Katalog

SAVFA CUMHURİYET 25 TEMMUZ 2001 ÇARŞAMBA EKONOMIK BUNALIM rüHdye'nin hertarafi kan ağltyor, işyerlerikapantyor, çalışanlann işineson veriliyor En kalabahk ordu:İTESK VERlLERfNE GÖRE LrN ILK 6 AYINDA KAPANAN İŞYERİ SAYISI Adana Adıyaman Afyon Ağn Amasya Ankara Antal>a Artvın Aydın Baldcesir Bılecık Bıngol Bıths Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankın Çonım Denizli Diyarbakır Edıme Elazıf Erzıncan Erzurum Eskışehır Gazıantep Gıresun Gümşhane Hakkân Hatav Isparta Içel tstanbui Izmır Kars Kastamonu Kaysen Kırklarelı Kırşehır Kocaelı Konya Kütahya Malatya Manısa K.. Maraş Mardm Muğla Muş Nev şehır Nığde Ordu Rıze Sakarya Samsun Surt Sınop Sıvas Tekirdağ Tokat Trabzon Tuncelı Şanlıurfa Uşak Van Yozgat Zonguldak Aksaraş Bayburt Karaman Kjrıkkale Batman Şımak Bartın Ardahan Iğdır Yalova karabük Kılıs Osmanı>e Dûzce Toplam 144. 299 195 60 240 2901 1074 547 1714 1382 298 125 434 132 360 329 540 155 360 1801 359 718 260 219 120 859 457 505 59 18 718 1318 1232 4798 3425 144 480 781 517 268 4339 1296 781 480 1559 1519 281 980 8 676 191 284 281 885 553 95 339 331 536 358 422 138 284 797 147 285 358 216 191 420 979 92 178 25 17 144 396 52 469 108 52 800 HACER BOYACIOĞLU ANKARA - Ekonomik kriz nedeniyle işyeri kapama ve iş- ten çıkarmalar sürerken söz konusu uygulamalann sanayi- nin geliştiği Trakya'da yoğun- laştığı bildirildi. Son 6 ayda Trakya Bölgesi'nde DlSK'e bağlı sendikalann örgütlü ol- duğu işyerlerinde 11 bin 250 çalışanın işine son verildiği bildirildi. Türk- Iş Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, sadece Bur- sa'da işini kaybedenlerin sayı- suıın ilk 6 ayda, 14 bini aştığı- nı söyledi. Türkiye'nin en bü- yük organize sanayi bölgele- rinden birini oluşturan Gazi- antep Sanayi Bölgesi'nde, yı- lın ilk yansında 90'a yakın iş- letmenin faaliyetlerini durdur- duğu, 11 bini aşkın çalışanın iş akdinin feshedildiği kaydedil- di.Gûn geçtikçe daha fazla his- sedilen ekonomideki daralma- nın. bazı illerdeki yansımalan şöyle: Trakya Bölgesl: DİSK Trakya Bölge Temsil- ciliği verilerine göre, çoğunlu- gu tekstil sektörü olmak üzere, metal. gıda ve diğer işkollann- da faaliyet gösteren 51 işyerin- • Bursa: 14 bin çalışan işini kaybetti. Gaziantep: 90 işletme üretimini durdurdu. Erzurum: 181 tüccar iflas etti. Trakya: 11 bin 250 işçi işten çıkanldı. Ankara: 2 bin işyeri kapandı, 3 bin 162'si de el değiştirdi, 20 bin kişi işini kaybetti. de. 11 bin 250 emekçi işten çı- kanldı. Aynı bölgede 3 işye- rinde çalışan 230 işçi ise, 3 ayı aşan sürelerde ücretsiz izne çı- kanldı. İşten çıkarmalann yüz- de 40'ı Çerkezköy'de, yüzde 26'sı Edirne'de, yüzde 17'si Çorlu'da, yüzde 14'üLülebur- gaz'da ve yüzde 2'si de Tekir- dağ'da yaşandı. işten çıkanna yoluna başvuran firmalar ara- sında Gümüşsuyu. Zorlu Line gibi sektörlerinin büyük isim- leri de yer alıyor. Bursa: Türk-Iş Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, 2000 yılında işini kaybeden çalışan sayısı- nın 10 bin civannda olduğunu söyledi. Bu yılın ilk yansında