Katalog

6 HAZİRAN 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@ cumhuriyet.com.tr 11 Neparde yasak süriyop • KATMA>JDU(AA)- Nepal"<de kraliyet ailesinin esrarengiz bir katliama kurban gitmelerinin ardmdan ülkede meydana gelen olaylar nederıiyle getirilen sokağa çıkma yasağı, birkaç saat kaldınldıktan sonra yenidetı uyguJamaya konuldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Richard Boucher, katliamm siyasi nedenlerle yapıldığına inanmadıklarmnı söyledi. MHoşeyiç'e özgürlük talebi • BELGRAD(AA)- Belarus, Rusya ve Ukraynalı, komünist ya da komünistlerle ittifak kuran partilere mensup 60 milletvekili, nisan ayında tutuklanan eski Yugoslavya Oevlet Başkant Slobodan Miloşeviç'in serbest bırakılmasmı istedi. Belarus'un Grodno kentinde bir araya gelen "Rusya, Belarus, Ukrayna Devletlerarası Birliği" adlı kuruluşun üyesi milletvekilleri ortak bildiride, üç ülkenin devlet başkanlanna " Miloşeviç'in yurttaşlık haklannın savvınulması için uluslararası arenada ağırlıklannı ortaya koymalan" çağnsı yaptı. KKTCnin 10. hükümeti • LEFKOŞA (AA) - KKTC'de Ulusal Birlik Partisi (UBP) ile Demokrat Parti (DP) yeni bir koalisyon hükümeti kurma konusunda anlaştı. Anlaşmaya göre, UBP 6, DP de 4 bakanlık aldı. KKTCnin 10. hükümeti ve 9. koalisyon hükümeti olacak. 50 sandalyeli Cumhuriyet Meclisi'nde UBP 23, DP 12 sandalye ile temsil ediliyor. Toplumcu Kurtuluş Partısi'nin (TKP) 7, Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin (CTP) 6, Milliyetçi Adalet Partısi'nin (MAP) 1 milletvekili ile temsil edildiği Meclis'te, 1 de bağunstz milletvekili bulunuyor. AB'den Türkiye'ye açılım • BRÜKSEL (AA) -AB Konseyı, yürütme organı olan Komisyon'a, Türkiye, Malta ve Kıbns Rum kesiminin AB programlarından yararlanabilmelerini hızlandırmak amacıyla bu adaylar ile çerçeve anlaşmalar imzalama yetkisi verdi. AB Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, imzalanacak çerçeve anlaşmalar kapsamında, 3 adayın, tüm AB programlanndan daha kolay ve süratli yararlanabilecekleri, bu konuda, diğer adaylarla eşitdüzeye gelmiş olacaklan belirtildi. Yuıanistan'dan yaolıret J SELANtK (AA) - Yunanistan Savunma Bakanı Akis Çohacopulos, Atina'nın, Budapeşte'de yapılan NATO Ilkbahar topantısında Türkiye'nin Avıupa ordusuna katılma talebini yazılı olarak rediettigıni açıkladı. Tüıkiye-AGSP ilişkisiyle ilgli görüşmelerin süriüğünü belirten Çoıacopulos, bu konuda alınnış kesin bir karar olnadığını, ancak "Tirkiye'nin AB üyesi 15 üllenin meseleleri halkında alınan kanrlarda söz sahibi olanayacağını" savundu. ABD Savunma Bakanı, Ecevit'e Ermenistan ile diplomatik ilişki kurulmasını önerdi Ecevit'ten iki koşul1. Ermenistan yönetimi, Dağltk Karabağ 'dan tamamen çekilmeli. 2. Nahçıvan ile Azerbaycan arasında güvenli koridor açılmalı. SERKANDEMtRTAŞ ANKARA - ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in önceki gün Anka- ra'ya yaptığı ziyaret sırasında bir ara- ya geldiğı Başbakan Bülent Ecevit'e Kafkasya'da istikrann sağlanması için Türkiye ile Ermenistan arasındaki iliş- kilerin normalleşmesi gerekriğini ilet- tiği öğrenildi. Ecevit, bu istem üzerine, iki komşu arasında diplomatik ilişkinin kurulması için, Erivan yönetiminin iş- gal ettiği Dağlık Karabağ topraklannın tümünü boşaltması ve Nahçıvan ile Azerbaycan arasında güvenli koridor açılması