Katalog

SAYFA CUMHURİYCT 8 AĞUSTOS 2001 ÇARŞAMBA 14 KULTUR kultur(g cumhuriyet.com.tr 'Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak' Kültür Servisi - Ödüllü kısa film- leriyle tanınan Ahmet Uhıçay, ilk uzun metrajlı filmı 'Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak'ın çekimlerini Kü- tahya'run Tavşanlı ilçesi ve çevre köy- lerinde sürdürüyor. Sinemayı kendi olanakJan ile öğ- renen ve köyünde çektiği özel efekt- lerle bezeli kısa fılmleriyle katıldığı festival ve yanşmalarda pek çok ödül alan Uluçay'ın yeni filmi, kendi ya- şamöyküsünden izler taşıyor. 'KarpuzKabuğundanGemiler Yap- mak' tüm dünyada 'Dogma 95' hare- ketinin öncülüğünü yaptığı, filmi di- jital kamerayla çekip daha sonra 35 mm'lik sinema fılmine transfer etme tekniği ile gerçekleştirilecek. Gerçek mekânlarda, yerel-amatör oyuncular ve kûçük bir ekiple DV formatında çe- kilecek olan filmin, bu ayın sonunda tamamlanması bekleniyor. 60'h yıllarda geçen ve sinemaya tutkun iki köylü çocuğunun kendi olanaklanyla bir film projeksiyon makinesi yapma çabalan ile ilk iş ve ilk aşk deneyimlerini anlatan film, önümüzdeki sezon gösterime gire- cek. IFR'nin katkılanyla gerçekleştiri- len filmin yapımcılığını Serdar Ta- biroğJu, görûntüyönetmenliğini İlker Berke, kurgusunu Mustafa Preşeva üstleniyor. Filmde İsmail Hakkı Tas- lak, Kadir Kaymaz, Gûlayşe Erkoç, Boncuk Yıhnaz, Hasbiye Günay, Mus- tafa Çoban,Mustafa Yavuz,Halfl Tas- lak ve Aysel Yılmaz oynuyor. New Films International Türkiye'den iddialı yapımlar Küttür Servisi - Bugüne kadar TV ve v ideo filmleri alanmda fa- aliyet gösteren, sinema filmi alanın- daki çalışmalannı ise ağırlıkh ola- rak Romanya ve Bulgaristan 'da sür- düren New Films International, 10 Ağustos'tan ıtibaren 'Company Man-Şaşkın Casus' fılmiyle Türki- ye'deki sinema sektörüne giriyor. Merkezi ABD'de bulunan New Films International Türkiye, birbi- rinden iddialı filmlerie sinemasever- lenn beğenisini kazanmayı hedef- liyor. Douglas McGrath ve Peter As- kin'in yönettiği, Sigourney Weaver, John Turturo, Douglas McGrath ve VVoodyAflen'ın rollerini paylaş- tığı 'Şaşkuı Casus' adlı filmde, so- ğuk savaş döneminde ABD ve Kü- ba arasındaki Domuzlar Körfezi krizi, yaşanan olaylar ve siyasi ka- rakterler inceden inceye alaya alı- nıyor. Şirket nispeten düşük bütçeli sa- nat filmlerini 'New Films Interna- tional Türkiye Classic' logosuyla vizyona sokacak. New Films'in 'Classic' serisinde Woody Allen, Sean Penn, Nicolas Cage, Meryl Streep, Ed Harris gibi sanat film- lerinin vazgeçilmez yıldızlannın başrolleri paylaştığı filmler yer alı- yor. Başrollerini Judi Dench, Jim Bn>- adbent ve Kate VVlnslet'in paylaş- tığı, ünlü Ingiliz yazar Iris Mur- doch'un hayannı konu alan 'Iris', Ke- vin Spacey ile JeffBridges'ın rol al- dığı, Iain SoftJey'in yönettiği 'K- Pax'. başrollerini Harrison Ford ile Liam Neeson'un oynadığı, yönet- menliğini Kathryn Bigeknv'un üst- lendiği 'K-19: The Wîdowmaker' ile Dougray Scott, Kate Winslet, Je- remy Northam'ın başrollerini pay- laştığı, Michael Apted'in yönettiği 'Enigma' gibi filmler bulunuyor. Edinburgh Festivali, bu yıl 49 ülkeden 600 tiyatro topluluğunun katılımıyla açılacak Farkh disiplmler bir aradaKültür Servisi-Dünyanın en önem- li sanat festivallerinden Edinburgh Festivali, 11 Ağustos Pazar günii, yüz bin kişinin katıldığı bir geçit tö- reniyle başlayacak. Ilginin büyük olacağı tahmin edilen ve opera, dans, müzik, tiyatronun yanı sıra komedi ve görsel sanatlar gibi alanlan da kapsayan festivalin biletleri nere- deyse tükenmiş durumda. 