Katalog

2 AĞUSTOS 2001 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HJJV\_/iıUIVJJ. / ekonomiracumhuriyet.com.tr 13 Relorm kayıt dışı getirdi • ANKARA(ANKA)- Türk-lş, geçen yıl kayıt dışı çalışmayı önlemeye > önehk olarak gerçekleştırilen sosyal güvenlık reformunun, ülkenın çalışma koşullanyla \e bazı işlerin nıtelığıyle bağdaşmaması nedenıyle kayıt dışı çalışmayı arttırdığını ve kayıt dışı çalışanlann sayısını 20OO yılında 3 milyon 638 bine çıkardığını ileri sürdü. Türk-lş'in Sosyal Güvenlik Reform Yasası'nın uygulandığı son bir > ıldakı gelişmeleri anlattığı raporunda pnm kay bının da 2000 yılında 2 katnlyon729triry'on881 milyar lıra. \ergi ka> bının ıse 328 tnlyon lıra olarak gerçekleştiğinı kaydettı. TupkcelTe7 trilyon ceza • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Rekabet Kurulu. GSM hızmetlen pıyasasında "hâkim durumunu kötüye kullandığı' gerekçesiyle Turkcell'e toplam 6 trilyon 973 milyar 129 milyon lira para cezası \erdi. Rekabet Kurulu. Başan Elektronik \e Telsim'in başvurusu üzerine, Turkcell Iletişim Hızmetleri AŞ'nın GSM hizmetleri pıyasasında hâkım durumunu kötüye kullandığını oy çokluğuyla karara bağladı. Kararda Turkcell'in. ceptelefonu dıstribütörlen> le münhasır çalışarak ya da bunlan kendisine bağımlı konuma getirerek, bu distribütörlerın rakip operatörlerle benzer kampanyalar yapmasının engellendiğine ışaret edildi. İzmifte rtıutfak entlasyonu • İZMİT(AA)-Izmit'te yaşayan 4 kışılik bir ailenın aylık mutfak l ~'-' n " gideri, geçen aya göre yüzde 2.5 oranında arttı. Izmit Ticaret Odası'nca gerçekleştirilen fiyat hareketlerı araştırması, öncekı ay 156 milyon 889 bin 365 İıra olan 4 kışilik aılenin dengelı ve ekonomik beslenme gıderinın, geçen ay 160 milyon 766 bin 573 liraya yükseldiğini gösteriyor. Minibüs ücreti zam şampiyomı • İSTANBIL(AA)- lstanbul'da geçen ay en fazla fıyat artışı, yüzde 25'le dolmuş minibüs ücretınde görüldü. Dolmuş minibüs ücretindekı artışı, yüzde 24.9'la taksi ücreti, yüzde 24.7 ile doktor muayene ücreti ızledi. Yılm ilk yedı ayı itıbarıy la ise fiyatlan en çok artan ürünler yiizde 132.51e tüpgaz. yüzde 101.8'le armut. yüzde 100 artışla da Boğaz Köprüsü geçiş ücreti \ e kibrit oldu. B( niyet mektubu gönderildi • ANKARA (AA)- Türkıye. ek niyet mektubunu Uluslararası ParaFonu'na(IMF) gönderdi. Dün gönderilen ek niyet mektubunda makroekonomik dengeler ile y ıl sonu hedeflen yer alıyor. Öte yandan. IMF Yönetim Kurulu'nun 3 Ağustos"ta toplanarak 1.5 milyar dolarhk krediyı 9. gözden geçirme çerçevesinde serbest bırakması bekleniyor. Kömüre yüzde 10 zam • ANKARA (ANKA)- Türkıye Taşkömürü Kurumu (TTK) kömür fiyatlanna y üzde 9.8 ile yüzde 10.1 oranlan arasında zam yaptı. TTKden yapılan açıklamaya göre. Zonguldak \e Karadeniz Ereğli parça kömürünün ton fıyatı yüzde 9.9, Çatalağzı ve Armutçuk kömûrlerinın fıyatı da yüzde 10.1 arttırıldı. 