Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
BHA2İRAN2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Yılmaz'ın İçişleri Bakanlığı görevinden uzaklaştırdığı Tantan'ın yerine Yücelen atandı
Tmıtaıı depremi• Baştarafi 1. Sayfada
16.20'de Başbakan Bülent
Ecevit le bir araya geldi. Baş-
bakan Yardımcısı Hüsamet-
tin Ozkanın da katıldığı gö-
rüşmenin ardından Başbakan
Ecevit. saat 17.30'da Çanka-
ya Köşkü'ne çıkarak hazırla-
nan kararnameyı Cumhur-
başkanı Sezer'e sundu. Bu
arada Ecevit. Köşk'e çıkmak
\çin Başbakanhk'tan aynlır-
ken merdıvenlerde tökezledi
ve düşmesini korumalan en-
gelledi.
Sezer'le 10 dakika süren
görüşmesinin ardından tek-
rar Başbakanlıka dönen
Ecevit. yeniden Yılmaz'la bir
araya geldı. Ecevit. Yılmaz
ve. Özkan'ın bu görüşmesı
18.45'te sona erdi. Liderler
kendi odalannaçekilerek Se-
YENİ CÖREV DACILIMI
Sadettin Tantan:
\ Gönırülderden sorumtu
' DevtetBakanhğL
zer'den gelecek yanıtı bekle-
meye başladılar.
Başbakanhk'taki görüşme-
nin ardından görevden alındı-
ğma ihşkın ıddialann sızma-
sı üzerine gazetecilerin soru-
RüştüKâzım
Yücelen: İçişleri
Bakanlığı.
Yümaz Karakoyunlu:
Özelleşrirme
ldaresi >e TRT.
Mehmet Keçeciler:
Vakıflar. Basın-Yayın
veYDK.
Edip Safter Gaydah:
Çay tşletmeleri
Genel Müdürlüğü.
lanna hedef olan Tantan,
"Henüz bana tebliğ edilme-
di" yamtını verdi. Tantan'ın
Başbakan Yardımcısı Öz-
kan'a tebligatm kendısine
ulaşır ulaşmaz istifa edeceği-
ni söyledıği öğrenildi.
Başbakanlık'taki onay bek-
leyişi sürerken Sadettin Tan-
tan. Polis Akademısi'nde fut-
bol oynadı. Köşk'ten onayın
gecikmesi üzerine Ankara
kulislerinde spekülasyonlar
da gündeme geldi. Kimi siya-
setçi ve bürokratlara göre, ic-
racı bir bakanlıkta görev ya-
pan Tantan'ın Devlet Bakan-
lığı'na atanması içtn tçişleri
TANTAN, BAKANLIĞI DÖNEMİNDE HEP GÜNDEMDEYDİ
Operasyoıüarla
aralanbakan
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Sadettin Tantan'ın tçişleri Bakanlığı
döneminde emnıyet ve jandarma bi-
rimleri ilginç isimlerle anılan sayısız
operasyona imza attı. Bunlar arasında
yer alan ve en çok tartışılanlann başın-
da*Paraşüt,\latador""\eEgebank'ın,
eski sahıbı Yahya Murat Demirei tara-
fından hortumlanmasına dönük "Ka-
sırga" operasyonlan gehyordu.
28 Mayıs 1999'da kurulan 57. hükü-
mette İçişleri Bakanı olarak görevlen-
dırilen Tantan. görevden ahndığı güne
kadar kamuoyunun dikkatle izlediği
bakanlar arasında y-
eralırken*gizemir
değerlendirmeleri
ve gerçekleştirdiği
operasyonlarla ilgi
odağı oldu.
Tantan. aralann-
da gazetemız yaza-
n Uğur Mumcu ile
Prof. Dr. AhmetTa-
ner Kışlalı suikast-
lannın da yer aldığı
faili meçhul cina-
yetlere ilişkin de-
ğerlendirme yapar-
ken Türkiye'de yıl-
lardır "nûfuz casus-
luğu" yapıldığını
söyleyerek hem
yurtiçi hem de yurt-
dışı kaynakh güçle-
re işaret etti.
