Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 AĞUSTOS 2001 PERŞEMBE HABERLER DUIVYADA BUGUN ALt SÎRMEN Rejim Kısırdöngiisü ABD'de son başkanlık seçimleri tam anla- mıyla bir skandal oldu. Al Gore, ülke çapında daha çok oy almasına karşın, George W. Bush Beyaz Saray'a oturdu. Federal yapıdan olduğu kadar, bir zamanlar büyük toprak sahiplerini daha etkin kılmak için yapılan düzenlemelerden kaynaklanıyordu bu durum. Ama bu garip olgu ABD'de sistem tartışma- lannayol açmadı. Fransa'da, Maurice Duverger'nin deyimiy- le, General De Gaulle'ün bedeni için özel ke- silmiş bir giysiyi andıran 5. Cumhuriyet Cum- hurbaşkanı ile pariamento ayrı ayrı çoğunluk- lardan geldiklerinde rejimin işleyip işlemeyece- ği çok tartışıldı. Ama böyle bir olasılık iki kez ger- çekleşti, rejim yine işledi ve kayda değer bir re- jim tartışması olmadı. Çünkü bu iki ülkede de yürürlükte olan rejim- ler, aksaklıklarına, gediklerine karşın genelde, işlevlerini yerine getiriyorlardı. Türkiye'de ise rejim, belirli aralarla kesintiye uğruyor ya da ciddi bir biçimde tartışmaya açı- lıyor. Çünkü rejim, işlevini yerine getiremiyor ve ül- ke bir çıkmazdan çıktığını sanırken bir başka- sına saplanıyor. Evet, 1980'den bu yana geçen süre içinde, açık bir darbe olmadı. Ama, bu sürede, başkan- lık sisteminin ciddi biçimde tartışıldığını, ardın- dan 28 Şubat'ın yaşandığını, şu sıralarda da teknokratlar ya da elitler yönetiminin tartışma gündeminin baş sırasına oturduğunu unutma- yaltm. ••• Türkiye, garip bir kısırdöngüyü yaşıyor. De- mokratik olduğu ileri sürülen, ama bir demok- rasinin sandıkdışındaki çoğu "onsuz olmaz"\n\ içermeyen rejimlerin yürütücüleri, 8-10 yıllık sü- reler içinde, rejimin yürümediğini kanıtlamak için ellerinden geleni yapıyorlar ve bunu da ba- şanyorlar. 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, 28 Şubat bu ol- gunun kilometre taşları. Bugünkü tartışmalann toplumda böylesine yankı bulması da aynı olgunun göstergesi. Gelişmeleri anımsayalım; o zaman göreceğiz ki, bütün bu hareketler, başlangıçta geniş bir toplumsal destek kazanmışlardır. Çünkü bun- lann her biri rejimi yürütmekle yükümlü olanla- nn, rejimin yüremeyecegini, bir kez daha çıkma- zasaplandığımızı kanıtlamalannın ve kamuoyu- nun bu gerçeği görmesinin ardından gelmişler- dir. Bu yüzdendir ki, rejime ara veren darbelerde- ki sivil sorumluluk en aşağı ara veren askeri so- rumlulukla eşittir, hatta belki de daha fazladır. Ara rejimlerin başlangıçta elde ettikleri top- lumsal destek, bu olgunun kanıtıdır. ••• işin bir başka ilginç yönü de ara rejimlerin başlangıçta elde ettikleri desteği zaman içinde tümüyle yitirmeleri olmuştur. Nitekim ara rejimlerde umar arayıp, onlara zımni destek verenler, tekrar "normal!" rejime dönüldüğünde, bu kez eski rejime destek ver- mektedirler. Ara rejimleri izleyen seçimlerin coşkularını ve ara zaman dilimi içinde artık "bittiği" sanılan po- litikacılann yeniden yıldızlaşmalannı anımsaya- lım. O zaman periyodik bir biçimde, önce "nor- mal rejim!"