Katalog

2001 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 #VBM anlaşması ABD: Ben imptırn oldu ]VK>SKO\Â (Ajanslar) - ABD Z>ışişleri Bakan Yardımcısı John Bolton, füze savunma planlanna ilişkin olarak Rusya ile bir anlaş- maya varamamalan halinde, ülke- sinin Anti Balistik Füze (ABM) aralaşmasmdantektarafh çekilme hakkmı kullanacağını söyledi. Bolton, Eho Moskva radyosuna yaptığı açıklamada, ABD'nin fü- z e savunma planı konusunda Rus- y a ile ortak biı karara varmay ı ter- cih ettiğini, bu yöndekı müzake- relerde kasım ayına kadar ilerle- me kaydedilmesini umduğunu söy- ledi. "İki ülkenin ABD'nin füze savunma planına ilişkin olarak bir anlaşmaya varamaması halinde, ABD'nin ABM'yi ihlal etmeyece- ğjni. ancak bu anlaşmadan tek ta- raflı olarak çekilme hakkuu kulla- nacağını" belirten Bolton, ABD'nin, kasım ayında ABD Baş- kant George Bush ile Rusya Dev- let Başkanı Vladimir Putin ara- smda yapılacak zirveye kadar bu konuda ilerleme kaydedilmesini umduğunu kaydetti. Rusya temaslan sürûyor Bu zirvenin, müzakerelere tanı- nan son mühlet olarak görülme- mesi gerektiğini ifade eden Bolton, "kasım ayına kadar ABD'nin füze savunma sistemi konusunda kayda değer getişmeler elde edikmezse, Uti taderin Texas'taki zirvede konuşa- cak bir şey bulamayacaklannı" sözlerine ekledi. ABD Dışişleri Bakan Yardım- cısı John Bolton, VVashington yö- netiminin tartışmah ulusal füze sa- vunma planma Moskova yöneti- minin onayını almak için Rusya'da temaslarda bulunuyor. Füistin topraklannda cenazesiz gün geçmiyor.(Fotoğraf. REUTERS) Ortadoğu'da şiddet Füistin 'de yine kan aktı DışHaberlerServis-Füistin Dev- let Başkanı Yaser Arafat ile tsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres'in bölgedeki kanı durdurmak için Al- manya'da bir araya gelmeyi kabul etmelerine karşın çatışmalar bir türlü durdurulamıyor. Batı Şeria'nın Nablus kentinde dün çıkan çatışmada, Israil asker- leri 4 Filistinliyi öldürdü. Çatışma- da 4 Filistinli de yaralandı. Nablus Valisi Mahmud Elal, ölenlerden birinin çatışmadayaralandığınv, di- ğer 3'ünün de yaralıyı kurtarmak isterkenvurulduğunubildirdi. Gaz- ze şeridinin güneyindeki Refah ken- tinde de Israil askerlerinin ateş aç- masısonucu göğsündenvurulan23 yaşmdaki Mahmud Jaser'in öl- düğü bildirildi. Bu arada. Israil helikopterlerinin dünGazzekentineyönelik havasal- dınsında ölen Filistinlinin. Yaser Arafat'a bağh El Fetih örgütüne mensup olduğu belirtildi. 22 ya- şındaki Bilal el Gul'un, hehkopter- den fırlatılan roketlerin aractna isa- bet etmesi sonucu öldüğü ve Isra- il'inhelikopter saldmsımn Filistin- lilere yönelik "temizlik operasyo- nunun bir parçası olduğu" kay- dedildi. Israil askeri sözcüsü tara- fmdan yapılan açıklamada da, Is- rail askerlerinin Ramanah'ın do- ğusunda ateş açan Filistinli göste- ricilere karşıhk verdiğini, ateşin şiddetlenmesı üzerine tanklann dev- reye girdiği belirtildi. îttifakın, UÇK'nin silahsızlandırılmasını hedefleyen operasyonu başladı NATO Makedonya'da • Aralannda 150 Türk askerinin de bulunduğu 3500 kişilik NATO gücünün konuşlandmlması 2 hafta içinde tamamlanacak. Harekât 30 gün sürecek. Dış Haberler Servisi - NATO, Av- rupa Müttefik Güçler Başkomuta- nı General JosephRalston'un olum- lu yönde rapor vermesinin ardından dün Makedonya'da 3500 askerın ko- nuşlandınlmasını