Tantan. siyasetin
ve bürokrasinin ko-
ruması altında yol-
suzluk ekonomisin-
den hayat bulanla-
nn. toplum içerisin-
de kabul görmeleri-
ni sağlamak içm değişik sivil toplum
örgütleri ve "tapuıak şövalyeleri" içe-
nsinde yapılanmaya gittiklerini söyle-
di. Tantan'ın son gizemli benzetmesi
ise MesutYılmaz'la aralanndaki tartış-
malann doruğa tırmandığı günlerde di-
le getirdiği. "Insanhktarihi Nemrut ve
Firavun'un sonunu bilseydi herhalde
hiç hata yapmazdT sözleri oldu. Tan-
tan"ın İçişleri Bakanlığı döneminde
gerçekleştirilen ve ilginç isimleriyle
PORTRE / TANTAN
Sadettin Tantan, 19 Ocak
1941'de Sapanca'da doğdu.
1965'te Polis Akademisinde
öğrenimine başlayan Tantan,
akademiden mezun olmasının
ardından 196S'de komiser yar-
dımcısı olarak Ankara Emniye-
ti Toplum Zabıtası Müdürlü-
ğü 'nde göreve başladu Tantan,
1973'teterfı olduğu BursaEm-
niyeti Narkotik Şube Müdürlü-
ğü 'nde görev yaptu 1976 'da İs-
tanbul Emniyeti Asayiş Şube
Müdürlüğü 'nde göreve başia-
yan Tantan, 30Kasım 1976'da
emniyet amirtiğine terfî etti.
1994 *te yapılan yerel seçimler-
de ANAPtan aday olduğu h-
tanbuVun Fatih ilçesi Belediye
Başkanhğı'nı kazanan Tantan,
bunun üzerine polislikten
emekli oldu. 1999'da tçişleri
Bakanlığı'na atanan Tantan,
dün gümrüklerden sorumlu
Devlet Bakanlığı 'na getirildi
dikkat çeken operasyonlardan öne çı-
kanlar şöyle:
Paraşüt: Hayali ihracat, muz, çay,
pamuk ve akaryakıt kaçakçıhğına dö-
nük gerçekleştirildi.
Matador: Uluslararası uyuşturucu
kaçakçısı Urfi Çetinkaya'ya yönelik
gerçekleştirildi. Operasyon. Hollanda,
Portekız, Ispanya ve Türkiye genelin-
de aynı anda yapıldı.
Kasırga-1: Egebank'ın, eski sahibi
Yahya Mvırat Demirei taraûndan hor-
tumlanmasına dönük gerçekleştirildi.
Kasırga-2: Sümerbank'ın Hayyam
Garipoğlu tarafın-
dan içinin boşaltıl-
masına yönelik ya-
pıldı.
Kasırga-3: Yurt-
bank'ın hortumlan-
ması soruşturması.
Ali Avni Balkaner
ile bankanın dığer
yöneticilerinin yar-
gılaması sürüyor.
Balina: Hayali ıh-
racat suçlamasıyla
yapıldı. Hakiki Koç
şırketinin sahibi
Mehmet Niyazoğhı.
vurgunun başaktörü
olarak gösterildi.
Fırtına: Antalya
civanndaki akarya-
kıt kaçakçıhğına dö-
nük gerçekleştirildi.
Kaçakçılığın mer-
kezindeki ismin Sü-
leyman Bölünmez
olduğu belırtıldı.
Buffalo: Yurtdı-
şından dondurul-
muş et kaçakçıhğı-
na dönük yapıldı. Musevi asıllı İsak
Romano'nun, kaçakçılık için oluşturu-
lan çetenin lideri olduğu kaydedildi.
1. Perde: Tiyatroda naylon fatura
operasyonu olarak gerçekleştinldi.
Beyaz Enerji: Enerji Bakanlığı'nda-
ki ihale yolsuzluğu ve usulsüzlüğüne
dönük, Tantan'a bağlı olan Jandarma
Genel Komutanlığf nca başlatıldı.
Enerji Bakanı Cumhur Ersümer' in is-
tifasına yol açtı.
Bakanlığı'ndan istifa etmesi
gerekiyordu ve yine iddiala-
ra göre Cumhurbaşkanı Se-
zer, Ecevit'ten Tantan'ın isti-
fasıru istedi. Ancak daha son-
ra Sezer'in kararnameyi
onayladığı açıklaması bu id-
dialan yalanlamış oldu.
Başbakanhk'tan saat
20.30'da yazılı açıklama ya-
pılarak kabinedeki yeni gö-
rev dağılımı kamuoyuna du-
yuruldu. Açıklamada, Yük-
sel Yalova'nın istifası ile bo-
şalan Devlet Bakanlığı'na
Tantan'ın, içişleri Bakanlı-
ğı'na Yücelen'in, Yücelen'in
yerine de Karakoyunlu'nun
atandıgı bildinldi. Atamala-
nn ardından ANAP'lı devlet
bakanlannın görev dağılımı
yeniden düzenlendı.
