Katalog

1 TEMMUZ 2001 SALI CUMHURİYET SAYFfc kultur(Ş cumhuriyet.com.tr 15 AndyWarhol'un geride bıraktığı binlerce imge kocaman bir ayna gibi sırıtıyor bize Çağınıızın ımlolojik bir kahramanı AHUANTMEN LouisArmstrongun bir sözü var. "Oynadığımız, hayattırT Sanat tari- hinde öyle zamanlar, öyle dönemler var ki. sanatsal üretim hayatla oyna- nan bir tür oyuna dönüşüyor, hayat- la sanat arasındaki sınırlar olabildi- gine eriyor ya da iç içe geçiyor; sa- nat. hayatı sahneleyen bir 195O'H yıllann ikinci yansında önce îngil- tere'de. ardından Amerika'da gün- deme gelen pop sanat. hayat ve sa- natın böylesine iç içe geçtiği hare- ketlerden biri. Sonrasını biliyoruz: Thomas McEvilleynin son otuz yı- lı tanımlamak için kullandığı 'kaos çağV benzetmesi pek yerinde: sanat kendi içsel dinamiklerini. kendi di- lini, kendi anlamını sorgulamaya başladığı noktada hiç değinümemiş konularla. hiç kullanılmamış mal- zemelerle. hiç alışılagelmedik yön- temlerle çoğalıyor. zenginleşiyor. Tabii kimilerine göre de sanat ol- maktan çıkıyor. Bütün bu karmaşa- yı, tek bir adama, 1917 yılında bir sergiye üstü imzalı bir pisııar gön- deren Marcel Duchampa borçlu- yuz. onu anmak gerek: hem yıktığı hem bıraktığı miras açısından. 30 yıllık gecikmeyle ülkemizde Pop sanatm yükselişı. Duc- hamp'ın yeniden keşfedildiği yılla- ra rastlıyor. Sanatsal yaratıcılığın anlamını. zevk sözcüğünün tanımı- nı, eleştırmenin işlevini ya da kısa- cası sanatm ne olduğunu soran Duc- hamp"tan sonra. sanatın bir daha hiçbir zaman 'eskisi' gibi algılana- mayacağı belli olmuştu. Amerika ve Avrupa'da savaş sonrasının görece- li mutlu atmosferınde. bireyın nes- neyle olan ilişkilerinin değişmeye yüz tuttuğu. işlevden önce imajın saltanatının kurulmaya başladığı yıllarda ortaya çıkan pop sanatçıla- rı. hem Duchamp'ın çocuklarıydı hem de değil. Onlar. bir orta yol bu- lanlardı. İçinde yaşadıklan sistemin sakatlıklannı fark eden, gidişatı sor- gulayabilen. ama aynı sistemi ken- di çıkarları doğruitusunda manipü- le de edebilen bir grup sanatçıydı bunlar. Grup derken - ne ortak bir tarzlan vardı. ne de Dadacılar gibi. nihilist içerikli manifestoları. Onla- n bir arada değerlendirmemıze yol açan, Edward Lucie-Smith" in dedi- ği gibi. etraflarmda olup biteni an- lamlandırma çabasıydı. Etrafta olup bitenin mantığını en iyi kavrayan pop sanatçısı ise kuşkusuz Andy Warhordu. Andy VVarhol'un yapıtlarmı. yak- laşık 30 yıllık bir gecikmeyle Tür- kiye'de görebilmek. bu yüzden yi- ne de heyecan verici. Bu yapıtlann 30 yıl önce Türkiye'de sergilenmiş olması durumunda ne gibi etkileri olabileceğinı. hangi sanatsal iktidar- lan sarsabileceğini ve ne tür yansı- malar bırakacağını düşünmek heye- can verici. Öte yandan. yıl- lar geçükçe iyice küçük Amerikanlaşan birçok az- gelışmiş ülkenin bugün ya- şadıklan yoğun Amerikan kültürü bombardımanınin kökenlerine inmek. kitle kültürünün yoğun etkisini hisseden ülkelerde Warhol gibi bir sanatçının nasıl kendi başma bir kültür en- düstrisi oluşturduğunu gö- rebilmek. üst kültür-alt kül- tür hiyerarşisini tanımak bağlammda değil ama. po- püler kültürün zaman için- de neredeyse tek kültür oluşunun dinamiklerini dü- şünmek açısından da War- hol sergisi çok ilginç ve hatta 'zamanu*. Bugün Türkiye'de özellikle