Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 TEMMUZ 2001 PAZARTE! 8 ROPORTAJ Beyşehirsessiz, sakhı, herkes kendi işinde... Erdoğan kardeşler ise küppeşinde! Beyşehirüe küp küpüstündeTekerlemede kırk küpten söz edılır \e kırkının da kulpunun kırık oiduğu söylenır.. Oysa Beyşehır "de bır hurda deposunda toplanan küplerın kulpu kırık değıl Ve küplerın sayısı kırk değil... Beyşehir'de kiip küp üstünde on bınlerce küp var... Ikı tonluktan bır lıtrelığe kadar boy boy, çeşıt çeşit 150 binden fazla küp. . Belkı de 200 bine yakın... Akdenız'den bakınca Beyşehir. Batı Toroslar"ın arka yamacında. göl İcıyısında kendi halınde bır şehır. . Anadolu Selçuklu De\letinde Sultan Alaaddin Keykubat ağırlamış, sultan da kışlık başkentı Alanya ile yazlık başkentı Konya arasında gıdıp gelırken göldekı adalardan birıne adını verdığı "Kubadabat Sara>i"nı yaptırmış... Karamanoğlıı'nun beylerıne merkez olmuş . Kent. Karamanoğlu Eşref Beyin beylık sıfatını kendıne ad seçmış; Beyşehir olmuş. Bugün Konya'nın bir ilçesi... Beyşehir sessiz. sakın. herkes kendi işinde.. Erdoğan kardeşler ise küp peşinde 1 İsmet. Mehnıet, Mustafa. Yusuf Erdoğan kardeşler aslen Aksekılı... Kundura tamırcısi babalan 40 yıl önce Aksekı'den Be\şehir"e göçmüş. tamırcılik derken hurdacılığa başlamış... Hurdacılık aile mesleğı olmuş Hurdacılık. bıldığınız hurdacılık değıl . Erdoğan kardeşlerın hurdacılığı etnografya üzerıne... Sanayi çarşısının bittiği verde bir kısmı kapah alan dört dönüm araziye yığılnıış her şe\ .. Kuzeyden güneve. doğudan batıya Türkiye'nin her yöresindeki kö\ lerden toplanmıs envaı çeşıt eş>a.. Küpler ön sırada \e saymakla bıtmeyecek. hatta sayılamavacak kadar çok... Erdoğan kardeşler de bılmivor küplerin sayısını... 'Bu Işl biraz abarttık' 150 binden fazla ıle 200 bıne yakın arasında... "Bu işi biraz abarttık" diyorlar... Küplerın \aninda çömlekler. güveçler. testıler... Her birinin savısı bınlerce... Galıba abartmışlar. At arabaları. kağnılar. şınalı tekerlekler. altı çakmak taşlı ahşap düvenler. tahta beşikier. değırmen taşlan. dibek taşlan. taş yalaklar. tahta hamur tekneleri. tane> ı samandan ayırmak ıçın yabalar. gühağı ımbıklerı. demırcı körükleri, motiflerle süslenmış aynalar. bakır kap kacaklar... Yine binlerce... Evet abartmışlar... Yoğurt taşı .. Bel hızasına kadar bir taş. taşın içi oyulmuş: içine yoğurt konuyor... Taş, yoğurdun suv unu süzüyor. buyurun size süzme yoğurt... Doğal teknolojı... Kefelerı tahtadan oyulmuş el terazisı... Gramajı >ok... Bırkefeye patates ko\u\or. ötekı kefeve buğdav... Verdiği patates kadar buğda> alıyor... Ilkel ekonomı... Erdoğan kardeşlerın en küçüğü Yusuf, en çok konuşanı... Yaptıkları ışın Anadolu kültürünü yaşatmak olduğunu sö\ lüyor . Çünkü günümüz teknolojısı köy yaşamını da etkılıyor... Örneğin. küplerin yerinı plastık bıdonlar alıyor... 