ise, 14 bin kişinin işsizler or- dusuna katıldığına dikkat çe- ken Kanca, tensikat istemiyle 44 işyerinin de, lşkur Bölge Müdürlüğü'ne başvurduğunu belirtti. Bursa Ticaret ve Sana- yi Odası da, 2001 yılında ka- panma nedeniyle üyelik kaydı- nı sildiren firma sayısının 285 olduğunu bildirdi. Erzurum: Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Lütfü Vücelik ekonomik kriz nedeniyle 546 işyerinin kapandığını, 181 tüc- cann iflas ettiğini ve binlerce insanın da işsiz kaldığını söy- ledi. Krizin devam etmesi du- rumunda. il genehnde faaliyet gösteren fîrmalann 8 ay için- de tüm faaliyetlerini durdur- mak zorunda kalacağını belır- ten Yücelik, "Erzurum'da fa- aliyet gösteren 110 firmanın 78'i eksik kapasite Ue çahşıyor. Bu fîrmalann tam kapasite ile çalışmalan için. 50 miryon do- lar işletme sermayesine ihtiyaç var" dedi. Cazlantep: Türkiye'nin en büyük orga- nize sanayi bölgelerinden bin olan Gaziantep Organize Sa- nayi Bölgesi'nde 90 dolayında işletmenin üretimi durdurdu- ğu bildirildi Gaziantep Organi- ze Sanayi Bölgesi Başkanı Akif Ekici, "Diğer işletmeler de kapasitelerini düşürme yo- lunu seçtiler. Bu süreçte 11 bin çalışan işinden oldu ve kapasi- te kullanun oranı yüzde 401a- ra kadar gerUedi" dedı. Ankara: Ankara Ticaret Odası verile- rine göre, yılın ilk yansında 2 bin işyen kapandı, 3 bin 162'si de el değiştirdi. Kapanma ve el değiştirmeler sonucu 20 bin kişi işini kaybetti. TESK ise. Ankara'da 2901 işyerinin ka- pandığını bildirdi. Adıyaman: Adıyaman Ticaret ve Sana- yi Odası Başkanı ZaferErsoy, yılın ilk yansında 1000 işyeri- nin kapandığını bildirdi. Sade- ce kapanmalar nedeniyle, işi- ni kaybedenlerin sayısı ise, 10 bin olarak ifade ediliyor. Penlzll: Türk-Iş il temsilciliği, sade- ce tekstil sektöründe 17 fabri- kanın kriz nedeniyle kapandı- ğını, yaklaşık bin 500 işçinin işini kaybettiğini bildirdi. TESK verilerine göre de, il ça- pında faaliyet gösteren 505 es- naf kepenk indirdi. Trabzon-Giresun: Giresun'da Sanayi ve Ticaret Odası, 2001 yılı başından iti- baren 28 firmanın kaydını sil- dirdiğini bildirdi. Trabzon ve Giresun'da. işyerlerini kapat- mak zorunda olan esnaf sayısı da, 927 olarak belirlendi. 55 bfn İşyeri kapandı Türkiye Esnaf ve Sanatkâr- lar Konfederasyonu (TESK), 2001 yılının ilk 6 ayında 52 bin 800 işyerinin kapandığını bildirdi. TESK verilerinde, sanayi- leşmiş illerdeki işyeri kapan- malannın yoğunlaşması dik- kat çekiyor. Buna göre, kapa- nan işyeri sayısı Istanbul'da 4 bin 798, Kocaeli'de 4 bin 339, tzmir'de 3 bin 425. Manisa'da bin 559. Kmkkale'de ise 979 olarak gerçekleşti. Krizin etkileri bütün Türkiye'yi etkili\or. Ülkenûı kurumlan tek tek yabancıiann eline geçerken 6 ayda 52 bin işyeri kepenk indirdi. Türkiye'nin en büyük vergigelirinisağlayan ilçesine heryd 10bin kişigöç ediyor Opel gitti, Torbalı bitmediYUSUFÖZKAN İZMİR - 2000 yılında ödediği 567 rrilyon lirayla ılçeler arası vergi şam- piyonu olarak birçok ıli sollayan Tor- balı. bir dünya devi olan Opel'in üre- timi durdurmasına karşm. cazibe mer- kezi olmayı sürdürüyor. Philip Morris. JTI gibi firmalann bulunduğu ilçede. 