\r\ kendi çıkmazını kanıtladığını, ar- dından yine aynı biçimde ara rejimlerin kendi çıkmazlannı kanıtlamaya koyulduklannı görü- rüz. Işte rejim kısırdöngüsü bu. Söz konusu kısırdöngünün kimlerden değil de neden kaynaklandığını sormadığımız tak- dirde, doğru yanıta ulaşmamız da mümkün ola- mayacaktır. Geçenlerde yapılan bir kamuoyu araştırma- sı, bu konuda ilginç ipuçları veriyor. Araştırmada halkın yüzde 6O'ı aşan bölümü- nün, kaymakamlar ile mülki amirlerin seçimle iş- başına gelmesıni istediği ortaya çıkıyordu. Ama aynı yeni araştırmada, halkın en az gü- vendiği kişilerin ve kurumların başında kendi seçtiği kişi ve oluşturduğu kurumların geldiği görülüyordu. Kaymakam ve valileri kendi seçmek isteyen halk, kendi seçtiklerine hiç güvenmiyor, atan- mış kaymakamlara bile kendi seçtiği milletve- killeri ve yerel yöneticilerden daha fazla güven duyuyordu. Bu akıl almaz çelişkiyi görmezden gelerek re- jim kısırdöngüsü hakkında salim bir çözüme varabilir miyiz? Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: Refah Partisi'nin temyiz yolu açık ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Avrupa însan Haklan Mahke- mesi'nin (AİHM), ver- diği karar için, 3 ay içe- risinde temyiz yoluna gidilebilecek. Başvuruyu üıceleye- cek olan Büyük Daire, yorum hatası, Avrupa İnsan Haklan Sözleş- mesi ihlali olup olmadı- ğı açılanndan karan de- ğerlendirecek. Prof. Dr. ibrahim Kaboğlu, AİHM'nin kararlannda genellikle değişiklik ol- madığını, ancak son sö- zü Büyük Daire'nin söyleyeceğinı bildirdi. AtHM'nin karan için RP'nin itiraz hakkı bu- lunuyor. Prof. Dr. ibra- him Kaboğlu, 3 ay için- de başvuru olması du- rumunda dairenin kara- nnın Büyük Daire'ye gidebileceğini vurgula- dı. Kaboğlu, "RP, anla- dığun kadanyla başvu- racak. Çünkü, karan haksız buluyor. Başvur- ması demek onun kabul edilmesi güvencesini be- raberinde getirmiyor. Genelde AİHM'ye iti- razlarda. kararda deği- şiklik olmuyor, dairenin karan değiştirilmiyor. Ama mahkemeninvere- ceği karanşimdiden bil- mek zor" dedi. Saadet Partisi'ne göre yasaklı lidere ilk seçimde bağımsız milletvekilliği yolu açık Erbakan'a6 yoF aranıyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Avrupa însan Haklan Mahkemesi'nin (AİHM) RP"nin kapatılması karannı onaylamasıyla siyasete 'erken dön- me' umudu sona eren Necmettin Er- bakan'ın yeni hedefinin •bağımsız millervekilliği yolunu denemck" oldu- ğu belırtıldı. SP'lıler, Sıyası Partiler Yasası'nda 1999 yılında yapılan deği- şiklikle Erbakan'a bağımsız milletve- killiği yolunun açıldığını savundular. Saadet Partısi (SP) Genel Başkanı Re- cai Kutan. AİHM karannın hukuki değil siyasi olduğunu söyledi. AİHM'nin RP ile ilgili karannın ar- dından kapatılan RP'nin siyasi yasak- lı lideri Necmettin Erbakan'ın, 'ba- ğımsız milletvekilliği' yolunu deneye- rek siyasete 2003 yılından önce dön- Anayasa Mahkemesi: Karardan muüuyuz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa Mahkemesi Başkanı Mustafa Bumin. Avrupa Însan Haklan Mahkemesi'nin (AİHM). RP'nin kapatılmasına ilişkin verdiği karan değerlendirirken "Verdiğimiz karann, AİHM tarafindan, AİHS'ye de uygun bulunarak onanmış olmasuun tarafimızdan mutlulukla karşüandığını ifade ctmek istiyorum" dedi. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve yönetım kurulu üyelennin ziyaret ettiği Bumin, karann yalnızca anayasa ve Siyasi Partiler Yasası'na değil, aynı zamanda Avrupa Însan Haklan Sözleşmesi'ne de uygun olduğunu vurguladı. Bir gazetecinin, AİHM karannda. laiklik ilkesine vurgu yapıldığına ve demokrasiyi kaldırmaya yönelik görüşlerin, demokrasi içinde yer alamayacağına ilişkin değerlendirmenin anımsatılması üzerine Bumin. "Yoruma ihtiyaç yok. Konu mahkeme karannda yeterti gerekçeyi taşıyor. Sizin