Katalog

2ZA.ĞUSTOS2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA ekonomi(acumhuriyet.com.tr 13 Ay-cell bugün Nzmete gipiyor • AINKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tüıkiye'nin4. GSM operatörii olan Ay-cell. bugün teknik olarak hizmete giriyor. llk olarak, Istanbul, Ankara. lzmir. Adana, Bursa, Antalya ve Muğla'da toplam 1000 adet baz istasyonu ile hizmete girecek olan Ay-cell'in. 20O2 yılı ortalannda tüm Türkiye'yi kapsamayı hedeflediği belirtildi. Ay- cell, abone kabulune eylülden itibaren başlayacak. GSM 1800 bandında '505' koduyla hizmet verecek olan Ay- cell, teknik açılışını bugün gerçekleştirecek. Demirbank'tan iştipak satışı • tSTANBUL(AA>- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kapsamındaki Demirbank tarafından, alacak karşılığı edinilen Hortumsan Hortum Sanayii ve Ticaret A.Ş.'deki yüzde 99.20 oranındaki sermaye payının satılmasına karar verildi. Hortumsan'ın aktiflerinin yaklaşık tamamuu 2 adet arsa oluşturuyor. Halkalı'da Sabah gazetesi tesisleri sırasındaki 8 bin 761 metrekarelik arsada fabrika binası da yer alıyor. kdemip'ıle modernizasyon • ANKARA (ANKA)- Erdemir'e devredilen ve Türkiye'nin demir çelik üretimindeki dengesizliğin giderilmesi için uzun üründen yassı ürüne geçmesi planlanan Iskenderun Demir Çelik Işletmeleri (Isdemir), 1.3 katrilyon liralık modernizasyon yatınmına gidiyor. Beş yıl süreyle Erdemir'in bağlı kuruluşu olarak işletilecek Isdemir'in yatınmı Hazine tarafindan teşvik belgesine bağlandı. Koç Holdmg'ten • tSTANBUL (AA) - Koç Holding AŞ ortaklanndan Koç Yatırım Menkul Değerler'in 58 müşterisi, sahip olduklan toplam 4 milyar 430 milyon 96 bin 503 adet hisse senedini iMKB'de satmak istediklerini bildirdi. Koç Yatınm Menkul Değerler'den İMKB'ye yapılan açıklamada. söz konusu hisse senetlerinin toplam Koç Holding AŞ hisse senetleri içerisindeki payının yüzde 4.37 olduğu kaydedildi. Kartemip'de tutüdama • KARABÜK(AA)- Kardenır Karabük Demnir Çeük Sanayii ve Ticaret AŞ Çalışanlan Vakfi na ait senetlerin, Borsaia 3.şahıslar adına işlerngörmesi olayıyla ilgili, görevli bir kişinin tutukiındığı bildirildi. Globa Menkul Değ€ier'e son olarak göttdffilen senetlerin hesahı geçmediğinin tespitedilmesiyle başlatlan soruşturma kapsanında, vakıf görevısi Akın Çakmak'ın nrtultandığı belirtildi. Eğitımve Brezilyalı müsteşar, ekonomik kriz deneyimlerini ve güven bunalımını nasıl aştıklannı Cumhuriyet 'e anlattı sagbktan kısmacbk Ekonomi Servisi - "Biz IMF'nin kemer sıkma reçetesini uygularken bütçenin eğitim ve sağlık kalemlerinde kısıntı\ a gitmcdik. Aksine eğitim ve sağhk politikalanmızı geliştirdik. Bu iki alanda makro ilerlcmeler kaydettik." Bu sözler iki ülke arasında yakın işbirliğı kurma ısteğiyle Türkiye'ye gelen Brezilya Dışişlerı Bakanlığı Müsteşarı Luiz Felipe de Sexias Correa'ya aıt. Hükümet ve özel sektörle yoğun temaslarda bulunan Correa. Cumhuriyet gazetesi ile yaptığı özel