 52-55 trilyon liralık kaynağın 931 vakfa gönderildığini açıkladı. Bu yardımlann bir kısmının yapıldığını bir kısmında da yardım yapılacak öğrencileri belirleme çalışmasının sürdürüldüğünü açıklayan • Devlet Bakanı Hasan Gemici, bu kredi çerçevesinde ilk ve ortaöğretimdeki ihtiyacı olan çocuklann eğitim harcamalan için 52-55 trilyon liralık kaynağın 931 vakfa gönderildiğini açıkladı. Gemici, kaynağın kullanılacağı 4 bölümü şöyle sıraladı: "Bu >üın ikinci 6 ayında 381 trihon lira yardun ptanladık. Bunun 125 trihon lirası Dünya Bankası'ndan, geri kalan 260 trilyon lirası ise Sos\al Yardımlaşma ve Dayanjşmayı Teşvik Fonu'ndan sağlanacak. tkinci olarak eğitim, gıda ve sağhk alanlarmda şarth nakit transferteri yapılacak. Projenin 3. bölümü yerel insiyatiflerden oluşuyor. 4. bölüm de Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu, Sosyal Hizmeöerve Çocuk Esirgeme Kurumu fle DİE'nin ahyapüaruun iyikştirilmesi." Devlet Bakanı Kemal Derviş, kaynaklann piyasaya uygun şekilde dağıtılmaması durumunda ekonominin çalışamadığını, ancak devletin işlevinin de sürdüğünü, güçlü piyasa ve güçlü devlet gerektiğini söyledi. 'Devlet herkese yardım edemez' "Daha yeni yeni yendiğimiz bunahmdah sonra de\letin elindeki kaynağı kısıthdn*. Bunu doğru yönetmek daha öneın kazanıyor" diyen Derviş, devletin olmayan kaynağı dağıtamayacağını, herkese yardım edemeyeceğini kaydetti. Hazine Müsteşan Öztrak, 2001-2003 yıllannı kapsayan Ülke Yardım Stratejisi çerçevesinde Dünya Bankası'ndan sağlanan mali desteğin geçen yıl temmuz ayından bugüne kadar 2.84 milyar dolara - ulaştığını bildirdi. Tatilcilerin %10'u reklamla, %90'ı tavsiye ile kendi otellerini bulûriar...' Reslorafit« Hana Ağaçtinn sıktıÇmjan dernz görintüsünû çekemeĞk Gelın gûm C lub Onent, Antik Çağın adalet, sağlık ve banş ıçın buluşma merkezı olan Oren'de denıze "srfır" bınbır yıldızlı bir tatil köyudür Homeros'un doğum yen "Işıklar Sahıirnde. Ounyamn atmostennde oksijen oranı en yuksek ıkı noktasından bin olan Edremıt Korfezı'nde, Zeytn Rivıerası'ndadır Club Onentte, Eçe sıtıliıvde yapılmtş 62 dubleks yapının her daıresı 2-4 veya 4-6 kışılık aıleler ıçın tasarlanmış, ıçlennde duş/WC ve telefon olan odalardan oluşur Tum kapılar dev bir botanik bahçesıne açılır Bahçe bıter, ıncecık kumlu ptaj başlar Ozuriuler ve engelliler için tümüyle düzayak, vejetaryenler ve dıabetikler ıçın sorunsuz tatil Gunluk doktor vizıtı n£ylûi-31£kim2001 Kifi başı YT 17.000.000 TU 0-12 ya» Bcnttiz, (3.)-4.-5.-6. ktfiler, 10.000.000 71 Club Orient Holiday Resort, Ören-Burhani\e Tel: 0.266.416 53 54 - 416 34 45 • Fax: 0.266.416 40 26 JürtftCaiM KOOTCBtUSU ÖreB'de m ılan www club-orient.com