açıklamanız bile sorunun cevabını içeriyor. O bakımdan bir yorum yapmak istemiyorum, yoruma gerek yok" demekle yetmdi. • SP milletvekili Mustafa Kamalak, Erbakan'ın 1999 seçimlerinde bağımsız aday olma isteğinin Yüksek Seçim Kurulu tarafindan reddedildiğini, ancak aynı yılın ağustos ayında SPY'de yapılan değişiklikle bu engelin ortadan kalktığını savundu. meyi planladığı kaydedildi. SP'li mil- letvekilleri, Erbakan'ın bağımsız mil- letvekili olabilmesinin önünde huku- ki birengel olmadığını savundular. SP Kahramanmaraş Milletvekili Musta- fa Kamalak, Erbakan'ın 1999 seçim- lerinde bağımsız milletvekili adaylı- ğının Yüksek Seçım Kurulu (YSK) tarafindan reddedildiğini, ancak 1999 yılının Ağustos ayında SPY'de yapı- lan değişikliğin bu engeli ortadan kal- dırdığını söyledi. SPY'nin 'TemeUi kapatılan siyasi partiler mensuplan- nın durunıu" hükmünü düzenleyen 95. maddesi şöyle: "Kapatılan siyasi parti bir başka ad altında kurulamaz. Bir siyasi partinin kapatılmasına, söz ve eylemlerine neden olan kumculan dahil üyeleriAnayasa Mahkemesi'nin kapatmaya ilişkin kesin karannın Res- mi Gazete'de gerekçeli olarak ya\ım- lanmasuıdan başlayarak § yıl süreyle bir başka partinin kurucusu üyesi, yö- neticisi ve deneticisi olamazlar. Siyasi partiler bu kişileri hiçbirsuretle seçim- lerde aday gösteremezler." Kamalak, daha önceki düzenleme- de yasaklı kişilerin 'milktvekilliğinea- day olamayacağının' öngörüldüğünü kaydederek 1999 yılında yapılan de- ğişiklikle yalnızca siyasi partilerin a- day gösteremeyeceğınin hükme bağ- landığını. bu nedenle bağımsız millet- vekilliği yolunun açık olduğunu bil- dirdi. AİHMŞe tepki sürtiyor SP Genel Başkanı Recai Kutan dün düzenlediği basın toplantısında, AİHM'nin karannın hukuki değil si- yasi olduğunu söyledi. AİHM'nin "laik düzene karşı baa eylemler ola- bileceği şüphesiyle" karar verdiğini anlatan Kutan, evrensel hukuk ölçüt- lerine göre şüphenin karar için temel İĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN DÜN ...... ,pmı Siüeymancılar böliındü Recep Tayyip Erdoğan, yeni oluşumun kurucular kurulu listesinde Süleymancılar ve Iskender Paşa dergâhmdan 5 kişiye yer verdi BÜLENTSARIOĞLU AFYON - Recep Tayyip Erdoğan'ın yeni oluşum hareketı, Süleymancılar ce- maatini de böldü. Süley- mancılar cemaatinin lideri Arif Ahmet Denizolgun ile ters düşen kardeşi Mehmet Denizolgun yeni oluşumun kurucular kurulunda yer al- dı. Dün belirginleşen olası kurucular kurulu listesinde. Süleymancılar cemaatinden HasanBelhan. Iskender Pa- şa dergâhmdan da Raşit Kü- çük, Hilmi Güler, Nazif Gündoğan ve Amasya Mil- letvekili AkifGüUe yer aldı. Süleymancılar tarafindan daha önce DYP listelerin- den çıkanlarak milletv ekil- liği engellenen Tayyar Alu- kulaç da yeni oluşuma katıl- dı. Böylece, tarikat ve ce- maatlere karşı reformist ta- \ırlanyla bilinen Altıkulaç ile Süleymancılar aynı olu- şumda bir araya geldi. Erdoğan'ın önderliğinde- ki yeni oluşum hareketi par- tileşmeden önce son çalış- malannı tamamlamak üze- re Afyon'da kampa girdi. Partinin kurucular kurulu kadrosunu oluşturacak he- yette. kamuoyuna sunulan beklentilerin tersine sürpriz bir ismin yer almaması dik- kat çekti. Olası kurucular kurulu heyetinin omurgası, Milli Görüş siyasetinden hi- zip hareketiyle aynlan eski FP'li kadrolardan oluştu. Dünkü toplantıya karılanlar YiısufBozkurtÖzal'ın oğlu İbrahim Özal ile bazı eski