bir sövleşi ile ülkesinin ekonomik kriz deneyimlerini aktardı. "Ekonomik kriz yaşayan ya da yaşamış olan ülkelerin önündeki en büyiik sorun hem ıılusal hem de uhıslararası camiada oluşan güven bunalımı". Bu bunalımı öteki ülkeler • "Güven, kazanılması çok zor, ancak kaybedilmesi çok kolay olan bir değer" diyen Correa, "Türkiye ve Brezilya gibi gelecek vaat eden piyasalar aynı zamanda çok da kınlganlar. Bizim gibi piyasalardan para da yatınmcı da çabuk kaçar. Biz Rus krizinden sonra bu korkuyu yoğun şekilde yaşadık. Para birimimiz dalgalandı. Ancak ekonomik ve yapısal reformlann önemli bir kısmını uygulamaya koymuş olduğumuz için korktuğumuz olmadı" diye konuştu. kadar Türkiye de yoğun şekilde yaşıyor. Brezüya bu sorununu nasıl çözdü" diye sorduğumuzda ise Correa şu şekilde yanıt verdi: Cüvenln kazanılması zor "Güven. kazanılması çok zor ancak kaybedilmesi çok kolay olan bir değer. Türkiye ve Brezilya gjbi gelecek vaat eden piyasalar aynı zamanda çok da kınlganlar. Bizim gibi piyasalardan Üç yıldır uygulamaya çakşnğı IMF programı ile krizden bir türlü kurtulamayan Arjantin'de halk üzertndeki ekonomik baskının artması, ülkede sosyal patlama riskini artonyor. Arjantin'de aylar- dır süren protestolar da toplumsal tepkinin giderek yükseldiğinin bir göstergesi olarak algüanıyor. Sosyalpatlama)a doğru Krizden bir türlü kurtulamayan Arjantin de, orta sınıfin çöhnesinin büyük tehlikeleri doğumcağına işaret ediliyor RAMOS MEJIA (AA) - Uzmanlara göre, ekonomınin bir türlü düze çıkamaması ve sı- kı ekonomik önlemler, Arjantin halkını sos- yal patlamanın eşiğine getirdi. Üç yıldan bu yana Arjantin'in ekonomik durgunluktan çı- kamaması, Latin Amerika'nın en güçlüsü ola- rak kabul edilen orta sınıfi da etkilemeye baş- ladı. Halkta umutsuzluğun hat safhaya ulaş- tığı dikkati çekerken. soyadının verilmesini istemeyen Arjantm'li 25 yaşmdaki yedeköğ- retmen Paula. hükümetin borçlannı ödeye- memesi nedeniyle, maaşlannm yüzde 13 ora- nında kesileceğinden şikâyet etti. Herkes ümidini kesti Paula, "Her ülke kötü zamanlardan geçebt- Br, fakat bu sonu gelmeyen durgunlukia Ar- jantin'in parçalanabileceğinden kaygılandığı- nı" ifade etti. Her genç Arjantinli gibi ülke- sinden ümidini kestiğini anlatan Paula. "Ar- kadaşlanmla Kanada ve İspanya gibi daha sa- kin bir yerlere göçme konusunda konuşuyo- nız. Arjantin dışında en azmdan bir şansımız otebUir** şeklinde konuştu. Analistler ise hükümetin sosyal patlama riski karşısmda, ücretlerin kesilmesine imkân veren "sıfir açıkbütçeM politikasından vazge- çebileceğini vurguluyorlar. Aynca Arjantin medyası. ekonomik önlemler karşıtı bir poli- tika uygularken, sosyal patlama riskiyle bir- likte ortaya çıkan bu gelişmelerin, Devlet Başkanı Fernando de la Rua'nın ıstıfasını ve 2003 'te yapılacak seçimlerin de erkene çekil- mesini gündeme gefirebüeceği kaydediliyor. Gözlemciler, Arjantin için asıl tehlikenin, orta sınıfin çökmesi