Kararname ile Özelleştir-
me ldaresi Başkanlığı ve
TRT, Yılmaz Karako-
yunlu'ya bağlandı.
Devlet Bakanı Meh-
met Keçeciler, Vakıf-
lar Genel Müdürlüğü,
Basın Yayın Enfor-
masyon Genel Mü-
dürlüğü ve Yüksek
Denetleme Kurulu
Başkanlığı'ndan so-
rumlu olurken Çay Iş-
letmeleri Genel Mü-
dürlüğü Edip Safter
Gaydah'ya bağlandı.
Açıklamada, daha ön-
ce Rüştü Kâzım Yü-
celen'e bağlı olan ln-
san Haklan Başkanlı-
ğı'nın eşgüdümü ile
Anadolu Ajansf ndan
kimin sorumlu oldu-
ğuna ilişkin herhangi
bir bilgı yer almadı.
Yücelen, İçişleri
Bakanlığı'na atandık-
tan sonra genel kurul-
dakiRTÜKYasasıde-
ğişikliği görüşmeleri-
ne katılmak üzere TB-
MM'ye geçti. Yeterli
çoğunluk sağlanama-
dığı için yasa tasansı
görüşülemedi.
istifası
beklenlyor
Görev dağılımmın
açıklanmasının ardın-
dan Tantan, bir süre
daha Polis Akademi-
si'nde kaldı. Bu sırada
Başbakan Yardımcısı
Özkan, Polis Akade-
misi'ne gelerek Tan-
tan'la görüştü. Görüş-
menin ardından her i-
ki bakan da aynı oto-
mobile binerek İçişle-
ri Bakanlığı konutuna
geçtiler.
Özkan'ın geç saat-
lere kadar Tantan'ı is-
tifadan vazgeçirmeye
çalışması sonuçsuz
kaldı. Tantan'ın, Öz-
kan'a, hem ANAP'tan
hem de bakanlıktan is-
tifa edeceğini söyledi-
ği öğrenildi. Alınan
bilgiye göre Sadettin
Tantan, istifa etmeme-
sinde ısrar eden Öz-
kan'a, "Karan halk
verecek" dedi.
Sanıklann, 'rüşvet alma ve verme, ihaleye fesat kanştırma' suçlanndan tutukluluklan sürüyor
Beyaz Enerji davasında 9 tahliye
ANKAR\ (Cumhuriyet Bürosu)-
"Be\-
az Enerji* davasının ılk duruş-
masında. aralannda eski Enerji Ba-
kanlığı Müsteşar Yarduncısı Musta-
fa Mendikioğlu ile eski TEAŞ Ge-
nel Müdürü Muzafîer Selvi ve
ANAP'lı eski Bakan Birsel Sön-
mez'in de bulunduğu 9 sanık hak-
kmda tahliye karan venldı. Sanıkla-
nn 'rüşvet alma ve verme, ihaleye fe-
sat kanştırma, görevi kötüye kulian-
ma' suçlanndan >argılandıklan da-
vadan tutukluluk durumlan ise sürü-
yor. Sorgusu yapılan Selvi, nükleer
santral ihalesinin sıralaması konu-
sunda eski Enerji Bakanı Cumhur
Ersümer'in kendisine baskı yaptı-
ğını doğruladı.
Baskıların ve tartışmalann oda-
ğındaki Beyaz Enerji davasvrun ilk
duruşması, dün Ankara 1 No'lu
DGM'de yapıldı. Duruşmaya tutuk-
lu sanıklar Muzaffer Selvi, ÜnaiPe-
ker, Birsel Sönmez, NuriDoğanKa-
radeniz, Mustafa Mendikioğlu, Os-
man İlharu YavuzGürsoy, Hasan Hü-
sejin Çoğalan, Erhan Aygün ile tu-
tuksuz olarak yargılanan sanık Meh-
metVehbi Bilgin ve çok sayıda sanık
avukatı katıldı. Soruşturmayı yürü-
ten DGM Savcısı Talat Şalk'ın yeri-
ne Savcı Hakan Kıalaslan'ın iddıa
makamında yer alması dikkat çekti.