DYP ve ANAP'lılann yanı sıra yeni oluşumun akade- mik çalışmasını yürüten öğ- retim üyeleri, işadamlan \e bazı sanatçılarla smırlı kal- dı. Yeni oluşumun kurucu- lar kurulunda iki türbanlı ad da yer aldı. Kanal 7 telev iz- yonunda program yapan Ayşe Böhürler ile Istan- bul'da doktorluk yapan Se- ma Ramazanoğiu yeni par- tinin vıtrinindeki başörtülü isimler olacak. Kurulun tek sıra dışı üyesi bir dönem erotik filmlerde rol alan si- nema sanatçısı Tamer VTğit oldu. Erdoğan'ın yeni oluşum- culara yaptığı konuşmaya, tt Umut hareketinin değerii yolculan" diye başlaması partinin ismiyle ilgili bir i- ma olarak yorumlandı. Toplantıdan önce açıkla- ma yapan Manisa Milletve- kili Bülent Annç, Necmet- tin Erbakan, ANAP ve Sa- adet Partisi'ni hedef aldı. Annç, 32 yıl boyunca ya- nında yer aldığı Erbakan'ı ima ederek "Sadece lider olarak, kurtancı olarak, su- perman olarak kendilerin- de fc\ kaladelik bulunduğu- na inanılan kişiler üzerine bina edilmiş siyasetten uzak, yıpranmarmş yeni yüzlerle yeni, dürüst siyaset anlayışını hâkim kılabilme- nin \olu bûiikte düşüıunek- tir"'dedı. Berlin Eyaleti'nde, İslam Federasyonu'nun din dersi vermesi yasaklandı Bîr darbe de Almanya^dan SP'ye 'birhilol, beşyüdız' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Saadet Partîsi (SP), parti ambiemini belirledi. SP Genel Başkanı Recai Kutan, "1 hilal ve 5 yıldızn dan oluşan amblemın parti programmı temsil ettiğini söyledi. Kutan, dün düzenlediği basın toplantısında parti ambiemini açıkladı. Yukanya doğru çapraz dönük hilalin önünde 5 yüdızdan oluşan amblemin parti programını anlattığmı kaydeden Kutan, hilalin "şefltat, milli ve manevi değerleri"; soldaki küçük yıldızın rf sevgu hoşgörü. kardeşHk ve banşı"; sağdaki küçük yıldızın "insan haklan ve hürriyetierinr; soldaki ortanca yıldızın "adalet ve gerçek hak anlayTşuu"; sağdaki ortanca yıldızın u refah ve kalkmmavı" büyük yıldızın da •'saygmlık, itibar ve şerefi" temsil ettiğini bildirdi. Parti ambleminin 12 ajans ve 26 grafikerin 15 günlük çahşması sonucunda belirlendiğini kaydeden Kutan, u MUletimizin kurtuhışu için, ay- yüdızlann albna mührü basmak yeterli olacaktır'' diye konuştu. BERLİN (AA) -Berlın Eyaleti Eğitim Bakanı KlausBöger, kadm- erkek eşitliğini içermediği gerek- çesiyle İslam Federasyonu (ÎF) ta- rafindan okullarda verilmesi iste- nen islam dersi programının uygu- lanmasuu yasakladı. Berlin Eyaleti Eğitim Bakanlığı tarafindan dün yayımlanan basın bildirisinde, iF'nin, kendi sunduğu program çerçevesinde Berlin'deki okullarda islam dersi verme yetki- si bulunmadığı, bunun iF'ye yazı- lı olarak bildirildiği kaydedildi. IF tarafindan sunulan ders programı tasansında 'önemli anayasal ilkele- rin' derslerde nasıl uygulanacağı konusuna açıklık getirilmediği be- lirtıldı. Bildiride, bu nedenle IF tarafın- dan önerilen ders programınm uy- gulanamayacağı vurgulandı ve ana- yasada yer alan ilkelerin Berlin'de- ki Eğitim Yasası'nın temelini oluş- turduğuna işaret edildi. Aynca, Bö- ger'in karannın islam dersine yö- nelik bir karar olmadığı, ancak derslerde verilecek eğitimin içeri- ğinin çok iyi şekilde incelenmesi gerektiği ifade edildi. islam Federasyonu yargrya ^diyor Berlin İslam Federasyonu ise Bö- ger hakkında 200 bin marklık dava açılacağını bildirdi. iF'den yapılan yazıh açıklamada, Böger'in, Yar- gıtay tarafindan dini cemaat olarak tanınan iF'nin, Berlin'deki