olduğunu vurguluyorlar. Orta suııftn, uygulanmakta olan ekonomik programa verdiği desteği çekmeye başladığı belirtiürken, Arjantinli sosyolog Felipe No- guera da, orta sınıfin yoksullann protestosu- na katılması durumunda gerçek sorunlann ortaya çıkacağma işaret ediyor. Bazı gözlem- ciler ise Arjantin orta sınıfının isyan etmesi- nin mümkün olmadığını, ancak hükümete ya- pacaklan baskıyla uygulanan sıkı para poli- tikasından vazgeçirebileceğini ifade ediyor- lar. Polls: Eyleme katılabiliıim Başkent Buenos Aires'in dış mahallelerin- den Ramos Mejia'da çalışan ve isminin veril- memesini isteyen bir polis memuru, uygula- nan "sıfir açık bütçe" politikası nedeniyle, bu ay maasmın yüzde 13 oranında kesihnesini beklerken, "Bizden, yoUara yapümış barikat- ian kontrol etmemizi istiyoıİar. Benim de ya- kında bu protestoculara kaûlıp katümayaca- ğunı merak edJvonım" şeklinde konuştu. para da yatınmcı da çabuk kaçar. Biz Rus krizinden sonra bu korkuyu yoğun şekilde yaşadık. Para birimimiz dalgalandı. Ancak ekonomik ve yapısal reformlann önemli bir kısmını uygulamaya koymuş olduğumuz için korktuğumuz olmadı. Bunun ötesinde, güvenin tesisi için Brezüya hükümetinin izlediği yol şu oldu. Oncelikle, ulusal mutabakaün sağlanmasL Ardından farldı siyasi güçlerle diyaloğa geçilerek bir ölçüde konsensus oluşturmak. Ve sonra yavaşça, adun adım gerekli yasalan mecüsten geçirmek. Güven ortamınm sağlanmasu ancak hükümetin bu konudaki kararhhğı ve isteldUiği ile gerçekleşebilir. Ve sanırun Brezilya gerekli güveni sağladı. Tabii İd başanya ulaşmak için çok önemli özveri ve fedakârhk gerekiy or." çok borcu olan borç bulamaz Ülkelerin bütçelerini aile bütçesine benzeten Correa, gider ve geliri dengelemenin şart olduğunu belirterek şunlan söyledi: "Eğer çok borçlanırsanız size kredi verenler tarafindan yaşam tarzmızı değiştirmeye zorlanırsınız. Onlann isteği borçlanruzı ödeyebilmeniz için harcamalanmzı kısmanız ve gelir artüncı önlemleri almanızdır." Ekonomileri kriz yaşayan ülkelerin nasıl bir yol izlemeleri gerektiğinin üç aşağı beş yukan belli olduğunu kaydeden Brezilyalı Müsteşar, "Bir yandan enflasyonu düşürmeye çahşırken diğer yandan hem büyümeyi sürdürmeii hem de para biriminde istikran sağlamalısınız. Bunu söylemek kolay ama yapmak zordur" diye konuştu. Correa'ya göre sorun ülkelerin politik sistemlerinde, liderlere bütçe değişiklikler için gerekli manevra alanının dar olup olmamasında. Arjantin'deki . gelişmeleri çok yakından izlediklerini ve gerekli tüm desteği verdiklenni belirten Correa. bu ülkeye verilecek kredinin kolaylaştınlması için IMF ve G-7 ülkelen ile yakın temas içinde olduklannı kaydetti. Arjantin'deki krizin Brezilya para birimi Real'ı de olumsuz etkilediğini anlatan müsteşar. IMF'den son olarak aldıklan 15 milyar dolar tutanndaki kredinin amacının uluslararası piyasalara güven telkin etmek olduğunu belirtti. S/ Ü< GtfOPLUMUNA DOĞRU7ÖZLEM YÜZAK • Brezilya Dışişlerı Bakanlığı Müsteşarı Luiz Felipe de Sexias Correa ve 5 Devlet Bakanı Kemal Derviş, ekonomik kriz konusunda karşılı deneyimlerini paylaştılar. K Aynca Brezilya ile Türkiye G-20de birlikte hareket etme kararı aldı. İkili ilişkileri geliştirme kararı alındı Brezilya ile ortak hareket edilecek AYHAN ŞtMŞEK ANKARA - Brezilya ile Türkiye. uzay ve havacılık sanayii alanında işbirliği olanakla- nnı değerlendirme karan aldı. Brezilya Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Lu- iz Felipe de Sexias Correa'nın Devlet Bakanı Kemal Derviş ile görüşmesinde iki ülkenin G-20 içerisınde de birlikte hareket etmesi ka- rarlaştınldı. Brezilya ve Türkiye merkez bankaları ara- sındaki işbirliği güçlendirilecek. Derviş'in konuk müsteşara, ekonomik kriz deneyimle- rini değerlendirirken "Dolarizasyon konu- sunda Arjantin'e daha çok benziyonız n de- diği öğrenildi. Correa'nın Ankara temasla- nnda iki ülke arasında ilişkilerin güçlendiril- mesine dönük kararlar alındı. Ekonomik kriz konusunda deneyimlerini paylaşmayı öne- ren Correa'nın, Devlet Bakanı Kemal Der- viş ile görüşmesinde ilginç diyaloglar da ya- şandı. Derviş'in. Brezilya'nın deneyimini tartışırken "Sizinle benzer yönlerimizin ya- nında önemli farkiüıklanmız da var. Bizde dolarizasyoH önemli. Bu yönüyle Arjantin'e daha çok bennyonız" dediğı öğrenildi. Edinilen bılgılere göre Derviş-Correa gö- rüşmesinde iki ülke. G-20 forumunun etkin- liğinin arttınlması ve forum içensinde bun- dan sonra birlikte hareket etmeyi kararlaştır- dı. İki ülke Merkez Bankası yetkilileri ara- sında bilgi ve deneyim aktanmının arttınl- ması amacıyla bundan sonra daha sık görüş- meler gerçekleştirilecek. Derviş'in, Correa ile görüşmesinde art arda sorduğu sorular ile Güney Amerika'dakı gelişmeleri yakından izlediğini göstermesi Brezilya heyetinde şaş- kınlık yarattı. Türk ekonomisine ilişkin ola- rak iyimsermesajlar\eren Der\iş. "Küresel durgunluğun y aşandığı bir ortamda Türkiye ihracatmı yüzde 13 arttırdı. Bu da iyi yokla olduğumuzu gösteriyor" diye konuştu. MALEZYA BAŞBAKANIMAHATHİR MUHAMMED'DEN TEKLİF Şirketler dünya vergisi ödesin KAMPALA (AA) - Uluslararası Para Fonu (IMF) reçetelerine aykın uygulamalarıyla tamnan Malezya Başbakanı Mahathir Mu- hammed. yoksul ülkelerin uluslararası tica- retin serbestleştirilmesini kabul etmesine karşılık, zengin ülkelerin çokuluslu şirket- lere "dünya vergjsi" getirmesini teklif etti. Muhammed, "dünya vergisinin" yoksul ül- kelerin altyapı yatınmlannın finansmanın- da kullanılmasını istedi. Mahathir, "dünya vergisi" karşılığında, yoksul ülkelerin ve Dünya Ticaret Orgütü'nün uluslararası tica- retin serbestleştırilmesi yönündekı çabala- nna destek verebileceğini belirtti. ASİLSAN'dan yenisüah OMERŞAN RİZE - Rize'nin Ardeşen ılçesın- de 1993 yılında KOBl'lerkapsamın- da kurulan ASlLSAN Silah Fabrika- sı'nda, yeniden üretime geçme hazır- lıklan yapılıyor. Türkiye'de