gerektiğini vurguladı. llk yurtdışı gezisini Türkiye'ye yapan Rumsfeld'in temaslannda AGSP ve fü- ze sistemi kadar Kafkasya'daki gelişme- ler de gündemin üst sıralannda yer al- dı. ABD'li bakanın, Ermenistan'la iliş- kilerin normalleştirilmesi gereğini vur- gulamasına yanıt olarak Ecevit, Azeri Rumsfeld, tncirük'i de ziyaret ederek ABD'li pilotlaıia görüştü. (Fotoğraf: AP) topraklannın 7 yıldır işgal altında olduğunu ammsattı. Ecevit, normalleş- me için gerekli şartlan şöyle sıraladı: 1. Erivan, Dağlık Karabağ'dan bir an önce ve tamamen geri çekilmeli. 2. Dağlık Karabağ sorununun çözü- mü için yürütülen Minsk Grubu'nun girişimlerini arttırdığı bir süreçte Nah- çıvan'a güvenli koridoru da içeren bir uzlaşma bulunmalı. Rumsfeld'in yaptığı görüşmeler sıra- sında özellikle Irak konusundaki görüş a>Tilıklannın daha da netleşerek su yü- züne çıkması önemli bir gelişme ola- rak değerlendirildi. Ecevit'in Rums- feld'in gelmesinden bir gün önce yap- tığı yurtiçi ziyaret sırasında sınır kapı- lan ve sınır ticareti konulannda verdi- ği net mesajlar, Ankara'daki temaslann da çerçevesini çizmişti. Görüşmeler so- nunda taraflar arasında Irak konusun- daki görüş aynlıklan şöyle belirlendi: Sinir ticareti: ABD, sınır ticare- tinin büyük ölçüde kısıtlanmasını ve denetlenmesini istiyor. Türkiye ise buna karşı çıkıyor. Akıllı yaptınmlar rejimi- nin komşu ülkelerin çıkarlannı zedele- meyecek şekilde uygulanması gerektiğine dikkat çekiyor. Türkiye'nin 2000 yılında tankerlerle aldığı petrol mıktan 1 milyon 600 bin tona ulaştı. Sinir kapilari: ABD, Türkiye'nin Irak'a ikinci bir sınır kapısı açmasına karşı çıkıyor. Türkiye, daha önce doğ- rudan Türkmenlere ulaşabilecek sınır kapısının açılmasını askıya almıştı. An- cak Ecevit, Şırnak gezisinde, Türki- ye'nin ikıncinin ardından üçüncü bir sınır kapısını da açacağını açıkladı. AmbargO: Türkiye, 11 yıldır süren ambargodan 35 milyar dolar zarar gör- düğünükaydediyor. Türkiye, Irak'ın si- lahlanmasının denetlenmesini, ancak ambargonun kaldınlmasını istiyor. Saddam SOrunU: ABD. Saddam Hüseyin'in devrilmesini dış politika öncelikleri arasında görüyor. Bunu sağlamak için de Irak muhalefetiyle işbirliği yapıyor. Türkiye ise böyle bir girişimin Irak'ta kaosa yol açacağını düşünüyor. KUZey Irak: Türkiye, Kuzey Irak'ta fiili bir devlet oluştuğu düşüncesinde. Bu gelişmenin Irak'ın toprak bütün- lüğünü tehlikeye atacağını öngören Türkiye, ABD'nin de bu yönde tavır almasını istiyor. AGSK TARTIŞMALARI SURUYOR New York Tîmes: Uzlaşma sagLandı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Türkiye ile NATO-AB arasında yü- rütülen AGSK (Avrupa Güvenlık ve Savunma Kimliği) pazarhklannda uzlaşma sağlandığı öne sürüldü. New York Times'ta yayımlanan haberde Budapeşte öncesinde yapılan görüş- melerde bir taslak metnin sunuldu- ğu ve Türkiye'nin de bunu kabul et- tiği kaydedildi. Gazetenin haberine göre NATO olanaklannın kullanılmayacağı AB operasyonlanna Türkiye'nin katılı- mı konusunda "garan- ti" verilmiyor. Genel- kurmay'ın bilgi notun- da ise katılımın garan- ti edilmesi gerektiği söyleniyor. Gazetenin belirttiği uzlaşma ko- şullan ve Türkiye'nin yaklaşımlan şöyle: • Önenlen anlaşma- ya göre Avrupah NATO ülkelerinin temsilcileri, banş ve kriz dönemle- rinde AB'nin siyasi ve güvenlik ko- mitesiyle bir araya gelebilecekler. Bu