40 kadar kentte yol işgal eyiemleri düzenleyen binlerce kamu çabşanı ve işsiz, hükümetin uvgulamaya koyduğu EVIF destekli kemer sıkma planını protesto ederek yeni iş alanlan varatılmasını istedi. Ekonomi Scrvisi - Son üç yıl- dır süregelen ekonomik krizin iyice alev lendiği Arjantin'de hü- kümetin "kemer sıkma planı- nın" senatoda kabul edilmesinin ardından kitlesel gösteriler ve yol işgalleri bütün ülkeyi bir ey- lem alanına çevirdi. Arjantin'de son günlerde sayıla- rı gıderek artan ışsizlerın genış oranda katıldığı yol işgallen, tra- fığı yüzde 70 oranında aksat- tı.Protestocular, 40 kadar kente gi- ren anayolları trafığe kapattı. Sendikaların verdiğı bilgilere göre ise ülke çapında 50'ye yakın yerde yol işgal eylemi gerçekleş- tirildi. Aynca Buenos Aires ya- kınlarında bir havayolu çalışanla- n sendikasının eylemi yerel hava- alanında karmaşaya yol açtı. Arjantin kaosa doğruBazı bölgelerde de bankalar işgal edildi. Arjantin hükümeti yol işgalleri- nin yasadışı olduğu noktasında ısrar ederken sendikalar ve işten atılmış ışçi gruplannın liderleri alternatif yollar- dan geçışi mümkün kılan banşçı ey- lemler düzenlediklerini vurguluyorlar. r hükümeti sorumlu tuttu Arjantin'de sendikalar ve işsizler, birbiri ardına özelleştirmeler düzenle- yen hükümeti. ekonomik krizin ve ar- tan bütçe açığının tek sorumlusu sayı- yor ve sorumluluğu paylaşmak isteme- diklerini belırtiyor. Yollan işgal eden binlerce işsiz ve kamu ışçisi, aynı za- manda daha öncekı eylemlerde gözal- tına alınan yaklaşık 200 kadar "sosyal mahkûmun" da serbest bırakılmasını ve hükümetin yeni iş alanlan yaratacak bir plan yapmasını ıstiyor. Arjantin'de Devlet Başkanı Fer- nandodela Rua ve Ekonomi Bakanı Domingo Cavallo'nun hazırladığı IMF destekli "kemer sıkma plaıu" bütçe açığını ortadan kaldırmak için kamu çalışanlannın maaşlannın orta- lama yüzde 13 oranında ve emekli maaşlannın da bir miktar kesilmesi- ni öngörüyor. Planda aynca çalışan- lara maaş yerine geçecek ve çeşıtli yerlerde geçerli olan bir "sertifika" verilmek isteniyor. Ancak işçiler. ma- aş kesintisine olduğu gibi sertifıka önerisine de şiddetle karşı çıkıyorlar. Işçi temsilcileri, bu sertifikalann her yerde geçerli olmadığını. üstelık de- valüasyon durumunda önemli miktar- da ekonomik kayba uğrayacaklannı belırtiyorlar. Arjantin Pezosu'nun ABD Dola- n'naeşitlendıği 1991 yılından beri ka- mu harcamaları gıderek arttı. Arjantin hükümetının, IMF ile 2000 yılı başında ımzaladığı anlaşma uya- nnca. bütçe açıgını sıfırlamak hedefi- ni "kcmer sıkma planı" ile gerçekleş- türnek ıstemesı ışçılerin serttepkisine neden oldu. Yoksulluk giderek artıyor Son aylarda oranı yüzde 16'yı aşan iş- sizler de ülkede giderek daha örgütlü bıçımde protestolar düzenlıyor. Arjan- tin'in resmi verilerine göre, nüfusun yüzde 25'i yoksulluk sınınnın altında yaşıyor. Hükümetin IMF'ye verdiği sözler doğrultusunda hazırladığı acı re- çete ıse ekonomik krizin faturasını