1 Eylüi 'de sona erecek olan ve Ar- navutluk'tan Zimbabwe'ye kadar 49 ülkeden toplam 600 tiyatro toplulu- ğunun, 175 ayn noktada 1462 yapıt sahneleyeceği festivalde aynca caz, film ve kitapla ilgili çeşitli etkinlik- ler düzenlenecek. Festival direktörü Paul Gudgin yaptığı açıklamada, dünyanın her yerinden sunulacak eserler ve dü- zenlenecek etkinliklerle bu yılki Edinburgh Festivali kapsamında bu- güne kadar gerçekleştirilenler içinde en nitelikli yapıtlara yer verileceğini belirtti. Re- kor düzeyde bir katılım ola- cağını tahmin eden Gud- gin, "Tabulann ka- bulgörmediği, her- kese açık bir or- tamdagerçekle- sen festivaİimiz Iskoçya'nın uluslararası alandakiguru- rudur. Şehrin sosyalhayanıu olduğu kadar ekonomik ha- yatını da can- landıran festi- val kapsamın- da turistler için kurduğumuzözel bir birimle onlann rahatını amaçlıyoruz. Aynca turistler için 176 sayfalık özel bir rehber de ha- arladık" dedi. Bu yıl zengin festi- val programında New York Şehir Balesi'nden Boston Senfoni Orkest- rası'na, Richard VVagner'ın 'Die VValküre'sinden Alessandro Baric- co'nun 'Novecento'suna, Banşni- kov'a kadar onlarca seçkin yapıt yer alacak. Festivalin Opera bölümünde başlıca şu yapıtlar dikkat çekiyor: • VVolfgang Amadeus Mozart'ın, 13 Ağustos'da Usher Hall'de, Sir Charles Mackerras'ın şefliğinde Edinburgh Festival Korosu'nca Ital- yanca sunulacak 'Idomeneo' adlı ve 14,16,17 Ağustos tarihlerinde Edin- buıgh Festival Tiyatrosu'nda Stepha- nie Braunschweig'ın direktörlüğü, David Stern'ın şefliğinde iskoçOda Orkestrası'nca Almanca sunulacak 'Die Zauberflöte' adlı yapıtlan. • Jean-PhilippeRameaunun baş- lıca barok opera örneklerinden 24 Agustos'ta, Usher Hall'de VVUIiam Christie şefliğinde Les Arts Floris- sants Topiuluğu'nca Fransızca su- nulacak 'Zoroastre' adlı yapıtı. • Bela Bartok'un 31 Ağustos'ta, Usher Hall'de Pierre Boulez şefli- ğinde BBC Senfoni Orkestrası'nca Macarca sunulacak 'Bluebeard's Castie' adlı yapıtı. Yapıt ayn- ca Bartok'un Boulez şefli- ğinde sunulantek yapıtı özel- Iiğini taşıyor • OKvier Messiaen'in 1 Eylül'de Usher Hall'de, Re- inbert de Leeuvv şefliğinde HoUanda Radyosu Filarmoni Orkestrası'nca Fransızca su- nulacak 'SaintFrançoisd'As- sise' adlı yapıtı. Yapıt 20. yüzyılın unutulmaz operala- nndan biri olmasının yanı sıra Messiaen'in de en bi- linen eseri. Festivalin Dans bölümünde özel- likle artistik direk- törlüğünü efsane , dansçı Mikhail * Banşnikov'un, koreografısini THs- ha Brovvn. Lucinda Childs, Simone Forti, David Gordon, Debo- rah Hay, Steve Pax- ton ve Yvonne Ra- iner'in yaptık- lan ve 13, 16 Ağustos tarihlerinde Edinburgh Playhouse'da NVhite Oak Dance Pro- jecttarafından sunulacak "PastFor- ward- The Influence of the Postnıo- derns' adlı gösteri festival izleyici- sinin ilgisini çekecek gibi görünü- yor. John Cage'in radyo oyunu Festivalin en fazla ilgi göreceği tahmin edilen Tiyatro bölümünde de dünyanın hemen her yerinden tiyat- ro gruplanyla buluşacak izleyici. Kaçınlmaması gereken başlıca oyunlar arasında ilk sırayı; Heiner Goebbeb in GertrudeStein'in 'The Making of Americans'ından esin- lenerek sahneye