21 Şubat krizinden bu yana çoğunlu- ğu Opel'in taşeron firmalanndan. bi- ne yakın kişinin işsiz kaldığı belirtilir- ken yetkililer vergilerin karşılığını ala- mamaktan yakınıyor. Uygun coğrafi koşulu, zengin tanm- sal potansıyeli ve ulaşım olanaklany- la dikkat çeken Torbah'mn yıldızı. 1990"lı yıllann başında uluslararası alanda söz sahibi fırmalardan Philip Morris Sabancı Sigaracılık AŞ'nin gelmesiyle pârladı. Ardından General Motors (Opel) ve JTI kunıldu. 90'lı yıllann sonuna doğnı özellikle tekstil sektörünün ilgi gösterdiği ilçede, Eko- ten. Zümrüt, Bora gibi firmalar ard ar- da açılmaya başlamış. Daha sonrasın- da ise bölgenin coğrafi konumu da gö- zetilerek tanmsal sanayiye dayalı Oz- görkey, Merko Gıda gibi, alanlannda isim yapmış firmalar Torbalı'ya geldi. 2000 yılında ödediği 567 trilyon li- rayla ilçeler arası vergi şampiyonu olan Torbalı, ekonomik krizden etkilendi. Yaşanan krizlerin ardından bu yılın ba- şında üretimi durdurma karan alan Opel de, bu uygulamayı 2001 Temmuz ayında yaşama geçirdi. En parlak dö- neminde yılda 10-12 bin araç monta- jının yapıldığı firma, üretimi, daha ön- ce nisan olarak açıklamasına karşın da- ha geç durdurdu. Işletmede yaklaşık 8 yıl çalışan 210 işçinin tazminatlannı ödeyen şirket, fabrikanın lojistik des- tek üssü olarak çalışacağmı açıkladı. Verginin karşılığı Türkiye'de yaşanan ekonomik kri- zin küçük boyutlu da olsa ilçelerinde sürdüğünü belirten Torbalı Belediye Başkanı Hasan Karatoktu. 21 Şubat krizinden bu yana sadece Torbalı mer- kezinden, ağirhğı Opel'den ekmek yi- yenler olmak üzere bıne yakın kişinin işsiz kaldığına söyledi. Opel'de üreri- min durması nedeniyle 8 yıl çahşmış bir işçinin yaklaşık 20 milyar lira taz- minat aldığını kaydeden Karatoklu. "Bu işten en çok taşeron firmalar etld- lendL İşcüeri taşryanlar, yemek servisi yapanlar zarar gördü" dedi. Karatok- lu, ilçede sadece tanma dayalı sana- yinın ayakta durduğunu kaydetti. Tor- bah'nın yılda 10 bin kişi göç aldığını vurgulayan belediye başkanı, "En bü- yük sıkmnmızödediğimizverginin kar- şıhğını alamamak. Torbah. 2000 yıhn- da ödediği567trüyon lirayla vergi şam- piyonu oldu. Ama tüm yılda ilce\e dö- nen para 480 milyar lira" dedi. Izmir'e 45 kilometre uzaklıktaki il- çeden, başta sigara, seramik, konserve, konfeksiyon, mermer. soba ve tanm- sal ürünler, 25 ülkeye ihraç ediliyor. Torbalı'da, Opel, JTI. Philip Morris Sa- bancı Sigaracılık AŞ. Özgörkey. Batı Basma Sanayi, Zümrüt Tekstil. Köy- Tür, Tamsa Seramik, Sepiciler Deri. Pizza Pizza, Merko Gıda gibi alanın- da öncü firmalar bulunuyor. Mudurnu Tavukçuluk faizlere dayanamadı Bîr üçenîn çökiışü Haber Merkezi - Adını kurulu bulunduğu ilçeden alan Mudurnu Tavukçuluk. 