Katalog

Î1TEMMUZ2001SALI CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ Galata Köprüsü 'nden Bizans 'ın, Osmanh 'nın kalbinin attığıyanmadanm güzelliğiyakaıda tekrar göriilecek VeniGalata Köprüsü'nün attuıdaki dükkânlar, müteahhit firmalan Karayollan Gencl Müdürtüğü, İstanbul Büy ükşehh lkltdi\csi aıasıııdaki anlaşmazlıklar nedenhle mahkemelik oldu \e yülarca açüaıuaUı. Köprününaltındanîstanbul / stanbul Büyükşehir Belediyesi, Galata Köprüsü'ndeki toplam 114 dükkândan 10'unu, bu ayın başında kiraya vermek için ihaleye çıkardı. İhale komisyonuna 6 dükkân için başvuru yapıldı. 6 dükkân da 650 dolar ila 9 bin 700 dolar aylık bedel ile kiraya verildi. ski Galata Köprüsü' ndd birahaneleri işletenler "yuvaya dönmeyi iple ; çektiklerini" söylüyorlar. Ihalede, eski dükkân sahiplerine öncelik tanınmasını isteyen işletmeciler dolar üzerinden fiyat belirlenmesine karşv. \E 16 Mayıs 1992'deki yangına kadar Kemancı Bar'ı işleten Zeki Ateş'in yüreği Balafta terk edilmiş duran eski köprüyü görmeye dayanamıyor. HATİCETUNCER Akşam oldu mu, Halıç'in ıkı yanında- kı yokuşlardan Galata Köprüsü'ne bır akin başlardı Okulundan, ışınden çıkan- lar. köprüaltındakı sohbete doğru yol ahr- dı Dubalar sallanır. çaylar, bıralar yu- dumlanır. cüzdanın durumuna göre ya- nmda bır şeyler atıştınhrdı. Gözler Bızans'ın. Osmanlı'nın kalbı- nın attığı yanmadanm güzellığmde. söz- ler akıp gıderdı Aynlık zor geldı, müda- \ ımlenne de ışletmecılenne de ama yenı köprü ıçın 1984 yılında karar venlmıştı artık Yapımı 6 yıl süren yenısuıın yanın- da şansı kalmayan 80 yıllık köprü, 1992 yılında Balat-Hasköy arasına çekıldı Ta- nh kokmasa da yenıden köprünün altın- dan lstanbul'a bakmak ıçın 13 yıl beklen- dı Müteahhit fırmalar, Karayolları Genel Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Bele- diyesi arasındakı anlaşmazlıklar nıahke- melere kadar uzandıktan sonra koprüal- tındakı 112 dükkân mart ayında İstanbul Büyükşehır Belediyesi'ne devredıldı Dolarla yapılan ihale İstanbul Büyükşehir Belediyesi 'Gala- ta Köprüsü'ndekı toplam 114 dükkân- dan 10'unu. bu ayın başında kiraya ver- mek ıçın ihaleye çıkardı. İhale komısyo- nuna 6 dükkân ıçın baş\ uru yapıldı. Ay- lık kırası 325 ıla 4 bın 400 dolar muham- men bedel ıle açık arttırmaya çıkanlan dükkânlardan 4'üne talep gelmezken dı- ğer 6 dükkân da 650 dolar ıla 9 bm "700 dolar ayhk bedel ıle kiraya venldı Köp- rualtında 1986'dan 16 Mayıs 1992'dekı yangına kadar Kemancı Bar'ı işleten Ze- ki Ateş' ın yüreği Balafta terk edılmış du- ran eski köprüyü görmeye dayanamıyor Köprüaltı yıllan e\den ıse değıl de "e\- dençıkıpevegider''gıbı geçmış Köpru- altında çalışmak "iş" gıbı gelmemış hıç "Çok şey değiştirdi yaşantımda. Pro- fesörlerle. \azarlarla. gazetecilerle tanış- tım. Balıkçıy la balıkçüık, sporcuy la spor. esnafla ticaret konuştum. Kültürelbir ya- şamvardıorada" dı\ e anlatıp de\ am edı- yor: "Yuvamıza dönmek istiyoruz. Dön- düğümüz gün inanümaz mutlu olaca- ğun." Bu tutkunun nedenını anla\ ama- yanlar ıçın açıklamaya çahşıyor: "Bir gün barın arkasında bir an eğilmişrim. Doğrulduğumda tüm masalann boş ol- duğunu gördüm. Denize düşen bir kedi- \i kurtarmak için su\a atlamış herkes. Bövle bir şe\di işte. Galata Köprüsü'nü yaşamayan. o ha\a\ı koklamayan bile- mez. O. bir yaşam felsefesiydi." Hem ticaret hem dostluk Köprualtında tanışıp evlendığı eşı Eni- se Ateş de eski