koyduğu ve Japon müzisyen Yumiko Tanaka, Isveç dansçı / şarkıcı Charlotte Engel- kes, Kanadalı piyanist Marie Go- yette'nin 25, 26 Ağustos tarihle- rinde, King's Theatre'da tngilizce sunacaklan 'Hashirigaki' alıyor. • Besteci John Cage'in, Laura Kuhn'un direktörlüğünde, John Kelly, David Vaughan, Mikel Rouse ve MerceCunningham'ın 30,31 Ağus- tos ve 1 Eylül tarihlerinde Royal Lyceum Tiyatrosu'nda Ingilizce su- nacaklan 'MarcelDuchamp, James Joyce, Erik Satie: An Alphabet' ad- lı oyunu Cage'in 1982 tarihli radyo oyununun bir sahne versiyonu. • Anton Çehov'un 'Marn' adlı ya- pıtı, Luc Bondy direktörlüğünde, başlıca rollerinde yer alan Jutta Lam- pe, August Diehl ve Martin Schvvab tarafından 29, 31 Ağustos ve 1 Ey- lül tarihlerinde, King's Theatre'da Almanca olarak sunulacak. Tom Murphy'nin yazdığı, Patrick Mason'ın yönettiği "TooLateForLo- gic". Shan Khan'ın yazdığı, Abiga- UMorris'in yönettiği 'Office', Ago- ta Kristof un üçlemesinden uyarla- Ağustos Pazar günü yüz bin kişinin katıldığı bir geçit töreniyle başlayacak olan Edinburgh Festivali'ne Arnavutluk'tan Zimbabvve'ye kadar 49 ülkeden toplam 66 tiyatro topluluğu katılacak. 175 ayn noktada 1462 yapıtın sahneleneceği festivalde aynca caz, film ve kitapla ilgili çeşitli etkinlikler de düzenlenecek. nan "The Notebook and Tbe Pro- or,CartesSantos'un "RicardoiEle- na" ve Thomas Bernard'ın "Alte Meister" adlı oyunJan da festivalde sunulacak öteki yapıtlar. Boston Senfoni Orkestrası Son olarak festivalin Müzik bölü- münde de Bernard Haitink şefliğin- de Boston Senfoni Orkestrası, 28 Ağustos'ta Usher Hall'de Stra- vinsky'nin 'SymphonyofPsalms' ve Daphnis and Chlöe adlı yapıtlannı su- nacağı bir konser verecek. Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Avrupa'da kültürel bağlann gelişmesine öncü- lük eden festival, bu yıl aynca Joan Rivers, Alan Da\ies, Julian Clary, ChveJames,Rich HaD,Nkhobs Par- sons,Andras Schiff, Donald Runnic- les, Carlo Rizzi, James McMillan, Stephan Müller gibi sanat dünyası- nın en iyi isimlerini buluşturacak. En candan dostlan, doğduğu yer Bahia'nın yoksul ve sevgili insanlanydı Brezîlyalı yazar Jorge Amado öldü RIO DE JANEIRO (AP) - Şeker hasta- sı olan ve bir süredir komada bulunan ün- lü Brezilyalı yazar Jorge Amado, pazar- tesi günü Salvador'da Bahai'da yaşamını yitirdi. 88 yaşındaki yazann kalp ve akci- ğer yetmezliğinden öldüğü açıklandı. Yazann Türkçeye çevrilen kitaplan ara- anda 'Teresa Batista', 'Tarçm Kokulu KE', 'KniangıçileTekirKedi', 'Pusu', 'Sonsuz Topraldar', 'Gecenin Çobanlan' ve 'Mu- dzeterDükkânı'sayılabiIir. Ülkesindetüm zamanlann en çok satan yazan olan Jor- ge Amado'nun 32 kitabı Türkçeden Viet- namcaya dek 48 dile çevrildi. 'Gabriela' \e 'Dona Flor ile İki Kocası' adlı eserleri televizyon dizisi ve film olarak çekilen Amado, kendine MarkTvvain ile Charies Dkrkens'ı örnekaldığını'eserlerinde ülke- ğnin kanı. kokusu ve tadı olduğunu söy- lemişti. Brezilyalı yazar bir açıklamasın- ca, "Ben James Joyce değüim. Seçkinci karşıtıyım. Haik dilini kullanırun ve eser- lerimde haik her zaman kazanır. Bundan gurur duyuyorum. Mesajun umutsuzluk terine umuttur" demişti. ' 1912 'de Bahia'da doğan yazar, 1930 yı- lmda gazeteciliğe başladı. Büyüdüğü ka- Amado'nun 32 kitabı 48 dile çevrilmişti. kao plantasyonlarını anlatan ilk kitabı 'Karnaval Ülkesi'ni (O Pais