2000 yılının Kasım ayında yaşanan kriz sırasında kredi faizlerinin bir anda yükselmesi ve bankalann alacaklan için harekete geçmesiyîe zor duruma düştü. Marketlerdeki alacaklanna kadar haciz konulan şirket. sonunda üç yüz bin kesim kapasiteli fabrikasında tüm işlemleri durdurdu. Böylece 2 bin 200 işçi, 6 bin nüfus, fabrikaya tavuk yetiştiren 3 bin köylü, 200 nakliyeci ve 150 tedarikçi ile toplam 25 bin kişinin kaderi de bir anda değişti. işsiz kalan halkın çoğunluğu çareyi ilçeyi terk etmekte bulurken yemsiz kalan 2 milyondan fazla civciv ve tavuk telef oldu. Türkiye'den yurtdışına sarılan her dört piliçten birinin markası okna özelliğini taşıyan Mudurnu Tavukçuluk'un yüzde 35 ile aldığı kredinin faİ2İ kasım kriziyle birlflcte yüzde 600lere ulaştı. Darboğazdan çıkış için Besin Tavukçuluk şirketine kiralanan Mudurnu, bu yolla da hacizden kurtulamadı. Bolu valisi Mehmet Ali Türker harekete geçti Mudurnu çıkış arıyor MUDURNU (AA) - Btrfo Va&a Mehmet Ali Türker, Mudurnu tavukçuluğu ilçeye yeniden kazandırmak için gerekh girişimlerde bulunulacağını belirterek, "Mudurnu Tavukçuluk kapanmca ilçede herkesin faaliyeti dunta" dedi. Bolu Valisi Mehmet Aü Türker, Mudurnu'nun sorunlarma çözüm buhnak amacıyla Mudurnu Kaymakamı, Belediye Başkanı, II Müdürleri ve Mudurnulu işadamlanyla ilçede bir toplantı yaptı. Vali Türker, Mudurnu tavukçulugun ilçe için önemini vurgulayarak, bu gibi şirketlerin kurtarılmasına ödenek aynlması halinde ilk önce Mudurnu için almaya çalışacaklannı kaydetti. Kaymakam Ahmet Önal da, ilçe ekonomisinin tek bir sektöre kanalize oluşunun sakıncaiannı gördüklerini belirterek, ilçenin tarihi konumunun ön plana çıkartılması ve turizme yöneltihnesi gerektiğini vurguladı. Mudurnu tavukçulugun sahibi Tevfîk Türesin ise mart ayında üretimin durduğu tesislere kredi bulmak için çalıştıklannı söyledi. CÜNSİAD Reel ekoııoıııi canlantnah • Güneydoğulu işadamlan bugün görüşecekleri Kemal Derviş'e bölgenin sorunlannı anlatan 6 sayfalık bir rapor hazırladılar. DtYARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - Ekonomiden Sorumlu De\ let Bakanı Kemal Derviş, bugün Günev doğulu sanayici ve işadamlanyla görüşecek. Heyet, Derviş'e acil destek kredilerinin devam ettirilmesi, reei ekonominin canlandınlması ıçın kaynak aktanmı, Habur ve Nusaybin sınır kapılan ile Diyarbakır'a uluslararası havaalanı taleplerini ıçeren bir rapor sunacak. GÜNStAD Başkanı Bedrettin Karaboğa öncülüğündeki heyetin Dervış'e sunacağı rapor 6 sayfadan oluşuyor. Yoksullaşma Raporda ülke genelindeki yoksullaşmanın bölgeyi daha fazla etkiledığı vurgulandı. Son 4 yılda sağlanan huzur ve güv en ortamıv la canlanan ekonominin bu düzeyde sürdürülebilmesi için yeni ekonomik paketin bölgesel farklılıklan giderici ek önlemler içermesi gerektiği ifade edilen raporda şöyle denildi: "Bölge sanayisi yok olmakla karşı karşıyadır. Bolgedeki tüm kamu bankaları en azmdan yeni bir uygulama ile düşük faizle 1 yü ödemesiz, 4 ve>a 5 yıl geri ödemeli borç itfa taUolan ile reel sektörü ve sanaykileri kurtarmalıdır." Yanm kahruş tesislerin ekonomiye kazandınlması için tahsis edilen kredmın ancak talebin yüzde 30'unu karşılayabildiğine dikkat çekildi. Bolgedeki işlenmemiş zengin kaynaklar bulunduğu \ urgulanan