bü- yük oranda yoksullaşan halka yüklüyor. Blair Arjantin'e gidiyor İngiltere Başbakanı Tony Blair çeşit- li konularda görüşmelerde bulunmak üzere Arjantin'e gidiyor. Gezi, iki ülke arasında 20 yıl önceki Falkland Sava- şı'nınardından başbakan düzeyinde ilk zıyaret olması açısından önem taşıyor. Blair, dün yaptığı açıklamalarda, '3. yol' olarak adlandınlan modeli uygulayan Arjantin'de ekonomik programın başa- nlı olmasını umduğunu söyledı. Ajay Chibber, Türk hüküınetine sosyal konulara ve reel sektöre eğümesi mesajını verdi DünyaBankası HyipolisV oynuyor • Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chibber, Türkiye'de ekonomik krizden çıkışta. odağı, mali sektörden reel sektöre ve sosyal konulara kaydırmanın zamanının geldiğini bildirdi. Ekonomi Servisi - Daha çok üçüncü dünya ülkelerinin borç sarmalından çıkmalannı engelleyen gelişmiş ülkelerin çıkanna çalışan Dünya Ban- kası, şimdı ise Türk hüküme- tine "Sosyal konulara ağırlık verin" mesajını verdi. Anadolu Ajansınade meç veren Dünya Bankası Türki- ye Temsilcisi Ajay Chibber, Türkiye'de ekonomik krizden çıkışta, odağı, malı sektörden reel sektöre ve sosyal konula- ra kaydırmanın zamanının geldiğini bildirdi. Dünya Bankası, Türki- ye'deki ekonomik ve mali kriz sonrasında sosyal krizin azal- tılmasına ilişkin önlemler ko- nusunda Türk hükümetiyle Dünya Bankası. Türkiye"deki krizin yaratabileceği sosyal patlamalara önlem almaya çalışıyor. görüşmelere dün başladı. Türk hükümetiyle başla- yan eylül ayı ortası ya da so- nuna kadar tamamlanacak olan görüşmelerden sonra. yoksul ailelere yapılacak yardınıın dağıtılması uygu- lamasına en erken ekim ayında başlanabilecek. Dünya Bankası'ndan 500 milyon dolarhk bir kaynak Sosyal Yardımlaşma ve Da- yanışma Fonu kanalıyla yok- sul ailelere kullandınlacak. Bu yardımlann dağıtılma- sı sürecine, Dünya Banka- sı'mn Türkiye daimi temsil- ciliğinin yanı sıra bankanın VVashington'daki merkezin- den gönderilecek uzman yetkililer gözetim ve denet- menlik edecek. Dünya Bankası finansma- nıyla yoksul ailelerin eko- nomik krizle baş edilmesin- de yardımda, öncelikle ço- cuklara, çocuklann eğitim hayatına devam edebilmele- rine odaklanılacak. Reel sektor için görûşme Chibber, reel sektörün kur- tanlması planının en iyi nasıl işleyeceği ve uygulanacağı hususundaki tavsiyelerini Türk yetkilerle gelecek hafta ciddi biçimde ele alıp tartışa- caklannı da bildirdi. Chibber, reel sektörün toparlanıp can- lanmasma yardıma dikkatle- ri çevirmenin zamanının gel- diğini, faiz oranlannın bu ka- dar yüksek olmaya devam et- mesi halinde, birçok başanlı şirketin zarar göreceğine dik- kat çekti. Türkiye'de ihracatın daha büyük potansiyeli olduğunu, ancak ihracatçı şirketlerin iş- letme sermayelerinın çok ye- tersiz kaldığmı belirten Chib- ber, Dünya Bankası'nın ola- ğan fonlanndan Hazıne tara- fından yeniden tahsisat yapı- larak ihracatçıya Eximbank kanalıyla