resmen onayladı. Brüksel'deki NATO merkezinden yapılan açıklamada, "Esas Hasat" olarak adlandırüan operasyonun res- men başladığı bildirildi. Eylem em- rinin verilmesinin ardından dün ilk birlikler ülkede konuşlanmaya baş- ladı. Batı arabuluculuğunda Make- don ve Arnavut partiler arasında im- zalanan anlaşma ve gerillalarla va- nlan ateşkes uyannca, aralannda 150 Türk askerinin de bulunduğu 3500 NATO askeri, 7 aydır Make- don güçlerine karşı savaşan Ulusal Kurtuluş Ordusu'nun (UÇK) silah- lannı toplayıp imha edecek. NATO Genel Sekreteri George Robertson, ittifak güçlerinin Arna- vut milıtanlann silahlannı gelecek hafta başından itibaren toplamaya başlayacağını açıkladı. 'Aşın uçlar eyteme geçebüir' Robertson, Brüksel'deki NATO ka- rargâhında yapüğı açıklamada, "Risk- ler var. Ancak NATO üyeleri birfik- lerinin Makedonya'ya gönderilme- sini ona>ladu çünkü göndermeseler- di dahaçok riskolacaktT dedi. "Aşt- nh uclann siirece zarar vermeyi de- neyecekterini" ifade eden Robertson, silahlann toplanmasının bir ay süre- ceğini düşündüğünü söyledi. Esas Hasatoperasyonu, NATO'nun Yugos- lavya'nın dağılmasuun ardından Bal- kanlar'da gerçekleştirdiği üçüncü bü- yük kara harekâtı olacak. 3500 askerinkonuşlanması 2 haf- ta içinde tamamlanacak. tngilte- re'nın 1800 askerle katılacağı ope- rasyonda, Türkiye, Çek Cumhuri- NATO'nun Balkanlar'daki başlıca operasyonlan 1997 den ben SFOfl Romanya Mart-Hazvan 19» "Karartı Guç" T^_ operasyonu 48.000asker eOOuçak 1995 Bosna ya sılah kaçakçıM^nı öolemek ıçın deno gözfem gucu gorevlendındc. 1993 NATO savaş uçaMan 3«p hava sahalanna yasak böige uygulaması başiatli- yeti, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, ltalya, Hollanda, Nor- veç, Ispanya ve ABD'den 1700 as- ker yer alacak. Operasyona Ingiltere'den sonra en çok askeri Fransa. Yunanistan ve ltal- ya sağlayacak. Operasyona Dani- markalı General Gunnar Lange ko- muta edecek. Silahlann toplanması için oluşturulacak 4 karargâh gru- buna Fransa, Ingıltere, ltalya ve Yu- nanistanönderlik edecek. Ingıltere 16. Hava Indirme Tugayı'yla karargâh- lannbaşındaolacak. Opjerasyonun ilk aşamasında, askerler Üsküp'ün ku- zeyi, Peroveç Havaalanı, Kumanova veKrivolak'akonuşlanacak. 2. aşa- mada, silahlar toplanacak. Silahlann çoğu merkezi bir noktaya, oradan da Yunanistan'a nakledilerek imhaedi- lecek. Operasyon 30 gün sürecek. Öte yandan. daha önce UÇK'nin elinde 6000 ila 8000 hafif silah bu- lunduğunun tahmin edıldiğini bil- 3. büyük operasyon Esas Hasat operasyonu, NATO'nun Yugoslavya'ıun dağılmasuun ardından Balkanlar da gerçekleştirdiği üçüncü büyük kara harekâo olacak. 400 İngiliz askerinden oluşan öncü biriik gecen hafta ateşkesin uygulanıp uygulanmadığını gözlemek ve gerekli hazırhklan yapmak üzere bölge>e gönderihnişti. (Fotoğraf: AP) diren hükümet, dün bu sayının çok daha fazla olduğunu belirtti. Içişle- ri Bakanlığı. UÇK'nin 85 bin sila- hı olduğunu ileri sürdü. Arnavut militanlar ise 2 bin silahlan bulun- duğunu söylemişlerdi. Yeni istihbarat raporlanna göre, militanlann 9 bin tüfeği, 8 bin ta- bancası, 10 havan topu ve 20 bin el bombası bulunuyor. Iddialar doğruy- sa, bunun NATO açısından sorun olabileceği belirtiliyor. Kanada 'nın tekpartiyönetimine doğnı gittiğini öne süren kitap ortalığı kanştırdı Demokrasi postundaki diktatörlük ÖTTAWA (Reuters)-Ka- nada'nın, Liberallenn ikti- dannda tek parti yönetimi yolunda ilerlediğini öne sü- ren "Dost Diktatörlük" ki- tabı, daha piyasaya çıkma- dan ülkeyi kanştırdı. îddianm sahibi, ülkenin önde gelen siyasi yorumcu- lanndan Jeffrey Simpson. Simpson'ın kitabının kapa- ğında Başbakan Jean Chre- tien, elinde salladığı kaske- tiyle, göğsü madalyalarla süslü beyaz üniformasıyla bir Latin Amerika diktatö- rü olarak resmediliyor. Simpson, ekimde piyasa- ya çıkacak olan "Dost Dik- tatörlük" kitabında Kana- da'nın, iktidardakı Libarel- lerin yönetiminde tek parti devleti yolunda ilerlediğini savunuyor. Ülkedeki muhalif partile- rin, güçlü Chretien yöneti- mi karşısında çaresiz ve za- yıfkaldığını öne süren kitap, daha piyasaya çıkmadan si- yasi çevrelerde büyük bir tartışma başlattı. Başbakanlıktan bir yetki- li, Chretıen'in demokrasiyi Hmpson ın kitabının kapağında Başbakan Jean Chretien> elinde salladığı kasketiyle, göğsü madalyalarla süslü beyaz üniformasıyla bir Latin Amerika diktatörü olarak resmediliyor. (Fbtograflar REUTERS) aşındırdığv idialannın "son derecegüKinç" olduğunu söy- lüyor ve ekliyor: "Kanada- Uargeçen kasım a>ında Chre- tien'i, yaptıklanna bakarak yeniden iknoarataşıdılar. Bu- na demokrasi denir." Kanada kuşkusuz parla- menter demokrasiyle yöne- tiliyor. Ancak bu demokra- side tek partinin ağırlığı git- tikçe artıyor. Geçen yüz yı- lın 70 yılında ülkeyi yöne- ten Liberaller, 1993 seçim- lerinde. şimdiye kadar Ka- nada"yı yöneten ikinci par- ti olan muhafazakârlan si- lerek yeniden iktidara gel- mişlerdi. Chretien 1997 ve Kasım 2000 seçimlerinde de zafer kazandı. Son ka- muoyu yoklamalan. halkın yüzde 55'inin Liberalleri desteklediğini gösteriyor. 'Kaygı verici bir gelişme' Anamuhalefet konumun- daki sağcı Kanada Ittifakı'na verilen destek ise yüzde 10'larda. Simpson. kitabının önsözünde "Seçim sonuçla- n gösteriyor ki,LiberaDergö- rünebilir bir gelecek için ik- tidan garantilemiş durum- dalar. Bu da Kanada'da sağ- hkh bir demokrasi is- teyenler için ka>- gı verici bir geüş- me" diyor.Ülkede Liberallerin bu ka- dar ağırlık kazanma- sının bir nedeni, parti- lerin yüzde 40 oyla par- lamentoda çogurüuğu el- de etmesini sağlayan se- çim sistemi. ikinci bir nedense, mu- halefetin en az 5 parçaya bö- lünmüş oluşu. Bunlardan. aynlıkçı Quebec Bloku'nun tek hedefi de ülkeden aynl- mak. Calgary Üniversite- si'nden Prof. David Taras, diktatör benzetmesinin çok aşınya götürülmemesi ge- rektiği görüşünde; özellikle de Kanada'daki 10 eyaletin sahip olduğu yetkiler düşü- nüldüğünde. Simpson ve Simpson'la benzer görüşe sahıp olanlar ise 67 yaşındaki Chretien'in, parlamenter sistemın açık- lannı da kullanarak çok faz- la yetkiyi kendi elinde top- ladığını savunuyor. HİNDtSTAN'DA SEKS SKANDALI Tehelka haber peşinde YENt DELHİ (Reuters) - Hin- distan'da, hükümet içindeki pek çok yolsuzluğu ortaya çıkaran in- ternethaber sitesi Tehelka, şimdi de üst düzey subaylann kanştığı bir seks skandalmı yayımladı. www.tehelka.com adresli site, muhabirlerinin gizli kamerayla çe- kilen video görüntülenni yayımla- madı ve ordunun soruşturma komis- yonuna teslim etti. Saatler süren görüntülerde, kendilerine silah tüc- can süsü veren muhabirlerin, üst dü- zey subaylarla yaşadığı serüvenler yer alıyor. Subaylar, silah tüccan ol- duğunu sandıklan 