raporda. "Bölgede gerçek sanayi hizmet ve tanm politikaları hayata geçirilirse, bu ülke gibi 2 ülkeyi daha besleyebiliriz" denildi. Mazot tlcaretl Bölge halkının en önemli geçim kaynağımn mazot ticareti ve Habur Sınır Kapısı olduğuna dikkat çekilen raporda, TPlC'in 5 dağıtıcı firmaya mazot satmasınm tekelleşmeye yol açtığı vurgulandı. Raporda. TPtC'in depolannın yetersızliğı nedeniyle de mazot hcaretinın yüzde 63 oranmda azaldığı belirtildi. AVRUPA'DAN GURAY OZ Cenova, Bonn, Berlin Geçen haftanın son iki günü; Cenova, Bonn ve Berlin yığınsal gösterilere, pek önemli toplantıla- rasahneoldu. Sekiz düvelin toplantısı Cenova'da, Dünya ÇevreZirvesi Bonn'da, neredeyse 1 milyon kişinin katıldığı "Love Parade", Aşk Geçidi ise Berlin'deydi. Love Parade geride binlerce tonluk çöp bırakırken Bonn'daki çevre zirvesi Kyoto'da alınan kararlan kurtarabilmek için uğraştı. Bonn Zirvesi, ABD ambargosunu aşamadıysa da bir uz- laşma formülü ile yeterli sayıya ulaşarak en azın- dan Kyoto ruhunun korunabilmesini sağladı. ABD ise "Nuh dedi, peygamber demedi." "Ekonomik çıkarlanm çevreden önce gelir" görüşünden ödün vermeye yanaşmadı. * • • Cenova'daki sekiz düvelin G-8 toplantısı ise da- ha heyecanlı geçti. Küreselleşme çağının yöneti- cisi, egemeni olduklannı tüm dünyaya göstermek, bu arada kendi aralarında küçük bilek güreşleri ile birbirlerini yoklamak amacıyla bir araya geldiler. Bu kez toplantılan pek rahat geçmedi. Cenova'da, yoksul ülkelerin çıkarlanm savunmak için hareke- te geçmiş "uluslararası" ve "küreseî" bir gücü karşılannda buldular. Yüz bin kişiyi bulan "küre- selleşme karşrrJan" tüm dünyaya gerçek günde- mi hatırlatmayı başardılar. Seattle'da başlayan küreselleşme karşıtları hareketi giderek yığınsal- laştığını ve daha da büyüyecegini ve küreselleşe- ceğini Cenova'da gösterdi. Cenova'daki gösterilerin Berlusconi polisinin sert tutumu nedeniyle zaman zaman vurup kırma- ya dönüşmesi, küreselleşmeci medyaya biraz ra- hat nefes aldınr gibi olduysa da bir göstencinin po- lis kurşunu ile ölmesi bu türden bir propaganda- nın yüzsüzlüğünü, işe yaramazlığını gösterdi. Ger- çekte kimin sertlik yanlısı olduğu hemen ortaya çıktı çünkü. Hareketin sözcülerinden birisi, "cop- la, mermiyle, her türlü zorbalık aracryia gös- teriyi engelleyenlerin kim olduğunu herkesin gördüğünü, aynca her yıl milyonlarca kişinin açlıktan ölümüne yol açan politikalann ger- çek zorbalık, sahiplerininse gerçek zorbalar olduğunu" söyleyıverdi. Oysa küreselleşmeci medya ve onun cevval ka- lemleri, zirveden çok önce kalemlerini sivriltmiş- ler, yazdıkları hazırlık yazılarında, küreselleşme karşıtlannın "zorba, barbar, ludist; sanayi dev- rimi sırasında makineleri parçalayan işçiler gi- bi gelişme karşıtı" olduklannı ilan etmişlerdi. O sırada yüz bin kişinin Cenova'da bütün engelle- melere rağmen buluşabileceğine inanmıyorlardı. Bilmedikleri bir başka gerçek ise küreselleşme devrinin emperyalist politikalanna karşı çıkan yüz binlerin öyle ludist faian olmadığı, bilgisayar par- çalamadıgı, tam