kopru olmasa da "yu\a- \a dönmeyi düşlediğini" söylüyor Zekı Ateş u yeni köprüyü yuva edin- meye"* hazır ama ihale yöntemıne, dolar üzennden fıyat belirlenmesine karşı Ateş. fıyatları yüksek bulduğu ıçın ıha- le>e gırmeme karan vermış Köprualtında Lütfü Baba\)a (Lütfü kılınçert "Küçüke\"Me çalışan Nevin Atamer. artık Nevrzadede mevhane ış- letıyor Atamer de köpnialtında yenıden çalışmak arzusundaydı ancak kıra be- dellerınm yukseklığı nedemvle ısteğını ıçıne gommüş Köprüde hem tıcaretı hem dostluğu oğrenmış Gece 12 ye çey- rek kala vapuruna koştuklan ve sabah yenıden geldıklerı gunlen ozlemle anla- tıyor Atamer'ın anılannda köprualtı "es- naf arası da>anışmanın olduğu. bir dilim ekmeğjn pa> laşıldıgı'* bır yeı olarak kal- mış Atamer' ınadını unuttuğubırprofe- sörun unutamadığı sozlerı. İstanbul ıçm Galata Köprüsü'nün ne olduğunu anla- tıyor "Ben torunlanma İstanbulu Ga- lata Köprüsü'nden taruttım™'" TOPRAK, SU, HAVA VE ATEŞİN BLLUŞTUĞU DÜNYA, KÖPRÜALTI NDAN TOPHANE'YE TAŞINMAK ZORINDA KALDl Nargile, kültürünüyaşatmaya çahşıyor Nargilenin tarihi Doğıım yeri Hiıullstıuı îlk olarak Hmdıstan'da hındıstancevnzı kabuğu ve bunun içıne sokulan kamıştan yapılan, daha sonra Arap ülkelen, tran ve Osmanlı'ya yayılan nargile, tstanbul'da Yavuz Suhan Selim ve IV'. Murat dönemmde içümeye başlandı. Kaynaklara göre nargile, en mükemmel şekltni Türklerde aldı. Nargiletiirı de çeşitieri vax. Bunlar, en agır ve sert tütünlü nargile, "^mbeki'' denilen, ayru zamanda en eski olanı. Gençlenn rağbet ettıkleri ise daha çok "elmaü. çikidi, annutlu" gibi aromah ve nispeten daha hafif tütünlûleri. tPEKYEZDANt Bır zamanlar Osmanlı'da halk arasında "'Nargile içen, he- kime muhtaç olmaz" denırmış lronı. sozün arkasında gızh: u Çünkü çok \aşamazJ" Son zamanlarda îstanbul'un eski kahvehanelennden beş yıl- dızlı otellere taşınan nargüenın asıl mudavımlerı, 1939'danbe- n Istanbul'da bulunan, şehnn en eski nargılecılennden Erzu- rum Çayevı'nde "demleniyor". Bır zamanlar köprualtında bu- lunan Erzurum Çayevı, üzenn- de "Lmmügülsüm RehberT yazılı 70 yıllık tabelasıyla 1992'den bu yana Tophane'de hızmet venyor. Çayevının yönetıcılerınden Selahartin Biçer. nargıleyı "dort a\n elementin buluştuğu küçükbir dünya" olarak tanım- • Galata'dan sonra Tophane'y e gelen Erzıırum Çaye\ i"ni bırer birer diğer nargileciler izlemış. Yeni Galata Köprüsü'nün altında ihaleye çıkanlan dükkânlara dönmeyi düşündüklerini. ancak çok pahalı olduklarını söylüyor Ahmet Metın % e ekliyor: "Hem yeni köprüaltı bızim istediğimiz gibi olmadı." lıyor: "Toprak, su, hava \e ate- şin buluştuğu bir dünya." Tabelaya ısmını \eren Üm- mügulsüm. Erzurum Çaye- vı'nın ılk ve asıl sahıbı Recep Baba'nın baldızınm adı. Bıçer. Tophane'de "Nargüatör" ola- rak bıhnıyor. Kartv ızıtınde de öyle yazıyor zaten Bıçer. "NargÜenin kültürü apa> ndırv dıyor. "toplumsal alışkanlıkla- nn en güzeli nargUedir". Bıçer, nargılede son zaman- larda meydana gelen "patlama- nın". "nargüeye platinçağınıj a- şattığmı"" söylüyor Ancak ona gore. son donemde açılan yer- ler bırer bırer kapanacak "Çünkü işi bilmhorlar. nargile- nin ne olduğunu.tütününün na- sü konulduğunu, bu işin kültü- rünü bilımnk-n.sırfpara kazan- makiçinaçı>oıiar" dıyor Bıçer. Nargilenin sıgaradan çok daha az zararlı olduğunu belırterek u Nargile içen sigara içmez. Me- rakla başlavan zaferİer \ardır. nargilenin ke\finevaran da