daha çok kaynak aktanlacağını bildirdi. Ocak-temmuz döneminde yüzde 13.3 artarak 17 milyar 7OO milyon dolar oldu üıracat gelirinde sevindirici arhşEkonomi Servisi - Dalgalı kura geçilmesinin I etkısiyle özellikle 1 yılın ikinci çeyreğinde ihracatta başlayan artma eğilimi temmuz ayında da sürdü. Türkiye'nin ocak- temmuz dönemindeki ihracatı yüzde 13.3 artarak 17 milyar 699 milyon 708 bin dolara yükseldi. Türkiye îhracatçılar Meclisi'nden (TlM) yapılan açıklamaya göre, geçen yılın aynı dönemindeki ihracat rakamı 15 milyar 616 milyon 521 bin dolar olmuşru. Geçen temmuz ayındakı toplam ihracat da yüzde 16.7 artarak 2 milyar 450 milyon 866 bin dolara çıktı. Temmuz ayı sonu itıbarıyla son bir yıllık ihracat ise yüzde 6.8 artışla. 29 milyar 284 milyon 725 bin dolara yükseldi. 7 aylık ihracatta sektörlere bakıldığında ise tanm ürünleri ihracatı ortalama yüzde 16.8 artış gösterdi. Tanm ürünleri arasında zeytin ve zeytinyağı ihracatı yüzde 317.3 artışla 84 milyon 52 bin dolara çıkarak en yüksek artış gösteren kalem oldu. Hayvansal ürünlerde ihracat yüzde 12.2, ağaç ve onnan ürünlerinde ise yüzde 21.7 büyüdü. İşlenmiş petrolde yüzde 15 arüş Sanayi ürünleri ihracatı da ortalama yüzde 13.0 artışla 14 milyar 847 milyon 928 bin dolara yükseldi. Tanma dayalı işlenmiş ürünlerde ihracat yüzde 9.0, işlenmiş petrol ürünlennde yüzde 15.0 artarken, sanayi mamülleri ihracatı ortalama yüzde 13.6 yükseldi. Taşıt araçlan ve yan sanayi sektörü ihracatı 7 ayda yüzde 48.6 artışla 2 milyar 317 milyon 626 bin dolara ulaştı. Sektörün temmuz ayı ihracatı da yüzde 49.8'lik artışla 323 milyon 740 bin dolar - oldu. 7 aylık dönemde kuru meyve ve mamülleri ihracatı yüzde 0.2, tütün ihracatı yüzde 6.6. halı L, ihracatı yüzde 11.1 geriledi. Toplam ihracatta yüzde 24.8'lik paya sahıp olan hazırgiyim ve konfeksiyon ıhracatının da yüzde 0.9 oranında kayıpla 4 milyar 393 milyon 147 bin dolara düşmesi dıkkat çekti. —-ı 'Sonuç sevindirici' TÎM Başkanı Oğuz Saücı, yılın ilk 7 ayına ılışkın dış ticaret verilerine bakıldığında elde edilen olumlu sonuçların sevindırici olduğunu bildirdi. Satıcı, programın üç ana kolunu üretim, ihracat ve turizmin oluşturmasına rağmen uygulamalara bakıldığında mali piyasalara ağırlık verildiğini \ kaydetti. Bu durumun ıstenilen sonuçlara yaklaşılmasına rağmen süreklilik kazandırmadığını savunan Satıcı, şöyle dedı: "Türkiye'nin üretim ve ihracattan başka şansı ve tercihi yoktur. Gerçekleri görerek, ayrmülan bilerek, olaylan geçiştirmeden ve Türkiye'yi üretimden koparmadan programın dev am ettirilmesi gereklidir. Hükümetin de bu yolda önlemler almasuun zorunluluğuna inamyoruz. Hepimizin aynı gemide olduğunu unutmamaJıyız." İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞUKRAN SONER Vur Abalıya "Hani hasta tavuktan mı bozuk yumurta, bozuk yumurtadan mı hasta tavuk çıkar" diye işin içinden çıkılamayan bir tekerteme vardır ya. Bileşık