okullar- da din dersi verme hakkını elinden aldığı, bu nedenle mahkeme yolu- na gidileceği belirtildi. olamayacağını belirtri. Avnıpa Konse- yi'nın Türkiye'deki laıklık uygulama- sının demokratik olmadığına karar verdiğine dikkat çeken Kutan, AlHM'nin bu yönüyle de Avrupa Konseyi ile çeliştiğını ka\detti U RP döneminde laikliğe karşı kaba ku>Tete başvurulduğuna dair bir ör- nek göstersinler" diyen Kutan. kara- nn dörtte üç çoğunlukla alınması üze- rinde de ciddiyetle durulması gerek- tiğini bildirdi. Kabul oyu verenlerden birinin de Türkiye"nın temsılcisi olan bir hukukçu olduğunu anlatan Kutan, "Hem Türldye'yi temsil edeceksiniz hem de Türkiye'nin taraf olduğu bir davada hâkim olarak karar verecek- siniz. Bu, hukuki olnıayan bir tatbi- kattır'" diye konuştu. Şeriatçı basın Bukez Avrupa'yı suçladılar • AİHM'nin Refah Partisfyle ilgili karan, dinci basında "Putlannı yediler", "Avrupa demokrasi özürlü", "Şeriat paranoyasf manşetleriyle duyuruldu. l • İstanbul Haber Servisi - Dinci basın. AİHMnin. RPnın kapatılmasında Türkiye'yi haklı bulan karannı "Putlannı yediler", "A\nıpa demokrasi özürlü**, "Şeriat paranovası" gıbı manşetlerle duyurdu. Karan "Putlannı yediler" manşetiyle duyuran Akit gazetesi, haberde "Fikir ve inanç özgüriüğü. demokrasi. insan haklan fasa fıso... Konu, Türkiye ve İslam olunca Avrupa, ilkelerini çatır çatır yiyor" ifadesini kullandı. Yeni Şafak gazetesi, karan "Avrupa demokrasi özürlü" manşetiyle duyururken mahkemenin Erbakan'm siyasi yasağını, "vazgeçilemez sosyal ihtiyaç" olarak değerlendirmesını öne çıkardı. t AİHMgüvenilirdeğU^ Haberde AİHM'nin. RP'nin islamı kurallara yönelik eylemleri yüzünden şeriattan soyutlanmasının mümkün olmadığı karan için de "şeriat paranoyası" denildi. Milli Gazete de karan hukuka aykm olarak değerlendirdi. AİHM'nın karanyla güvenilirliğini yitirdiği ifade edilen haberde, "Şüphe, hukuka galip geldi" denildi. Karann siyasi nıtelik taşıdığını öne süren Islamcı gazetelerin tümü. emekli Yargıtay Cumhuriyet Başsa\cısı Vural Savaşın. "AİHM'nin parti kapatma davalannda objektif tutum izlejeceğine inanmıyorunı. AİHM, bir mahkeme değil, siyasi bir heyettir" sözlerine ver verdi. Dıs basın: Hacıyatmaz darbeyedi FRANKFURT/LONDRA (Cumhuriyet) - Alman ve Ingiliz basınında. AlHM'nin Refah Partisi ile ilgili karan geniş yankı buldu. Liberal sol eğilimli Frankfurter Rundschau gazetesi. "Mahkeme parti yasağuu onayladı" başlığı ile verdiği haberde. RP'yle ilgili karann üç karşı oya karşı dört oyla aluıdığını belirterek yasaklama karannın toplantı ve örgütlenme özgürlüğünü zedelemediği yönündeki mahkeme karanna yer verdi. Gazete, Recai Kutan'ın karan politik bir karar olarak nitelediğini de okurlanna duyurdu. Merkez sağ eğilimli Frankfurter Allgemeine Zeitung yorumunda karann gelecekteki AB Anayasası için temel bir yapı taşı oluşturduğunu öne sürdü. Liberal Süddeutsche Zeitung da "Erbakan partisine yasak: Türk hacıyatmazma ağır darbe" başlığını kullandı. İngillz basını Karar BBC'de geniş yer alırken günlük gazetelerde beklenenden daha az yer aldı. The Guardian gazetesi, haberi "AİHM Türkiye'yi temize çıkardı" başlığıyla verdi. The Times gazetesi de AlHM'nin Refah'la ilgili karannı, "Parti kapatma karan onaylandı" başlığı ile duyurdu. BBC. karann Islamcılar tarafindan beğenilmediğini, ancak laik kesimin bunu büyük bir memnuniyetle karşıladığını duyurdu.