bir daha bırakamnor" dıyor 1 %0"tan berı Erzurum Çaye- vı'nın yönetıcılerınden olan Ahmet Metin ıse köprüaltının "bir başka havası" olduğunu söylüyor. Yenı Galata Kopru- sü'nün altında ihaleye çıkanlan dükkânlara "dönmeyi düşünüp düşünmediklerini" soruyoruz " Düşünü\onız ama çokpahalı. Hem yeni köprüaltı bizim iste- diğimiz gibiohnadr dıyor Me- tın. Tophane'de eskıden Amerı- kan Pazan olan dükkânların. son ıkı yıldır teker teker "nar- gileciye" dönüştükten sonra "eskiden olduğu gibi tüm gün açık kalnıalanna izin verilmedi- ğini" söylüyor "Burası bura- daki tek kah\e olduğu için 24 değil. 25 saat açıktı. Ancak son bir yüda 16yeni nargileci açüdu ondan sonra gece kapatüması istendi" dı\ or. "Kimler geliyor bura\a daha çok" dıye sonıyo- ruz "Kimler gelmiyor ki" dı- yor, "gazetecisi, artisti,öğrenci- si. ihtiyan. bahti>an. \ahancısı". BurçakE\ren'ın "Eskiİstan- bul'da Kah\ehaneler'" kıtabına göre. eski nargile tıryakılerı arasında, nargile ıçmenın de "olmazsa olmaz" dort ana kura- lı \ ardı ^Maşa, meşe, köşe. Ay- şe." Maşa. tombekının üzenn- dekı ateşın ayarlanmasını, me- şe. komurun cınsını \ e kahtesı- nı, köşe. içılecek yenn en uy- gun konumunu; Ayşede hızmet edenın maharetmı sımgelerdı. Erzurum Çaye\\'nde yakla- şık 20 yıldır ışın •'maşa" kıs- mıyla ılgılenen 58 yaştndakı u ateşçr Sabri Da>ı. 40-45 yıl- lık muda\ ımlen olduğunu söy- lüyor. "Asıleski müşterikrimiz onlardır.Sabahlancamiyegelir- ler. Camiden çıkar, saat dörde kadar buraya takılıriar." Sabn Dayı, "Gündüzmüşterisiniben tanımam" dıyor. "Benim müş- terim gecedir, sohbet muhab- bet, her şey buradadır*. iberiko Madrid Galata J ya taşındı • Beyoğlu'nun canhhğı son dönemlerde Galata Kulesi'nin çevresine doğru uzandı. Kulenin etrafina açılan restoran, kafe ve barlara hemen her gün bir yenisi ekleniyor. Bunlardan biri de "Ispanya'dan gelenlerin" açtığı Iberiko. tstanbul Haber Servisi - Beyoğlu'nun merkezınden son yıllarda Tünet'e doğru yayılan canhhk ve hareket, son 6 aydır Tünel'den de Galata Kulesi çevresıne yayıhyor. Galata Kulesı'nm etrafında açılan restoran, kafe ve barlardan bin de, Îstanbul'un "flk tspanyol tarzı kafesi" olma özelliğmı taşıyan "lberiko". Adını, tspanya ve Portekız'm bulunduğu alan olan Iber Yanmadası'ndan alan Iberiko. kafenin yedı yıl önce tspanya'dan gelip tstanbul'a yerleşen sahıbi Ana Gomez De PaMos'un hıkâyesme de uygun olarak "İspanya'dan gelenler''' anlamım taşıyor. Tapas kokusu Duvarlanm siyah-beyaz Madrid fotoğraflan ve tspanya afişlennın süslediğı Ibenko'dan, "Tapas w adh tspanyol mezelenyle çeşıt çeşit bitkı çaylannın kokusu ve Lattn müzikleri sokağa yayıhyor. De Pablos'a göre, tspanyol tarzmın yanı sıra aynı zamanda Osmanlı kültüriinden de izler taşıyan Lbenko'da "Galata'da nargik keyfi"ni ya^amak mümkün. Iberiko'nun ortaklarından Necmcttin Fırat Galata'nın, Beyoğlu'nun güniltü ve kalabalığmdan sıkılan ınsanlann "nefes aldığ" bir ortam olduğunu söylüyor. çekim alanı Buradakı kültürel ve tarihi mirasın korunması gerektiğini. bunun için de buranın "yaşatüması'' için uğraştıklannı ıfade eden Fırat Galata ve çevresinin "sakinlik ve dinginliğiyle de" cıddi bir çekim alanı olduğunu anlatıyor. Fırat, "Biz buranın Beyoğlu gibi hareketli olmasını istemiyoruz. Bu sessizliğini korumasını istiyoruz. Önceden insanlar Beyoğlu'ndan Doüııabahçe'ye yürüyoriardı, artık yavaş yavaş Gaiata'ya yûrümeye başladılar" dıyor.