20 cerçi dağ bayır dolaşıyor Eskıyen ahşap malzemeler odun nıyetıne yakılıyor... Biraz da ekonomık sıkıntı söz konusu olunca köylü. asağına kadar gelen "çerçi"ye eskı malzemelerinı satıyor... Dört kardeş başlangıçta kendileri dolaşmış kö\ lerı... Artık dolaşmıyorlar... Çarşı içinde postanenın karşısındakı küçük "esldci*1 dükkânında oturu\orlar... Erdoğan kardeşler adına 20 kadar "çerçi** dolaşıyor dağ bayır... Yüklüyorlar kaımonu. getinvorlar Be>şehir'e... Bir de Erdoğan kardeşlerin dokuz oğlu çalışıyor bu ışte. Insanlık tarihinden süzülüp gelen on binlerce küpten gözünü alamıyor insan... Yusuf Erdoğan anlatıvor: "Her yörenin küpü er yörenin küpü ayndır... Farkı, üstündeki motiflerden belli olur... Her topraktan küp yapılmaz; killi, kumlu, kireçli topraktan küp olmaz; pişerken patlar... Bazı küpler kirmızi, bazıları beyaz topraktır. En iyi küp, Konya toprağından olur... H ayndır... Farkı, üstündeki motiflerden belli olur... Her topraktan küp yapılmaz; killi. kumlu, kireçli topraktan küp olmaz: pişerken patlar... Bazı küpler larmızı, bazılan bejaz topraktır. En iyi küp, Konya toprağından olur... Köylerde yakın döneme kadar her evde 30-40 küp olurdu. Küp odalan vardı. Fasulye, turşu, sirke, tarhana, zeytinyağı, bulgur, tereyağı, pekmez, salça, yoğurt, su saklanırdı... Buzdolabı geldi, küp odalan kapandı; plastik bidon geldi, küplerin devri bitti." Keskin sirke küpüne zarar verir, denir ya... Aynen öyle, sirke ve turşu sakianan küplerde asit. pişmış toprağı çürütüyor. yiyip bitıriyor... Pekı bunca küp. bunca köy eşvası ne oluyor? Beyşehır'de bir hurda deposunda saklansın dıye toplanmıyor herhalde? Dekorasyon malzemesı olarak satılıyor... Yusuf Erdoğan: "Küpleri vcarabalan parklara, evlere, evlerin bahçelerüıe koyuyorlar... Değirmen taşından ve ahşap düvenden masa yapıyorlar. Taş yaJaklara ve dibek taşuıa çiçek ekivorlar. Tahta hamur teknelerini şöminelerin yanına koyuyorlar. Hepsüıe bir şe\ bulu\orlar..." Hem Türkıye "de hem de yurtdışında satılıyor eskı köy eşyaları... Özellıkle küpler Hollanda'ya, Almanya'ya kamvonlarla. Amerika'ya gemilerle gönderılıyor... Acaba bu küplerın ya da ötekı eşyalann arasından hıç tarihi eser nitelığinde olanı çıkmıyor mu? Çıkıyorsa bile, hurda deposuna gelen tüm eşyalar Konya Müzesf nin kontrolü altında. Yanlış anlaşılmaktan ve Jandarmadan çeklnlyorlar Hele yurtdışına satış söz konusu olduğunda müze yetkılileri gelip her parçayı tek tek onaylıyor, kurşun mühürle ışaretleyip yurtdışına satış iznı \erivor... Yine Yusuf Erdoğan konuşuyor: "Roma döneminde yapılnuş bir küple şimdiki bir küp hemen hemen aynı... Çünkü toprak aynı. pişirme tekniği a\ nı... Arasmdald farkı ancak erbabı bilebilin.. Bizim ise tarihi eserle işimiz vok... Ama biliyoruz ki şu anda bile bazı köylerde kulJanılmakta olan Roma döneminden kalma küpler var... Müzecilere 'Bunlan alın' diyoruz, "Küp almaya başlasak müzelerde yer kalmaz' diyorlar." Müzeye ne gerek, Erdoğan kardeşlerın deposu müze gibi... Kal'dı ki Beyşehir'de bır müze açılması için gırişimde bile bulunmuşlar... Babadan alıp oğullanna da devTettikleri bu ışi 40 yıldır yapmalanna ve aynı anda 200 bıne yakın küpü üst üste koymalanna karşın bugüne dek hiç gazete> e çıkmamjş oJmalan da belki bu yüzden... Çekiniyorlar... Haklannda yazılacaklarla yanlış anlaşıimaktan ve kendilerini jandarmaya anlatamamaktan... Bir kere olmuş. . Cumhuriyef e duvulan saygı Karayolundaki bir kontrol sırasında kamyondakı hurdalan anlatamadıklan için iki gün gözaltında kalmışlar... Biraz da ders olmuş; artık. müzeden aldıklan belgeyı yanlarından ayırmıyorlar... Erdoğan kardeşlerin ilk kez bir gazeteye çıkmaya razı olmalan ise Cumhurıyet'e duydukian saygıdan ve Cumhurıyet"in