kaplar fizik kuralı işliyor. Sağda, solda, siyasette, toplum- sal yaşamda, gelişmeler birbirlerinin kötü, silik kop- yası olarak yineleniyor. Dün televizyon haberleri arasında Hava-iş Sen- dikası'nın bugün THY'de alacağı grev ilanı kararı- na ilişkin olanına takıldım. Işçi haktarı, sendikacılık, grev hakkının kullanılması günümüzde iyice dışlan- dı, gündemden düştü ya. Yayımlanan işçi haberle- rinde sayısız teknik bilgı yanlışı var. Bazen sendika adlan, sendikalar, konfederasyonlar bile bırbirleri- ne kanştınlıyor, zaten karmaşık olan yasal toplusöz- leşme düzeni, grev hakkının kullanılmasına ilişkin bir dizi bilgisizliğe dayalı vanlacak sonucu değiştiren önemli yanlışlar yapılıyor. Söz konusu habere ilişkin aynntı gibi görünen özde önemli saçmalamalar üzennde duracak de- ğilim. Sadece "olağan koşullarda Türkiye'de bu mevsimde THY'nin greve gitmesi söz konusu ol- sa ne olurdu?" diye düşünmenizi istedim. Besbel- li başta hükümet ne siyaset, ne THY yönetimi, ne de medya böyle bir olasılığı düşünmüyoriar ki bu kadar rahatlar. Olay sıradan bir haber olarak geçiş- tiriliyor. Bugüne kadar bir son dakıka anlaşması olmamış- sa, elbette ki, yasal kurallar gereği, Hava-iş Sendi- kası bugün grev ilanını asacak. Yine bir dizi yasak- lı yasal düzenleme gereği, grev karannın alınmasın- dan sonraki 60 gün ıçinde de anlaşma olmazsa, bu sürenin içinde tanh belirleyip 6 ışgünü öncesinden işverene bildirerek greve çıkmak üzere bir karar da- ha alacak. "YasaM/, masaklı yine de bir grev tehdidi var" di- ye düşünebilirsiniz. Ama kaygılanması gereken ta- raflar yine de çok rahat. Bugüne kadar kesinleşmiş grev kararlannı, cam kavanoz üreten fabrikada bi- le "Halk sağlığı, millı güvenliği tehdıt ediyor" ge- rekçesi ile yasal adı "erteleme" hukuki sonucu gre- vin yasaklanması olan kararlarla ortadan kaldırmış Ecevit hükümeti niye rahat olmayacak ki? Umutlannı turizm döviz getirisine bağlamış, kri J zin tek yanlı ideolojik baskısına teslim olmuş halkı- mız, THY'de yasaklanacak greve karşı mı gelecek? Insan haklan, demokrasi, sendikal haklar, kutsal anayasal grev hakkı.. diye kimselerin karşı durma- ya niyetleri yok. Giderek ucuzlatılan emek piyasa- sı, işten atılmalar, ortaiaması düşürülen ücretlersöz konusu iken, emek cephesinin bile hava işçilerinin yanında olacaklan şüphelı. Bu olayın özelinde Hava-lş'in uyesi olduğu Türk- Iş yönetimi sendikalannın bile sendikanın ve işçıle- rin yanında olmalan gündemde değil. Aynmında olmadığınızı bildiğim için anımsatmak gereğini du- yuyorum. Hanı yasal yetki söz konusu değilken, fi- ilen, siyasal dayatma olarak hukümet, daha doğ- rusu Derviş, arkasında IMF, Dünya Bankası dayat- malı Türk-lş ile yapılmış bir kamu sözleşmeleri an- laşması vardı ya. Birinci yılı sıfır zam olarak bilini- yordu. Komik artış bir yıl sonra uygulanacak. diğer dilimler de enflasyonla idare edilecekti. Işte o sözleşmenin hukuken geçerli