yaşanan ekonomik kriz sonrası üretimin dur- ması nedeniyle iflasın eşiğine gelen fabrikada yöneticiler, yeni bir proje ile üretimi yeniden canlandırmayı amaçlıyor. ASlLSAN Genel Müdürü Mustafa Bajrak. ASlLSAN ın ıflas etmesinin söz konusu olmadığını be- lirterek, "Iflas etmedik. Sadece ülke- mizde yaşanan ekonomik kriz nede- niyle geçici bir süre üretimini yaptığı- mız 'Atmaca 53' silahlannın üretimi- ni durdurduk. Fakat, fabrikadaki ba- kun ve onanm çahşmalanmız devam ediyor. ,\macımız, 150 kişinin çalıştı- ğı, bölgede önemli bir boşluğu doldu- ran butesisin hizmetvermesidir. Şu an Atmaca 53'ten daha seri bir tabanca modclinüı deneme üretimine başla- dık. Gerekli izni alarak. seri üretime geçmeyi planlryoruz. Bu silaha da' Fır- tına 53' admıverdik" dedi. ozlemyurnyahoo.com Behramkale'nin dik, geniş, arna- vut kaldınmlı yoku- şu. Yol kenanna sıra sıra tezgâhlar dizi- li. Başlannda köyün kadınlan. Kimi işle- diği örtüleri, kimi topladığı otları, kimi zeytinyağı satıyor. Etrafta başdöndürü- cü birkekik kokusu... Biri genç, öteki orta yaşlı iki köylü ka- dının oturup, aralannda konuşup gûlüş- tüğü bir tezgâha yaklaşıp sohbet ediyo- ruz. Günbatımı yaklaşıyor. Yokuş gide- rek tenhalaştığı için 'bir şeyler' satma telaşlan azalmış. Yaz boyu tezgâh aç- tıklarını, kasım ayından itibaren zeytin topladıklarını anlatıyorlar. Bir de evleri- nin iki odasını pansiyon olarak verdik- lerinı. Genç kızın annesi olduğunu öğ- rendiğimiz 6O'lı yaşlarını süren kadın, gözleri parlayarak yukarılarda bir nok- tayı işaret ediyor: "Buranın sahibiınter- netten müşteri buluyor. Kendi odalan Assos'ta İnternet ve Yönükler. yetmediği için bizim evlere de gönde- riyor. Kış ortasında bile dolu olduğumuz oluyor." ilkbaharda evleneceğini söyleyen genç kız, nişanlısının da önümüzdeki ya- za kadar intemette bir site kuracağını, hatta tanışıp dostluk kurduğu bir Alman- la ortak çalışmayı planladığını anlatıyor. Belli ki internet Behramkale halkının gündemine çoktan girmiş. Assos Akropolü ve Athena tapınağı ile tanınan Behramkale, Kuzey Ege'nin en şanslı yerleşim birimlerinden. Behram- kale'ye çok değil, yalnızca 20 kilometre uzaklıktaki bir diğer köy ise 'şanstan' hâlâ nasibini alamamış. Gürpınar'a gi- den ana yoldan sadece 2 kilometre içe- ride bir Yörük köyü. Adı Çamkabalak. Köye ilk gittiğimden bu yana aradan 8 yıl geçmiş. "Ne değişmiş" merakı ile do- laştım evlerin arasında. Değişen yalnız- ca köye suyun gelişi olmuş. O da yalnız- ca üst mahallelere. 8 yıl önce yalınayak arabanın peşinden koşan çocuklar bü- yümüş. Şimdi diğerleri yalınayak koşu- yor. Gözalıcı Yörük giysileri ile kadınlar sarıyor etrafımı. Dokudukları kilımleri, heybeleri satma telaşındalar. içlerinden birinin tek göz odalı evine konuk oluyo- rum. 8 yıl önceki gibi, baş köşede doku- ma tezgâhı. Sırtındaki bohçada 11 aylık bebeğini taşıyan 19 yaşmdaki Sabır'la konuşuyo- rum. Utangaç gözlerini yere indirerek il- kokul 