genç kesimin sanatsal üretimine baktığımızda, popüler kül- türün yansımalarını çok yoğun bir biçimde görebi- liyoruz. denebilir. Ozünde "kent* merkezli bir sanat olan pop. Türkiye'de genç sanatçılann kenti ya da kente göçü irdeleyen, med- yayı büyüteç altına alan. tü- ketim kültürünün sorgula- masına girişen ışlerine yo- ğun bir biçimde sızıyor. Andy Warhol'un Yapı Kredi Kazım Taşkent Sa- nat Galerisi'ndeki sergisi, sanatçının 1950'li yıllara rastlayan ilk dönem yapıt- lanndan, bakışını gündelik nesnelere (Campbell çor- balan. Coca Cola şişeleri gibi) ve zamanın popüler simalanna (Jackie Ken- nedy. Marilyn Monrae gi- bi), aynca araba kazalan ve elektrikli sandalyelere çe- virdiği 1960'h yıllara. 19701i \e 8O'lı yıllarda yaptığı dolar işaretleri. haç- lar ve Mao portrelerine ve hayatının son dönemine ait tuvallerine dek uzanıyor. Hayat ve öltim iç içe Aslında buradaki hikâye, 20. yüz- yılm ikinci yansında Amerika'nm hikâyesi: Warhol'un da bir zaman- lar her gün içtiği Campbell çorbala- rının, kendi deyimiyle herkesi 'eşit- leyen* Coca Cola şişelerinin, gaze- telerdeki felaket haberlerinin. renk- li dergilerdeki yüzlerin. Warhol'un da olmak istediği "makinc' gibi iş- leyen bir toplumu yönlendiren do- lar işaretlerinin kuşattığı bu dünya- da. çağımız insanının yaşam kültü- rüne ilişkinneçokipucuvar! Serig- raf baskı tekniğiyle üreterek sanat- çının el becerisini veya orijinal do- kunuşunu dahiçe sayan Vv'arhol, sa- natçı olmaya bir işadamı mantığıy- A.slında buradaki hikâye, 20. yüzyılın ikinci yansında Amerika 'mn hikâyesi: Warhol 'un da bir zamanlar her gün içtiği Campbell çorbalarının, kendi deyimiyle herkesi 'eşitleyen' Coca Cola şişelerinin, gazetelerdeki felaket haberlerinin, renkli dergilerdeki yüzlerin, Warhol 'un da olmak istediği 'makine' gibi işleyen bir. toplumu yönlendiren dolar işaretlerinin kuşattığı bu dünyada, çağımız insanının yaşam kültürüne ilişkin ne çok ipııcu var! la kuşanmış ve görünen o ki Ame- rikan rüyasının basamaklannı teker teker çıkmayı aklına koymuştu. Bu açıdan. aslında her Vv'arhol sergisin- de. sergilenen yapıtlann başında Vv'arhol miti gelmektedir belki de. Tabii Warhol'u aslında en ilginç kılan özelliklerinden biri de hayatın bire bir yansımalannı sunarken bel- ki ister istemez, ölümiin de bir tür görsel sosyolojisinı yansıtabilmiş ol- masıydı. Vv'arhol aslında. toplumun ölümsüzlükhayalıni besliyor, ölüm- süz ikonlar yaratarak (Marilyn Mon- roe'nun resmini. onun ölümünden sonra yapmıştısözgelimi) toplumun örtük arzulannı \e kaygüannı yan- sıtıyor. topluma kendi kendisinin ay- nasını tutuyordu. Ölümünden kısa bir süre önce yaptığı "Cennet veCe- hennenT resminde söylediği gibi. cennet ve cehennem yalnızca bir so- luk ötedeydi gerçekten - hayat ve ölüm ise zaten iç içeydi; elektrikli sandalyeden yansıyan soğuk yüzü- nün ötesinde. topluma o mitleştirme dürtüsünü veren ve yaşarken bile sa- hicilikten olabildiğine uzaklaşmış o yüzlerdeydı belki. Kendi yüzü de za- ten bu ölümsüz portreler arasında yerini aldı. Üstelik Vv'arhol da çeşit- li ünlü simalar gibi. kendisinden nef- ret eden bir hayranı (Warhol'la bel- ki ancak böyle bir ilişki kurulabilir- di) tarafından v urulmuştu. Tek ve orijinal olabümesi Andy Vv'arhol'un ölümsüzlüğü. tek ve orijinal