organ. müdahale karannı da al- maya yetkili bir mekanizma olacak. • Askeri bir müdahalenin gerekli olduğu durumlarda asker katkısında bulunacak ülkelerden oluşacak bir Katılımcılar Komitesi oluşacak. • Siyasi ve güvenlık komitesi, as- keri komutanın planını yeniden göz- • Haberde,NATO olanaklannın kullanılmayacağı operasyonlara Türkiye'nin kaülımı konusıında "garanti" verilmeyeceği belirtiliyor. den geçirip günlük uygulanışını göz- leyebilecek. Türkiye bu sürece iki tür- lü katılabilir. Birincisi AB'nin NA- TO olanaklannı kullanması duru- munda Türkiye, operasyona katıla- bilir ve komitede yer alabilir. NATO olanaklannm kullanılmadığı durum- larda, ancak Türkiye yakınında bir operasyon yapılacaksa Türkiye'nin katıhmı yararh olabilir. Genelkur- may Başkanlığı'mn bilgı notunda ise şu ifadelere yer verildi: • AB'nin NATO imkânlannı kul- lanmadan kriz bölgele- rine müdahalesi duru- munda, kriz bölgesinin Türkiye'ye coğrafi ya- kınlığı ve Türkiye'nin yaşamsal güvenlik çı- karlan söz konusu oldu- ğunda, Türkiye'nin ken- di değerlendirmesi ışı- ğında, bu harekâta ka- tılımının ve belli ölçülerde karar me- kanizmasında yer almasının garanti edilmesi, ulusal çıkarlarımızın vaz- geçilmez bir unsurudur. • Türkiye'nin katılımının garanti edilmemesi durumunda bir AB ül- kesinin vetosu nedeniyle katılım sü- reci dışmda kalması olasılığı bulu- nuyor. Ancak haberde AB'nin Türk- Yunan çatışmalan kapsammda bir olaya müdahale ermeyeceği konu- sunda uzlaşma sağlandığı belirtildi. Suriye: Intifadaya devam Filistin lideri Yaser Arafat'ın Filistin ayaklanmasını durdurması için baskılar yoğunlaşırken Suriye'nin başkenri Şam'ın merkezinde binlerce kişL inrifada hareketinin devam ermesi için yürüdü. Suriye İntifadayı Destekleme Daimi Halk Komitesi'nin düzenlediği yürüvüş için hazırlanan bildiride, 8 ayı aşkın süredir devam eden intifadanın "Siyonist düşman ve ordusuna, ırkçıuğa. barbaruğa ve acımasızbğa karşı bir başkakhn" olduğunu vurguladılar. lsrail Dışişleri Bakanı Şinıon Peres, Filistin tarannın ateşkesi uvgula\ abilmesi için birkaç hafta geçeceğini söylerken Hamas da Filistin ve İsral arasındaki ateşkese uymayacağını ve İsrailülere yönelik • saldınlaruı "her yerde" devam edeceğini bikiirdi. (Fotoğraf: AP) Defense News, Ankara'nın komşu ülkelerin fîize tehdidini önemsediğini vurguladı Türkiye 'Kalkan'a olumlu bakıyorWASHINGTON (AA) - ABD savunma çevrelerinin dergisi Defense News, manşet- ten verdiği haberinde, Türki- ye'nin, ABD'nin kurulmasını planladığı füze kalkanı proje- sine olumlu baktığını ve Gü- neydoğu Anadolu'ya tran ve Irak füzelerine karşı Ameri- kan savunma sıstemlerinin ko- nuşlandınlabileceğini yazdı. • ABD savunma çevrelerinin yayını Defense Nevvs'a açıklama yapan Türk diplomatik kaynaklannın "konuyla ilgili konuşmak için erken olduğunu ancak prensipte projeye olumlu yaklaştıklannı" söyledikleri belirtiliyor. Derginin Ankara ve Was- belirtildi. Dergiye konuşan duğunu,buyüzdenAnkara'nın, The Brookings Institution ad- lı düşünce kuruluşunun Tür- kiye ve NATO uzmanı Phil Gordon, Türkiye'nin başta Iran ve Irak olmak üzere komşula- nnın füze tehdidi altında bulun- hington çıkışlı haberinde, Tür- kiye'nin projeye katıhmı ko- nusunun Ankara ve Washing- ton arasında, projeyle ilgili gelişmelere bağlı olarak daha aynntılı şekilde