Savcı Kızılaslan iddianameyi
özetleyerek okudu v e sanıklann ey-
lemleri 'örgût bilinciyk' yaptıklan-
nı söyledi. Sanık Selvi, Mahkeme
Başkam'nm "Yamula Barajı için
Birsel Sönmez'den para aldın mı"
sorusuna,
u
Ortak yargılandığımız
mahkeme için 40 bin dolar aldını. A-
ma iddianamede söz edildiği gjbi 150
bin dolar almadım" yamtını verdi.
Yazılı savunmasını okuyan Selvi,
jandarma tarafından gözaltına alın-
dıktan sonra 7 gün süreyle aralıksız
olarak sorgulandığını. verdiği yanıt-
lar beğenilmedikçe tekrar tekrar sor-
gulandığını öne sürdü. Selvi, "Her
belgeye imza atıyordum. Burada öz-
gür ifademle verdiğim ifade dışında-
ki hiçbir ifademi kabul crmiyorum"
dedi.
Ersümer tehdft etti
Mahkeme Başkanı Orhan Kara-
deniz'in iddianamede nükleer sant-
ralla ılgili bölümde yer alan. ''Ener-
ji Bakanı Ersümer'in Muzaffer Sel-
vi'yi cep telefonundan arayarak bir
firmayı öne çıkardığuu. diğer fîrma-
lan göz ardı ettiğini sö\ lediği ve'Bun-
dan sonra senle görüşürüz' diyerek
telefonu kapadığı'" ifadesini anım-
satması üzerine Selvi, bu görüşme-
nin doğru olduğunu söyledi.
Eski TEAŞ Genel Müdür Yar-
dımcısı Peker, Sönmez'den iş kur-
mak amacıyla 15 bin dolar aldığı-
nı söyledi. Peker, jandarma sorgu-
sunda üzerinde baskı oluşturuldu-
ğunu öne sürdü. Birsel Sönmez, Pe-
ker ve Selvi'ye ödünç para verdiği-
ni savundu. Karadeniz Elektrik'in
sahibi Karadeniz, Silopi'yeyaptığı
yatınmlar nedeniyle TSK'ce teşek-
kür belgesiyle ödüllendirildiğini
belirtırken sanık Mendilcioğlu, çe-
teden söz edilemeyeceğini savun-
du. Mahkeme Başkanı Karadeniz;
Nuri Doğan Karadeniz, Hasan Hü-
seyin Çoğalan ve Erhan Aygün'ün
oybirliğiyle tahliyesine karar veril-
diğini açıkladı. Karadeniz, tutuklu
diğer 6 sanığın ise kendisinin mu-
halefeti nedeniyle oy çokluğuyla
tahliyelerine karar verildiğini kay-
detti.
Öte yandan Ankara 1 No'lu
DGM, 'Beyaz Enerji' iddianame
taslağını sızdırdığı gerekçesiyle
hakkında dava açılan DGM Zabıt
Kâtibi Yücel Topsakal'ın beraatına
karar verdi.
L
ANAP'ın beklediği karar
Yılmaz'ın
intikamıANKARA (Cumhum^t Bürosu) - ANAP
Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı
Mesut Yılmaz. "Beyaz Enerji" operasyonu
nedeniyle karşı karşıya geldiği Sadettin
Tantan'dan 'intikamını'. Içişlen
Bakanlığı'ndan uzaklaştırarak aldı. Yeni
görevlendirme, ANAP'ta "memnuniyetle''
karşılarurken operasyonun amacmın
Tantan'ı "istifaya zorlamak" olduğu dile
getirildi. Tantan'ın İçişleri Bakanhğı'ndan
istifa etmeyeceğini dikkate alan Yılmaz'ın,
kabine dışı buakabilmek için hükümet
ortaklaruu *•Devlet Bakanlığı'na
ka^dırmar
' formülüyle ikna ettiği bildirildi.
ANAP'ta "hedef bakan" haline gelen
Tantan'a dönük operasyon beklendiği için
söz konusu yöntem "sürpriz" oldu.
Operasyonun hemen ardından parti içinde
Tantan'a "fetife" baskısı gelmeye başladı.
ANAP kaynaklan. ilk kabine revizyonunda
Tantan'ın kabine dışmda kalmasmm
beklendiğine, ancak MHP ve DSP'nin
revizyona yanaşmaması nedeniyle "görev
alanı değişikliğinin'' ara formül olarak
gündeme getirildiğine dikkat çektiler.