olmaktan kaçmarak tek ve orijinal olabilmesinden kay- naklanmaktadır kimilerine göre. Se- kiz kedisini de Sam diye adlandıran. gittiği lokantalarda hep aynı yeme- ği yiyen, hep aynı imajla gezen. re- simlerinde s'âlt tekrarı bir tür estetik biçimine dönüştüren. filmlerinde hayatm durağan akışını duyuran (sözgelimi Uyku'da. saatler boyun- ca uyuyan bir adamı izlettirmişti), sıradanı. gündeliği. monotonu ve ay- nılığı vurgulayan bu adam. neden bu kadar ilgimizı çekmiştir, hâlâ çek- mektedir. bu ilginç bir soru. kendi- mize dair sır içeren bir soru. Bugün giderek tektipleşen ya da George Ritzerın dediğı gibi. "•verimrüik.he- saplanabilirtik ve öngürülebilitük** prensipleri çerçevesınde "McDo- nald'slaştınlan"* çağdaş toplum ya~ şamında. Vv'arhol'un geride bıraktı- ğı binlerce imge. kocaman bir ayna gibi. sıntıp durmakta bize. Camp- bell çorbalan bahane. Kostümlü drama yerine modern imaj Topluluk, 2 Ağustos'ta baştayacak "VVacken Open Aır 2001 'e davet edildi. Knisht Errant ustalarla Haber Merkezi - Türk heavy metal grubu Knight Errant. en önemli heavy metal festivalleri arasında gösterilen Wacken Open Aır' e davet edildi. Knight Errant; festivalde Vv.A.S.R, Saxon. Mo- törhead. Helloween. Hammerfall ve Dımmu Borgır gibi ünlü grup- larla aynı sahneyi paylaşacak. 'V\acken Open Aır 2001' 2-4 Ağustostarihleri arasmda Alman- ya' nın Köln kentinde gerçekleşti- rilecek. Knight Errant. 2 Ağustos günü saat 18.00'de. festhal orga- nizasyonunun 'A Night To Re- member' (Anımsanacak Bir Ge- ce) başlığı ile düzenlediği özel konserin ilk grubu olacak. Amerikan W.A.S.P.'in ana grup olduğu gecede. Alman Crema- tory ve Finlandiyalı Finntroll da sarüıe alacaklar. Bu sene on ikin- cisi düzenlenen festiv ale 20 binin üzerinde seyircinin katılması bek- leni>or. 2001 festivalinde W.A.S.P.. Saxon. Motörhead. Hel- lovveen. Hammerfall ve Dımmu Borgır'ın yanı sıra Türk metalse- \erlerin yakından tanıdıklan Pa- ul Di Anno, Primal Fear, Sodom. Therion. CherkiU. Grave Digger, Annihilator. In Flames, Sub\vay To Sally gibi grupları da görmek mümkün. 1993 yılında kurulan Knight Errant IJluer Emre Özdil. Ilgın Ayık, SonerCanözer, Sevan Ami- röğlu, Burak Canözer ve Murat Arslanoğlu'dan oluşuyor. 1999'da ilk albümlerini çıkaran Knight Er- rant. bugüne kadar 30'a yakın konser vermiş. Geçen yıl Anka- ra'da verdikleri konser sırasında kendılerinı dinleyip beğenen RockHard dergisinin editörleri ta- rafından festivale davet edilen grup. şu günlerde heavy metal devleriyle aynı sahneyi paylaşa- cak olmanın heyecanını taşıyor. Grup ve festivalle ilgili bilgile- re"http://www. knighterrant.net" ve Wacken Open Air resmı web sitesi: "http://www.wacken-open- air.de" den ulaşılabılır. Kültür Servisi - Yeni Film ve Turizm Bakanı Kim Howells. "İngilterc'nin modern imajını yansıtmadığı'' gerekçesiyle ya- pımcıların tarihi filmler \ap- mamasını istedi. "Trainspot- ting* 1 gibi filmlerdeki gerçek- likten yana olan Howells. "Ka- lıtımsal filmlerin hayranı deği- lim. Yaptığımu filmlerde çok fazla eski kültürümüzü ve tari- himiziişüyoruz. Bu. bence kola-' ya kaçmak" dedi. "Tarihi" filmler 20 yıldır tn- giltere'de yapılan filmlerin ka- lite işareti; ".