saygınlığından... Ama yine de küplerin ve öteki köy eşyalarının fıyatına ılişkin konuşmadılar... Bu da onlann ticaret sırn... Çok bıhnen deyimdir: Küpünü doldurmak; elıne geçirdıği fırsatlan değerlendirerek çok para biriktirmek... Erdoğan kardeşlerin yaptığı: küp küp üstüne koyarak fırsatları değerlendırmek! Yolunuz Beyşehir'e düşrüğünde "hurdacrnın deposuna uğramalısınız... Bu kadar çok küpü başka bir yerde göremezsinız... Tabiı ki halkbilimcilenn, yolunu özellikle Beyşehir"den geçirmesınde de yarar var... Çünkü, Anadolu'nun bütün yörelennın toplandığı bundan güzel bir etnografya laboratuvarı bulunamaz .. ENTERNET mehmetfocumhurivet.com.tr En büyük tehlike Internette artık hem pek çok haber sitesi hem de elektronik posta grubu var. Bunlann büyük çoğunluğu haber alışverişi yapıyor. Hatta pek çok yeni ekonomi şirketı klasik haber kaynakla- rı yerine bunlara daha çok güveniyor. Işte belkı de en büyük tehlike ıle de bu- rada karşı karşıya kalıyorlar. internet üzerinden basın bülteni da- ğıtımı yapan internet Wıre, ağustos so- nunda birşirketın, yönetim kurulu baş- kanının istifa ettiğı ve kârlarının düştü- öünü belirten bir elektronik posta aldı. fnternet Wire, diğerlerınde oiduğu gibı bu basın bültenını hıç zaman kaybet- meden ve doğrulama ihtiyacı duyma- dan abonelerine ulaştırdı. Haberı alan çok sayıda fınans portalı da aslında yanlış bilgı ıçeren haberı sıtelerıne koy- du. Sonuç, firmanın hisselerı yuzde 61 oranında düştü. Bu en tehlıkeli saldırı türu. Borsada kısa süreçte kâr amacı güden bır uya- nığın bu girışımi, aslında herkese ders niteliğinde. internerten yapılan saldırı- lar virüslerle ve truva atlarıyla sınırlı de- ğil. Üçüncu dalga olarak nıtelendirilen bu ağ saldırıları, ılk ıkı dalgaya gore da- ha ciddi olacak ve bunlara karşı koy- mak zorlaşacak. Ilk dalga saldırılarfiziksel olarak ozet- lenebilir. Bu tur saldırılarda bılgısayar- lar, etektronik eşyalar ve kablolar hedef alınıyordu. Internetin başına bela olan bu saldınlar birçok sorun yarattı, an- cak artık bunlara karşı koymanm yolla- rı biliniyor. Son yıllarda sıkça karşımıza çıkan ıkıncı dalga saldınlar ise bılgisa- yarlar ve ağların mantığını hedef alıyor, bir başka deyişle yazılımlardakı guven- lik açıklannı kullanıyor. Üçüncu dalga ağ saldırıları ise an- lamsal (semantic) olarak nitelendirilı- yor. Bunlar makineleri değil, doğrudan insanları hedef alıyor, içeriğe yaklaşmı- İki aykırı isim mızı ve anlayışımızı... Bu tür saldırıla aslında sahtekârlık olarak adlandınlı yor... Insanlar genellıkle okuduklarıni ınanırlar. Birçoğumuz kafamıza takılaı sorulan araştırmaz, internetten aldığı mız bır bılgiyi doğrulama gereği duy mayız. "Gerçekleri" hemen kabul e der, sorgulamaz ve hata olup olmadı ğına bakmayız. Insanlar halen diğerlerinin saflıklann dan yararlanmaya çalışıyor. Speküla törler kazançlarını arttırmak için inter neti kullanıyor, web üzerinde insanlar kandırmaya yönelik içerik dolaşıyor Eylül ayında ABD'de internet üzerinde 33 sahtekârlık tespit edildi. Bunlarır nepsınde de mesaj gruplarına yanlrç bilgı postalanmıştı. Bilgisayarlara karşı anlamsal saldın- lar çok daha ciddi sorunlar doğurabili- yor. Bilgısayarlar veri girışleri konusun- da esnek davranmadığı için her bilgiy kabul ediyor. Doğru bilgiyi ayırt edemi- yor