3 muhabirden, kendilerine kadm ayarlamalarını istiyor ve subaylardan biri bir fahi- şeyle ilişki kuruyor. Tehelka'nm Yazı Işleri Müdürü TarunTecpaL, silah alımı yapan su- baylann tüccarlardan içki. kadın ve rüşvet istemelerinin çok yaygın olduğunu belirtti. Haber sitesinin ortaya çıkardığı skandal Indian Times gazetesınde yayımlandı. Tehelka, geçen mart aymda da bazı subay ve Savunma Bakanlığı bürokratlannın kanştı- ğı bir silah yolsuzluğunu ortaya çı- karmış, olaym ardından hükümet büyük bir krize ginnişti. KABtNE, MECÜSTEN GÜVENOYU ALDI Hatemi^ye zoraki onay TAHRAN (Ajanslar) -Iran Cum- hurbaşkanı MuhamedHatemi'nin 2. cumhurbaşkanhğı döneminin ilk kabinesi, uzun süren tartışmalann ardından meclisten güvenoyu aldı. Iran meclisinde 4 gün süren gö- rüşmelerden sonra dün yapılan oy- lamada, mılletvekilleri 20 bakanın tamamına güvenoyu verdiler. Muhammed Hatemi'nin kabine- si, hem reformculann hem de mu- hafazakâr çevrelerin eleştirilerine hedef olmuştu. Mecliste çoğunlu- ğu oluşturan reformcular, Muham- med Hatemi'yi, yeni kabinenin be- lirlenmesinde "muhafazakâr* dav- ranmakla suçluyordu. Hatemi'nin 1997'de kurduğu ilk kabinenin tamamı da meclisten ilk oylamada güvenoyu almıştı. Yardımcısı istifa etti Bu arada Hatemi, Cumhurbaşka- nı Birinci Yardımcısı Hasan Habi- bi'nin görevinden istifa ettiğini, yerine Muhammed Rıza Arif in getınleceğıni söyledi. Hatemi, Mec- lis'te yaptığı açıklamada, "Habi- bi'nin kişüığine vehoşgörüsüne bü- yük saygı duydunı. Geçen 4 yuda, sahip olduğu özeUiklerden>^raıian- ma nrsatı bulduk" diye konuştu. SAYDAM YALÇIN DOĞAN BakûZiyaretine Tahran Telaşı Telaş, hem Tahran'da hem Ankara'da su yüzü- ne çıkıyor. Iranlılar kaygılannı iki başkentte de di- le getiriyor. Tahran'da bizim büyükelçiyi çağınrken Ankara'da Iran Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı'na geliyor: "Sizin Genelkurmay Başkanınız Bakû'ya ne- den gidiyor?..* Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıv- nkoğlu bugün Bakû'ya gidiyor. Yanında F-5'ler var!.. Iran medyası, elbette Mollalar'ın pompalamasıy- la, tam çığırtkanlık halinde. "Türkiye, iran'a kar- şı güç gösterisi yapıyor" naralarından geçilmi- yor. Sıralıyor Iran medyası, Kıvnkoğlu, F-5'ler, Ha- zer Denizi, Türkiye-lsrail yakınlaşması, Azerbaycan bağlantısı... Sanırsınız ki, Türkiye ile Iran kanlı bı- çakhL Oysa, ilgisi yok. ne Ankara- Tahran ilişkilerinde şu sıralarda bir gerginlik var ne de Türkiye'nin güç gösterisi. Genelkurmay Başkanı'nın Bakû ziyare- ti ise çok başka bir amaç taşıyor ve çok önceden planlanıyor. Harp okulundan ilk mezunlar Bakû'daki Harp Okulu ilk mezunlarını veriyor. Bakû, buna çok önem veriyor. Bu nedenle de Or-' general Kıvnkoğlu'nu mezuniyet törenine davet ediyor. Çünkü, Bakû'daki Harp Okulu'nun hoca- lan Türk. Azeri subaylarını Türk subaylan yetiştiri- yor. Kıvnkoğlu'na F-5'ler eşlik ediyor, yani gösteri uçaklan. Törende gösteri yapacaklar. Bu uçakla- nn savaş gücü yok. Bununla birlikte, Iran'ın bu zi- yaretten kaygı duymasının nedeni var: Hazar Penizi anlaşmazlığı!.. Iran ile Azerbaycan'ın arası bir süredir gergin. Aze- riler, ABD şirketleriyle birlikte, Hazar'ın Araz-Sharg bölgesinde petrol ve doğalgaz anyor. Iran, o böi- genin kendisine ait olduğunu savunuyor. Arama ya- pan gemilerin üstüne, savaş uçaklannı gönderiyor. Putin