\şk ve Yaşam". "Mrs. Bro^n", "Howard's End" gibi Oscar'a aday olmuş ya da Oscar kazanmış bu türün örneklerinden. Eski bir komü- nist ve güzel sanatlar öğrencisi olan ve şimdı Ne\v Labour par- tisini destekleyen Hovvells'a göre. film yapımcılarmın tngil- tere'nin tarihinden çok şimdiki modern imajıyla ilgilenmeleri gerekıyor: "Bu filmler siyasal da olabilir. Neden mesela şap has- talığı' krizini işleyen bir film ya- _ _ _ pümıyor? Geçengün Jack Lem- mon'ın radyodaki bir röportajıru duy- dum. Kendisi çevirdiği en ivi film ola- rak 'Kavıp'ı gösteriyordu. Bence bi- zimde böyle filmler yapmamız lazım." Howell aynı zamanda tngiltere'de fazla "edebi" filmler yapıldığını söy- ledi. "Çok fazla yönetmen edebi takı- hyor" dıyen Ho\vell. 1991'de yapılan "TheCommitments"ın dışında hiçbir filme hayran kalmadığını söyledı. Howel, "Anadan Doğmar 'nın "klişe" bir film olduğunu ve "Dört Nikâh Bir Cenaze" ile "Notting HiU" filmlerini beğenmediğıni belirterek "'Yalnızca Brıdget Jones'u beğendiğimi söyleye- İngiltere'nin yeni Film ve Kültür Bakanı Kim Howells. ülkesinin modern imajmın yansıtılmadığı gerekçesiyle yapımcıların tarihi filmler yapmamasmı istiyor. Bakan. Oscar'a aday olmuş kostümlü dramlar yerine 'Trainspotting' gibi gerçeklikten yana filmler yapılması görüşünü sa\oınuyor. bilirim" dedi. Bazı turizm uzmanlan. bu tür tarihi filmlerin yapılmaması- nın turizmı etkileyeceğınden korku- yorlar.The Britısh Tourist Authority'e (BTA) göre ise turistleri İngiltere'ye çeken başlıca neden bu ülkenin tarihi. Örneğın Kraliçe Victoria'nm \Vright adasındakı evine, 'Mrs. Bnnvn' adlı filmden sonra. turist ziya- retlerinde yüzde 25 oranında bir artış görüldüğü behrtildi. "Trainspotting*' filmının Edınburgh'da geçmesıne rağ- men bu şehırde turizm konusunda hiç- bir artış görülmedi. BTA'nın marke- ting direktörii, Sandie Dawn"a göre "İngiltere tarihi bir lunapark değil. A- ma özcllikle Amerikahlar tarihimizi merak ediyor.** Howells' ın. yapılan filmler hakkın- da fikirlerinı açıklamak için Film Konseyi Başkanı Alan Parker ile bu- luşması bekleniyor. Parker da Ho- vvells gibi devletten gelen yardımın çoğu Hollyvvood tipi prodüksıyonla- ra verilmesi gerektiğını düşünüyor. "HoUy^\ood'da sinemanın bir endüst- ri haline gelmesine hayranım." Film Konseyi'nin gışede sükse yapma ola- sıhğı olan 7 film projesine \ardım edecek. Ratley, dansa veda ediyop ' T • LONDON (REUTERS) - 29 Temmuz Pazar ' günü basm sözcüsü tarafından. Irlanda folklorünü dünyaya tanıtan tanınmış trlanda asıllı Amerikalı dansçı Michael Flatley'in emekli olacağı açıklandı. Flatney'in Dallas'ta 29 Temmuz Pazar günü son kez seyirci karşısına çıkacağını söyleyen sözcü. sanatçının" yakında lngiltere'de bir filme başlayacağını da ekledi. 42 yaşmdaki sanatçı özellikle 98'deki 'Dansın Lordu' (Lord of The Dance) adlı dans.4 gösterisiyle tüm dünyayı dolaşmış ve büyük ün-tj kazanmıştı. Sanatçının Dallas'taki son gösterisi • 'Ateşin Ayaklan' (Feet of Flames) adını ı taşıyacak. J Burton maymun olunca ;* • Kültür Servisi - Pierre Boulle'nin ünlü ,s* romanı 'Maymunlar Cehennemi'. başrolünde ; 0 Charlton Heston'ın oynadığı 1968 tarihli ilk ;)j uyarlamasmdan sonra yeniden beyazperdede. t£ Geçen günlerde Amerika'da gösterime giren l f î film. maymunlarla insanlann savaşını anlatıyoıvi Yönetmenliğini Tim Burton'ın yaptığı filmde •j başlıca rolleri