do Carnaval) 19 yaşında yazdı. Amado yapıtlannda, Bahia'nın serserilerini, hayat kadınlannı, hırsızlanm, toprak ağalanm, yoksul top- rak işçilerini, zencilerini ve onlann müca- delelerini anlatır. "Picasso. Pudovkin, da- ha birçok yazar, sanatçı, deviet adamı hi arkadaşlarundL Ama benim en iyi dostla- nm, en candan arkadaşlanm daima doğ- duğumyerin, Bahia'nınyoksulvesevgiliin- sanlandn*." Ülkesinin insanlan onu 'usta' diye değil, 'Jorge' ya da 'Jorginho' diye çağınyordu. Kitaplan hakkındaki eleştiri- lere pek aldınş etmeyen Amado, "Çünkü ben bir entelektüel değilim. Her geçen yıl biraz daha i\i şeyier öğrenen bir yazanm" demişti. 20. yüzyılın ilk yansında Brezilya 5 sos- yolojik' romanının en önemli temsilcile- rinden biri olarak nitelenen Jorge Amado, 1935 yılında, hukuk eğitimi için gittiği Rio de Janeiro'da, sol görüşlü olmasından dolayı hapishaneye girdi. 1937'de ülke- sinden sürüldü, kitaplan Brezilya'da ve Portekiz'de yasaklandı. Sol partinin başa geçmesiyle geri dönen Amado, 1946'da Brezilya Komünist Partisi'nden kurucu meclis üyesi seçildi ve 2 yıl boyunca, par- ti feshedilinceye dek görevini sürdürdü. 'Çağmen önemlisosvalist gerçekçüerin- den biri' olarak nitelendirilen Amado, 1951 'de Moskova'da 'Staün Uluslararası Banş Ödülü'ne layık görüldü. 1993'te ya- yımlanan 'Amerika'nın Tûrkler Tarafin- dan Keşfi' adlı kıtabıyla Amerikalıları hedef aknıştı. 21 şair ve yazann görüsleri var Dünya Kitap'ta kuşak tartışması Kültür Servisi - Dünya Kitap Dergisi, ağustos, ey- lül ve ekım aylannda ya- yımlanacak 3 sayılık bir tarhşmabaşlatıyor. Edebi- yatm üretkenliğinin dö- nemlerle bağlantüı olup ol- madığını ve bunun içeri- ğe etkisini sorgulamayı amaçlayan dergi, 10 Ağus- tos'ta yayımlanacak olan yeni sayısında 1965 ve son- rası doğumlulara, eylül sa- yısında 1930 ve öncesinde- kilere, ekim sayısında da orta kuşağa söz veriyor. Aynca farklı üretim dö- nemlerinden edebiyatçılar da, konu kapsamında di- ğer kuşaklan değerlendiri- yor. Dünya Kitap'ın üç ayaklı soruşturması, kasun ayında Tüyap Kitap Fuan etkinlikleri kapsamında dü- zenlenecek bir panelle ta- mamlanıyor. Dergide yer alacak üç sayılık tartışma dosyasının ilkı 'EdebiyatınYeniYüzû Havablskahyormu?' baş- Iığını taşıyor. Okurlan ile 10 Ağustos Cuma günü buluşacak olan dergide; 1965 ve sonrası doğumlu 21 şair ve yaza- nn görüşlerine yer verilir- ken Metin Celal, Orhan Duru, Refik Durbaş, Sefim tleri, Tahsin Yücel ve Tur- gay Fişekçi de konu ile il- gili genel değerlendirme- lerde bulunuyorlar. Dünya Kitap Deıgisi 'nin Ağustos 2001 sayısında yer alan soruşturma, edebiya- tımızın dünü, bugünü ve geleceği ile ilgilenen okur- lara yeni kapılar açacak. DEFNE GOLGESİ TURGAY FİŞEKÇt Arif Damar'ı İzJerken Cemal Süreya'nın bir sözü olarak kalmış aklım- da, "Şair, jesti olan kişidir" diye. "Jest", dilimize Fransızca'dan girmiş bir sözcük. Anlamlan arasında, "soylu davranış, yüce gönüllü- lük" karşılıklan da var. Böylesi bir anlam yüktediğini sanıyorum Cemal Sü- reya'nın. Dahası şairin kendisine özgü yapıtıyla da örtüşen davranış, yaşam biçiminin olması gerekti- ğini vurgulamak istiyor. Geçen pazar günü TRT 2'de yayımlanan kitap programı "Okudukça"da Arif Damar'ı izlerken bu söz geldi aklıma. Şair, yeni yayımlanan Kitaplar Kitabı (Gendaş Ya- ytnlan) adlı toplu şiirler kitabı nedeniyle kendisiyle ya- ptlan