ya da bu bilgiyi yararlı bir şekilde kullanmanın yollarını bilmiyorlar. Film- lerdekının aksine gerçek dünyadaki ya- zılımlar oldukça ilkeldir. Örneğin biı web filtresı, çoğu zaman sizin istedik- lerınızi tam anlamıyla yerine getire- mez.Havatrafiği kontrol sistemine yan- lış bilgı girerek uçaklar yanıltılabilir mi'< Ya da "akılh" arabalar "akıllı" otoyollar- da ters yola sokulabılir mi? NASDAQ ve Dow Jones veri tabanlanna yönelik an- lamsal saldırıların sonuçlan nelerolabi- lır? Aslında bu saldırılar yeni değil, in- sanlar yıllardır yanlış istatıstiklerin, uy- durma hikâyelerın kurbanı oluyor v€ oyuna gelıyor. Bılgisayar ağlan bu sal- dırıları kolaylaştırıyor ve hızlandırıyor Gelecekte anlamsal saldırılar dığer sal- dırılardan çok daha fazla zarar vere- cek. Sadece amatöıier makinelere sal- dınr, profesyoneller insanları hedefalır. 31 yaşında işını kaybetti. 32 yaşında büyuk bır davayı kaybetti; 34 yaşında ışıni batırdı; 35 yaşında aşkını kaybetti; 36 yaşında sinir krızi geçirdi; 38 yaşında eyalet seçimini kaybetti; 43. 46 ve 48 yaşlannda kongre seçimini kaybetti; 55 ve 58 yaşlarında senato seçimini kaybetti; 60 yaşında ABD cumhurbaşkanı seçildi. Onun adı Abraham LJncoln. Asla yılmadı. Asla yılmayın. Kaybedenler. vazgeçenlerdir!.. O da bir şey mi? "37 yaşında kurduğu fabrikayı batırdı; 43 yaşında görevinden polis zoruyla kovuldu; 45 yaşında kurduğu ilk parti kapatıldı; 54 yaşında kurduğu ıkınci parti kapatıldı; 56 yaşında birinci siyaset yasağını yedi; 66 yaşında Bosna 'ya yardım paraları iç edıldı; 71 yaşında hükümetten kaçmak zorunda kald.ı 72 yaşında kurduğu üçüncu parti kapatıldı. Ikinci kez yasaklandı; 75 yaşında kurduğu dördüncü parti yasaklandı. Onun adı Necmettin Erbakan. Asla yılmadı. Beşincı partısı kuruldu. Üstelik hiç çalışmadan trilyonluk yalı bile aldı. Kaybedenler, vazgeçenlerdir!.. Adresdefteri www.zeron.net/anket/ Bu sayfada bır internet kullanıcı profıli araştırması var. 36 sorudan oluşan anke- ti yanıtlayıp değerlendirtuşuna bastığınız- da internet bağımlılığınız ile ilgili sonuç alı- yorsunuz. Anketin güzel tarafı katılımcıla- nn kimligi ile ilgili hiçbir bilgi istenmemesi ve hiçbir ticari kuruluşla ilişkili olmaması. Bir kez girip bağımlılığınızı ölçebilirsiniz. www. belgenet.com >. Yiaşanan gelışme ve olaylan belgeleriy- te ve yorumlanyla geleceğe aktarabılmek kaygısıyla yayına başlayan belgenet, 20 yıllık bır gazetecinin arşivini de intemete ta- şıyor. Belgenet sayfalannda, yaşanan ge- lişme ve olaylarla ilgili belgeler, gazete kö- şelerine yansıyan yorumlan ve yankılan da yer alıyor. Gelişmeler ana konu başlıklan altında dosyalanıyor. Her ana konunun kendi bütünlüğü içinde bılgisi, belgesi, var- sa daha önceki örnekleri, gazetelerdeki köşe yazılan, manşetler, ilgili linkler ve di- ğer unsurlar (kim kimdir) bulunuyor. Site- de yer alan bir belge, istenitdigi an ulaşı- lacak şekilde korunuyor. www.sansursuz.com Adından da anlaşılacağı gibi bu site san- sürsüz haber verme ıddiasıyla ortaya çıkı- yor. Tarafsız ve direkt haber sloganıyla ya- yımlanmaya başlanan site oldukça canlı. Rahat, sevimli ve rahat okunabiltr bir ha- ber sitesi olan sansursuz.com bu günter- de canlı ve sıcak haber veriyor. Umut ecfe- iim ki bu aktif haberciliğini ödün vermeden ve yılmadan