Mark Vv'ahlberg, Helena Bonham Carter ve Tim Roth paylaşıyor. Filmin ^ orijinalinın tekrarı olmadığını özellikle belirtea,, Burton. maymunlann hâkim. insanlannsa köle ^ olduğu bir gezegene inen bir astronotu konu , edinen filmin ınsani olgular üzerine kurulu olduğunu düşündüğünden bilgisayar efektleri kullanmayı reddetmiş. Maymunlan canlandıran,. oyunculann. çekimler sırasında uzun süren y makyajdan dolayı hayli zorlandıklan da gelen ^ bilgıler arasında. ^ Kadın cazcılap Nice'teydi * • Kültür Servisi - A\ rupa Caz Festiv alleri 3 tarihinde bir ilk gerçekleşti. Bu sene sekizincisi ' düzenlenen Nice Caz Festivali'nde 27 Temmuz Cuma akşamı sahneyi sadece kadın sanatçılar '• aldı. Dokuz kadın sanatçı. "Girl Povver" gecesi ^ kapsamında caz tutkunlanyla buluştular. -d Amerikalı kadın caz sanatçılan Dee Dee -< Bridgevvater ve Suzanne Vega da Joan Baez'in '•? mirasçısı olarak kabul edilen Luka ile birlikte •* 1 geceye katıldılar. Gecenin sürpriz yıldızı ise "o Yolanda Adams oldu. 28 Temmuz Cumartesi •? günü sona eren festivalde son gece, saksofoncu Manu Dibango'nun katılımı ile Afrika'nın •? farklı müziklerine ayrıldı. 'T Duvall, genepal Lee polünde :'A • LOSANGELES (AP) - Aktör Robert Duvall. Amerikan tç Savaşı'nı anlatan 'Gods and Generals' (Tanrılar ve Generaller) adlı bir savaş dramasında. General Robert E. Lee'yi canlandıracak. Duvall'ın başrollerini JetTDaniels.C. Thomas Ho\vell ve Tom Berenger ile paylaşacağı filmin yönetmeni % e senaryo yazarı ise Jef Shaara'nın aynı adlı romanından sinemaya uyarlayan Ron Maxvvell. Filmin çekimlerine 2Î Ağustos'ta Lexington'da başlanacak. Harry Pottep'ın doğumgünü • LOS ANGELES (AP) - Vvarner Bros, Harry Potter hayranlarmı, kahramanın doğumgününü kutlamaya çağmyor. Stüdyo, vveb sitesinde, 16 Kasım'da gösterime girecek olan 'Harry Potter and the Sorcerer's Stone' filmi için bir elektronik doğumgünü kartı hazırladı. J.K. Rovvling'in en çok satan çocuk kitaplan serisinde, kötü büyücü Lord Voldemort'un saldırısmdan kurtulan Potter' ın doğumgünü, 31 Temmuz olarak geçiyor. 'Harry Potter benzerlik' yanşmasının yanı sıra balonlar, pastalar ve dev bir doğum günü kartı ile New York'ta kutlanacak doğumgünü partisi, CBS televizyonundan yayımlanacak. Yaşı ilk kitapta 11 olan Potter'ın, dördüncü ve son kitap 'Harry Potter and the Goblet of Fire'da ise 14. 'Yaşayan Efsane' Jim Davis • İNTJIANAPOLIS. (AP)-Ünlü karikatür karakteri Garfield'm yaratıcısı Jim Davis. dünyanm dört bir yanında toplam 2 bin 600 gazetede çıkan karikatürleriyle Garfield hayranlan tarafından •yaşayan bir efsane' olarak kabul ediliyor. Davis, 27 Temmuz Cuma akşamı Indiana Historical Society'nin üçüncüsünü düzenlediği Yaşayan Efsaneler Galası'nda bir ödül alarak bu unvanını tescilledi. 28 Temmuz Cumartesi günü 56 yaşını dolduran Davis, "Ödül beni daha yaşlı hissettirdi" dedi. Yeni karikatürü Mr. Potato Head üzerine de çahşan Davis, Indiana'nm doğal çevresini koruma projelerine de destek oluyor. ,a ıfî o (f 1Dİ l?. •ı? jsd îo? •m BUGUN • BEYOĞLU SİNEMASI'nda 12.15, 14.30, , 16.45, 19.00, 21.15 saatlerinde Onat Kutlar ^ anısına gösterilecek olan Lars \'on Trier'in Te 'Avrupa* isimli filmi ızlenebılvr. (25! 12 40) m • RUMELtHİSARI nda saat 21 OO'de Zerrin J? Özer konseri dinlenebilir. it