tersine kendi aralannda en mo- dern telekomünikasyon yöntemleriyle haberleşe- rek etkin bir netzvverk; bilgi çağı kurarak örgüt- lendikleriydi. • • • Sekiz düvelin Cenova toplantısı hem gövde gös- terisi olamadı hem de kendi aralannda öyle pek de uyumlu bir birlik bulunmadığını ortaya serdi. Daha da önemlisi, bundan böyle yığınlann uzağın- da belki dağın başında toplanmaya karar verme- leri oldu. G-8 toplantısı gelecek yıl Kanada'da, bü- yük birolasılıkla göstericilerin polis marifetiyle de- ğil, doğal engellerle durdurulabileceği bir mekân- da; dağın başında yapılacak. • • • Love Parade ise pek eğlenceliydi. 1 milyona ya- kın genç, soyunup dökünüp tekno müziğin tek düze ritmiyle kendilerinden geçtiler. Bol uyuşturu- cu ve alkol tüketildi, binlerce tön çöp üretildi. G- 8'leri mutlu eden bir tabloydu aslında: "Gençlik dediğin böyle olmalı." Ama hiç belli olmaz; gösteriler genellikle içlerin- de bir isyan potansiyeli taşır. Bakarsınız tekno mü- ziğin tek düze ritmi yann değişiverir. Başka amaç- lar için de uygundur ya, siz yine de özüne bakın. Müzik aslında isyana daha yakındır. Merkez Bankası arastırması Ozelsektörün umudu aTjahyor ANKARA (ANKA) - Özel sektörün kötüm- serliği giderek koyulaşı- yor. Mayıs ayında eko- nomik programın açık- lanmasıyla artmaya baş- layan iyimserlerin oranı haziranda azalmaya. mayısta azalan kötüm- serlerin oram da hazi- randa artmaya başladı. Merkez Bankasfnın özel sektör işyerleri ara- sında yaptığı iktisadi yö- nelim anketinin sonuç- lan açıklandı. Buna gö- re, sanayi dalmdaki ge- nel gidişata iyimser ba- kanlann oranı yüzde 20'den yüzde 17'ye ge- rilerken kötümserlerin şubat, mart ve nisanda yüzde 50'nin üzerinde seyrettikten sonra ma- yısta yüzde 27'ye gerile- yen oranı haziranda ye- niden yüzde 28'e geri- ledi. İktisadi yönelim anketinin sonuçlan ge- nel olarak mayıs ayında açıklanan ekonomik program nedeniyle olu- şan bahar iyimserliğinın zorlu geçen yaz aylany- la birlikte yerini kötüm- ser beklentilere bırak- maya başladığını göste- riyor. Bu arada. dalgalı ku- ra geçişle birlikte ihra- catta yüksek bir artış olabileceğine dönük beklentiler de yerini ih- racatta fazla bir değişik- lik olmayacağı düşünce- sine bırakıyor. Gelecek üç a>daki ihracat konu- sundaki beklentileri so- rulan özel sektör temsil- cileri, yüzde 61 ile gele- cek üç aydaki ihracatın geçen üç ayla aynı ola- cağını dile getirdiler. İh- racat konusundaki bek- lentileri daha kötümser olanlann payı yüzde 12'den yüzde 13'e çıktı. Yatırım programı Anket sonuçlan, özel sektörün gelecek 12 ay- lık dönem için bir yatı- nm programı olmadığı- nı da ortaya koyuyor. Anket kapsamında yö- neltilen "Gelecek on iki ayda, geçmiş on iki aya göre ne ölçüde yaünm harcamasıyapma>i bek- liyorsunuz" sorusuna yanıt verenlerin sadece yüzde 6'sı "daha fazla"* yanıtını verirken "daha az" yatınm yapacağını söyleyenlerin oranı yüz- de 69'a ulaştı. Yüzde 24'lük bir kesim ise ön- ceki 12 aylık döneme göre aynı miktarda yatı- nm harcaması yapmayı planhyor.