olabilmesi için sendikaların kendi işveren taraflan ile tek tek an- laşma yapmalan gerekiyordu. O aşamada işkolu- nun özelliklerinin de gereği Hava-lş söz konusu sözleşmeyi imzalayamadı. Bugünlere sarktı. Duy- duğuma göre, masada o metnın gerısinde de kimi dayatmalar söz konusu imiş. Şimdi bu tabloda kö- tüsünü imzalamış sendikal yapı, iyisi için dayanış- ma yapar mı? THY değil, koskoca hükümet, IMF, Dünya Bankası, kışkırtıcı örneği mı, toptan sindir-, meyi, cezalandırmayı mı yeğleyeceklerdir? ; Bu örnekte işçinin, sendikanın başı öyle bir ezil- meli ki, herkese, dünya âleme ibret olsun. Elbette masada başı daha bir ezmiş sözleşme ımzalan- mazsa greve çıkılabilmesi söz konusu olmayacak, grev yasaklanacak. Sonrası tahkim sistemi, bizde bilinen adı ile yasaklanmış grevler için gidılen hü- kümet ağırlıklı Yüksek Hakem Kurulu'ndan çıkacak sözleşmede halledilecek. Hava-lş bunlan bilmiyor mu? Elbette bilıyor. Ama başın daha da ezilmesi, teslim alınması anlamında- ki metne nasıl imza atılır? O da böyle bir sendikal, toplumsal ayıbı işlememek için umtsuz diretiyor. Önceki günkü kimi televizyon haberlerinde, dün- kü gazetemizde 77 gündür fabrıkalarında direnen Izmir'in Sümerbank işçilerinin üstleri çıplar yürü- yüşlerini gönmüşsünüzdür. Sizde bıraktığı izlenim olsa olsa, yoksunluğu, çaresizliği, soygun anlatan çıplak görüntüleri. Çok anlamlı bir sloganlan vardı: "Dünya yehnden oynardı, işçiler birlik olsaydı" diye. Şu süreçte ne yazık ki, emek hareketi, işçiler bir- lik olamıyorlar. Tabii dünya da yerinden oynamıyor. Daha doğrusu dünyadaki dengeler sürekli emek, iş- çiler aleyhine bir avuç haksız zenginleşenler, ser- maye birikimi lehine oluyor. Ama bu hep böyle sü- rüp gidecek sananlar varsa da çok yanılıyorlar. Ger- çi şimdilik toplumsal suskunluktan cesaret almış, doymaz biçimde ezilenlerden daha daha pay ala- rak krizlerden kurtuluşu tek reçete olarak dayat- maktalar. Ya ilerde? Bir kez daha Nâzım Hikmet'in dızeleri ile "ucuzdur vard/n7/eü"diyerekbugünlüknoktalaya- • lım isterseniz.. '• Advantage'la tatil olanağı Ekonomi Servisi- Ekonomik knze karşın. kuruluş maliyetlerini yükselrmemek amacıy- la hizmete sunulan Ad- vantage Tatil şirketi. uçak ve otellerde dolu- luk oranına. satışa oy- nuyor. Krız nedeniyle bu sezonu kaçırmamak amacıyla şirketin kuru- luşunun ertelenmediği- ni açıklayan Boyner Holding Murahhas Azası Cem Boyner. amaçlannın yeni pazar yaratmak değil. müşte- rilerin harcamalanndan daha fazla pay almak olduğunu dile getirdi. j Boyner Holding'in • tunzm sektöründe hiz- met vermek amacıyla kurduğu Adv antage Tatil şırketı Amerikan International Group (AIG). Galileo. Inter- sott ve TNT ile çözüm ortaklığı yapıyor. Ad- vantage Tatil ile seya- hat etmek isteyenler ' (212)3310 331 numa- ralı telefonu arayarak ya da www.advantage- 1 tatıl.com adresine gire- \ rek, ürünler seçenekler ve sağlananavantajlar- ' la ilgili bilgi alıyor.