3'ten sonra okuyamadığını söylü- yor. 8 yıllık eğitime geçilmesinin ardından köyün ilkokulu kapanmış. Bina öyle bomboş duruyor. Civardaki 5-6 köyün çocuklan bir servis aracı ile toplanıp Ba- labanlı Köyü'ndeki ilköğretim okulunda eğitim görüyoriar. Kadınlann dokuduk- lan kilimleri arabasının artcasına atıp kı- yı şeridini dolaşarak satış yapan Şakir çocuklann hepsinin okula gidemediğini anlatıyor. ilkokul 5'ten sonra çocuklann başka bir köyde yatılı okumalan gereki- yormuş. Aileler maddi imkânsızlıklar ne- deniyle bunafazlayanaşmıyormuş. So- nuçta Çamkabalak ve benzeri köylerde 8 yıllık eğitimin yalnızca adının var oldu- ğunu öğreniyoruz. Şakir'in "Birsonraki seçimlerde muh- tanmızın kadın olması için uğraşıyoruz" sözleri ise hem şaşırtıyor hem de sevin- diriyor. Yalnızca kadınlann dokuduklan kilimlerle ayakta kalabilen bu Yörük kö- yünün yöneticisinin bir kadın olma ola- sılığı hoş. Kimbilir bu belki de değişimin "öncü rüzgân".... Petrol-işten POAŞ'ın karnesi 9 W Uretim ve pazar payı geriliyor Ekonomi Servisi - Petrol tş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın. Petrol Ofisi A.Ş.'nin (POAŞ) özelleştirildikten sonra yarattığı kahna değer, üretim ve satıştaki pazar payının azaldığını belirtti. POAŞ'ın kânnm bir önceki yıla göre 70 trilyon liradan 72 trilyon liraya çıkmasına karşuı, ödediği verginin 41 trilyon liradan 33 trilyon liraya düştüğünü dile getirdi. POAŞ'ın özelleştirilmesinin birinci yıldönümü nedeniyle sendikamn merkezinde düzenlenen bir basın toplantısı ile geçen bir yılı değerlendiren Öztaşkın, şirketin performansınm son bir yılda azaldığını vuı^alayarak. bu durumun "bir şirketin performansL, işletmenin özel ya da kamuya ait olması ile Ugili • POAŞ'ın özelleştirildikten sonra geçen bir yılını değerlendiren Petrol İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın. POAŞ'ın kânnın artmasına karşın ödediği verginin 8 trilyon lira azaldığını dile getirdi. ounadığun gösterdn dedi. Bağımsız denetim raporlanna göre şirket hakkında çeşitli bilgileri aktaran Öztaşkın, POAŞ'ın, özelleştirme öncesi dağttım şebekesinin yüzde 58'ine sahip olduğunu, bugünse bu payuı yüzde 56'ya düştüğünü belirtti. Özelleştirme öncesi toplam çalışan sayısının 3 bin 800 kişi olduğunu dile getiren Öztaşkın, istihdamda sıkıntılann olduğunu kabul ettiklerini ancak özelleşrirmeden sonra 2 bin 660 kişinin işten çıkanldığmı, istihdam darahnasının yüzde 80'e vardığını ve kalan 1140 işçinin yalnız 525'nin sendikalı olduğunu vurguladı. Özelleştirme sonrasında. hemen hepsi batı bölgelerinde 13 akaryakıt tesisi ve 20 kent merkezinde 400 istasyonun yenilenmesi için Hazine'den yüzde 100 indirimli yatırım teşvik belgesi alındığını dile getiren Öztaşkın, "Bu miktar ödenmesi gereken vergiden düşürükrek devlet 8 trilyon Hra kadar vergi kaybuıa uğratılmıştır. Kamu miilkiyetinde iken yatınmlar için esirgenen kaynaklar, özeUeştirmeden sonra sunulmuştur*' dedi.