Hazar konusunda desteğini göstermek üze- re, geçenlerde Bakû'ya gidiyor. Hazar'da Rusya ile birlikte Iran, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kaza- kistan'ın kıyısı var. Yani, Iran dışında, eski Sovyet- ler Hazar kıyılannda söz sahibi. Şimdi, burada bir statünün belirienmesi ve tartışmalı kıyı bölgele- rinin hangi ülkeye ait olduğunun saptanmast gerekiyor. Sorun burada. Tam bu gerginlik sırasında, AJiev'in danışman- lanndan biri "Dost ve kardeş Türkiye bizim ya- nımızdadır, bizim hiç kimseden korkumuzyok- tur" diye demeç verince, Tahran hop oturuyor, hop kalkıyor. Kıvnkoğlu'nun ziyareti bu olayların yaşandığı döneme rastlayınca da... Ankara'nın Hazar ilgisi: Egel- Güç gösterisi için böyle bir ziyarete gerek yok. Ankara, elbette Bakû'nun yanında. Ama, Iran'lada ilişkileri gergin degil. Ancak, Türkiye'nin Hazar De- nizi ile ilgisi, bambaşka bir nedene dayanıyon Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre, tartışmalı deniz alanlannda karasulan 12 mil. Şimdi benzer sözleşmenin Hazar'da uygu- lanması tartışılıyor. Türkiye bu sözleşmeye, Ege Denizi'nden doiayi, imza atmış değil. Şim- di, eger aynı statü Hazar'da uygutanırsa, Ege'ye emsal olabilir ve Ege'de 12 mil yeniden gün- deme gelebilir. Türkiye olayı bu açıdan, yakın- dan izliyor. Yoksa, ne Tahran'a gözdağı ne de bir başka amacı var. Ama bunun dışında Ankara, SovyetleVin yıkılışından sonra, Türk Cumhuriyetleri'ne özel il- gi gösteriyor, onlarla sıcak diyaloglar kuruyor. Yıl- lardır süren bir yakınlık. Azerbaycan, bunun önem- li bir bağlantısı. Ekonomik kriz, hortumlama, arkası kesilmeyen skandallar derken, çoktandır unuttuğumuz bir kav- ram kapımızı çalmak üzere: 12 mil!.. E-mail: ydogan(« cumhuriyet.com.tr Faks:0212 Efsanevi muhafazakâr Helms 'SenatörNo' emekliye aynlıyor • Komünvzm, BM ve eşcinsellere karşı oluşuyla tanınan muhafazakâr Helms, ABD Senatosu'nda Türkiye'ye en fazla destek veren isimlerdendi. VVASHINGTON (AA)-ABD'de Cumhu- riyetçi Parti'nin muha- fazakâr kanadmın sim- gelerinden ve ülkenin hem en sev ilen. hem de en nefret edilen politi- kacılarından Senatör Jesse Helms'in, sağlık sorunlarından dolayı emekliye aynlacağı bil- dirildi. North Carolina eyaletinin 79 yaşmda- ki senatörü Helms. 29 yıldır arahksız süren Se- nato üyeliği sırasında ABD'de komünizme, BM'ye. Avrupa ülkele- rinın politikalanna ve eşcinsellere en fazla kar- şı çıkan etkili politıka- cı olarak tanınıyor. Gençliğınde Demok- rat Partili olan ve bir ara radyoda talk-shovv su- nan Hebns, yaşının iler- lemesiyle birlikte katıl- dığı Cumhuriyetçi Par- ti'nin en önde gelen isimlerinden biri konu- muna ulaştı. Dış llişki- ler Komitesi başkanhğı sırasından sadece bir de- fa, o da ABD'nin gü- ney komşusu Meksika olmak üzere yurtdışına gıden Helms'e, homo- seksüelliğe, kürtaja, AIDS hastalığı için ya- pılan kamu harcamala- nna karşı çıkmasından dolayı Demokratlar ve medya tarafından "Se- natorNo" ve "Dinozor* adlan takılmıştı. Helms, "ABD'ninka- nınıemmeyeçahşanbir kurum" olarak gördü- ğü BM'ye, Batı Avru- pa ülkelerinın ABD'den bağımsız geliştirdiği rüm politikalara ve bu arada Avrupa Güven- lik ve Savunma Kimli- ği girişimine hep karşı çıktı.Helms, Senato'da Türkiye'ye ilişkin ko- nulardahep Ankara'dan yana oy kullanmış, Türkordusuna silah sa- tışlanna daima destek vermışti.