konuşmayı bir deniz kryısında gerçekleştirmiş. Önce üstü sazlaria örtülü bir çardak altında, son- ra kıyida yürürken, daha sonra da tahta, yıkık bir is- kelede şiir geçmişini anlatıyor, arada birde şiirlerin- den örnekler okuyor. Üstüne ne bir gömlek giyme gereği duymuş, ne de birpantolon. Televizyon kamerasının karştana geç- mek için günlük yaşam biçimini değiştirmek isteme- miş. Esmer tenine çok yakışan nar çiçeği, yeni ol- mayan bir fanila var üzerinde, altında da bir şort. An- latıyor şiir geçmişini, arada bir duruyor, ezberden bir şiir okuyor, suya dalıyor dipten bir deniz kabuğu çı- kanyor. Bütün bunlar şairin televizyon izleyenleri eğlendir- mek ya da dıkkatlerini çekmek için tasarlayıp yap- tığı şeyier değil. Yirmi beş yıldır tanıdığım şairin her zaman tanık olduğum yaşama biçimi. Yaz boyu topladığı kabuklan dolaştığı yerlere da- ğıtır yıllardır. Bu nedenle bir masanın üzerinde gö- rülen her deniz kabuğu Arif Damar'ı çağnştınr oldu. Şairterin baş özelliği, belki de içinde yaşadıklan top- lumun iklimini değiştiren, çevrelerine yeni bir hava getiren kişiter olmalandır. Çağdaş şiirimizin önde gelen kişiliklerinin bu yön- leriyle de tanındıkları, sevildikleri yadsınabilir mi? Şiirlerine baktığımızda evinden ve odasından çık- mayan, içe kapanık bir kişılik ızienimi veren Behçet Necatigil'in, öğretmenlik ettiği yıllar boyunca kar- şılanna çıktığı nice öğrenci kuşağını nasıl şiir sevgi- siyle dolu, aydınlık ınsanlara dönüştürdüğü unutu- labilir mi? ' Olsa bari benzeri duygularla tedirgin, ' u Sizdekini yaşamış . ; ' - Birkaç kişi. • • '• r dediği, hep o çevreye yayılmak istenen farklı hava için değil mi? Nâzım Hikmet'i düşünün, yalnızca cezaevinde bi- le kaç kişinin yaşamını etkilediğini... 1979'da birkaç genç şair, ilk kitaplanmızı röntgen filmlerinin korunduğu turuncu kâğıtlara el kadar bo- yutlarda bastığımızda, Arif Damar, ilk sokak sergi- mizi açmamıza önayak olmuştu. Bizlerde ilk kitap, onda dinmeyen şair heyecanı.... Evvelki yaz, Nâzım Hikmet Vakfı'na ait, Ferit Oğuz Bayır Dinlenme Evi'ne gitmişti Arif Damar. Bir süre sonra evi ve çevreyi nasıl değiştirdiğine ilişkin ha- berler gelmeye başlamıştı. Sonunda yerel bir şen- likte belediyenin açtığı yemek yanşmasına patlıcan salatası yaparak katılmış ve ıkincilik ödülünü kazan- dığını da kendi anlatmıştı. Belkı de tek erkekti o ye- mek yanşmasına katılan. " •--„ İnsanlan sevmek büyük hüner j i?f.a-.JiS insanlaria beraber • ., . Işte şairlik biraz da böyle bir şeydir. Çevreye, top- luma farklı bir iklim yayabilme özelliğidir. Televizyon kamerası karşısına geçip kasım kasım kasılmak ye- rine Arjf Damar gibi önünüzdeki mavi suya daiarsa- nız, dısanda bir an kalan ayak tabanlannızı görür an- cak bakanlar. llle görmek için mi beklenir güzel günler Beklemek de güzel \ Deep Purpte biletleri saüşta • Kültür Servisi - Ünlü rock grubu Deep Purple 8 Eylül Cumartesi gecesi Fildamı Arenası'nda bir konser verecek. Majör Müzik tarafından organize edilen konserin biletleri www.estore.com.tr adresinden temin edilebilecek. lan Gillian (vokal), Rover Glover (Bas), Jon Lord (Org), lan Paice (davul) ve Steve Morse'tan (gitar) oluşan topluluk, daha önce de Türkiye'ye gehniş ve Harbiye Cemil Topuzlu , Açıkhava Tiyatrosu'nda konser vermişti. K Ü L T Ü R İ Ç t Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I