sürdürsün. Hoş geldin san- sursuz.com yayın yaşamında başanlar. Oğlakların yanında.. Sevgili meslek ustam Özgen Acar aradı ve yayımladığımız anıların ken- dine ait olmadığını, onların bir arkada- şından gelen elektronik mektup oldu- ğunu belirtti. Özgen Acar'ın daha once yayımla- dığımız elektronik mektuplarına bu hafta da devam ediyoruz: "Arkadaşım Denizli'nin köylehnden birinde hurda birminıbüsle gitmekte- dir. Minibüste yayla köylerine giden köylülervardır. Köylülerden binileride yol kenannda otlayan keçi yavrulannı göstererek şoföre seslenir: "Oğlakla- rın yanında indirivee". Şoför vitesi kü- çültür tam duracakken motor sesin- den ürken oğlaklar yol boyunca koş- maya başlariar. Şoför de hızını yeni- den arttınp oğlaklann peşine düşer. Araba ile oğlaklar arasında müthiş bir kovalamaca başlar. Yaklaşık 2 kilomet- re sonra oğlaklar yorulur ve durur. Şo- för de durup kapıyı açar. Köylü hiçbir şey söylemeden minibüsten iner." Afaanistan'da Bunlan biliyor muydunuz? • ^ 1. Türkiye'nin dünya enflasyon ligındeSudan'dan son- ra ıkıncı olduğunu, 2. Gunde 16.2 trilyon liranın borç fa- ızlenne gıttiğını, 3. Turk vergı sısteminin 102 defa değiş- tırildiğinı. 4. Toplanan toplam verginin yüzde 51 'inin sa- bit gelirlilerden toplandığını, toplam verginin yüzde 66'sı- nın ıç borç faizlenne gittiğini, 5. Sosyal güvenlikte OECD sonuncusu olduğumuzu, OECD ülkelerinde ortalama 6 çalışan 1 emekli ucretinı karşılarken Türkiye'de 1 çalışan 2.4 emeklinin ucretinı karşıladığını, 6. Çalıştınlan çocuk ışçı sayısı bakımından yüzde 24 ıle Kenya, Bangladeş ve Haıtı'den sonra dünya dördüncüsü olduğumuzu, 7. Tur- kıye'de 200 bın sokak çocuğu olduğunu, bunlann 15 bi- nının Istanbul'da bulunduğunu, 8. Sıyasal ve sivil özgür- lukleraçısındanaraştırma yapılan 191 ülke arasında 136. durumda olduğumuzu, 9. DGM'lerdeki 10 dosyadan 6'sı- nın faili meçhul dava olduğunu, Dıyarbakır'ın faili meç- hullerde 11 bın dosyayla 1. sırada olduğunu, onu Malat- ya, Erzıncan, izmir ve istanbul'un takip ettiğini, 10. Rüş- verte araştırma yapılan 52 ülke arasında en kötü 8. oldu- ğumuzu, 11. "Eğıtımde fırsat ve ımkân eşitliği" ilkesine uyulmadığını. Afyon Kocatepe Unıversıtesı'nde 1 öğre- tım üyesıne 1647,18 Mart Unıversıtesı'nde 1067, Istan- bul Unıversıtesi'nde64, lTU'de44oğrencı düştüğünü, 12. Ağaç kesımı bu hızla gıderse 2020 yılında kesilecek ağa- cın kalmayacağını, 13. Ulkede toplam 400 binden fazla kahvehaneye karşılık tüm ıllerde Kültür Bakanlığı'na bağ- lı sadece 1394 kütüphane olduğunu, 14. Türkiye'nin 2000 Guıness Rekorlar Kıtabı'nda "Para birimi en düşükülke' olarak geçtığını ... biliyor muydunuz? www.cenova2001.com Ahlaka aykırı ve ıs- lam karşıtı materyal içerdiği gerekçesiyle Afganistan genelinde İnternet yasaklandı. Yönetimi elınde tutan aşın dinci Taliban örgü- tü karan, Dışişleri Ba- kanı Vekil Ahmed Mü- tevekkit aracılığıyla açtkladı. Taliban yöne- timinin açıklamasında şöyledenildi: İntemet, 'kaba, ahlaka aykırı ve Islam karşıtı materyal' içermektedir. Biz, inter- nete karşı değiliz. Müs- tehcenliğe, bayalığa ve tslam karşıtı düşünce- lere karşıyız. Afganis- tan 'da, bu tip yayınların önüne geçebilmek amacıyla bir sistem oluşturmak istiyoruz, ancak bağlantının Pa- kistan'dan kurulması nedeniyle başka bir y- ol bulamadık."