görüşüleceği diğer NATO ülkelerine oranla füze kalkanı projesine daha olumlu baktığını söyledi. Gor- don, ABD Başkanı George W. Bush'un değerlendirmesi so- nucu Iran ve Irak füzelerinin, HatemVden ABDJ ye eleştiri İran'da 8 Haziran'da yapılacak cumhurbaşkanbğı seçimleri öncesinde yeıii ve yabancı basın mensuplan için bir toplanü düzenleven Muhammed Hatemi, ABD ile ilişkikrin, bu ülke yöneticilerinin baa lobilerin etkisi altında. kendi millet ve şirketlerinin çıkarları aley hine politikalar izledikleri sürece normalleşmeyeceğini beürtti. Son kamuoyu yoklamalarında halkm yüzde 79'unun desteğini alacağı tahmin edilen Hatemi, seçim öncesindeki bu sonuçlarta fazla ilgilenmediğinL halkın seçime katılımının \e sonucun önemli olduğunu vurguladı. Hatemi. ABD ile ilişkiler konusunda kendisinin bir engel görmediğini ancak ABD yöneticilerinin uyguladığı siyaseti eleştirdiklerini söyledL ABD'nin tran'a uyguladığı yapünmlan kaldırmadıkça, Washington'a karşı izledikleri politikada değişiklik ounayacağını da vurguladı. (AP) hemen fırlatıldıktan sonra im- hası için ABD'nin, Güneydo- ğu Anadolu'ya savunma tesi- si kurmak için Türkiye'ye baş- vurabileceğini belirtti. 'Konuşmak için erken' Dergiye açıklama yapan Türk diplomatik kaynakları da konunun gelişimiyle ilgili konuşmak için henüz çok er- ken olduğunu, ancak fuze savunma sisteminin NA- TO ülkelerini de koruma- sı koşuluyla Türkiye'nin projeye prensipte olumlu yaklaştığını doğruladılar. Defense News, Türki- ye'nin projeye katılımı- nın, ancak fuze kalkanı konusunda ABD'nin müt- tefikleriyle anlaşmaya va- rabilmesinin ardından ke- sinlik kazanacağmı belirt- ti. Dergiye konuşan bir Türkyetkilisi, Ankara'nın, VVashington'dan bu konu- yu, NATO içinde zıtlaş- maya yol açmadan çözüm- lemesini istediğini söyle- di. Defense News, Türki- ye'nin füze kalkanı proje- sine katılması durumunda, Türk topraklannın da ba- listik olmayan füzelere karşı korunmasının öngö- rüldüğünü belirtti. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Insanlar Değil, Fabrikalar TaşımyorL. Çanlarçalıyor. Alarm zilleri kulaklan tırmalıyor. Bu- güne kadar hiç görülmeyen bir olay yaşanıyor: "Türkiye'den insanlar değil, bu kez fabrika- lar taşınıyor!.. Kurulu fabrikalar, yurtdışına gi- diyor!.." 1960'larda Türkiye işçi ihraç ediyor. Almanya ile başlayan, sonra diğerAvrupa ülkelerinde süren iş- çi göçü, beraberinde getirdiği sorunlara rağmen, Türkiye'ye yıllar yılı önemli miktarda döviz girdısi sağlıyor. 1970'lerin sonunda, işçi göçü, yerini servet kaçırmalanna bırakıyor. O dönemde terör cehen- nemıne ekonomik güçlükler ekleniyor. Vaıiıklı ke- sim, hiç gecikmeden refleksıni gösteriyor: ServerJer yurtdışına kaçınltyor. ABD'ye ve Avrupa'ya yapılan servet transferinin, 1975-80 arasında 15 milyar dolan bulduğu tah- min ediliyor. Akıl alacak gibi değil Bu deneylerden geçen Türkiye, bulunduğu eko- nomik kıskaçta şu sıralarda hiç beklenmedik bir ola- yı yaşıyor. Başta yağ, peynir ve tekstil olmak üzere degi- şik alanlarda faaliyet gösteren fabrikalar Türki- ye'den Bulgaristan'a taşınıyor. Evet, faaliyetini orada sürdürmek üzere!.. Neden?.. İki yönü var: llki, Türkiye'nin ekonomik güçlükleri. Reel tıka- nıklıklar. Enerji darboğazı. Yüksek ithal fiyatları. Ama asıl, güven bunatımı, siyasal güvensizlik, siyasal belirsizlik. lkincisi