ANAP kulislerinde Tantan'ın,
gümrüklerden sorumlu Devlet
Bakanlığı'na getirilmesini kendisi için
"hakaret" sayarak istifa etmesi gerektiği
belirtilirken yeni siyasi oluşumlar içinde
yer alacağı konuşuluyor.
Beyaz Enerjt tplerl kopardı
Tantan, miüetvekili seçildikten sonra 57.
hükümette, düne kadar İçişleri Bakanlığı
görevi yaptı. Parti içinde istenilen atamalan
yapmayan Tantan, kısa sürede "boy hedefi"
haline geldi. Tantan'la Yılmaz arasında
ipleri koparan gelişme, enerji ihalelerine
yönelik olarak başlatılan ve Cumhur
Ersümer'in Enerji Bakanlığı'ndan istifa
etmesine neden olan Beyaz Enerji
operasyonu ile oldu. Yılmaz, jandarma
tarafından gerçekleştirilen operasyon
konusunda Tantan'ın kendilerini
bilgilendirmediğini söyledi. Tantan'ın
Iran'a yaphğı geziyi firsat bilen Yılmaz,
"en >
1
akuundaki" ısimlerden Tunzm Bakanı
Erkan Mumcu'yu îçişleri'ne vekâletle
görevlendirdi. Yılmaz. Mumcu'dan
"jandarmanın ilgili bakandan habersiz
açıklama yapmasmı >asaklay an" bir genelge
yayımlamasını ıstedı. Mumcu buna
direnerek istifadan döndü. Tantan'ın Iran
gezisi dönüşünde de gerginlik devam etti.
Yılmaz son dönemde. Tantan'dan
rahatsızlığını gızlemedı, hatta açıkça
suçlamaya başladı. Hükümet ortaklanna.
Tantan'ı görevden almak ıstediğinı de
açıklayan Yılmaz, BahçeM ve Ecevit'in karşı
çıkması üzerine, "istifaya zorlama" taktiği
izlemeye başladı. Tantan ise medya
aracüığıyla "istifa etmeyeceğT mesajını
iletti. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler ise
gerginliğin büyümesi üzerine Yılmaz ile
Tantan arasında "arabuluculuk" gırişiminde
bulundu. Ancak "zoraki" bir araya
gelmelere karşın gerginlik yumuşamadı.
Ortaklardan farklı tepkiler
MHP'de
değişiklik yok
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ANAP
Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın, Sadettin
Tantan'ı içişleri Bakanhğf ndan alması,
hükümet ortaklan DSP ve MHP kanadında
farklı tepkilere neden oldu. DSP'liler,
"ANAP'tan istifa etsin. DSP'ye gebm"
derken MHP Grup Başkanvekili İsmail
Köse. "Tantan'm bir becerisi, bir hüneri
\-arsa bu görevinde ortaya çıkacak"
değerlendirmesini yaptı.
MHP Genel Başkanı ve Başbakan
Yarduncısı Devlet Bahçeli. Almanya ve
Fransa gezisini tamamlayarak Ankara'y a
döndü. Esenboğa Havaalanı'nda
gazetecilerin sorulanyla karşıîaşan
Bahçeli, Tantan'ın İçişleri Bakanlığı'ndan
ahnmasıyla ilgih olarak "Bir siyasi parti
olarak ANAP'ın tercihi ohnuştıir" dedi.
MHP'li bakanlann değişmeyeceğini
yineleyen Bahçeli, "Tantan'ın Devlet
Bakanlığı'na geürflmesi, yobuzluklarla
mücadeie çerçevesinde jandarnıanm
pasiftze edümesi otabilir mi" sorusunu.
"Zannetmiyorum, otaıaz" diye yanıtladı.
MHP Grup Başkanvekili Köse ise siyasette
genel başkana karşı siyaset yapmanın zor
olduğunu beurterek Tantan'ın Devlet
Bakanltğı'na kaydınlmasımn aksi eylemde
bulunanlara bir uyan olduğunu söyledi.
PSP: İstifa edip blze gelsln
DSP kanadında ise Tantan'ın istifa
etmeyeceği yorumlan yapıldı. Tantan'ın
Içişîeti Bakanlığı'na atanmasında
Başbakan Ecevit'in de iradesi ve
yönlendirmesi olduğunu kaydeden
DSP'liler, Başbakan'la arasında bir sorun
olmadığını dile getirdiler. Bazı DSP'liler
de "ANAFtan istifa etsin DSP'ye gelsin.
DSP dürüstiük partisidir" diye konuşrular.