de, Bulgaristan'daki yatırım kolaylıklan, gümrük kolaylıklan, AB ilişkileri ve nısbi olarak ucuz emek, orta vadede Bulgaristan'ın AB üyeliği. Her sermayeye olduğu gibi, Türk sermayesine de ca- zip geliyor. Eski-yeni pasaportlar Fabrikalar taşınırken insanlar da kendilerine ye- ni kimlik anyor. Bir örnek KKTC'de, diğeri eski Bulgar göç- menlerinde. Artık biliniyor ve hiçbır siyasal otori- te bundan sıkılmıyor. KKTC vatandaşı gidip Kıb- ns Rum Kesimi vatandaşı oluyor ve Rum pasa- portu alıyor. Benzer bıçımde, eskıden Türkiye'ye gelip yerle- şen Bulgar göçmenleri, şimdi oraya dönüp ye- niden Bulgar vatandaşı oluyor ve yeni pasapor- tunu cebine koyuyor. Bütün bu olanlan Ankara seyrediyor!.. Ne kadar farkında belli değil!.. Zaten farkında olsa ne çı- kar?.. Ama, ya fabrikalar, ya fabrikalar!.. E-mail: ydogan(o cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 BM Cüvenlik Konseyi Banş gücü ve Irak gündeme alınıyor NEWYORK(AA)- Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kon- seyi'nin haziran ayı gündeminde, Kıbns'ta görevli BM banş gücü UNFICYP'nin süresi- nin uzatılması ile Irak'a uygulanması öngörü- len 'akılh yapunmlar'la ilgili karar tasansı da bulunuyor. Güvenlik Konseyi'ne bu ay Bangladeş Daımi Temsilcisi Büyükelçi Anwarül Chawdhuri başkanlık edecek. UNFICYP'ye birlik veren ülkelerin bugün bir durum değerlendir- mesi yapmak üzere bir araya geleceği ve top- lantınm basına kapalı olacağı belir- tiliyor. BM Genel Sekreteri Ko- fi Annan'ın Kıbns özel temsilcisi ASr varo de Soto ise 11 Hazi- ran Pazartesi günü konsey üyelerine adadaki son gelişmelerve iyiniyet mis- yonu hakkm- dabrifıngve- recek. Kon- sey üyeleri, Kıbns ile ilgili olarak 11 ve 13 Haziran'da ken- di aralannda danışma- larda bulunacaklar. UN- FICYP'nin görevinin uzatılması konusunda hazırlanacak karar ta- sansının da bu arada konsey üyelerine dağı- tıbnası bekleniyor. Ka- rar tasansı üzerindeki oylama 15 Haziran Cu- ma günü yapılacak. Adada görevli banş gücünün görev süresi, 15 Haziran'da uzatıl- mazsa sona erecek. BM Genel Sekreteri Annan, konseye sunduğu son JBM Güvenlik Konseyi, Kıbns'taki banş göcü UNFICYP ile Irak'a uygulanacak 'akılh yaptınmlar'ı görüşecek. raporda, UNFICYP'nin görevinin 15 Aralık 2001 tarihine kadar uza- tılmasını önermişti. Gıda karşılığı petrol uygulaması BM Güvenlik Kon- seyi. 'akılhvaptınmlar' olarak da adlandınlan, gıda için petrol uygula- masında değişiklik ya- pılmasını öngören çalış- malannı bu ay içinde tamamlamayı planhyor. Bu çalışmalann 7 Ha- ziran'da başlaması ve haziranın üçüncü hafta- sına kadar tamamlan- masının öngörüldüğü, konsey başkanı Chawd- huri tarafından ifade edildi. 'Akılh yaptınm- lar' konusu Türkiye için birkaç açı- danönemta- şıyor. Bunlar arasında, Türkiye'nin 'sınırtkareti' kapsamında Irak'tan pet- rol almaya devam edip edemeyece- ği ve Irak'ın komşulanna sattığı petro- lünparasımn yatırılacağı BM emanet hesabının hangi Türk bankasında açılacağı gibi hususlar öncelik taşıyor. Türkiye aynca, Irak'a gönderilecek çif- te amaçlı mallann de- netiminin Türk-Irak sı- nınnda değil, menşei ülkeden çıkmadan ya- pılması hususunun ha- zırlanacak karar tasan- sında yer abnasını talep ediyor. Güvenlik Konse- yi'nin haziran günde- minde, Türkiye'nin ya- kından izlediği Ortado- ğu ve Filistin-Israil so- runu da yer alıyor.